3624816808

73

operowani klasycznie w większości zdawali się już nic pamiętać o zabiegu. Prawie wszyscy wrócili do normalnej aktywności (także zawodowej) i deklarowali, że wyleczenie tętniaka znacząco poprawiło ich komfort życia. Wiązali to z usunięciem jedynego czynnika ograniczającego, którym była obecność tętniaka i związane z tym zagrożenie. Jedynym elementem ocenianym jako pogorszenie komfortu jest konieczność przyjmowania włączonych w okresie okołooperacyjnym nowych leków, szczególnie beta-blokcrów. Natomiast w grupie po zabiegu wewnątrznaczyniowym praktycznie nic się nie zmieniło w stosunku do okresu przed operacją. Okazało się, że u tych pacjentów czynnikami ograniczającymi codzienną aktywność były choroby współistniejące. Osoby tc podały poprawę samopoczucia związaną z brakiem zagrożenia życia po zabiegu naprawczym, ale jednocześnie zgłaszały dyskomfort płynący z konieczności ciągłego przyjmowania dużych ilości leków oraz okresowego zaostrzania chorób internistycznych. Wiele z tych osób ograniczyło swoją aktywność do podstawowych czynności życiowych wykonywanych w domu. Jedna trzecia pacjentów z tej grupy uważała kontrolne wizyty w poradni w ramach nadzoru pooperacyjnego i moich badań za bardzo obciążające. Od rodzin dwóch pacjentów po implantacji stent-graftu dowiedziałem się, że ci prywatnie podają znacznie gorsze samopoczucie po zabiegu, niż przed mimo deklarowanej mi i innym lekarzom poprawy. Subiektywna ocena pozwala stwierdzić, że w okresie przcdoperacyjnym główną rolę kształtującą komfort życia - niezależnie od grupy do której pacjent został zakwalifikowany - odgrywa lęk wynikający z posiadania choroby nieustannie zagrażającej życiu. Wszystkich pacjentów dotyczy także obawa przed czekającą ich ciężką operacją. Różnice pojawiają się już w okresie tuż po zabiegu. Pacjenci operowani klasycznie odczuwają znacznie większy dyskomfort, który wynika z faktu przejścia bardzo rozległej operacji. W tym samym czasie pacjenci z drugiej grupy odczuwają znacznie mniejsze dolegliwości. W okresie odległym sytuacja się zmienia. Pacjenci zakwalifikowani do operacji klasycznej, czyli młodsi i mniej obciążeni wracają do normalnej aktywności. Wyleczenie tętniaka wyraźnie poprawia ich komfort życia w okresie odległym. Odmiennie sprawa wygląda u pacjentów po zabiegu wewnątrznaczyniowym. Likwidacja czynnika zagrażającego życiu przenosi na pierwszy plan