DSC04556 (2)

Rozdział 2. Teorie rozwoju w ciągu życia

Dostrzegł na przykład, że na różnych poziomach wieku ujawniają się różne potionŁ. rozumienia i rozumowania Trzylatek posiada jedynie elementarne zdolności rozumoSfi nie. pomimo to potrafi rozwiązać problemy, które są cHart niedostępne, gdy ma dwa sil Podobnie czterolatek może być zdolny do zmierzenia się z pewnymi pojęciami rozumianymi rok wcześniej, nie będąc jednocześnie w stanie dorównać pod względną* a myślenia i rozumienia siedmiolatkowi. Wszystko to doprowadziło Piageta do przekona* i rwa. że rozwój intelektualny przebiega poprzez poszczególne stadia, następujące sobie w ściśle uporządkowanej kolejności. Twierdził on, iż umożliwiają one dziecku utworzenie pewnych pojęć niezbędnych do osiągnięcia dojrzałości intelektualnej W rezultacie Piaget uważa rozwój poznawczy za proces nabywania serii jakościowych intelektualnych osiągnięć, które mogą przenosić dziecko ze świata fantazji do świata rzeczywistego. Najważniejszy temat wszystkich jego prac — wyjaśnianie tego systemami cznego procesu - przyczynił się do wzbogacenia psychologii i pedagogiki dostarczają^ szczegółowej i metodycznej analizy rozwoju poznawczego. Według tej teorii dzieci rozwijają się i nabywają świadomości pojęciowej w miarę przechodzenia przez cztery uporządkowane i progresywne stadia. U podstawy tych stadiów leży wyjaśnienie, jak ludzie interpretują i przechowują ogromną liczbę bodźców, które do nich docierają, Pojęcia te wymagają dokładnego przestudiowania.

Elementy aktywności poznawczej. Piagetowski model rozwoju umysłowego opiera się na dwóch ważnych zasadach: organizacji i adaptacji. Organizacja jest zdolnością do porządkowania i klasyfikowania w umyśle nowych doświadczeń zwanych schematami; stanowi fundamentalny i wrodzony proces u wszystkich dzieci. Gdy do niemowlęcia docierają nowe bodźce, jego umysł jest zdołny do konstruowania umysłowej organizac#, kategoryzując i integrując te schematyczne elementy w uporządkowane systemy. Bodźce sensoryczne - obiekty i zdarzenia — stanowią dwa przykłady schematycznej organizacji. Adaptacja nie może zaistnieć, dopóki nie ma schematu. Uwieńczona powodzeniem adaptacja da jednostce pełne zrozumienie otaczającego ją środowiska. Adaptacje jest uzależniona od umysłowych procesów asymilacji i akomodacji.

Asymilacja jest bardziej prymitywnym z tych dwóch procesów umysłowych. Dzięki asymilacji dziecko będzie postrzegało i interpretowało nowe informacje W kategoriach posiadanej wiedzy i rozumienia. Inaczej mówiąc, dzieci próbują wyjaśniać nowe zjawiska, odwołując się do posiadanego przez siebie zasobu informacji. Asymilacja jest konserwatywna w tym sensie, że jej podstawową funkcją jest uczynienie nieznanego znanym, sprowadzenie tego, co nowe do tego. co stare. Na przykład dziecko, któremu pokazywano jedynie samochody osobowe, może nazwać tramwaj lub autobus samochodem, ponieważ jest to jedyna nazwa pojazdu przechowywana, w jego organizacji umysłowej. Na tej samej zasadzie małe dziecko po nauczeniu się, czym jest koń, widząc krowę także może nazwać ją koniem. W teorii uczenia się taki proces jest nazywany generalizacją bodźcową, czyli reagowaniem na podobne bodźce tak. jak gdyby byty one takie same.

Akomodacja jest natomiast bardziej zaawansowaną formą adaptacji. Akomodacja odnosi się do przekształcania organizacji struktur umysłowych po to, by mogły zostać doń włączone nowe informacje. Podczas gdy proces asymilacji nadaje obiektowi łub zdarzeniu taki kształt, aby pasowały one do posiadanej przez jednostkę wiedzy, akomodacja zmienia strukturę umysłu tak, by mogły być do niej włączone nowe doświadczenia. A zatem, jeśli ma miejsce wydarzenie, które nie odpowiada istniejącej strukturze umysłowej, człowiek może zmienić swój sposób myślenia w celu zinterpretowania tego zdarzenia. Dziecko, które skutecznie posłużyło się zdolnościami akomodacyjnymi, rozwinie nową strukturę umysłową po to. aby dokonać kategoryzacji tramwaju. Nastąpi to wtedy, gdy uświadomi sobie, ze tramwaj nie może być