Dr T. Zalega Płock 09.02.03.
I wykład
EKONOMIA DOBROBYTU
ANALIZA
Konsum. - jest to podmiot gospodarczy wyodrębniony w sensie ekonomicznym, na podstawie własności osobistej i podejmowania decyzji odnośnie konsumpcji w oparciu o własne preferencje oraz ograniczenia obiektywne budżetu, ceny dóbr i usług.
Konsument - przy danych cenach , budżecie, dóbr i usług starają się dokonać takiego wyboru, aby osiągnąć użyteczność.
Użyteczność - utility - zadowolenie konsumenta z tytułu konsumowania lub posiadania danego dobra.
2 rodzaje użyteczności
Użyteczność całkowita - ( TU )
Użyteczność marginalna - ( MU )
UC - jest to suma konsumpcji dobra lub usług
Gdzie i = 0,1,2,3,.........m
UM - zadanie kons. , zwiększenia lub zmniejszenia ilości konsumowanego dobra
TU
MU =
Q
TU
Użyteczność całkowita
Wraz za wzrostem konsumpcji użyteczność całkowita rośnie. Po osiągnięciu
punktu maleje.
Q1
MU Użyteczność marginalna
Posiada negatywne nachylenie, wzrostowi X towarzyszy spadek y
i odwrotnie
Q1
Pierwsze prawo Cossena - prawem użyteczności marginalnej
Zadowolenie z pierwszej jednostki dobra niż z drugiej
Prawo Mat. Użyteczności Marginalnej, głosi , że zadowolenie konsumenta z pierwszej konsumowanej jednostki dobra jest większe niż z kolejnej jednostki II.
W wyniku tego przyrost z zadowolenia z konsumpcji, które mierzone są jako użyteczność marginalna, zmniejsza się wraz ze wzrostem, i zwiększa się wraz ze spadkiem ilości konsumowanego dobra. Po przekroczeniu pewnej wielkości konsumowanej konsumpcji, dalsze jej zwiększenie może przynieść konsumentowi negatywne zadowolenie (niezadowolenie). W wyniku czego użyteczność zaczyna spadać. Użyteczność marginalna - przyjmuje wartości ujemne, a za tym konsument chcąc osiągnąć zadowolenie z konsumpcji będzie ją zwiększał aż do momentu , gdy Użyteczność Marginalna będzie równa 0 .
Zachowanie konsumenta, o decyzji podejmowania decyzji konsumpcyjnej można również wytłumaczyć za pomocą renty albo nadwyżki konsumpcyjnej której twor. był A .(Ma rys hall.)
Rentowność konsumpcyjna - opiera się na pojęciu Użyteczności, oraz na I pierwszym prawie Cossana.
Nadwyżkę konsumpcyjną - oblicza się w jednostkach pieniężnych, jest ona różnicą pomiędzy najwyższą ceną jaką konsument skłonny byłby zapłacić za pewne ilości dobra, ceny rzeczywiście za nie płacą tzn
za I jednostkę konsumowanego dobra - konsument jest skłonny zapłacić najwyżej
za II jednostkę jest skłonny zapłacić
za III jednostkę jest skłonny zapłacić jeszcze
natomiast za ostatnią krańcową dobra konsumpcyjnego jest skłonny zapłacić tylko tyle ile wynosi cena rynkowa. Oznacza to, że ocenia każda jednostkę nabywanego dobra , płacąc za każdą z nich jednakową cenę równą cenie ostatniej zakupionej jednostki dobra
Konsument realizuje rentę
Wielkość nadwyżki konsumpcyjnej - można wyznaczyć graficznie przyjmując za podstawę daną krzywą popytu przy założeniu stałego realnego dochodu .
Graficzna prezentacja renty , czyli nadwyżki konsumpcyjnej
Cena użyteczności
Marginalnej danego
Dobra
RK
C A
Użyteczność wyda.
O B popyt na dane dobro (Q)
QA - ilość zak. Dobra
OC = AB - cena rynkowa dobra
OC, BA - wydatki poniesione w rzeczywistości na zakup ilości OA danego
OD, BA - użyteczność jaka osiąga konsument z tytułu zakupu danego dobra .
OD BA - OC BA = RK
ZADANIE
Konsument cały swój dochód przeznacza na konsumpcję jabłek , których 1 kg kosztuje 2 zł . Funkcja opisująca UC wynikająca z konsumpcji jabłek przyjmuje postać
TU = 10Q - Q2
Wyznacz funkcję użyteczności marginalnej
Wykreśl krzywą Użyteczności Marginalnej
Ile wynosi optymalna wielkość konsumpcji jabłek ?
Ile wynosi Użyteczność Całkowita przy optymalnej wielkości konsumpcji
MU = TU1 = 10 - 2Q
Q 1 2 3 4 5
MUQ 8 6 4 2 0 TU = 6 + 4 + 2 + 0 = 12
UM
2 zł
Q
0 1 2 3 4 5
optymalna konsumpcja wynosi 4
Teoria wyboru konsumenta
Teoria wyboru konsumenta opiera się na pewnych założeniach dotyczących preferencji, z których do najistotniejszych zaliczamy
Założenie komple. Preferencji, która polega na tym, że konsument dokona wyboru między różnymi kombinacjami konsumpcyjnych dóbr. Może określi swoje preferencje w stosunku do nich, czyli potrafi uporządkować wszystkie kombinacje.
