SZKOŁA POSTAWOWA
IM. JANA KOCHANOWSKIEGO
W WYLATOWIE
PROGRAM WSPIERAJĄCY ROZWÓJ DZIECI
„ W POSZUKIWANIU WARTOŚCI”
„Życie pojedynczego człowieka znaczy coś tylko wtedy,
jeśli dzięki niemu życie każdej żywej istoty staje się bardziej godne i piękne.
Życie stanowi świętość, to znaczy jest wartością nadrzędną,
której wszelkie inne wartości są podporządkowane”.
Opracowała:
mgr Alicja Witkowska - Kozak
Wylatowo 2011
WSTĘP
Wprowadzenie dziecka w świat wartości jest niezwykle ważne, gdyż stają się one drogowskazami w codziennym życiu. Dziecko, które wie, co dobre, a co złe, dokonuje lepszych wyborów. Wiedza ta, wzmocniona poczuciem własnej wartości, zmniejsza podatność na manipulacje. Szacunek, uczciwość, odpowiedzialność, lojalność i optymizm okazywane w kontaktach z innymi ludźmi, są ważnym kapitałem życiowym. Dzięki temu nasze dzieci będą cenione jako uczniowie, przyjaciele, a w przyszłości pracownicy. Uczniów należy wprowadzać w świat wartości poprzez świadome nauczanie postaw moralnych, a także własnym przykładem. Swoją postawą pokazujmy dzieciom, co to znaczy okazywać innym szacunek, przyjaźń, jak dokonywać mądrych wyborów, czym jest uczciwość, odpowiedzialność, solidarność itd.
Od zawsze człowiekowi towarzyszą pytania : „ Kim być ?”, „Co w życiu cenne?”, „W co wierzyć?”, „Czym się kierować w swoim działaniu?”. Powyższe pytania poruszają temat podstawowych potrzeb człowieka, do których dąży każdy bez wyjątku. Mówią one o stosunku do siebie oraz innych ludzi, a także o stosunku do kultury i świata społecznego. Pytania te poruszają zagadnienie wartości.
Uniwersalny system wartości jest zgodny z każdą religią, światopoglądem. Człowiek i jego godność stanowią wartość podstawową. Bezkonfliktowe funkcjonowanie w grupie społecznej będzie możliwe tylko wtedy, gdy zastosuje się w codziennym życiu wiedzę na temat zasad moralnych i etycznych.
Człowiek jest nosicielem różnych wartości. A zatem przysługują mu wartości osobowe, poznawcze, intelektualne, estetyczne, moralne, itp. Wszystkie te wartości określają człowieka jako podmiot. W ciągu swego życia człowiek może zdobywać wartości i tracić je. Na specjalną uwagę zasługują wartości moralne i etyczne, które są szczególnie związane z człowiekiem. Każdy bowiem potrzebuje pewności, iż postępuje właściwie, a podejmowane decyzje słuszne.
Charakterystyczny dla naszych czasów relatywizm moralny, zanik dotychczasowych wartości, wypływa z egoistycznych pobudek ludzi, którzy w swoim postępowaniu kierują się osobistymi racjami, nie uwzględniając potrzeb i praw innych. Przejawem tego jest powszechny brak autorytetów.
Wobec tych faktów zasadne wydaje się zwiększenie intensywności oddziaływań w zakresie kształtowania postaw, wynikających z przyjęcia uniwersalnego systemu wartości. Moralności, zasad etyki bowiem można nauczyć się, o ile wyniesie się jej podstawy z domu, gdzie jest przekazywana przez przykład
rodziców i ich świadome przewodnictwo. Nie wszyscy nasi podopieczni mają jednak
szansę kontaktu ze świadomymi przewodnikami po świecie wartości.
Dlatego program „W poszukiwaniu wartości” pragnie pomóc uczniom w rozwoju systemu wartości, który na tym etapie życia daje najlepsze szanse, aby stawać się coraz bardziej człowiekiem. By jak najlepiej wykorzystywać wrodzony i nabyty potencjał fizyczny, psychiczny, społeczny i duchowy w celu ukształtowania dorosłej, dojrzałej, wartościowej osobowości wychowanka.
I. ZAŁOŻENIA DYDAKTYCZNO- WYCHOWAWCZE PROGRAMU
Kochamy nasze dzieci i chcemy, żeby wyrosły na mądrych, dobrych i szczęśliwych ludzi, aby były samodzielne, zbudowały trwałe rodziny, wnosiły twórczy wkład w życie społeczne. Jako wychowawcy mamy za zadanie (cytując podstawę programową MEN) kształtowanie postaw uczniów warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie. Wiele w tym zakresie robimy. Jednak czy możemy zrobić jeszcze coś więcej lub skuteczniej?
