Jean Maisonneuve - Rytualy dawne i wspolczesne




1. Rozumienie rytualow w roznych dyscyplinach.

Rytualy oznaczaja w tych dziedzinach calosc lub tylko pewna czesc
praktyk nakazanych lub zakazanych, powiazanych z wierzeniami magicznymi
czy religijnymi, z ceremoniami i ze swietami, ktore bazuja na dychotomii:
sacrum-profanum, czyste-nieczyste. Interesowaly one badaczy francuskich,
od Durkheima do Levi-Straussa, jak i anglosaskich, od Frazera do Turnera
- zeby przywolac kilka najwazniejszych nazwisk1.


Psychologia spoleczna kladzie nacisk
przede wszystkim na interakcyjny wymiar rytualnosci dotyczacej pewnych
aspektow zycia codziennego, odnoszac sie do doswiadczen osobistych i do
poziomu uswiadomienia zachowan jednostek.

Psychoanaliza, uznajac funkcje zbiorowa
rytualow, interesuje sie glownie ich formami oraz funkcjami indywidualnymi,
tj. postepowaniem jednostki w sytuacjach codziennych, wywolanych przymusem
powtarzania czynnosci oraz mniej lub bardziej neurotycznymi obsesjami np.
w zakresie odzywiania, higieny osobistej lub ubioru.

Etologia wreszcie wywodzi rytualizacje
z procesu ewolucji gatunkow i odnosi ja do archaicznych schematow zachowan
adaptowanych do specyficznej funkcji komunikacji, np. zalotow lub odstraszania
innych gatunkow. Jednak zakres pojecia odnoszacego sie do ludzi i zwierzat
nastrecza problemy, ktorych nie jestesmy w stanie wyczerpujaco przedstawic.


Wszystkie te dyscypliny pod pojeciem rytual
rozumieja zwsze zachowania specyficzne, zwiazane z okreslonymi sytuacjami
i regulami, odznaczajace sie powtarzalnoscia,
ktorych rola nie jest jednak oczywista. Z drugiej strony, niezaleznie od
konkretnych odmian rytualow spolecznych oraz ich roznorodnosci w czasie
i przestrzeni, wystepowanie tych praktyk wydaje sie uniwersalne.




1 Prace autorow, ktorych poglady zostaly
omowione w niniejszej ksiazce, zebrane zostaly w bibliografii na koncu
ksiazki.


This page hosted by
Get your own Free Home
Page