3833474141

Wycena a wiarygodność i porównywalność sprawozdania finansowego

zgodność z przepisami, podczas gdy zgodność z literą prawa nie musi oznaczać zgodności z duchem prawa [Masztalerz 2011, s. 90; Drever, Stanton, McGowan 2007, s. 67-68]. Są one negatywnie określane przez Davida Tweedie, byłego przewodniczącego IASB, jako „książka kucharska” [Alexander, Jermakowicz 2006, s. 134],

Z kolei standardy oparte na zasadach zawierają ogólną zasadę rachunkowości, która skupia się na osiągnięciu celu rachunkowości (cel wynika z założeń koncepcyjnych). Podejście to w przeciwieństwie do standardów opartych na regułach jest próbą wskazania osobom sporządzającym i badającym sprawozdania finansowe nie „co robić?”, ale „jak decydować, co należy zrobić?”. Koncepcję tę cechuje prostota i elastyczność, a zatem możliwość stosowania w różnych przypadkach i sytuacjach. Przy stosowaniu zasad koniecznym staje się wykorzystanie profesjonalnego osądu w przedstawianiu ekonomicznej treści transakcji. Jedni autorzy uważają, że zwiększenie zakresu indywidualnego osądu ma prowadzić do wyższej jakości sprawozdań finansowych i ograniczenia możliwości wykorzystania luk w standardach czy też używania inżynierii rachunkowości finansowej [Nelson 2003, s. 91],

Inni z kolei są zdania, że mniejsza szczegółowość standardów może spowodować wzrost manipulacji wynikami finansowymi [Agoglia, Doupnik, Tsakumis 2011], Wśród negatywnych konsekwencji wprowadzenia standardów opartych na zasadach wymienić można zmniejszenie porównywalności sprawozdań finansowych, zwiększoną pracochłonność zarówno po stronie księgowych jak i audytorów, a także zwiększone koszty sporządzania i badania sprawozdań finansowych.

W dyskusji o regułach i zasadach w rachunkowości dokonuje się porównań różnych systemów regulacyjnych istniejących na świecie. Standardy rachunkowości obowiązujące w USA są traktowane jako sztywne (oparte na regułach)7 w porównaniu z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej^{1 2}, które są powszechnie postrzegane jako bardziej elastyczne (oparte na zasadach) [Nisbett, Sheikh, 2007, s. 10], Niemniej rozróżnienie między standardami opartymi na regułach lub zasadach jest raczej koncepcyjne, bowiem jak dowodzi W. Bratton [2004, s. 16], wszystkie systemy mieszają zasady i reguły i nie ma „czystych” standardów opartych wyłącznie na regułach lub zasadach.

1

   W opublikowanym w 2002 roku dokumencie pt. Principles-Based Approach to U.S. Standard Setting FASB przyznaje, że przez lata rozwijała standardy oparte na regułach, aby sprostać oczekiwaniom menedżerów i audytorów, którzy chcą jasnych odpowiedzi na każde możliwe zagadnienie z rachunkowości (Bcnston. Brom-wich, Wagenhofer 2006, s. 168].

2

   Zwane dalej MSSF.

10 I S t r o n a