Program „ W poszukiwaniu wartości” ma pozytywnie wpłynąć na uczniów i przezwyciężyć trudności w opanowaniu właściwych relacji międzyludzkich. Realizacja programu pomoże stworzyć naszym uczniom możliwość jak najlepszego startu w dorosłe życie poprzez niwelowanie przejawów niedostosowania społecznego, ucząc ich wartości w sposób celowy, świadomy i zamierzony. Jeśli bowiem nie zapewnimy dzieciom duchowych i moralnych podstaw, w końcu wyruszą na poszukiwanie własnych.
Program „W poszukiwaniu wartości” realizowany będzie
w Szkole Podstawowej im. Jana Kochanowskiego w Wylatowie, rozpoczynając od I semestru 2011/2012 do I semestru 2012/2013 włącznie. Skierowany jest do uczniów klas I-III naszej szkoły.
Opracowany program odnosi się do podstawy programowej katechezy kościoła katolickiego w Polsce(Dokument został przyjęty podczas 313 zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Łowiczu w dniu 20 czerwca 2001 r.).
.
II.CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Program „ W poszukiwaniu wartości” skierowany jest do uczniów klas klas I-III naszej szkoły, a szczególnie do mających trudności wychowawcze, zaburzone relacje społeczne.
Działanie przeznaczone jest do realizacji na zajęciach z: katechezy, lekcjach bibliotecznych, zajęciach koła misyjno-biblijnego, zajęciach profilaktyczno-wychowawczych i zajęciach bibliotecznych W KRAINIE KSIĄŻEK.
Przy konstruowaniu programu ćwiczenia i zagadnienia dobrano tak, aby uczniowie potrafili się kierować w codziennym życiu wartościami.
Warto w tym momencie przytoczyć słowa Krystyny Chałas: „ Nie ma wychowania bez wartości. Wychowanie bez wartości staje się pustym dzwonem, który nawet mimo silnego rozkołysania nie wyda oczekiwanych dźwięków. Wychowanie musi prowadzić do głębi człowieczeństwa, które jest treścią życia osoby, jej integralnego rozwoju, który ostatecznie jest wyznaczony przez urzeczywistnianie najwyższych wartości i dążenie do Absolutu”1.
POJĘCIE, PODSTAWOWE I SZCZEGÓŁOWE CELE PROGRAMU „ W POSZUKIWANIU WARTOŚCI”
Nadrzędnym celem wychowania w naszej szkole jest rozwój osobowości dziecka w oparciu o wartości moralne i estetyczne jako przygotowanie do życia w otaczającym go świecie.
Nasza szkoła ma być bezpieczna i przyjazna. Chcemy rozwijać partnerstwo, wzajemny szacunek i pomoc, radość i zabawę, twórcze działanie, pozytywne myślenie, poszukiwanie wartości moralnych, zaangażowanie w naukę i rozwijanie własnych zdolności.
Program jest zgodny z podstawą programową katechezy kościoła katolickiego w Polsce, programem wychowawczym szkoły, programem profilaktycznym i statutem szkoły.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół stwierdza, iż celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, etycznym, fizycznym i estetycznym. Ważne jest również takie wychowanie, aby dziecko w miarę swoich możliwości było przygotowane do życia w zgodzie z samym sobą, ludźmi i przyrodą. Należy zadbać o to, aby dziecko odróżniało dobro od zła, było świadome przynależności społecznej ( do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej).
Zatem zadaniem wdrażającego i realizującego program jest wspomaganie nie tylko rozwoju intelektualnego, ale także moralno - społecznego i emocjonalnego uczniów.
W związku z powyższym głównym założeniem programu jest kształtowanie osobowości, charakteru uczniów zgodnie z uniwersalnym systemem wartości.
3.1. Pojęcie wartości
Zdefiniowanie wartości nie jest rzeczą prostą. Według Władysława Tatarkiewicza „Zdefiniowanie wartości jest trudne, jeśli w ogóle możliwe (...). To, co wygląda na definicje wartości, jest raczej zastąpieniem wyrazu przez inny wyraz mniej więcej to samo znaczący na przykład dobro. Albo jest omówieniem”2.
Filozof Józef Maria Bocheński uważa, że „To, dzięki czemu dany przedmiot jest wartościowy, nazywa się wartością”3.
Na ogół przyjmuje się, iż pojęcie wartość stanowi podstawową kategorię aksjologii ( nauki o wartościach) i że oznacza ona „ to wszystko, co uchodzi za ważne i cenne dla jednostki i społeczeństwa oraz jest godne pożądania, co łączy się z pozytywnymi przeżyciami i stanowi jednocześnie cel pożądań ludzkich”4 .
Często zamiast terminu wartość używano wyrazów synonimicznych: dobro, idea, doskonałość i znaczenie. Wyrazy te pokrywają się praktycznie z terminem wartość, jednak nie zawsze i nie całkowicie. Wartość jest bowiem pojęciem na tyle ogólnym, że zawiera w sobie wszystkie inne określenia.
