3833474158

Wycena a wiarygodność i porównywalność sprawozdania finansowego

sprawozdawczości finansowej wynikającymi ze struktury rachunkowości, potrzeb interpretacji ekonomicznej sprawozdań finansowych oraz ich znaczenia dla użytkowników.

Wraz z rozwojem teorii rachunkowości pojawiały się różne koncepcje^{1 2 3 4 5} co do tego, jaki jest cel sprawozdania finansowego i komu ma ono służyć. Współcześnie teoria rachunkowości wyróżnia dwa podstawowe podejścia (metody lub konwencje) dotyczące głównego celu sprawozdania finansowego: metodę transakcyjną (kontynentalną) - podejście przeszłościowe oraz metodę wartości - podejście przyszłościowe.

Metoda transakcyjna, według której zasadniczym celem sprawozdania finansowego jest uchwycenie i przekazanie prawidłowego obrazu rentowności przedsiębiorstwa w danym okresie sprawozdawczym, koncentruje się na pomiarze i prezentacji wyniku finansowego za dany okres sprawozdawczy na podstawie wyłącznie zrealizowanych transakcji, rozliczonych zgodnie z zasadą współmiemości przychodów i kosztów. Wynik finansowy nie zawiera zatem niezrealizowanych zysków i strat wynikających z wyceny pozycji bilansowych. Wykazane w bilansie zamknięcia składniki aktywów i pasywów ucieleśniają pozostałość zasobów dotychczas nie zużytych i nie zarachowanych (rozliczonych) zgodnie z zasadą współmiemości, kosztów [Helin 2000, s. 18], Wycena składników majątkowych jednostki gospodarczej oraz ponoszonych kosztów opiera się głównie na wartościach historycznych (historycznych cenach nabycia lub historycznych kosztach), czyli danych retrospektywnych. Stąd mówi się o charakterystycznym dla metody transakcyjnej podejściu przeszłościowym do wyceny.

Natomiast według metody wartości głównym celem sprawozdania finansowego jest kompletna i właściwa wycena oraz prezentacja składników gospodarczych i zobowiązań podmiotu gospodarczego na dzień bilansowy. Podstawowym celem tej wyceny jest rzetelne ustalenie aktywów netto, czyli kapitału własnego. W podejściu tym przyjmuje się ponadto założenie, że właściwą wyceną pozycji aktywów i pasywów jest ich wycena oparta na wartości rynkowej, a w wypadku jej braku na wartości godziwej ustalonej w inny sposób (np.: poprzez estymację, indywidualny osąd, szacunek). Dlatego w odniesieniu do tej metody mówi się o podejściu prospektywnym do wyceny. Powstałe na dzień wyceny niezrealizowane różnice w postaci dodatniej lub ujemnej różnicy między wartością rynkową a historyczną ceną nabycia zalicza się do przychodów lub kosztów, wpływających na wielkość wyniku finansowego w danym okresie [Helin 2000, s. 19].

1

W latach 20-tych i 30-tych XX w. w ramach tzw. teorii bilansowych formułowano koncepcje, że celem

2

sprawozdania finansowego miała być np. prezentacja majątku będącego zabezpieczeniem spłaty zobowiązań, czy

3

też ustalenie wyniku finansowego mającego odzwierciedlać efektywność gospodarowania. Dopiero w latach 70-

4

tych XX w. jak o tym była już mowa zaczęła dominować orientacja na użytkownika.

5

I S t r o n a