CCF20091012082

Powiązania biojurysprudencji 89

wija się bioetyka. Występują jednakże napięcia między wartościami bioetyki, preferującej moralizm i nierzadko sakralizm, a wartościami prawa, które najwyżej ceni legalizm. Typowe napięcia między prawem a bioetyką objawiają się w różnych konfliktach: sprawiedliwości z miłosierdziem, równości ze zróżnicowaniem; prawdy sądowej z prawdą pozasądową; interesu publicznego z interesem prywatnym; podporządkowania z wolnością; drogi sądowej z drogami niesądowego rozstrzygania sporów przy pomocy ugodowych negocjacji, mediacji i arbitrażu.

Bioetyka, jako odrębna dyscyplina naukowa, potwierdziła już swoje znaczenie w odniesieniach do szerokich audytoriów społecznych zainteresowanych jej przedmiotem: uczonych dostrzegających w niej ważny, poważny, nowatorski kierunek badań naukowych; studentów doceniających jej poznawczą i praktyczną rangę; komisji rządowych powoływanych do określania kierunków polityki bioetycznej; komitetów czy też komisji bioetycznych albo etycznych, tworzonych dla ustalania ocen w trudnych sprawach bioetycznych. Działają liczne i niekiedy potężne instytucje, jak w Stanach Zjednoczonych, prowadzące badania naukowe i kliniczne z zakresu bioetyki. Mnożą się wyspecjalizowane periodyki bioetyczne, a liczba monografii poświęconych bioetyce jest już ogromna i nadal rośnie w szybkim tempie. Jako przedmiot akademickiego wykładu bioetyka włączana jest do programów różnych kierunków studiów: filozoficznych, etycznych, teologicznych, ekologicznych, prawniczych.

Bioetyka, dostosowana do potrzeb prawników, została najpierw wprowadzona w Polsce na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, pod nazwą „Podstawy biojurysprudencji". Później zaczęły ją wprowadzać wydziały prawa amerykańskich uczelni wyższych, najczęściej pod nazwą „Prawo i bioetyka" (Law and Bioethics), rzadziej „Prawo bioetyczne" (Law of Bioethics) i najrzadziej „Bioetyka i prawo medyczne" (Bioethics and Medical Law). W ślad za tymi wzorami podążają inne kraje świata.²⁰ Trzeba dodać, że w wielu krajach, w których bioetyka i wyspecjalizowane jej mutacje - biote-chnika, biomedycyna, biojurysprudencja, nie zyskały jeszcze statusu odrębnej dyscypliny naukowej, przynajmniej ich elementy uwzględniane są w innych dyscyplinach naukowych. Należy też podkreślić, że biojurysprudencja jest najbardziej dojrzałą - pod każdym względem - koncepcją związków bioetyki z prawem, w mniej dojrzały sposób łączonych ze sobą w Stanach Zjednoczonych.

²⁰ Por. np. W. van der Burg, Law and Bioethics, [w:] A Companion to Bioethics, eds. H. Kuhse, P. Singer, Blackwell 1998. Liczne sylabusy przedmiotu Law and Bioethics dostępne są w Internecie.