~LWF0056

~LWF0056



Natomiast przeniesienie kary bogów czy też ich zemsty w zaświaty było z wielu względów „praktyczniejsze“. By jednak tego rodzaju koncepcje mogły powstać, rozwój wyobrażeń o człowieku i bogach musiał podnieść się na wyższy szczebel. Wymagało to znacznie większego stopnia wyabstrahowania psychicznych właściwości człowieka, niż możliwe było to do osiągnięcia przy ówczesnym poziomie poznania.

Przeanalizujmy obecnie materiały, które pozwolą nam prześledzić, w jakie sprawy — zgodnie z wyobrażeniami Normanów — interweniowali bogowie. Mimo sporadyczności materiałów, którymi dysponujemy, będziemy mogli na tej podstawie uściślić i rozszerzyć nieco nasze dotychczasowe wiadomości na temat sposobu i zakresu utrwalania przez religię przedchrześcijańską w Skandynawii powstającego ustroju wczesno-feudalnego, mimo doktrynalnej słabości tej religii.

Nieco informacji na ten temat zyskujemy na podstawie wspomnianej już wyżej sagi o Egilu. Bohater ten, skald (zachowało się kilka wierszy, które są mu przypisywane), skrzywdzony przez króla Eryka Blodyza, jego żonę i szwagra, którzy — jak to wspominaliśmy —* nie chcieli wydać należnego żonie bohatera spadku, zabronili mu pod groźbą— jak mówi saga— „złamania prawa krajowego, banicji i gniewu bogów“ 1 uprawiać kwestionowaną ziemię. Egil opuszczając Norwegię po napadzie dokonanym na thing przez ludzi królowej rzucił przekleństwo na Eryka2: „Niech bogowie wypędzą króla z jego kraju; tak powinni oni odpłacić

królowi za rabunek mego mienia; niech spadnie na niego gniew Odyna i bogów [jakich?!]; niech Frey i Odyn zmusi tyrana do ucieczki; niech «Landass» [postać mimo dyskusji nie odgadniona] znienawidzi tego nieprzyjaciela ludzi, który narusza świętość bogów44. Ostatni człon cytowanego przekleństwa, najważniejszy dla zrozumienia jego sensu, zachowanego w całości w formie wierszowanej i z tego powodu bardziej godnego zaufania niż prozaiczny tekst sagi, odnosi się do wspomnianych wyżej wypadków, zaszłych na tłiingu. Głównym powodem zemsty bogów —• oczywiście sprowokowanej przekleństwem Egila — miało być przeto nie naruszenie przez króla prawa spadkowego, lecz pogwałcenie wiecu. Niemniej jednym ze skutków tej zemsty miało być usunięcie Eryka z królestwa i z jego majątków.

W ten sposób stanęliśmy bodaj przed najważniejszą kwestią z rozpatrywanej problematyki roli religii w umacnianiu nowego porządku społecznego: czy wierzenia i kulty skandynawskie, ewentualnie w jaki sposób, stały się czynnikiem utrwalającym prywatną własność ziemi.

Jest zaś sprawą dość jasną, że własność taka utrwalała się w Skandynawii co najmniej od okresu ekspansji wikingów. W każdym zaś razie kolonizacja Islandii nie prowadziła do powstawania tam kolektywnych form własności3.

Wydaje się, że wierzenia i kulty przedchrześcijańskie w Skandynawii nie osiągnęły jeszcze takiego poziomu, by mogły one w sposób bezpośredni, a więc swą stroną dogmatyczną, ochraniać własność prywatną jako taką. W świetle tego, co powiedziane zostało wy-

8*


1

   Egils saga, cap. 56: „... vid lęgbrot landsrettar ok gridar of ok go da gremi“.

2

   Egils saga, cap. 56: „Sv& skyldi god gjalda, j gram reiki bond af lęndum, i reid se ręgn ok Ódinn, | ręn rains fóar hęimm; folkmyggi lat flyja, 1 Freyr ok Njęrdr, af jordum, 1 leidisk lofda st.ridi landęss, |)anns ve grandar“.

114

3

Patrz obszernie w tej sprawie, St. Piekarczyk, Studia nad rozwojem struktury społeczno-gospodarczej wczesnośredniowiecznej Szwecji, Warszawa 1962, rozdz. I.

115


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0135 131 których szczytów, np. Pico nad Marę imbrium (2000 metr. wys., posiadają rzeczywiście śn
71 W STRONĘ POROZUMIENIA że one same czy też ich klasy, gatunki, stanowić by miały stałe elementy
0024 bmp KOMUNIKACJA I ŁĄCZNOŚĆ W GRUPIE 99 lizujgcą, zaś brak informacji, ukrywanie wiadomości czy
28518 IMGp24 (4) sprawdzić po raz drugi, czy na talerzu A... są ślady jedzenia, czy też ich nie ma,
nowiny Bili w odwecie czy oskarżono ich z zemsty?Policjanci mają problemy Czy lwóweccy policjanci po
ich form nie powinno się używać) na przykład, czy używać formy OH, czy też Ohio lub obu naraz, gdy i
IMG550 (De)Konstrukcje kobiecości 202 poziomie podmiotu odpowiada zatem ich niematerializacja czy te
studentów. Warto dopytać studentów, czy ich zdaniem te funkcje na lekcji realizowane są osobno, czy
DIGBORZ00000714 djvu 14 Aleksandra Chodźko-Domaniewska rii31), czy też przeniosło ją tam jakieś ple
klstidwa176 340 [. MOSZYŃSKI: KULTURA. LUDOWA atan jenia się pierwotnych, czy też skutkiem ich
DSCF0522 (2) RYCINA 1.2. Co wpływa na to, w jakim stopniu ludzie będą kooperować — ich osobowość czy
20. Możemy się zastanawiać, co ich trzymało przy Jezusie? Czy był to niezwykły czar Jego osobowości,
DSC?46 ~tmrAlcter Pierwsza teza rozbijała (czy też lepiej: ich> ur“m£j£t mtypie” Istoty Najwyższ

więcej podobnych podstron