Pow.: 400	Trawienie : nital
Opis zgladu: Nie sa widoczne rozmieszczenia wydzielen grafitu, oslony metalowej nie ma. Ilosc perlitu I ferrytu zgodne z P6 Fe 94.

Pow.: 400	Trawienie nital
Opis zgladu: Ksztalt wydzielen grafitu kulkowy. Rozmieszczenie wydzielen grafitu miedzy dendrytyczne. Oslona metalowa ferrytu Fe.

Pow.: 400	Trawienie: nital
Opis zgladu: Jest to zeliwo surowe modyfikowane o nieznanym pochodzeniu . Na zgladzie obserwujemy grafit platkowy na tle perlitu oraz eutektyke fosforowa.

Pow.: 400	Trawienie: brak
Opis zgladu: Obserwowany zglad to nietrawione zeliwo sferoidalne. Mozna wyroznic ksztalt grafitu, ktory jest regularny kulkowy. Mozna okreslic dlugosc wydzielonego grafitu GW 45 oraz srednice, grafitu.

Pow.: 400	Trawienie: nital
Opis zgladu: Wielkosc wydzielen grafitu Gw 45. Rozmieszczenie wydzielen grafitu siatkowego Gr4. Ilosc perlitu oraz ferrytu Pfe 0. Dyspresja perlitu plytkowego Pb1,4. Struktura eutektyki fosforowej.

POLITECHNIKA GDANSKA WYDZIAL OCEANOTECHNIKI I OKRETOWNICTWA Katedra Materialoznastwa Okretowego I Oceanotechnicznego
Laboratorium z metaloznastwa okretowego
Ćwiczenia nr. 10	Edward Konarzewski
Inżynierskie	Grupa lab. A II	Data. 29.IV.1999
Temat ćwiczenia: Badanie struktury żeliwa z grafitem oraz żeliw białych.
Ocena

1. Cel cwiczenia.

Poznanie podzialu I zastosowania zeliw z grafitem ( szarych, sferoidalnych I ciagliwych ) oraz zeliw bialych. Umiiejetnosc okreslania charakteru wudzielen grafitu oraz struktury osnowy metalicznej zeliw. Ocena struktury zeliw bialych. Dobor skladu chemicznego zeliw pozwalajacego na otrzymanie wymaganej struktury odlewu I jego wlasciwosci.

2. Metodyka.

Ogladanie probek przez mikroskop metalograficzny, pracujacy poprzez odbicie swiatla od powierzchni zgladu.

Zastosowanie zeliwa:

Zeliwo jest przeznaczone do ksztaltowania czesci maszyn I wyrobow powszechnego uzycia. Naleza do najpowszechniej uzywanych tworzyw konstrukcyjnych (ok. 90% odlewow stosowanych w budownictwie maszyn ). Wszystkie zeliwa, ze wzgledu na znaczna zawartosc wegla sa kruche. Zeliwa biale sa poza tym twarde co ogranicza ich zastosowanie w budownictwie maszyn ( trudnosc obrobki skrawaniem ). Zeliwa szare sa powszechnie stosowane gdyz ich obrobka nie sprawia trudnosci. Posiadaja one ponadto dobra lejnosc I dlatego nadaja sie na odlewy o zlozonych ksztaltach. Grafit sferoidalny w zeliwie sferoidalnym powoduje, ze zeliwa wykazuja mniejsza zdolnosc tlumienia drgan niz zeliwo zwykle, ale ma wyzsze wlasnosci wytrzymalosciowe. Plytki grafitu w zeliwie szarym zwyklym powoduje, ze zeliwo posiada zdolnosc tlumienia drgan. Zeliwo ciagliwe w roznych odmianach znajduje coraz wieksze zastosowanie w budowie samochodow, wagonow, maszyn rolniczych itd. Zeliwo szare w osnowie perlitycznej stosuje sie jako material lozyskowy.

Zeliwo szare:

• tanie, do masowego zastosowania,

• dobre do czesci urzadzen I maszyn okretowych, korpusy czesci maszyn, kola zebate, walki rozrzadu, cylindry.

Zeliwo modyfikowane:

• stosujemy je do wyrobu tulei cylindrowych silnikow I sprezarek, tlokow, glowic cylindrowych, lozysk slizgowych, czesci maszyn pracujacych przy zmiennych obciazeniach I wstrzasach.

Zeliwo sferoidalne:

• stosujemy do walow korbowych silnikow, czesci srub nastawnych, tuleje lozysk, czesci maszyn silnie obciazonych (czesci turbin, pomp, sprezarek, glowic, czesci przs hydraulicznych, walcow, kol zebatych, lozysk od ktorych jest wymagana duza odpornosc na scieranie.

Zeliwo ciagliwe:

• stosujemy do wyrobow nisko obciazonych czesci wyposazenia okretowego, czesci maszyn, czesci walow.

Zeliwo biale:

• ma ono ograniczenia produkcyjne zwiazane z jego twardoscia w obrobce mechanicznej, jednak jest ono odporne na scieranie. Stosujemy je ewentualnie do wyrobu lozyska tocznego.

3. Wnioski :

Struktura surowek I zeliwa zalezna jest glownie od skladu chemicznego I szybkosci stygniecia. Z glownych skladnikow zeliwa - Si sprzyja wydzielanie sie grafitu, a wiec powstaniu przelomu szarego, Mn sprzyja wydzielaniu sie wegla jako cementytu, czyli przelom bialy. Wolne stygniecie sprzyja grafityzacji I powstaniu przelomu szarego, a szybkie stygniecie wydzielaniu sie cementytu I tworzenia przelomu bialego. Obecnosc grafitu w zeliwie powoduje, ze zeliwo jest kruche, natomiast ma dobre wlasnosci odlewnicze. Fosfor w zeliwie powoduje rzadko płynność, dzieki czemu zeliwo dobrze wypelnia formy, duza ilosc fosforu zwieksza kruchosc odlewu.

4. Wkres rownowagi Fe-Fe₃C

Uklad metastabilny I Fe - grafit - linia ciagla

Uklad stabilny - linie przerywane

1600

1500

1400

1300

1200

1000

900

800

700

600

500

400

300

200

0 0.02 0.5 0.77 1 2 2.11 3 4 4.3 5 6 6.67 [%]

---