28377

Płat przedni przysadki mózgowej jest zbudowany z:

•    części obwodowej

•    części pośredniej (u człowieka szczątkowa)

•    części guzowej

Te 3 elementy stanowią czynnościowo i histologicznie przysadkę gruczołową (adenophysis), która stanowi 75% masy przysadki mózgowej.

Płat tylny przysadki mózgowej jest zbudowany z:

•    części nerwowej

•    szypuły

•    wyniosłości pośrodkowej

Te 3 elementy stanowią czynnościowo i histologicznie przysadkę nerwową (neurophysis), która stanowi 25% masy przysadki mózgowej.

Tabela 1. Hormony produkowane przez przysadkę mózgową (cz. gruczołowa)

Hormon	Typ komórek	Główne kierunki działanie
Somatotropina (STH)	Somatotropy	Stymuluje wzrost całego ciała pobudzając wydzielanie przez komórki wątrobowe somatomedyn
Prolaktyna (LH) (Hormon laktogenny)	Laktotropy	Zapoczątkowanie procesu wzrosm gruczołu mlekowego i wydzielanie mleka
Adrenokortykotropina (ACTH)	Kortykotropy	Stymuluje komórki kory nadnerczy
Folitropina (FSH) Lutropina (LH)	Gonadotropy	Stymuluje wzrost pęcherzyków jajnikowych, wytwarzanie i uwalnianie estrogenów u kobiet, stymuluje spermatogenezę u mężczyzn (FSH) Stymuluje owulację. wytwarzanie ciałka żółtego, wytwarzanie i uwalnianie progesteronu u kobiet, wytwarzanie i uwalnianie testosteronu u mężczyzn (LH)
Tyreotropina (TSH)	Tyreotropy	Stymuluje komórki pęcherzyków tarczycy
Lipotropina (LPH)	Kortykotropy	Stymuluje komórki tłuszczowe powodując lipolizę
Melanotropina (MSH)	Kortykotropy	Stymuluje melanocyty (słaby wpływ)

Tabela 2. Neurhormony produkowane przez podwzgórze, a magazynowane przez przysadkę mózgową (cz. nerw owa)

Hormon	Główne kierunki działanie
Oksytocyna	Wywołuje skurcze porodowe oraz skurcze komórek mioepitelialnych w odcinkach wydzielniczych gruczołu mlekowego
Hormon antydiure tyczny (ADH. wazopresyna)	Zwiększa wchłanianie zwrotne wody w cewkach zbiorczych nerki, w wysokich dawkach działa kurcząco na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych i podnosi ciśnienie tętnicze krwi

Regulacja podwzgórzowa działania przysadki:

Kontrolne znaczenia dla funkcjonowania przysadki mózgowej ma podwzgórze, które razem z przysadką tworzy wspólny czynnościowy układ wewnątrzwydzielniczy. Hormony wydzielane przez podwzgórze działają jako czynniki uwalniające (liberyny) lub hamujące (statyny) uwalnianie hormonów przedniej części przysadki mózgowej. Czynniki uwalniające i hamujące określa się często wspólną nazwą hormonów hipofizjotropowych. Hormony te