A > B B ≥ D
Założenie zwrotności, refleksywności, preferencji, każdy koszyk dóbr, uznawany jest za niższy od siebie samego.
A ≥ A
III Założenie przeciwności preferencji
A > B A ≡ B
B > C B ≡ C
A > C A ≡ C
IV . Założenia nienasycalności zadowolenia, konsumpcja polega na tym, że konsument zawsze woli więcej niż mniej, dlatego preferuje kombinacje dóbr.
Krzywa obojętności przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji dóbr, które są dla konsumenta obojętne, czyli dostarczają mu takiego samego zadowolenia co oznacza , że dana krzywa obojętności charakteryzuje się stałym poziomem zadowolenia.
Załóżmy, że rozpatrujemy tygod. Konsumpcji jabłek i pomidorów, które dostarcza konsument takiego samego zadowolenia.
Nazywamy szeregiem obojętności
Graficzne odzwierciedlenie przedstawienie krzywej obojętności
Kilogram Jabłek w tygodniu |
Kilogram pomidorów w tygodniu |
Konsument |
1 |
5 |
A |
2 |
3 |
B |
3 |
2 |
C |
4 |
1,5 |
D |
Tygodn. Zmienna
Zależna. Ilości pomid.
4 • A Krzywa obojętności
3 • B konsumpcji jabłek i pomidorów
C
•D
0 tygodn. Zmienna niezależna
ilości jabłek
Cechy krzywych obojętności
Posiadają negatywne (Ujemne) nachylenie
Nigdy się ze sobą nie przecinają
Jest ich nieskończenie wiele
Są wypukłe od początku układów współrzędnych
Ad.1. Z im większości ilości jednego dobra konsument rezygnuje , tym więcej drugiego dobra potrzeba, aby zaakceptował on daną kombinację
Ad.2. Dlatego, jest zgodne założenie przechodności
Ad.3. Może być nieskończenie wiele.
Dobra
Y
J3
J2 Krzywe obojętności
J1 Konsumenta
Dobra X
Krzywych obojętności może być nieskończenie wiele, a ich wzajemne położenie wskazuje na różnice w poziomach zadowolenia konsumenta. System K.O. nazywamy mapą obojętności , które przedstawia gusta konsumenta . W miarę wzrostu dochodu , które decydują o możliwości zakupów . Konsument może przechodzić na coraz to wyższe krzywe obojętności. Poziom zadowolenia konsumenta wzrasta w miarę przesuwania się konsumpcji na coraz to wyższe krzywe obojętności.
Między dwoma dobrami istnieje stosunk. Substytujności. Analiza krzywej obojętności pozwala określić rozmiary substytucji jednego dobra przez drugie. Miernikiem efektu substytucji dobra x przez dobro y jest marginalna stopa substytucji. (MRSxy), która informuje jaką ilość dobra y należy poświęcić w celu zwiększenia konsumpcji dobra x o jednostkę w sytuacji gdy konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności, czyli nie zmieni zadowolenia z konsumpcji.
Marginalna stopa substytucji jabłek za pomidory.
Kilogram jabłek w tygodniu |
MSS jabłek za pomidory |
Kilogram pomidorów w tygodniu |
1>----- 2>----- 3>----- 4>-----
|
2 : 1 = 2 1 : 1 = 1 ½ : 1 = 1/2
|
3 ---- < 3 ----< 2 ----< 1,5
|
> -- 2 > --- 3 > --- 4 |
1 kg jabłek 2 kg pomidorów 1 kg jabłek 1 kg pomidorów 1 kg jabłek 1 kg pomidorów |
5 ---- < 3 ---- < 2 --- < 1,5 |
Marginalna stopa substytucji jabłek za pomidory
Kg pomidorów
W tygodniu
5 • A MSS jabłka, pomidory = 2 : 1 = 2
4 Δ = 2
3 • B
Δ = 1 MSS = 1 : 1 = 1
2 •C MSS = ˝ : 1 = 1/2
1,5 Δ=1,2 • D
1
Δ = 1 Δ = 1 Δ = 1
0 1 2 3 4 kilogram jabłek w tygodniu
Wnioski:
przy niższym konsumowaniu dobra X , konsument skłonny jest poświęcić większą ilość dodatkowych jednostek dobra Y w celu zwiększenia konsumpcji dobra X o jednostkę
przy wyższym poziomie dobra X konsument jest skłonny poświęcić mniejszą ilość dobra Y innemu dobru w celu zwiększenia dobra X o jednostkę
W każdym punkcie krzywej obojętności można wyznaczyć MS sub.. W tym celu do dowolnie wybranego punktu na krzywej obojętności przeprowadzamy linię styczna obliczamy jej nachylenie
Wielkość Marginalna stopa
Dobra Y substytucji
-Δ Y •E
Δ X
x wielkość kr dobra X
Nachylenie krzywej obojętności zmniejsza się w miarę przesuwania w dół i rośnie w miarę przesuwania w górę . Dlatego , też cechą charakterystyczną każdej krzywej obojętności jest malejąca marginalna stopa substytucji
Prawo marginalnej stopy substytucji można przedstawić następująco
Wielkość konsum.
