ET 9

6.4. Mierniki popytu turystycznego 99

aktywność turystyczna netto i brutto. Pierwszy z tych wskaźników oznacza procentowy udział wyjeżdżających przynajmniej jeden raz w ciągu roku, w ogólnej liczbie ludności (kraj, region, miejscowość). Drugi natomiast oznacza łączną liczbę wyjazdów odniesioną do ogólnej liczby ludności.

Złożoność ruchu turystycznego sprawia, że można go analizować stosując różne kryteria⁴⁴. Kryteria opisujące podróż turystyczną to:

•    cel podróży (wypoczynkowy, poznawczy, specjalistyczny, w interesach, etniczny itd.),

•    charakter podróży (państwo stałego zamieszkania, czas trwania podróży),

•    sposób organizacji (organizator wyjazdu, typ podróży, sposób finansowania),

•    elementy składowe podróży (miejsce docelowe, baza noclegowa, wykorzystywany środek transportu).

Inne kryteria klasyfikacji ruchu turystycznego mogą opisywać jego uczestników. Przede wszystkim należy tu wymienić strukturę demograficzną (np. turystyka młodzieżowa, turystyka seniorów), dochodową i społeczno-zawodową. Kryteria te stosowane są także w przypadku segmentacji popytu turystycznego.

W zależności od podmiotu badania stosuje się następujące sposoby pomiaru ruchu turystycznego⁴⁵:

•    badania graniczne,

•    metodę rejestracji hotelowej,

•    badania uczestnictwa w wyjazdach turystycznych w miejscu zamieszkania respondentów,

•    badania prowadzone w miejscu recepcji turystycznej.

Badania graniczne polegają na rejestracji ruchu granicznego i ankietyzacji cudzoziemców wjeżdżających do kraju oraz własnych obywateli udających się za granicę. Mogą mieć one charakter zarówno badania pełnego, jak i częściowego. W pierwszym przypadku badani są wszyscy przyjeżdżający, co znacząco zwiększa dokładność analizy. Dzięki pełnemu badaniu granicznemu możliwa jest dokładna analiza wielkości i struktury ruchu, sezonowości popytu, a także wykorzystywanych środków transportu. Wady tych badań wiążą się z koniecznością rozdawania ankiet czy bezpośrednim odpytywaniem przekraczających granicę, co z kolei ogranicza przepustowość ruchu turystycznego. Kolejnym problemem są wysokie koszty badań, a także ich niekorzystne oddziaływanie psychologiczne w stosunku do podróżujących (stres związany z faktem przekraczania granicy i chęć jak najszybszego załatwienia wszelkich formalności granicznych).

Metoda rejestracji hotelowej (tzw. lokalna) jest to rejestracja osób przyjmowanych przez hotele, pensjonaty i inne obiekty prowadzące działalność hotelarską. Obejmuje ona zarówno odwiedzających krajowych, jak i zagranicznych. Metodę tę określa się najczęściej jako pełną, co jest określeniem umownym, ponieważ na podstawie jej wyników nie można określić ruchu odwiedzających jednodniowych w danym regionie. Dane pochodzące z rejestracji hotelowej dostarczają informacji o:

⁴⁴    S. Wodejko, Ekonomiczne..., op. cit., s. 81-82.

⁴⁵    A. Niezgoda, P. Zmyślony, Popyt..., op. cit., s. 173-180.