Podstawowe i szczegółowe cele programu „W POSZUKIWANIU WARTOŚCI”
Podstawowe cele programu „W POSZUKIWANIU WARTOŚCI”:
1. Wyposażenie uczniów w wiedzę na temat wartości etycznych.
2. Identyfikacja uczniów z propagowanymi w ramach programu wartościami.
3. Kształtowanie umiejętności dokonywania prawidłowych wyborów życiowych.
4. Budowanie dobrych relacji z ludźmi.
Cele szczegółowe programu „W POSZUKIWANIU WARTOŚCI”.
Założone osiągnięcia ucznia:
1. Rozumie pojęcia określające kluczowe wartości objęte programem.
2. Potrafi wskazać zachowania właściwe w określonych sytuacjach.
3. Zna skutki postępowania niezgodnego z proponowanym systemem wartości.
4. Prezentuje postawy wynikające z wdrażanych wartości w środowisku szkolnym.
5. Propaguje w środowisku szkolnym postawy wynikające z wdrażanych wartości.
6. Prezentuje postawy wynikające z wdrażanych wartości w życiu codziennym poza szkołą.
7. Propaguje w życiu codziennym poza szkołą postawy wynikające
z wdrażanych wartości.
IV.MATERIAŁ NAUCZANIA PROGRAMU „ W POSZUKIWANIU WARTOŚCI”
Poznanie wartości następuje w aktach emocjonalnych. To uczucia odsłaniają człowiekowi świat wartości i tylko one są do tego zdolne. Dzięki uczuciom człowiek doświadcza istnienia jakiejś wartości, wie, jaka to wartość i potrafi ją zhierarchizować.
Im wyższa jest wartość, tym głębsze zadowolenie człowieka płynie z tego, że w niej uczestniczy. Stan uczuciowy osoby i uznawane przez nią wartości tworzą pewnego rodzaju nierozerwalną całość. Emocje nie tylko pomagają człowiekowi w poznawaniu wartości, ale również są podstawą możliwości realizacji wartości.
Wartości uświadamiają człowiekowi przeżywanie pewnych stanów emocjonalnych.
Materiał nauczania jest związany ze szczegółowymi celami edukacyjnymi, które ukazują podstawowe wartości uniwersalne, do których zaliczamy:
Szacunek.
Uczciwość.
Odpowiedzialność.
Odwaga.
Samodyscyplina: umiar i rozwijanie własnego potencjału.
Pokój.
Sprawiedliwość.
Szczęście, optymizm, humor.
Przyjaźń i miłość.
10. Solidarność.
11. Piękno.
12. Mądrość.
Poszczególnym wartościom będą przyporządkowane odpowiednie treści nauczania. Załącznik nr 1
V. PROCEDURY OSIAGANIA SZCZEGÓŁOWYCH CELÓW EDUKACYJNYCH
Systematyczne uczęszczanie na zajęcia.
Aktywny udział w zajęciach .
Zachęcanie do wypowiadania się.
Wspólna dyskusja nad rozwiązywaniem problemu.
Zauważenie postępów i ocena pracy uczniów.
Udzielanie pochwał ustnych.
VI. FORMY PRACY:
- indywidualna
- grupowa
- zbiorowa
VII .ZAŁOŻONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW I ICH OCENA
Obserwacja postępów w zachowaniu uczniów i zachęcanie ich do wysiłku w przyswajaniu wartości.
Stwarzanie uczniom sytuacji do zaprezentowania swoich wiadomości i umiejętności.
Umiejętność dokonywania samooceny przez uczestników zajęć.
Ocena prowadzącego zajęcia i uznanie dla wysiłków podejmowanych przez uczniów.
Zredagowanie KLASOWEGO KODEKSU WARTOŚCI.
VIII.EWALUACJA PROGRAMU
Zdobyta na zajęciach wiedza na temat wartości będzie sprawdzana w formie konkursów (plastycznych, literackich... ) oraz rozmów z wychowawcami klas na temat zachowania uczniów.
Fotorelacje i prace własne uczniów dokumentujące ich działania będą eksponowane na wyznaczonym miejscu w bibliotece.
Ewaluacja będzie służyła wprowadzaniu ewentualnych innowacji do programu.
Literatura:
K. Chałas Wychowanie ku wartościom. Elementy teorii i praktyki. T.I, Wydawnictwo, Kielce-Lublin 2003.
J.Głuszyński, Wartości a wychowanie, „ Chowanna” nr 2, 1983, s.105.
J.M. Bocheński, Sto zabobonów, Kraków 1992, s.135.
M. Sobocki, Pedagogika wobec wartości. W: B. Śliwerski ( red.), Kontestacje pedagogiczne, Kraków 1993, s.125.
I. Koźmińska, E. Olszewska Z dzieckiem w świat wartości, Warszawa 2007.
Opracowała:
1