Dobra Y Δy •
Δx
Δy • E Prawo malejącej MSS
Δx •
Δy
Δx
wielkość konsumpcji
dobra x
Ograniczenie budżetu konsumenta
M = Px ⋅ Qx + Py ⋅ Py
M - dochód konsumenta budżetu którym dysponuje
Px - cena dobra x
Qx - ilość dobra x
Py - cena dobra y
Qy - ilość dobra y
M = 150 możemy wyznaczyć linię dobra
Px = 30 150 : 30 = 5 - jednostek dobra x
Py = 50 150 : 50 = 3 - jednostek dobra y
M Qy
Py linia budżetowa konsumenta, ścieżka cen, informacje
3
2
1
0 1 2 3 4 5 Qx M
Px jaką ilość dobra x i dobra y może nabyć konsument przydanych cenach i wielkości dochodu jakim dysponuje konsument . Oddziela kombinacje osiągalnych od nieosiągalnych. Poniżej jest osiągalna, powyżej jest nieosiągalna.
Linie - ścieżkę cen można wyprowadzić wychodząc ze wzoru ograniczenia budżetowego
M = Px ⋅ Qx + Py ⋅ Qy Py
M Px ⋅ Qx Py ⋅ Qy M Px ⋅ Qx M Px ⋅ Qx
= + = + Qy Qy = -
Py Py Py Py Py Py Py
Relacja wyznacza nam nachylenie ścieżki obojętności. Linia budżetu konsumenta ulega zmianom w wyniku zmian dochodu konsumenta oraz zmian dóbr i usług.
Zmiany dochodu powoduje równoległe przesunięcie
Qy
M2
Wzrost dochodu
Px
Qx M2
Px
Zmiana ceny dobra x i dobra y M
Qy Py
M M
Py Py1
M
Py2
0
M M M Qx M
Px1 Px2 Px Px
Zmienia się cena do dobra x zmienia się cena dobra y
Podejmując decyzje zakupu konsument wybierze taki punkt na ścieżce cen, który jest jednoznacznie punktem na najwyższej dostępnej krzywej objętości. Punkt S linii budżetowej konsumpcji z krzywa obojętności nazywamy optimum konsumpcji, lub punkt równy konsumpcji. Jest to jedyny punkt w którym marginalna stopa substytucji jest równa relacji dobra x do dobra y.. Przyrostu użyteczności dobra x do dobra y.
Px Qy MUx
MRSxy = = =
Py Qx Muy
Qy
J3
E J2
Linia budż.
0 J1 Qx
Zadanie 1
Linia budżetowa Jasia dla dobra x i y ma postać
U(x,y) 10x + 2y = 80
Obecnie Jaś konsumuje cztery jednostki dobra x i 20 jednostek dobra y. Z ilu jednostek dobra y musiałby zrezygnować by otrzymać o 3 jednostki dobra x.
4 + 3 = 7 ; U (7,y) = 10 ⋅ 7 + 2y = 80; 2y = 80 - 70 ; 2y = 10 ; x = 5 ; 20 - 5 = 15
Zadanie 2
Andzia bardzo lubi jeść , przepada za dobrem x i dobrem y . Zawsze zjada 2x więcej dobra y niż dobra x . Cena dobra x jest 3 razy wyższa niż cena dobra y. Andzia nie ma żadnych dochodów pieniężnych, ale dostała od taty 20 jednostek dobra x i 10jednostek dobra y . Może je zjeść, albo wymienić po cenach rynkowych. Ile wynosi popyt rynkowy dla dobra x.
Px = 3 y 2
Px = 1 = ⇒ y = 2x
Qx = 20 x 1
Qy = 10 Mm = Px ⋅ Qx + Py ⋅ Qy ; M = 3 ⋅ 20 + 1 ⋅ 10 = 70 ; 3x + y = 70 ; y = 2x ; x = 14
Zadanie 3
Krzywe objętości Basi są wypukłe i ciągłe i jej funkcja użyteczności jest zróżniczkowana. Basia otrzymuje od rodziców100 zł tygodniowo i wydaje wszystkie pieniądze. Kupując 20 butelek wina (x) i kasety video (y). Ile kaset wideo kupuje tygodniowo i jaka cene płaci za nie, jeśli butelka wina kosztuje 2 zł. A w punkcie równowagi Basi marginalna stopa substytucji jest równa - 1 - MRS. Jest jeden zwarunków dla punktu równowagi konsumenta.
