1986.08.12 wyrok SN Rw 569/86 OSNKW 1987/5-6/53
Decyzja o rozpoznaniu sprawy przez sąd pierwszej instancji w składzie trzech sędziów (art. 19 § 1 [28 § 2] k.p.k.) należy do prezesa sądu (szefa sądu wojskowego) [Uwaga: Obecnie decyzję o rozpoznaniu sprawy w składzie 3 sędziów podejmuje sąd pierwszej instancji], który wydając tę decyzję ocenia sprawę z punktu widzenia jej zawiłości, przy czym zaznaczyć należy, że w tym względzie chodzi nie tylko o zawiłość natury faktyczno-dowodowej, lecz także natury prawnej i zawiłości związane z oceną stopnia społecznego niebezpieczeństwa konkretnego czynu.
1970.03.19 uchwała SN VI KZP 27/69 OSNKW 1970/4-5/33
7 sędziów
Uwaga: stosuje się do użytego w art. 28 § 3 k.p.k. wyrażenia „przestępstwa, za które ustawa przewiduje karę dożywotniego pozbawienia wolności” - przyp. JKL
Użyte w art. 19 § 2 k.p.k. słowa: "przestępstwa, za które ustawa przewiduje karę śmierci", oznaczają przestępstwa zagrożone tą karą przez przepisy części szczególnej kodeksu karnego lub innej ustawy karnej.
Przymiotu przestępstwa, za które ustawa przewiduje karę śmierci, nie traci czyn zagrożony taką karą nawet w wypadku, gdy z mocy określonego przepisu części ogólnej k.k. nie jest w ogóle możliwe wymierzenie kary najwyższej (…) albo gdy wymierzeniu takiej kary stoi na przeszkodzie procesowy zakaz reformationis in peius (…).
W sprawach o przestępstwa, za które ustawa przewiduje karę śmierci, sąd pierwszej instancji orzeka zawsze w składzie dwóch sędziów i trzech ławników.
1999.08.19 uchwała SN I KZP 21/99 OSNKW 1999/9-10/49
Sąd okręgowy rozpoznający na rozprawie wniosek prokuratora o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i o zastosowanie środków zabezpieczających (art. 354 pkt 2 in principio w zw. z art. 324 k.p.k.) orzeka w składzie określonym w art. 28 § 1 k.p.k. także wówczas, gdy ustawa za czyn objęty wnioskiem przewiduje karę 25 lat pozbawienia wolności lub dożywotniego pozbawienia wolności i rozstrzyga w przedmiocie tego wniosku postanowieniem.
Przewodniczący: sędzia SN S. Zabłocki.
Sędziowie SN: T. Grzegorczyk (sprawozdawca), W. Kozielewicz.
(…) Sąd Najwyższy rzeczywiście przyjmował, iż przestępstwa, za które ustawa przewiduje najsurowsze kary nie tracą charakteru czynu zagrożonego tymi karami ani w wypadku, gdy przepisy części ogólnej kodeksu karnego nie pozwalają kar tych wymierzyć (…), ani gdy wynika to z procesowego zakazu reformationis in peius, lub z konieczności stosowania ustawy względniejszej przy zmianie ustaw, w związku z czym przy tego typu sytuacjach przyjmował orzekanie w składzie poszerzonym (…). Zauważyć od razu należy, że chodziło tu jednak zawsze o przypadki, gdy sąd na podstawie aktu oskarżenia rozstrzygać miał o odpowiedzialności karnej za przestępstwo zagrożone określonymi najsurowszymi karami i był uprawniony do orzekania kary (niekoniecznie tej najsurowszej). Stąd też odmienny pogląd wyrażał Sąd Najwyższy, gdy przedmiotem rozpoznania miała być inna kwestia niż "orzekanie w sprawie o przestępstwo", a mianowicie wydanie wyroku łącznego. W takim wypadku, (…), składem właściwym jest jeden sędzia i dwóch ławników (wyjątkowo także skład trzech sędziów) również wówczas, gdy jeden z wyroków zapadł w pierwszej instancji w składzie dwóch sędziów i trzech ławników. (…)
Zauważyć bowiem należy, że przedmiot postępowania, o którym mowa w art. 354 pkt. 2 in principio (w zw. z art. 324 k.p.k.), różni się od tego, o którym mowa w art. 28 § 3 k.p.k. Nie chodzi przy tym o realną możliwość wymierzenia wskazanych tam kar, ale o samo orzekanie w sprawie o przestępstwo z możliwością przypisania odpowiedzialności za nie i wymierzenia kary. Z uwagi na charakter i wagę zarzucanego czynu oraz konsekwencje, jakie może pociągnąć przypisanie odpowiedzialności, ustawodawca zakłada potrzebę orzekania w składzie poszerzonym, i w tym właśnie upatrywać należy ratio legis rozwiązania przyjętego w art. 28 § 3 k.p.k. W powoływanym uprzednio orzecznictwie Sądu Najwyższego podnoszono ten aspekt omawianej konstrukcji, stąd też zasadnie przyjmowano, że przy wyroku łącznym, kiedy to nie istnieje już w ogóle możliwość przypisania odpowiedzialności, skład poszerzony nie wchodzi w rachubę. Także i wówczas, gdy sąd rozpoznaje wniosek prokuratora, o którym mowa w art. 324 k.p.k., przypisanie odpowiedzialności jest wykluczone. Sąd ma tu jedynie rozpoznać wniosek o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i o zastosowanie doń środka zabezpieczającego. Sąd powinien zatem ustalić, czy prokurator ma rację, a więc, czy osoba, której wniosek dotyczy, jest sprawcą czynu i czy rzeczywiście dopuściła się go mając całkowicie zniesioną zdolność rozpoznania znaczenia swego czynu i pokierowania swym postępowaniem oraz czy w związku z tym zachodzą jednocześnie warunki do zastosowania wobec niej środka zabezpieczającego. (…) Gdyby sąd uznał, że osoba wskazana we wniosku nie miała w chwili czynu zniesionej poczytalności, nie może orzekać w przedmiocie jej odpowiedzialności za ów czyn, brak jest bowiem skargi, na podstawie której można rozważać w procesie tę kwestię. Podzielenie zaś sugestii prokuratora i uznanie, że osoba owa dopuściła się czynu będąc niepoczytalną oznacza, iż w ogóle nie popełniła ona przestępstwa, albowiem "Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem" (art. 31 § 1 k.k.). Co więcej, sąd otrzymuje wniosek prokuratora z żądaniem, z którego od samego początku wynika, iż wskazana w nim osoba dopuściła się czynu, który z braku możliwości przypisania jej winy nie jest przestępstwem, nie można zatem przyjmować, iż rozpoznając ów wniosek sąd "orzeka w sprawie o przestępstwo zagrożone" karami wskazanymi w art. 28 § 3 k.p.k.
glosa krytyczna: Szumiło-Kulczycka D. PiP 2000/3/106
glosa krytyczna: Zgryzek K. Prok.i Pr. 2000/5/101
glosa aprobująca: Izydorczyk J. Prok.i Pr. 2000/10/87
V KK 4/07 - wyrok z dnia 1 marca 2007 r.
W sprawie o wydanie wyroku łącznego, w wypadku zbiegu dwóch lub więcej kar 25 lat pozbawienia wolności, sąd okręgowy orzeka w składzie jednego sędziego i dwóch ławników (art. 28 § 1 k.p.k.), ewentualnie w składzie trzech sędziów (art. 28 § 2 k.p.k.).
(…)
3
ART. 28 K.P.K.