MODELE ODPOWIEDZI I SCHEMATY PUNKTOWANIA
Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu Tolerancja
Model zawiera przewidywane odpowiedzi. Odpowiedzi ucznia mogą przybierać różną formę
językową, ale ich sens musi być synonimiczny wobec modelu. Oceniając pracę ucznia należy
stosować punktację z modelu.
Uwaga: Za pełną odpowiedz
przyznaje się maksymalną liczbę punktów, za niepełną  wskazaną w
rubryce  punkty cząstkowe . Nie należy przyznawać połówek punktów. Za brak odpowiedzi lub
odpowiedz
błędną nie przyznaje się punktów. W nawiasach podane są odpowiedzi synonimiczne.
Nr Odpowiedzi Maksymalna Punkty
zadania liczba cząstkowe
punktów
1. wyrozumiałość w stosunku do odmiennych przekonań 1 0
poszanowanie wierzeń, upodobań, zwyczajów innych
ludzi
niedyskredytowanie ludzi tylko dlatego, że są inni
brak uprzedzeń
(dopuszcza się odpowiedzi sformułowane w postaci
czasowników, np. szanuje, akceptuje itd.)
2. C 1 0
3. stereotypowe myślenie (stereotyp myślowy, stereotypy) 1 0
4. postrzeganie świata przez pryzmat własnych uprzedzeń, 1 0
schematycznych poglądów
5. wyzwalają w człowieku negatywne emocje 2 1
izolują od ludzi myślących inaczej lub w jakiś sposób (za podanie 3 (za 2
innych argumentów) argumenty)
prowadzą do fałszywego obrazu rzeczywistości,
stworzonego na podstawie cudzych opinii i przekonań
wyzwalają agresję wobec przedmiotu uprzedzeń
nie pozwalają właściwie funkcjonować w rzeczywistym
świecie
6. rywalizacja o pracę lub szerzej - konflikt ekonomiczno- 2 1
społeczny (napięcia społeczne, dyskryminacja po 1 punkcie
ekonomiczna) za każdy
niski poziom wykształcenia prawidłowo
środowisko rodzinne, dostarczające negatywnych wymieniony
wzorów zachowań czynnik
7. B 1 0
8. bezsilny z powodu braku możliwości lub chęci obrony 1 0
wyróżniający się na tle grupy, inny
nielubiany w grupie
9. należy stanąć w jego obronie 1 0
1
Nr Odpowiedzi Maksymalna Punkty
zadania liczba cząstkowe
punktów
10. płaszczy się wobec przełożonych (silniejszych) 2 1
jest bezwzględny dla ludzi (słabszych) zależnych od po 1 pkt. za
niego (dzieci i podwładnych), chętnie ich karze 2 poprawne
nie toleruje przejawów słabości (u siebie i innych) odpowiedzi
jest podejrzliwy wobec innych i stale nastawiony na atak
nie przyjmuje argumentów innych ludzi, ponieważ nie
potrafi zmienić własnych poglądów
bez sprzeciwu przyjmuje wszystkie uznane przez grupę
społeczną konwencjonalne wartości (akceptuje siłę
zbiorowości)
11. uległość wobec obowiązujących norm (np. w celu 2 1
uzyskania korzyści) (za podanie 3 (za podanie
upodabnianie się w zachowaniu i sposobie myślenia do przyczyn) 2 przyczyn))
otoczenia
nieumiejętność przeciwstawienia się uprzedzeniom
posługiwanie się wiedzą czerpaną z błędnych informacji
interesowność
12. np. prymitywizm, prostactwo i głupotę 1 0
(wystarczy 1 przykład)
13. D 1 0
14. Związek stały 2 1
być przez kogoś manipulowanym, być narzędziem (za jedną
w czyimś ręku, poddawać się komuś nie znając część
dokładnie jego zamiarów, być marionetką odpowiedzi)
15. C 1 0
RAZEM 20
2
MODELE ROZWINI
CIA TEMATU I SCHEMAT PUNKTOWANIA
Temat 1:. Romantyczna koncepcja poety jako przywódcy narodu.
Zinterpretuj podany fragment, odwołując się do swojej wiedzy o Konradzie 
bohaterze III cz. Dziadów Adama Mickiewicza
I. ROZWINI
CIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 25 punktów; model zawiera
wszystkie przewidywane konstatacje, ich liczba jest większa niż wymagana; kolejność
stwierdzeń w pracy ucznia może być inna)
Interpretacja fragmentu
Bohater sceny  Konrad:
1. bojownik o sprawę narodową, 1 p.
2. więzień oskarżony w procesie filomatów i filaretów, 1 p.
3. romantyczny poeta (bohater romantyczny). 1 p.
Określenie sytuacji:
4. improwizacja (spontaniczny akt twórczy), 1 p.
5. rozmowa z Bogiem (pozorność dialogu  milczący adresat), 1 p.
