Menander

„Odludek albo mizantrop”

1. streszczenie gramatyka Arystotelesa, starożytna didaskalia dotycząca miejsca i czasu wystawienia oraz uzyskania pierwszej nagrody

Scena przedstawia grotę, świątynię Pana i nimf oraz po dwóch stronach domy Knemona i Gorgiasa (przyrodni brat Dziewczyny)

2) Akt I

• scena 1: z groty kapliczki wychodzi Pan, mówi o historii odludka - Knemona; ożenił się z wdową z synem, kłócili się, zwłaszcza gdy urodziła córkę. Ona przeniosła się do syna z pierwszego męża, a stary żyje z córką i służącą. W dziewczynie za sprawą Pana zakochał się Sostratos

• scena 2: Chajreas i Sostratos przychodzą pod dom Knemona by spotkać dziewczynę, czekają na służącego Pyrriasa, który miał się wszystkiego dowiedzieć

• scena 3: wpada przerażony Pyrrias, goniony przez rozgniewanego wizytą Knemona, Sostratos na widok Knemona wychodzi chyłkiem.

• scena 4: Na widok przybyszów Knemon zrzędzi i wściekły wchodzi do chaty

• scena 5: z domu wychodzi Dziewczyna, biada nad tym, że niania upuściła wiadro do studni, Sostratos ofiaruje pomoc.

• scena 6: z domu Gorgiasa wychodzi Daos, jego sługa. Jest niezadowolony z pomocy obcego mężczyzny. Oskarża go o niecne zamiary, dziewczyna wraca do domu. Ukazuje się chór, grupa podpitych młodych ludzi; śpiewają pieśń.

3) Akt II

• scena 1: Gorgias poucza Daosa, aby podsłuchał, co się wydarzyło.

• scena 2: wchodzi Sostratos, Gorgias i Daos oceniają go jako łotra. Gorgias oskarża go o złe zamiary wobec siostry. Jednak Sostratos tłumaczy swoje zamiary; Gorgias proponuje zaczekanie na Knemona przy pracy, która ma pokazać pracowitość Sostratosa. Zabiera się do pracy, choć motyka jest bardzo ciężka. Wychodzą.

• scena 3: Wchodzi Sikon - kucharz najemny i Getas - niewolnik ojca Sostratosa (Kallippidesa). Sikon niesie barana na ofiarę. Narzekają na ciężar dany im przez baby. Pani śniło się, że Pan zakuwał w kajdany Sostratosa ,dał mu kożuch i motykę i kazał kopać w pobliżu. Aby odwrócić zło, mają składać ofiarę. Pieśń Chóru

4) Akt III

• scena 1: Knemon wychodząc z chaty każe nikogo nie wpuszczać pod jego nieobecność. Nadchodzi Matka Sostratosa z córką Plangon i fletnistki Partenis. Getas oświadcza, że wszystko w grocie zostało przygotowane. Knemon złorzeczy przybyłym, gdyż mu przeszkadzają; mówi o obyczajach składających ofiary, którzy tak naprawdę wyprawiają uczty sobie.

• scena 2: Getas udaje się do Knemona, aby pożyczyć kociołek, jednak Knemon krzyczy i wyrzuca go.

• scena 3: Sikon udaje się do Knemona po misę, lecz spotyka się z podobnym potraktowaniem

• scena 4: Sostratos wraca z pola, narzeka na ciężką pracę i spowodowane nią bóle; Getas początkowo nie poznaje panicza. Sostratos udaje się na śniadanie i planuje zaprosić na śniadanie Gorgiasa i Daosa, wchodzi do domu Gorgiasa

• scena 5: Simiche, niewolnica Knemona, wybiega z domu biadając nad wiadrem, które wpadło do studni. Ukazuje się rozwścieczony Knemon, mający zamiar związać staruszkę i spuścić ją do studni; wchodzą do domu.

• scena 6: Sostratos udaje się z Gorgiasem na śniadanie do groty, a Daos wraca do domu, by opiekować się matką.

5) Akt IV

• scena 1: Simiche wybiega z chaty Knemona i informuje Sikona (kucharz), że Knemon wpadł do studni. Sikon uważa, że to kara za wcześniejsze postępowanie.

• scena 2: Sostratos zdaje relację z sytuacji: córka rozpacza, ale sytuacja jest mu właściwie na rękę

• scena 3: ukazuje się Knemon podtrzymywany przez Gorgiasa. Stwierdza, że wszystko się zmieniło, kiedy się spotkał ze śmiercią. Nakazuje Gorgiasowi wydać siostrę za żonę, przeznaczyć jej połowę majątku, a drugą połowę przeznaczyć na utrzymanie jego i matki. Zgadza się także na ożenek Sostratesa

• scena 4: Gorgias zaręcza Sostratesa z siostrą, bo pracował aby ją zdobyć - jest zdolny do poświęceń

• scena 5: nadchodzi bogacz Kallippides, ojciec Sostratesa, wchodzi do groty.

6) Akt V

• scena 1: Kallippides zezwala na ślub, jednak nie chce wydać swojej córki za Gorgiasa, bo ten jest biedny jak jego siostra; jednak zgadza się po chwili.

• scena 2: Gorgias ma obiekcje, bo nie wypada mu pojąć za żonę bogatszej dziewczyny. Następują zaręczyny Sostratesa i Dziewczyny, zapowiadają zabawę.

• scena 3: nadchodzi Myrinn i siostra Sostratesa, razem z Gorgiasem udają się do groty.

• scena 4: Simiche wychodzi z chaty Knemona, ale Knemon nie chce iść do groty. Getas zastanawia się jak go nakłonić i przy okazji się „odwdzięczyć”.

• scena 5: woła Sikona, postanawiają zemścić się na Knemonie. Wynoszą go śpiącego na krześle i stukają do jego domu, aby pożyczyć wymyślne przedmioty w niezliczonej ilości. Knemon się wścieka. Ostatecznie każą mu iść na tańce do groty i Knemon się zgadza. Zwrot do widzów - poskromiono starca, prośba o brawa.

---