4261638885

13

Faith-based diplomacy jako instrument rozwiązywania sporów

interakcji między członkami przeciwnych wobec siebie grup lub narodów, które to interakcje mają na celu wypracowanie odpowiednich strategii, wywarcie wpływu na opinię publiczną i zorganizowanie zasobów ludzkich oraz materialnych w taki sposób, aby stały się wsparciem w rozwiązaniu konfliktu istniejącego między przeciwnikami. Dyplomacja nieformalna, określana jako „dyplomacja drugiego obiegu”, ma na celu wspieranie przedstawicieli rządów realizujących zadania tradycyjnej dyplomacji poprzez poszukiwanie możliwych rozwiązań w sposób nieoficjalny i, co zasadnicze, bez dążenia do osiągnięcia korzyści jednej strony konfliktu, kosztem drugiej strony. Jednocześnie podstawowym założeniem dyplomacji „drugiego toru” jest uznanie, że czynniki, takie jak religia lub etniczność, mają kluczowe znaczenie, a aktorzy niepaństwowi mogą odgrywać ważną rolę w realizacji jej celów¹⁵. Sam termin faith-based diplomacy pojawił się w pierwszych latach XXI w. na określenie inicjatyw pokojowych podejmowanych przez podmioty motywowane religijnie odwołujące się w swoich działaniach do „serc, umysłów i ducha walczących stron” i dążące przede wszystkim do prawdziwego pojednania między stronami konfliktu¹⁶.

Grupa podmiotów zaangażowanych w działania w ramach faith-based diplomacy jest duża i niejednorodna. Uznawany za „ojca” faith-based diplomacy Douglas Johnston¹⁷ zauważa, że spektrum podmiotów religijnych i duchowych działających na rzecz zapobiegania konfliktom i ich rozwiązywania rozciąga się od „ziemskiej potęgi Kościoła” aż do wysiłków podejmowanych przez „motywowane duchowo analogii, polskie tłumaczenie książki J. Nye’a, gdzie tłumacz ze względu na trudności ze znalezieniem trafnego odpowiednika w języku polskim, zdecydował się pozostawić oryginalne brzmienie „soft power”. Zob. Od tłumacza, [w:] J.S.Nye, Soft Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej, Warszawa 2007, s. 23.

¹⁵    Berkley Center for Religion, Peace and World Affairs, Georgetown University, Transcending Traditional U.S. Foreign Policy: Track Two Diplomacy and the Challenge of Global Religious Diversity, lipiec 2011, s. 22, http://berkleycenter.georgetown.edu/publications/transcending-traditional-us-foreign-policy-track-two-diplomacy-and-the-challenge-of-global-religious-diversity, odczyt z dn. 25.08.2011.

¹⁶    Faith-Based Diplomacy. Trumping Realpolitik, red. D. Johnston, Oxford 2003, s. ix, 15.

¹⁷    W 1994 r. ukazała się, wydana przez Oxford University Press, książka Religion, The Missing Dimension ofStatecraft pod redakcją Douglasa Johnstona i Cynthii Sampson, w której szeroko dyskutowana była kwestia pozytywnej roli religii i znaczenia czynnika religijnego w rozwiązywaniu konfliktów. W swojej recenzji książki zamieszczonej na łamach „Foreign Affairs” Francis Fukuyama napisał, że książka ta przynosi „odświeżającą zmianę” oraz „bardzo potrzebną równowagę do dyskusji o religii i stosunkach międzynarodowych” wobec „stałego napływu książek zajmujących się negatywną rolą religii w polityce światowej”. Zob. F. Fukuyama, Religion: The Missing Dimension of Statecraft, „Foreign Affairs”, lipiec-sierpień 1994, http://www.foreignaffairs.com/articles/49927/francis-fukuy-ama/religion-the-missing-dimension-of-statecraft, odczyt z dn. 6.01.2012.