6. forma apostrofy ( O Ty! ). 1 p.
Portret Konrada jako poety i przywódcy:
7. podkreślanie dystansu wobec Stwórcy ( o którym mówią ), 1 p.
8. dostrzeżenie ironii, 1 p.
9. samotność poczucie niezrozumienia przez ludzi, 1 p.
10. porównywanie własnej potęgi twórczej z boską, ( widzisz
jaka ma potęga! ), 1 p.
11. deklaracja miłości do całego narodu ( ja kocham cały naród ), 1 p.
12. poszukiwanie sposobu na pomoc narodowi ( nie mam sposobu
i tu przyszedłem go dociec ), 1 p.
13. zdefiniowanie istoty postawy prometejskiej, 1 p.
14. deklaracja nieograniczonych możliwości twórczych  poczucie dumy, 1 p.
15. pogarda wobec świata ( gardzę budową, którą gmin światem zowie ), 1 p.
16. żądanie władzy nad ludzkimi duszami od Boga ( daj mi rząd dusz! ), 1 p.
17. utożsamienie się z losem narodu ( ja i ojczyzna to jedno ), 1 p.
18. koncepcja cierpienia jako nieodłącznego elementu miłości do ojczyzny. 1 p.
Interpretacja fragmentu w kontekście całości utworu
19. kontekst autobiograficzny: Konrad jest więz
niem oskarżonym w procesie
filomatów i filaretów (podobnie jak Mickiewicz), 1 p.
20. metamorfoza romantycznego kochanka z IV cz.  Dziadów w bojownika
o sprawę narodową w cz. III. 1 p.
Konrad jako romantyczny poeta-indywidualista:
21. nieśmiertelność Boga tożsama z nieśmiertelnością poezji Konrada, 1 p.
22. pogarda wobec innych twórców, nieuznawanie żadnych autorytetów, 1 p.
23. nazywanie siebie  najbardziej czującym na ziemskim padole (romantyczna
wrażliwość). 1 p.
Konrad jako przywódca:
24. zarzut wobec Boga o złe urządzenie świata  romantyczny bunt 1 p.
25. przypisywanie Bogu mądrości, zarzut braku miłości do ludzi, 1 p.
26. przekonanie o posiadanym talencie przywódczym, 1 p.
27. projekcja władzy Konrada jako despoty, 1 p.
28. klęska jego koncepcji. 1 p.
3
Wnioski:
29. pełne podsumowanie (jest to poeta  indywidualista na czele zbiorowości  konflikt
romantyczny, powodem skrajnego buntu Konrada jest miłość do ojczyzny; w imię tej
miłości bohater wyrzeka się szczęścia osobistego; od czynu nie jest go w stanie odwieść
nawet świadomość potępienia); (4 p.)
30. częściowe podsumowanie (wskazanie, że powodem buntu Konrada  poety
jest miłość do ojczyzny oraz podkreślenie indywidualizmu bohatera), (2 p.)
31. próba podsumowania (dostrzeżenie indywidualizmu lub patriotyzmu bohatera (poety
romantycznego). (1 p.)
II. KOMPOZYCJA
podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie,
przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, (5 p.)
uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych
części, (3 p.)
wskazująca na podjęcie próby uporządkowania myśli, na ogół spójna. (1 p.)
III. STYL
jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona
leksyka, (5 p.)
zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka, (3 p.)
na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe. (1 p.)
IV. J
ZYK
język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne:
słownictwo, frazeologia, fleksja, interpunkcja i ortografia, (15 p.)
język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia
i fleksja, w większości poprawne ortografia (naruszenie normy w zakresie błędów
drugorzędnych) i interpunkcja, (12 p.)
język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne
składnia, słownictwo, frazeologia, ortografia (sporadyczne błędy różnego stopnia)
i interpunkcja, (9 p.)
język w całej pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, leksykalnych
(słownictwo i frazeologia), fleksyjnych, ortograficznych (różnego stopnia)
i interpunkcyjnych, (5 p.)
język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów
składniowych, leksykalnych, ortograficznych (różnego stopnia) i interpunkcyjnych.(2 p.)
V. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (0  4 p.)
4
Temat 2: Różne oblicza heroizmu. Na podstawie podanych fragmentów Nad Niemnem
Elizy Orzeszkowej wyjaśnij symbolikę dwóch mogił.
I. ROZWINI
CIE TEMATU ((można uzyskać maksymalnie 25 punktów; model zawiera
wszystkie przewidywane konstatacje, ich liczba jest większa niż wymagana; kolejność
stwierdzeń w pracy ucznia może być inna))
Mogiła Jana i Cecylii
Prezentacja bohaterów
1. pochodzenie z różnych stanów społecznych, 1 p.
2. miłość zmuszająca ich do ucieczki z domów rodzinnych, 1 p.
3. osiedlenie w puszczy, 1 p.
