DSCN6463 (Kopiowanie)

170

Biologia - tfjn:

płoń nerwowy

Ryc. 7-106. Rak rzeczny: A - od slrony grzbietowej: B-od strony brzusznej; C - przekrój strzałkowy przez ciało raka; D - przekrój poprzeczny (czołowy) przez tułów, (według różnych autorów - JD).

Tułów skorupiaków jest tą częścią ciała, w której mieści się większość narządów wewnętrznych (ryc. 7-106). Skorupiaki to przeważnie zwierzęta drapieżne, a zatem ich przewód pokarmowy jest krótki (natomiast przewód pokarmowy roślinożerców jest długi i pozwijany); składa się z prostego jelita, które możemy podzielić na kilka odcinków. Ektodermalne jelito przednie często przekształcone jest w żołądek żuiacy. bogato umięśniony i zaopatrzony od strony światła w listewki lub chitynowe zęby. Jelito środkowe posiada gruczoły jelita środkowego, którymi u raków i homarów jest tzw. trzustkowatmha W odróżnieniu np. od człowieka, gruczoł ten nie tylko wydziela enzymy trawienne, ale również wchłania produkty trawienia. Narządy wydalnicze stanowią j gruczoły, powstające z przekształconych nefiydiów Są to ślepe, kręte kanaliki, rozpoczynające się rozszerzeniem w kształcie pęcherzyka i mające ujście w części głowowej. Jeżeli uchodzą u podstawy drugiej pary czułków, nazywamy je gruczołami antenainymi, natomiast gdy u podstawy drugiej paty

Ida*

Haiti

idiiiob

tan

idzie

szczęk -gruczołami szczękowymi (maxilamymi). Układ krążenia położony jest ponad jelitem (ryc. 7-106), jest otwarty i składa się z rurowatego serca, które zasysa krew z jamy ciała przez boczne otwory i przpompowujeją z powrotem do jamy ciała, hardziej ku przodowi. Krew niektórych gatunków skorupiaków zawiera niebieski barwnik przenoszący tlen -hemocyianinę

Spośród 26 tysięcy skorupiaków w Europie Środkowej żyje około 900 gatunków. Większość z nich to małe organizmy stanowiące plankton. Przeważnie skorupiaki są rozdzielnopłciowe i w ich rozwoju występujemetamorfoza (przeobrażenie) - z jaja wykluwa się larwa. Dla niższych skorupiaków charakterystyczna jest larwa zwana plywikieni (nauplius); natomiast duże skorupiaki morskie należące do dziesięcionogów (raki, kraby, homary) wylęgają się z jaja jako żywik! (małe, wydłużone larwy o 7-8 parach odnóży).

Skorupiaki podzielić możemy na dwie grupy. Bardzo różnorodna grupa skorupiaków niższych zawiera Iłścionogł, małżoraczki, widłonogi, śpiewki i wąsonogi. Skorupiaki wyższe czyli pancerzowce to równonogi, obunogi, dziesięcionogi i eufauzje; liczba segmentów ciała u tych zwierząt jest zawsze jednakowa i wynosi 13 pierścieni głowowych i tułowiowych oraz 7 odwłokowych (w tym tclson).

I .iścionoizi mają odnóża tułowiowe o kształcie listków i zaopatrzone w woreczki skrzetoweóyc 7-I07A). Żyją najczęściej w wodach słodkich i są zwykle małych rozmiarów; stanowią pianka*" zwierzęcy. Najpospolitsze w tej grupie są wZUdilMi IDaphma) z których występują: rozwielitka wielka (Daphnia magna), rozw.eh.ka pchhca </> długokolca (/J. longispina). Największe z nich osiągają długość do 6 mm. Narom.**.