Budowa i czynności poszczególnych części neuronu

Neuron-komórka nerwowa razem ze swoimi wypustkami-dendrytami,których jest zazwyczaj więcej niż jeden, i zawsze jednym neurytem(aksonem),przystosowana do przewodzenia i przetwarzania, a także wytwarzania bodźców; charakteryzuje się tym, że przewodzi bodźce zawsze w jednym kierunku od dendrytów do ciała komórki(perikarionu) i z komórki dalej przez neuryt(wypustkę osiową).

Komórka nerwowa zbudowana jest z:

• Dendrytu(cienka,rozgałęziona struktura-włókno nerwowe,wychodząca z ciała neuronu;zbiera informacje i przekazuje z innych komórek nerwowych do swojej sygnały w postaci impulsów elektrycznych)

• Aksonu (pojedyncze włókno nerwowe, które przenosi informacje z komórki nerwowej do mięsni, tkanek lub do innych kontrolowanych przez nią neuronów;wydziela substancje,dzięki którym informacje są przekazywane dalej;niektóre pokryte są osłonką mielinową i noszą nazwę włókien rdzennych,a te bez osłonki noszą nazwę bezrdzennych;taka budowa aksonu pozwala na skokowe(od jednego przewężenia do następnego) i szybsze przenoszenie impulsu)

• Ciała komórki-ciała neuronu(wytwarza większość niezbędnych dla neuronu materiałów,które są przenoszone i zużywane w innych jego częściach,np.w aksonie lub dendrytach;zawiera jądro)

• Kolców

• Osłonki mielinowej(zbudowana jest z białych fosfolipidów;przyspiesza prędkość transmisji impulsu nerowego,izoluje go,chroni przed urazami oraz wspomaga jego regenerację,jeśli ulegnie uszkodzeniu; w aksonie występują miejsca pozbawione osłonki mielinowej zwane przewężeniami Ranviera)

Neurony dzielimy na trzy rodzaje:

1. neurony czuciowe-przewodzą informacje ze wszystkich receptorów czuciowych całego ciała do ośrodkowego układu nerwowego,czyli mózgowia i rdzenia kręgowego

2. neurony kojarzeniowe(pośredniczące,interneurony)-znajdują się w ośrodkowym układzie nerwowym i stanowią 99% komórek nerwowych w ciele;tworzą połączenie pomiędzy neuronami czuciowymi i ruchowymi, odbierając,przetwarzając i przekazując informacje w całym ciele

3. neurony ruchowe-przenoszą impulsy nerwowe z mózgu do narządów(np.mięśnie),które odpowiadają wykonaniem ruchu lub działaniem innego rodzaju.

PRZEBIEG IMPULSU NERWOWEGO

Podporą dla komórek nerwowych są komórki glejowe,które dzielimy na:

• oligodendrocyty(ośrodkowy układ nerwowy) i komórki Schwama(obwodowy układ nerwowy)-wytwarzają osłonkę mielinową

• astrocyty-oddzielają komórki nerwowe od bezpośredniego kontaktu z naczyniami włosowatymi krwionośnymi oraz pośredniczą w wymianie produktów budulcowych i przemiany materii pomiędzy neuronem a krwią

• komórki mikrogleju-pożerają uszkodzone komórki nerwowe

Ważnym elementem neuronu jest szczelina zwana synapsą. Wyróżniamy trzy rodzaje synaps: nerwowe,nerwowo-mięśniowe,nerwowo-gruczołowe. Przekazanie informacji w synapsie ma najczęściej charakter chemiczny. Pod wpływem fali depolaryzacyjnej przechodzącej przez akson,do szczeliny synaptycznej wydzielany jest neuroprzekaźnik (np.acetylocholina, noradrenalina,dopomina,serotonina,glutamina,endorfina). Neuroprzekaźniki mają odpowiednią formę zewnętrzną,aby mogły się dopasować do odpowiedniego receptora na błonie postsynaptycznej(na sąsiedniej komórce).

---