3784501881

14

Jak zastosować zasadę swobodnego kształtowania planu do mieszkań najtańszych, wskazuje perspektywa wnętrza Osiedla Robotniczego Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na Ra-kowcu projektowanego w r. 1930 przez Zespół Architektów Praesens¹),

Wolny plan — to wspaniała zdobycz budownictwa szkieletowego, którą podane tu przykłady wyjaśniły, mamy nadzieję, w stopniu dostatecznym. Logika wskazała architektom dalsze możliwości: swobodny przekrój, który osiągnąć można również, stosując konstrukcję szkieletową.

Projekt domu w Podkowie Leśnej. Perspektywa wnętrza.

Zastanawiając się bowiem nad funkcjonowaniem mieszkania, doszliśmy do wniosku, że zróżnicowanie powinno dotyczyć nietylko planu, ale i przekroju; że wysokości pomieszczeń, w których człowiek przebywa tylko dorywczo muszą być mniejsze od wysokości pomieszczeń, w których przebywa stale. Część pokoju mieszkalnego przechodzi przez dwie kondygnacje — nadwieszony trapez stropu wytwarza w poziomie mieszkalnym niską część gabinetową, w poziomie sypialnym — otwartą galerję: miejsce pracy pani domu.

Ryc. 13 to znów inny przykład: perspektywa wnętrza domu w Podkowie Leśnej. Otwarte schody tworzą kręgosłup domu — stropy nie dzielą go poziomo na rząd szuflad o jednakowej wysokości, lecz mijając się w przestrzeni wnętrza, różnicują wysokości pomieszczeń, stosownie do indywidualnych potrzeb mieszkańców. Wnętrze parteru i wnętrze piętra przenikają się wzajemnie.

Czasopismo Techniczne. Rocznik XI,IX, Nr.

Projektując i realizując domy indywidualne, architekci osiągnęli szereg pozytywnych wyników, które wtedy dopiero będzie można nazwać pełnowartościową zdobyczą nowej architektury, gdy staną się przedmiotem codziennego użytku mas pracujących. Wydaje nam się, że funkcjonalne zróżnicowanie już nietylko dwuwymiarowego planu, ale trójwymiarowego wnętrza stanowi rezultat, który w dalszym rozwoju architektury będzie można stosować do mieszkań robotniczych, których roczna produkcja osiągnąć winna w Polsce miljony metrów kubicznych. Pomijając bowiem względy plastyczne i stojąc na gruncie rzeczowości, musimy dojść do logicznego wniosku, że zasada „dwojakiej wysokości" powinna być wprowadzona właśnie do projektowania tych mieszkań, których powierzchnię użytkową i jej funkcję — kubaturę ogranicza się do minimum.

Ryc. li.

Przekrój domu mieszkalnego w Moskwie. (Arch M. J.

Ginzburg).

Błędem jest więc marnowanie tak oszczędnie wydzielanej kubatury na zbędną wysokość łazienek, klozetów, przedpokojów, kuchen niemieszkalnych. Wprowadzając dwa wymiary wysokościowe do tego samego mieszkania, możemy kubaturę, oszczędzoną przez zmniejszenie wysokości ubikacyj pomocniczych dodać do kubatury pomieszczeń stałego przebywania, stanowiących rezerwuar powietrza dla całej rodziny.

Rjc. 14 przedstawia przekrój zbiorowego domu mieszkaniowego dla robotników, wybudowanego w Moskwie przez arch. M. J. Ginsburga i I. F. Milinisa. Wprowadzenie „wysokości dwojakiej" przerywa ciągłość stropów, które, wobec dużej rozpiętości, trudno jest opierać na ścianach. Zastosowanie konstrukcji szkieletowej łatwo i oszczędnie rozwiązuje to zadanie.

Zasadę „dwojakiej wysokości" możnaby wprowadzić i do aktualnego w roku bieżącym systemu zabudowy osiedli niskiemi domami szeregowemu Spróbujemy objaśnić szkic jednorodzinnego elementu domu szeregowego.

Przystępując do opracowania mieszkania robotniczego, staramy się odrzucić tradycyjny wzór: „apartament" mieszczański, imitujący nieudolnie formy mieszkaniowe arystokracji (salon). Bowiem redukcja wymiarów i slandartu