MRSxy = Px/Py = ⇒ Px/Py
M =Px ⋅ Qx + Py ⋅ Qy
100 = 2 ⋅ 20 -+2y ; 100 = 40 + 2y; 60 = 2y; y = 30
zadanie 4
Smok wawelski zjada codziennie 16 owiec (x) i dwie mieszczanki (y). Jego funkcja użyteczności ma postać
+ y Ile owiec powinien zjeść smok, jeśli radcy miejscy chcieliby uchronić przed
gwałtowną śmiercią wszystkie mieszczanki grodu, nie wywołując gniewu zadowolenia smoka
x =25
Zadanie 5
Agnieszka ma do przyjęcia banknot 300 zł. Wydając go na zakup dobra x i y. Dobro x kosztuje 3 zł, a dobro y 30gr. Ogólna postać krzywej obojętności przedstawiona jest za pomocą równania
α
Qx =
Qy
Wyznacz optymalna kombinacje dobra x i dobra y przy danych ograniczeniach
obliczyć punkt optymalny konsumenta
linie budżetową
krzywe obojętności
ścieżka cen - Px ⋅ Qx +Py ⋅ Qy = m
α
krzywa obojętności - Qx =
Qy
3Qx + 0,3Qy = 300
α
3 +0,3y = 300 ⋅ Qy 3α + 0,3Qy2 = 300Qy; 0,3Qy2 - 300Qy + 3α = 0;
Qy Δ = b2 - 4ac
Δ= 3002 - 4 ⋅ 0,3 ⋅ 3α
90000 = 3 ⋅ 6/10α
α = 25000
-b -300 -300 α 2500
Qy= = = = -500; Qx = = = 50
2a 2 ⋅ 0,3 0,6 Qy 500
m = Px ⋅ Qx + Py ⋅ Qy
m = 3 ⋅ 50 = 0,3 ⋅ 500
300 = 300
Qy krzywa obojętności
(50,500)
•Δ = 0
ścieżka cen - k
0 50 Qx
Płock 09.03.2003 r.
II wykład
Przedsiębiorstwo
Producent podmiot gospodarczy wyodrębniony ekonomicznie prowadzący działalność usługową na własny rachunek w celu osiągnięcia korzyści (maksymalizacja zysku)
Postępuje zgodnie z zasadą optymalizacji
Zysk przed - kiedy występuje różnica między przychodem , a kosztami jakie przekazane są na produkcje
Zasoby - czynniki produkcji
Dostawcy - produktów i usług wg własnej firmy
Produkcja - przetwarzanie zasobów od przetwarzania technologii produkcji
Współczynniki technologiczne - jakie czynniki należy użyć w celu wytwarzania produktu
Czynniki produkcji - nakłady w celu uruchomienia , zwiększenia produkcji
Koszty ekscynite - związane z kosztami
Koszty impicyte - koszty alternatywne nie są związane z wydatkami wytwarzania
Nakłady oraz wyniki procesu produkcji
Nakłady Wyniki
- zasób produkcji występuje w formie efekty procesu produkcji
- surowce , półfabrykaty - dobra pośrednie, które są nabywane dla innych
- maszyny, urządzenia, usługi innych Przedsiębiorstwo dobra (mąka, gwoździe)
czynników produkcji dobra finalne - dobra konsumpcyjne przez gosp.
- siła robocza dobra inwestycyjne,
- ziemia konsupmpcje finalne
(Koszty produkcji)
PN1 - suma pieniędzy wydatkowana przez producenta w fazie I
(Utargi przychody)
PN2 - suma pieniędzy uzyskana przez producenta w fazie III
PN2 - PN1 > 0 zysk działalności produkcji
PN2 - PN! < 0 strata z działalności produkcji
PN2 - PN! = 0 zysk wynosi 0
Strata to też zysk. Zysk decyduje
Osiągnięci zysku jest podstawowym warunkiem
na możliwości inwestycyjne
samofinansowanie - przed podjęciem decyzji z jakich środków będzie finansowane
zatrudnienia
spełnia funkcję motywacyjnej - jak największych rezultatów ekonomicznych
Zysk duży
trafny wybór struktury produkcji
nie było zapasów
wytwarzano po najniższych kosztach
Funkcja produkcji - zależność między wielkością produkcji, a rozmiarem nakładów czynników produkcji
Mają charakter przyczynowo - skutkowy.
Przyczyny procesu produkcji - są nakładem bądź zmiana
Skutkiem - wytwarzania bądź zmiana
Q = f (n1 n2 .......nn )
Wielkość produkcji nakłady czynników produkcji
Skutek produkcji przyczyny procesu produkcji
Czynniki produkcji stałe - nie ulegają zmianie wraz ze zmiana rozmiaru produkcji
Czynniki produkcji zmienne - ulegają zmianie wraz ze zmianą rozmiaru produkcji
Długi okres - jest procesem uzytym perametnym - wszystkie czynniki sączynnikami zmiennymi
Producent zakupuje - zasoby ludzkie
Producent zakupuje - zasoby kapitałowe
Funkcje czynnikowe
Q = f (K) - nakład kapitałowy - rozmiary produkcji uzależnione są od czynnika kapitału - L jest stały
Q = f (L) - nakład siły roboczej - rozmiar produkcji jest ściśle powiązany z ilością zatrudnionych
Pracowników
Q = f(L,K) - rozmiary produkcji uzależnione są od ilości zatrudnienia i od ilości kapitału
Funkcja dwuznacznikowa odnosi się do długiego ilości czasu
Podstawowe założenia funkcji produkcji w krótkim okresie
istnieje tylko jeden czynnik zmienny - siła robocza
istnieje tylko jeden czynnik stały - kapitał
dana jest technologia produkcji
czynniki produkcji mogą łączyć się z sobą w różnych proporcjach
produkt jest jednorodny
Rozmiary produkcji są uzależnione od ilości zatrudnionych
Przeciętny produkt pracy - ile przeciętnie wytwarza jeden pracownik
Podstawą ekonomii jest różniczka
Produkt marginalny - przyrost produktu całkowitego przez przyrost zatrudnienia
Przyrost produkcji wynikający przez kolejnego pracownika
Produkt całkowity
6 pracowników
Długi okres
Wszystkie czynniki produkcji są czynnikami produktu zmiennego
Izokwanta produkcji
Krzywa obrazująca różne kombinacje zasobów jakie mogą być użyte do osiągnięcia tego samego poziomu produkcji
K
Q3
Q2
Q1
L
Wszystkie kombinacje czynnika pracy i czynnika kapitału na tej samej krzywej Q1 - wytwarzają ten sam poziom produkcji Q1.
