Wywiad i Felieton.

WYWIAD opiera się na następstwie przytoczeń słów dwóch różnych podmiotów. Perspektywa piśmiennicza, prasowa. Pierwszy wywiad: J.Gordona Benetha z Poczmistrzem z Baflo; New York Herald; 13 X 1835.
Wcześniej były teksty, które zapowiadały wywiad: dialogi platońskie, pisma filozoficzne. Strukturę i funkcję wywiadu określała prasa. Formalizacja dialogu pomiędzy dziennikarzem a podmiotem. Autoryzacja przez rozmówcę; opracowanie jego wypowiedzi.
Wywiad wprowadza czytelnika za kulisy pracy dziennikarza; pozwala mu być świadkiem narodzin informacji. Czytelnik ma wrażenie, że w jego imieniu zadano pytanie.
Podstawowym kryterium klasyfikacji wywiadów jest zakres ujawnienia poglądów i własnego stanowiska dziennikarza prowadzącego wywiad.
Wyróżniamy dwa typy:

1. zorientowane na fakty

2. zorientowane na osobę (prezentują osobowość i przekonania rozmówcy.

Dziennikarz powinien pobudzać do odpowiedzi, a sam pozostawać w tyle.
Cztery sytuacje, w których dziennikarz posługuje się wywiadem:

1. nie był obecny przy wydarzeniu, które chce przedstawić; przeprowadza wywiad z uczestnikiem tego wydarzenia

2. chce uzyskać informację na dany temat od specjalisty danej dziedziny

3. ważna jest sama osoba, z którą się rozmawia (najczęstsze)

4. gdy wywiad jest najlepszą formą przekazania informacji na dany temat
   [specyficzna forma dialogu]
   Osoba prowadząca wywiad określa temat; wybiera rozmówcę; przygotowuje pytania i kieruje tokiem wywiadu.

• aby uzyskać pełną odpowiedź

• aby zasięgnąć opinii

• aby poznać ocenę spraw

• taktyka, logika w zadawaniu pytań

rola pośrednika - zdobycie, rejestracja uzyskanej odpowiedzi na pytania (bez ciągnięcia za język)
pośrednik pomocnik - pomaga odpowiedzieć na zadane pytania poprzez stawianie dodatkowych pytań; precyzuje odpowiedzi
partner ucznia - przyjmuje rolę człowieka, nie znającego tematu, ale bardzo chcącego go zgłębić
partner ekspert - przyjmuje rolę osoby, która jest znawcą zagadnienia, polemizuje, precyzuje
Dwie funkcje języka:

• informatywna

• impresywna (nakłaniająca) - zachęcenie czytelnika do kształtowania zachowań

Kompozycja wywiadu (trójdzielna):

• wstęp: przedstawienie rozmówcy, nawiązanie do okoliczności decydujących o wywiadzie (np.: przyznanie nagrody); nawiązanie do tematu

• rozwinięcie: wymiana pytań i odpowiedzi, omawianie problemu

• zakończenie: puenta, zwroty grzecznościowe

FELIETON
Powstanie związane z rozwojem prasy. 1800 rok w paryskim Journal des Debats - stały dodatek . Dodatek zawierał wszystkie drobne ogłoszenia; z czasem stał się integralną częścią czasopisma. Dół strony zajmowały autonomiczne teksty, które dały początek felietonowi.
francuskie felie - liść;
felieton - kartka złożona na 4
W Polsce Franciszek Bochomolec (prasa oświeceniowa); w XIX wieku pojawiła się świadomość gatunkowa.

Felieton popularny stał się w II połowie XIX wieku, rozpowszechniali go:
J.I. Kraszewski - Silva rerum (Las różności)
H.Sienkiewicz - Litwos
A. Świętochowski
B. Prus "Kroniki tygodniowe" (przez ponad 37 lat: Niwa, Kurier Warszawski, Kurier Polski, Tygodnik Ilustrowany; ponad 1000 felietonów) "Uwagi nad pisaniem felietonów"

różne typy:

• przeglądowe

• synkretyczne

• problemowe

• eseistyczne

• dysertacyjne

• popularno-naukowe

Operował językiem literackim, ale również potocznym; używał także prowincjonalizmów.
Pod koniec XIX wieku - powiadomienie.
Rezygnacja z elementu fikcji literackiej.

XX wiek - konwencja:

• luźna kompozycja

• subiektywizm

• chwyt stylistyczny

• zwięzłość

• lekkość

• aktualność

• narracyjność

• cykliczność

• stałe miejsce ukazywania się

• literackie środki ekspresji

• dygresyjność

• wielostylowość

• nieoficjalność

cechy zewnętrzne:

• stałe miejsce, raczej nie wyeksponowane

• wspólny nadtytuł

• krój czcionki

• autor pod rozpoznawalnym pseudonimem

• oryginalna forma

• subiektywizm autora

Typy felietonów:

• temat: literacki, muzyczny, teatralny, sądowy, sportowy, obyczajowy

• środki przekazu: prasowe, radiowe, filmowe, telewizyjny

Kompozycja:

1. asocjacyjny (treść rozwija się na zasadzie skojarzeń)

2. dyskursywno-logiczny (zbliżony do rozprawki, fakty, obiektywność, logika)

3. fabularny (jednowątkowa fabuła, paradoksalność, dystans, humor, satyryczne wyrażenie krytyki)

4. udramatyzowany (dialog, akcja skupiona wokół 1 sprawy, monologi wewnętrzne bohatera lub narratora, komentarze)

Strategia nadawcy:

• funkcje publicystyczne

• funkcje literackie (groteska, parodia)

• funkcje satyryczno-rozrywkowe (synkretyczne)

---