7 (683)

v •;■: a -v ;.a    .#* .ryw'--.v^

Unia celna jako podstawowy etap integracji europejskiej >

RYSUNEK 1

1

194

EFEKTY EKONOMICZNE UTWORZENIA UNII CELNE] W PRZYPADKU INTEGRAC]! CZĘŚCIOWE]

f

c, d Po Pi C

0£a_o

Qa₀Qai

—    pole obrazujące straty spowodowane kosztami transportu,

—    eksport producentów z kraju B,

—    cena towaru przed wprowadzeniem unii celnej,

—    cena towaru po wprowadzeniu unii celnej,

—    koszt krańcowy,

—    podaż towarów producentów z kraju A przy cenie P_x, podaż towarów producentów-eksporterów z kraju B przy cenie P_h krzywa popytu na towary.

Źródło: Jak rysunku 7.

Załóżmy, że dwa kraje decydują się na utworzenie unii celnej i jednolitego rynku. W efekcie cena na towary spada z P₀ do P_v Jednak przy cenie P, producenci w kraju A nie są zainteresowani dostarczaniem dóbr w wielkości równej <2a-Decyzja taka jest wynikiem istnienia konkurencji monopolistycznej, w której warunkach producenci z kraju A są zainteresowani maksymalizacją swojego zysku, czyli sprzedażą towarów tylko po cenie P₀. W efekcie procesów integracyjnych i ustanowienia jednolitego rynku, a w związku z tym spadku ceny z P₀ do Pu decydują się oni na zmniejszenie swojej oferty do podaży Q_A . Na ich miejsce wchodzą producenci-eksporterzy z kraju B. Podaż towarów wzrasta zatem do

to

poziomu <2a,- Nie maksymalizują oni jednak swojego zysku tak, jak mogliby

uczynić producenci z kraju A, gdyż pojawiają się koszty transportu T.

Efekty utworzenia unii celnej i jednolitego rynku w przypadku występowania kosztów transportu są inne (mniejsze) niż wtedy, kiedy ich brak. Odnosi się to do producentów. Konsumenci i budżet uzyskują takie same korzyści jak wówczas, gdy ograniczenie to występuje.

alizując rysunek 11, możemy wskazać, jakie będą efekty ekonomiczne _utvvorzenia unii celnej dla poszczególnych podmiotów gospodarczych w przypadku integracji częściowej (tablica 5).

TABLICA 5

EFE

EKONOMICZNE UTWORZENIA UNII CELNE] DLA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH

	W PRZYPADKU INTEGRACJI CZĘŚCIOWEJ
Podmioty gospodarcze		Korzyści	Skutki negatywne
Konsumenci Producenci Producenci i konsumenci netto		a, b d, c (eksport) a+b+c+d-a-d-f=b+c-f	a, d, f
Z przedstawionej analizy wynika, że utworzenie unii celnej i jednolitego rynku prowadzi do uzyskania korzyści. Jednak w rzeczywistości nie muszą być one tak

znaczne, jak pokazano to na rysunku 11, gdyż mogą się pojawić czynniki zmniejszające te korzyści. W analizowanym przypadku były to koszty transportu towarów z kraju B do kraju A. Dla pełnej prezentacji efektów tworzenia unii celnej i jednolitego rynku konieczna jest zatem analiza ilościowa.

F

UNIA CELNA A KRAJE TRZECIE

Powstanie unii celnej wpływa istotnie na jej relacje ekonomiczne z krajami trzecimi. Najprościej można to wyjaśnić graficznie (rysunek 12).

Załóżmy, że mamy do czynienia z sytuacją monopolistyczną w kraju A. Na rynku cena towaru * wynosi P₀. Producenci z kraju A nie są jednak w stanie zaspokoić całego popytu na ten towar, który wynosi 0<2_A. Mogą jedynie zaspokoić popyt na towar x na poziomie 0Q_Aq. Pozostała część towaru x w ilości Q_AqQ_a jest importowana z kraju C, w którym koszt krańcowy produkcji towaru x kształtuje się na poziomie C_c, niższym od kosztu krańcowego w kraju A wynoszącego C_A. Na towar x importowany z kraju C kraj A nakłada cło importowe w wysokości t.

t Przyjmijmy dalej, że kraj A decyduje się na utworzenie unii celnej i jednolitego rynku z krajem B, który jest jego lustrzanym odbiciem (analizę tego przedsięwzięcia można zatem prowadzić na tym samym rynku). W rezultacie tej decyzji następuje wzrost produkcji i spadek cen z P₀ do P,. Spadkowi ceny z P₀ do Pi towarzyszy wzrost popytu na towar x do poziomu Q_Av Jednocześnie kraje A i B, które tworzą unię celną, decydują się na utworzenie duopolu. Ustanawiają także ^cenę na towar x na poziomie nieco niższym od C_c (koszt krańcowy produkcji