Im wyższy poziom produkcji , tym wyżej położona izokwanta do współrzędnych
Przemieszczanie się wzdłuż krzywej izokwanty , zmieniają się zasoby pracy i kapitału. Nie zmieniają się wielkości produkcji
Oznacza wzrost jednego i spadek drugiego czynnika produkcji
Jest ona wypukła i jest ujemna
Cechy izokwant Produkcji
jest ich nieskończenie wiele
nigdy się ze sobą nie przecinają
są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych
posiadają negatywne ujemne nachylenie
Nachylenie izokwant , które ulega zmianom można odniś do produktu marginalnego pracy i produktu marginalnego kapitału
Δ Q
PML = gdy K = const
Δ L
Δ Q
PMK = gdy L = const
Δ K
K- zmienna zależna
L - zmienna niezależna
K
A B
Q1
L
Δ L ⋅ PML = -Δ K ⋅ PMK
PML -Δ K
=
PMK Δ L
Wartość izokwant jest równa czynników
Relacja marginalnego pracy - do marginalnego czynnika kapitału
Oznacza to , że wartość liczbowa nachylona izokwant w każdym jej punkcie jest wycena relacji produkcji marginalnej pracy do produktu marginalnego kapitału.
Stosunek , zgodnie z który, można zastąpić jeden czynnik produkcji drugim tak, aby w rek produkcji nie uległy zmianie, nazywamy marginalna stopą technicznej substytucji
PML = MSTS KL = Δ K wartość bezwzględna
PMK Δ L
W kazdym punkcie izokwanty produkcji można wyznaczyć marginalna stopę technicznej substytucji. W tym celu do dowolnego wybranego punktu na izokwancie przeprowadzamy linię styczna i obliczamy jej nachylenie
K
•
L
Nachylenie izokwanty maleje w miarę przesuwania się w dół i rośnie w miarę przesuwania się w górę dlatego tez cechy charakterystyczne każdej izokwanty jest malejąca marginalna stopa technicznej substytucji oznacza o niej , że w miarę zastępowania czynnika kapitału przez coraz większą ilość czynnika pracy zmniejsza się ilość kapitału, który może zastąpić przez każdą dodatkową jednostkę czynnika pracy
Prawo malejącej marginalnej stopy technicznej substytucji kapitału przez prace możnqa zilustrować w następujący sposób
K
ΔK
•
ΔL
ΔK •
ΔL
ΔK •
ΔL
L
Trzeba brać pod uwagę ceny.
- Oznaczając przez L ilość zatrudnionych pracowników,
przez PL - cena czynnika pracy
K - ilość jednostek kapitału
PK - cena czynnika kapitału
N - całkowity wydatek produktu - na zakup czynnika produkcji.
Otrzymujemy tzw. Równanie kosztów, które można przedstawić w postaci linii prostej i której to linia nosi nazwę izokoszty lub jednakowego kosztu.
N = L ⋅ PL + K ⋅ PK
N = L (B)
PL
N = K (A)
PK
K N
N A PK1 Izokoszta linia jednakowego kosztu
PK
Czynnik nieosiągalny
czynnik
osiągalny N
PL1
0
N B L
PL
Izokoszta obrazuje różne kombinacje czynnika pracy i kapitału jakie mogą być zaangażowane przy danym poziomie nakładów i danych cenach zasobów
Oddziela kombinacje czynników produkcji osiągalnych od nieosiągalnych
Nachylenie izokoszty jest równe ujemnej relacji OA do OB.
-N
PK - N ⋅ PL -PL
AB = N = PK N = PK nachylenie izokoszty jest równe ujemnej relacji ceny czynnika
PL pracy do czynnika kapitału. Nachylenie izokoszty można również wypra. wychodząc z równania kosztów.
