ET9

7.2. Istota produktu turystycznego i jego komponenty 109

Szerokie znaczenie produktu turystycznego określane jest zatem jako „kompozycja tego, co turyści robią oraz walorów, urządzeń i usług, z których przy tym korzystają”^l6. Produkt turystyczny jest więc też rozumiany jako suma wrażeń, którą uzyskuje turysta podczas i po jego konsumpcji oraz złożone przeżycie turysty od momentu opuszczenia miejsca stałego zamieszkania do powrotu do niego¹⁷. V.T.C. Middleton stwierdza, że „z punktu widzenia potencjalnego klienta, rozważającego dowolną formę podróży, produkt może być zdefiniowany jako pakiet składników materialnych i niematerialnych, opartych na możliwościach spędzenia czasu w miejscu docelowym. Pakiet ten jest postrzegany przez turystę jako przeżycie dostępne za określoną cenę”¹⁸. Produkt turystyczny w szerokim ujęciu definiują również J. Stanton oraz Ph. Kotler. Pierwszy z nich określa go jako „kompleks materialnych i niematerialnych właściwości, włączając w to jakość, standard, klasę, prestiż, cenę, znak firmowy, markę handlową i in„ które nabywca może zaakceptować, jeśli są zgodne z jego potrzebami, a poprzez ich zakup odczuwa osobistą satysfakcję”¹⁹. Według Ph. Kotlera natomiast produkt turystyczny to wiązka fizycznych, usługowych i symbolicznych elementów i właściwości składających się na osiągnięcie zarówno satysfakcji przez kupującego, jak i korzyści ekonomicznych przez sprzedawcę²⁰. Nieco inaczej produkt turystyczny definiuje R. Łazarek, określając go jako „jedność walorów turystycznych w miejscu docelowym podróży oraz komplementarnych dóbr i usług, które umożliwiają czasową zmianę stałego środowiska, a także umożliwiają i uprzyjemniają pobyt w miejscu docelowym podróży”²¹.

Produkt turystyczny może być również rozpatrywany w ujęciu przestrzennym. W tym aspekcie produkt turystyczny regionu jest produktem złożonym, kształtowanym przez wiele różnych podmiotów, składającym się z wielu pojedynczych elementów - częściowo podobnych, częściowo heterogenicznych, ale zawsze komplementarnych²². Każdy z tych elementów jest funkcjonalnie związany z innymi, nawet jeśli są one wytwarzane przez różne podmioty. Zależność ta wiąże świadczenia różnych przedsiębiorstw turystycznych w danym regionie, gdyż żadne z nich nie jest w stanie zaspokoić w całości popytu.

Zgodnie z koncepcją E. Dziedzic produkt obszaru recepcji turystycznej to całość złożona z elementów materialnych i niematerialnych, będących podstawą istniejącego w umyśle turysty wyobrażenia i oczekiwań związanych z pobyłem w danym miejscu²³. Produktu tego nie należy utożsamiać z podażą turystyczną na danym obszarze, gdyż

¹⁶ S. Medlik. Leksykon..., op. cit., s. 243.

¹¹ S. Smith, The Tourism Product, ..Annals of Tourism Research” 1994, nr 21, s. 583-586; S. Medlik, V.T.C. Middleton, Productformulation in tourism. „Tourism and Marketing” 1973. nr 13, za: M. Żemła, Produkt turystyczny - ujęcie podmiotowe, „Problemy Turystyki” 2000, nr 1-2, s. 27.

¹⁸    V.T.C. Middleton, Marketing w..., op. cit., s. 89.

¹⁹    J. Stanton, Fundamentals of Marketing, McGraw-Hill Company, New York 1975, s. 171.

Ph. Kotler, Marketing Management. Analysis, Pianning and Control, Prenlice Hall Inc., Englewood Cliffs, NJ 1967. s. 289.

²¹    R. Łazarek. Ekonomika..., op. cit., s. 44.

²²    B. Holderna-Mielcarek, Regionalizacja produktu turystycznego, „Rynek Turystyczny” 1998. nr 12, s. 10.

²³    E. Dziedzic, Obszar..., op. cit., s. 9.