4. założenie rodziny i osady dzięki wytrwałej i mozolnej pracy. 1 p.
Symbolika nazwiska nadanego przez króla Zygmunta Augusta
5. nadanie szlachectwa jako wyraz podziwu dla bohaterstwa Jana i Cecylii, 1 p.
6. uznanie przez króla, że bohaterstwo to odwaga codziennej pracy, zmagania się
z trudnościami życia, 1 p.
7. docenienie przez króla ludzi tworzących nowe wartości, budujących nową
cywilizację, 1 p.
8. podkreślenie patriotyzmu protoplastów rodu ojczyz
nie bogactwa przymnażając. 1 p.
Symbolika mogiły Jana i Cecylii
9. pozytywistyczna koncepcja bohaterstwa  heroizm pracy, 1 p.
10. pozytywistyczne rozumienie patriotyzmu  praca dla ojczyzny, a nie walka, 1 p.
11. podkreślenie znaczenia pracy w życiu człowieka. 1 p.
Mogiła powstańców
Wspomnienie czasów powstania styczniowego
12. Mogiła  miejsce ostatniej, tragicznej bitwy, 1 p.
13. powstanie styczniowe jako wydarzenie kształtujące dzieje bohaterów powieści. 1 p.
Mogiła jako symbol najszlachetniejszych cech i dążeń narodu polskiego
14. patriotyzm, heroizm walki, 1 p.
15. solidaryzm społeczny, 1 p.
16. szacunek dla tradycji. 1 p.
17. Pamięć o Mogile i otaczanie jej czcią miarą patriotyzmu. 1 p.
18. Mogiły  miejsca otoczone czcią i pamięcią (sacrum), 1 p.
19. Mogiły Jana i Cecylii jako symbole głównych wartości epoki. 1 p.
Wykorzystanie kontekstów
20. Poszanowanie tradycji rodowej z
ródłem wartości moralnych rodu
Bohatyrowiczów. 1 p.
21. Zainteresowanie mogiłą bohaterów doceniających wartość pracy. (np. Justyna, Witold).
1 p.
22. Krytyka i szyderstwo wobec pasożytów i darmozjadów (Zygmunt, Kirło, Emilia, Różyc)
. 1 p.
23. Walka Jerzego Bohatyrowicza i Andrzeja Korczyńskiego wyrazem dawnej
przyjaz
ni i wspólnoty ideałów. 1 p.
24. Traktowanie pracy przez pozytywnych bohaterów jako warunku osiągnięcia
szczęścia i odnalezienia sensu życia. 1 p.
25. Brak zrozumienia dla tradycji powstania wyrazem tchórzostwa
i kosmopolityzmu. 1 p.
5
26. Indywidualizacja języka (zwrócenie uwagi na język (np. sposób mówienia
Anzelma  gdzieściś, sposób mówienia Jana, np. posłyszeli
my...,do dworu korczyńskiego lecieć... 1 p.
27. snucie opowieści w sposób baśniowy  Aż pewnego razu..., szyk przestawny). 1 p.
Wnioski
28. Pełny (dostrzeżenie dwóch rodzajów heroizmu, łączących się z nową koncepcją patriotyzmu
oraz wskazanie najważniejszych kryteriów oceny człowieka w powieści: stosunek do pracy
i ojczyzny). (4 p.)
29. Częściowy (mogiły symbolizują kult pracy i ojczyzny, stosunek do nich określa wartości
moralne bohaterów). (2 p.)
30. Próba podsumowania (mogiły symbolizują kult pracy i ojczyzny, są symbolem
przeszłości). (1 p.)
III. KOMPOZYCJA
podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie,
przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, (5 p.)
uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie
głównych części, (3 p.)
wskazująca na podjęcie próby uporządkowania myśli, na ogół spójna. (1 p.)
III. STYL
jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona
leksyka, (5 p.)
zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca
leksyka, (3 p.)
na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe. (1 p.)
IV. J
ZYK
język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne:
słownictwo, frazeologia, fleksja, interpunkcja i ortografia, (15 p.)
język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia
i fleksja, w większości poprawne ortografia (naruszenie normy w zakresie błędów
drugorzędnych) i interpunkcja, (12 p.)
język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne
składnia, słownictwo, frazeologia, ortografia (sporadyczne błędy różnego stopnia)
i interpunkcja, (9 p.)
język w całej pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, leksykalnych
(słownictwo i frazeologia), fleksyjnych, ortograficznych (różnego stopnia)
i interpunkcyjnych, (5 p.)
język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów
składniowych, leksykalnych, ortograficznych (różnego stopnia)
i interpunkcyjnych. (2 p.)
V. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (0  4 p.)
W wypracowaniu krótszym niż około 250 słów ocenia się tylko rozwinięcie tematu, styl,
kompozycja i język pracy nie są oceniane.
6