N = L ⋅ PL + K ⋅ PK : PK
N L ⋅ PL N PL
PK = PK + K K = PK ⋅ PK ⋅ L
Każdemu wskaźnikowi produkcji odpowiada inna izokoszta
Im wyższa produkcja tym izokoszta będzie dalej w stosunku do współrzędnych
Położenie izokoszty zależy:
od środków budżetu jakim dysponuje producent
ceny czynnika pracy i kapitału jakie są zaangażowane w produkcję
jeśli zwiększa się zysk przedsiębiorstwa to cała izokoszta przesuwa się w górę
jeśli zmniejsza się zysk przedsiębiorstwa to cała izokoszta przesuwa się w dół
N2 ⋅ LNL ⋅ LN1
Cena czynnika pracy
Cena czynnika kapitału
M = const
PL = const
PKL < PK1
K N
PK2
N
PK
N L
PL
Obniżenie czynnika kapitału powoduje przesunięcie w górę ceny czynnika
Podwyższenie ceny czynnika kapitału powoduje przesunięcie w dół ceny czynnika
N = const
P = const
PL2 < PL < PL1
Cena czynnika pracy maleje , następuje wzrost ilości pracowników, izokoszta przesuwa się w górę
K
N
PK
N N N L
PL1 PL PL2
Producent podejmując decyzje produkcji posiada informację dotyczące techniki produkcji (izokwanty
produkcji) oraz informacje o cenach czynników produkcji
Łącząc ze sobą izokwanty i izokoszty producent poszukuje takiej kombinacji czynników produkcji, które przy danych ograniczeniach kosztów umożliwia osiągnięcie max produkcji
Przy danym koszcie produkcji istnieje tylko jedna kombinacja przy której produkcja jest max.
Punkt styczności izokoszty z możliwie najwyżej położoną izokwantą produkcji wyznacza optimum równości przedsiębiorstwa w którym firma maksymalizuje produkcję
W punkcie równowagi przedsiębiorstwa nachylenie izokwanty jest równe nachyleniu izokwanty. W związku z czym punkt równowagi przedsiębiorstwa charakteryzuje się w następującej zależności
K
K1 •E (L1K1)
Q3
Q2
Q1
L1 L
Nachylenie izokwanty -ΔK = MSTSKL = PNL ⇒
Δ L PNK
Nachylenie izokoszty K = - PL PML = PL - nachylenie izokoszty
L PK ⇒ MSTSKL = PMK PK
Stopa substytucji jest malejąca
Zadanie
Funkcja produkcji przedsiębiorstwa elegant produkującego skarpety męskie ma następującą postać
Q = 40L - L2
Q - pary skarpet na godzinę
L - liczba roboczo godzin
Skarpety produkowane przez przedsiębiorstwo sprzedaje się po 4 zł za parę , a koszt pracy (PL) wynosi 10 zł za godzinę . Oblicz:
a). - ilu pracowników powinno zatrudnić przedsiębiorstwo
b). - optymalna wielkość produkcji
c). - zysk przedsiębiorstwa
Wartość max czynnika pracy jest równa cenie
WPML = PL
WPML = P cena ⋅ P
Δ Q dQ - różniczka wielkości produkcji
PML = Δ L ; dL = 40 -2L
WPML = P ⋅ PML = 4(40 - 2L) = 160 - 2L
160 - *L = 10
L = 18,75 18 osób na cały etat, 1 osoba na ¾ etatu
Optymalna wielkość produkcji
Q = 40L - L2 = 40 *18,75 - (18,75)2 = 398,44 zł
Zysk - Π = P * Q/TR * L * PL = 4 * 398,44 - 18,75 *10 = 1406,26
Zadanie
Przedsiębiorstwo produkujące nierdzewne zlewozmywaki ma następującą postać funkcji produkcji
Q - 20L - L2 + 32K - 2K
Gdzie L - jednostka pracy
K - jednostka kapitału
Koszt pracy wynosi - 10 zł
Koszt kapitału wynosi - 15 zł
a). wyznacz optymalną kombinacje czynników pracy i kapitału
b). oblicz wielkość produkcji
c). oblicz całkowite koszty czynników produkcji w przedsiębiorstwie
optymalny czynnik pracy i kapitału
PML = PL
PMK PK
PML = PMK
PL PK
dQ
PML = = 32 - 4K
DK
Podstawiamy
PML = PMK
PL PK
20 - 2L = 32 - 4K = 60 - 6L = 0 64 -8K = 0
10 15 6L = 60 8K = 64
L = 10 K = 8
K
M
K
• C
Q1
0 10 M L (będzie na tekście)
L
Optymalna wielkość produkcji
fun Pr - Q = 20L - L2 + 32 - 2K2 = 2010 - 10(10)2 +32 * 8 - 2(8)2 = 228
koszty całkowite w przedsiębiorstwie
KC = PL * L + PK * K = 10 * 10 + 15 * 8 = 220
EKONOMIA DOBROBYTU
Dobrobyt
Dobrobyt ekonomiczny jednostki
Optimum Pareta.
Diagram pudełkowy - Edyewortha
Krzywa kontraktowa
Ekonomia pozytywna - jak funkcjonuje gospodarka
Ekonomia normatywna - jak powinny funkcjonować
Ekonomia dobrobytu jest działem ekonomii w którym analizy pozytywne łącza się z analizami normatywnymi tzn. wartościująco
Przed. Ekonomii dobrobytu jest nie tylko opis i wyjaśnienie zjawisk gospodarczych, lecz także ocena.
Podstawowa płaszczyzna odniesienia dla ekonomii dobrobytu w celu oceny efektów funkcjonowania gospodarki jest tzw. Optimum Pareta.
Optimum Pareta jest to taki stan równowagi konkretnej gospodarki, w których dostęp na społeczne zasoby zostały rozdzielone pomiędzy alternatywne zastosowania w sposób optymalny, czyli taki, który daje społeczeństwu max poziom dobrobytu ekonomicznego .
Dobra ekonomiczne jednostki można określić jako użyteczność całkowitą osiąganą z konsumpcji dóbr i usług. W takim ujęciu zwiększenie dóbr oznacza przejście na wyższą krzywe obojętności, zmniejszenie dobra bytu na niższą. Natomiast ogólny dobrobyt ekonomiczny traktowany jest jako suma dobrobytu poszczególnych członów społeczeństwa.
*** W punkcie optimum Pareta ,przestaje być możliwe dalsze zwiększenie optimum Pareta jakiejkolwiek jednostki bez konieczności równoczesnego zmniejszenia dobrobytu innej jednostki lub innych jednostek.
Z tego też względu podstawowa jednostka dobrobytu sprowadza się do stwierdzenia, że jeżeli wszystkie rynki w gospodarce są doskonałe konkurencyjnie, to powstaje w wyniku ich działania stan równowagi ogólnej jest w efektywny w rozumieniu optimum Pareta ( II prawo ekonomii Dobrobytu)
Optimum Pareta jako kryterium efektywności gospodarki dla strefy konsumpcyjnej produkcji można przedstawić za pomocą diagramu pudełkowego zwanego prostokątem Edgewortha
X Y Lm B
• mapa konsumentu B (krzywa obojętności)
mapa konsumetu B
• S
Km
• T Km
•
O punkt wyjściowy
•
x Ko
A Lm xo Y X
Lo
Diagram pudełkowy i krzywa kontraktowa dla sfery konsumpcji
• - punkt styczności dla konsumpcji A i B nazywamy krzywa kontraktową
ΔUMx(A) = ΔUMy(A) = ΔUMmx(B) = ΔUmy(B)
Px Py Px Py
Diagram pudełkowy - tworzymy wychodząc od układu krzywych obojętności dwóch konsumpcji A i B , a następnie odwracając jeden z nich o <) 1800
Krzywe obojętności dla obu konsumpcji są wypukłe w stosunku do układu współrzędnych, co oznacza , że paretowska użyteczność zwiększa się w miarę oddalania się od początku układu współrzędnych, a zatem użyteczność konsumpcji A będzie wzrastała w miarę przesuwania się w kierunku północno - wschodnim od układu współrzędnych, zaś krzywa B w kierunku południowo - wschodnim.
Wzdłuż osi wykresów mierzone są ilośc9i dwóch dóbr x i y , które są podmiotem wymierny. Każda krzywa obojętności wykreślona dla konsumpcji A będzie styczna do jakiejś krzywej obojętności wykreślonej dla konsumpcji B. Jeżeli połączymy te wszystkie punkty styczne , wówczas otrzymamy krzywą kontraktową.
*** Ponieważ w każdym punkcie na krzywej kontraktowej dwie krzywe obojętności przechodzą przez ten sam punkt , mając jedna krzywą styczna, której współ. nachylenia wyraża stosunek użyteczności marginalnej dwóch dóbr oraz stosunek ich cen , dlatego tez w każdym punkcie spełnione jest równanie.
Diagram pudełkowy, oraz krzywą kontraktową można również wykorzystać do określenia warunku max dobrobytu w sferze produkcji.
K Lm Ov
L W • •
• S
Km
• T Km
•
O Ko
•
Ox Lm Lo K L
Każdy punkt krzywej kontraktowej dla sfery produkcji reprezentuje optymalny wizerunek Pareta alokacją zasobów pracy i kapitału w gospodarce pomiędzy produkcją dobra X i dobra Y. W każdym takim punkcie jest osiągany max poziom jednostki dóbr np. X przy danym poziomie produkcji drugiego dobra Y i nie istnieją możliwości dalszego zwiększania produkcji np. dobra X, bez konieczności zmiany produkcji dobra np. Y. Ponieważ w każdym punkcie na krzywej kontraktowej dwie izokwanty mają wspólną styczną, a marginalna stopa tych substytucji kapitału pracy wyrażają współczynnik kierunkowy tej stycznej , dlatego tez w każdym punkcie krzywej kontraktowej spełnione jest równanie.
MSTKL(x) = MSTSKL(y)
Warunki optimum Pareta dla całej gospodarki
Pełen zestaw warunków potrzebnych do osiągnięcia optimum Pareta zarówno w sferze produkcji jak i konsumpcji przedstawia się następująco
PIERWSZY PODSTAWOWY WARUNEK
Marginalne stopy substytucji pomiędzy dwoma dowolnymi dobrami powinny być jednakowe w odniesieniu do wszystkich konsumentów
MSSxy(A) = MSSxy(B) = MSSxy(D)
Lub Umx(A) = Umx(B)
UMy Umy
Marginalne stopy technicznej substytucji czynników produkcji muszą być sobie równe w odniesieniu do wszystkich przedsiębiorstw wykorzystując te czynniki w produkcji.
MSTSKL(A) = MSTSKL(B) = MSTSKL(n)
produkt marginalny danego czynnika produkcji zatrudnionego w wytwarzaniu pewnego dobra musi być jednakowy we wszystkich przedsiębiorstwach wytwarzających dane dobro
PML(A) = PML(B) = PML(n)
Marginalna stopa transformacji dwóch dóbr musi być jednakowa we wszystkich przedsiębiorstwach wytwarzających te dobra
MSTxy(A) = MSTxy(B) = MSTxy(n)
Marginalna stopa substytucji czasu wolnego dowolnym dobrem konsumpcyjnym powinna być równa marginalnej produkcyjności pracy zatrudnionej w produkcji każdego dobra
MSSxy(A) = MSSxy(B) = MSSxy(n) - PML
Marginalna stopa substytucji (równa dla wszystkich konsumentów) powinna być równa marginalnej stopie transformacji tych dóbr w produkcji (takiej samej we wszystkich przedsiębiorstwach wytwarzających dobra)
MSTxy(A) = MSTxy(B) = MSTxy(n)
Ad 1). Gdyby równość ta nie była spełniona wówczas możliwa byłaby dalsza wym. Korzystna dla jednej lub obu dóbr. Jeżeli dla konsumenta A MSSxy = 1/3, a dla konsumenta B MSSxy = 1/2to wówczas oznacza , że konsument A bez szkody dla swoich inter. Pozbędzie się 3 jednostek dobra xw zamian za jedno dobro y , a konsument B zażąda za 2 jednostkę y tylko dwóch jednostek dobra x. Pojawi się zatem jedna wolna jednostka dobra x , która może przypaść jednemu z konsumentów zwiększając tym samym poziom jego dobrobytu.
Ad 2). Gdyby to równanie nie było spełnione wówczas pojawiło by się w gospodarce wiele czynników produkcji podobnych jak w przypadku dóbr konsumpcyjnych.
Ad 3). Warunek ten ma na celu osiągniecie efektywnej alokacji czynnika. Jeżeli zatrudnienie dodatkowo pracowników w przedsiębiorstwie A zwiększy produkcję dobra x o 3 jednostki, zaś w przedsiębiorstwie B zaowocowało ogólny wzrost produkcji dobra A co świadczy jednoznacznie o tym , że alokacja czynnika A nie była efektywna.
Ad 4). Warunek ten oznacza równość kosztów marginalnych produkowanego dobra we wszystkich przedsiębiorstwach. Gdyby koszty alternatywne (koszt alternatywny korzyści) wytwarzanych dóbr w przedsiębiorstwie nie były sobie równe . Wówczas przesunięcie produkcji określonego dobra z przed. o wyższym koszcie alternatywnym, do przedsiębiorstwa o niższym koszcie alternatywnym korzyści jego wytwarzania dałoby, wstęp dobra który zaowocuje wzrostem obu dóbr.
Ad 5). Jeżeli zauważymy, że konsument jest skłonny poświęcić 1 godzinę czasu wolnego w celu uzyskania dodatkowej jednostki dobra x, a marginalna prod. Pracy wynosi 3 j4ednostki dobra x na jedna godzinę wówczas zwiększy zatrudnienie czynnika pracy o jedna godzinę uzyskaną, by przyrost produkcji dobra x o 3 jednostki. Jedna z tych jednostek wystarczyłaby by do zrekom. Z przykrości związanej z czasu wolnego konsumenta. Pozostałe 2 godziny dobra x przypadłyby któremuś z konsumentów przyczyniając się tym samym do zwiększenia ogólnego poziomu dobrobytu.
Ad 6). Gdyby marginalne styczne substytucji były równe ½ , Marginalna stopa transformacji była by równa 1/3 , wówczas ograniczenie produkcji dobra y o jednostkę było by zwiększeniem produkcji dobra x o 3 jednostki z których 2 wynagrodziłoby straty wynikające z ograniczenia konsumpcji dobra y o jednostkę , a jedna przyczyniłaby się do wzrostu konsumpcji któregoś z konsumentów, a zatem do wzrostu ogólnego poziomu
dobra y.
Zadanie 1
Zakładamy, że gospodarka wytwarza tylko z dobra x i y , które są nabywane tylko przez 2 konsumentów A i B. Aktualny podział dobra x i y między konsumentami A i B powoduje, że marginalna stopa substytucji dobra y, dobra x dla konsumenta A równa się 1/3, a do konsumenta B równa się ½.
Ile jednostek dobra x skłonny jest wymienić na jednostkę dobra y konsument A.?
Ile jednostek dobra x konsument B zrezygnuje z jednostki dobra y ?
Czy taka lokacja dóbr w gospodarce spełnia warunki optimum Pareta
Zadanie 2
Zakłady z gospodarki wytwarzają 2 dobra x i y, które rozdzielone są między dwóch konsumentów A i B. Wykres pudełkowy powstał w wyniku nałożenia na siebie dwóch układów współrzędnych na których wykreślono marginalną krzywą obojętności dla konsumenta A i B. Użyteczność całkowita w każdym punkcie zaznaczonym na rysunku jest suma użyteczności osiągana przez konsumenta B.
a). porównaj użyteczności całkowite wynikające z konsumpcji dóbr x i y w punktach
a1). a, b, c, d, e.
a2). a, i, h, g, e.
a3) a, f, e.
b). Jak nazywa się krzywa łącząca te punkty
Wskaż punkt optimum Pareta na wyjściowej alokacji dobra x i y wyznaczone współrzędnymi.
. .
Y OB
X • g
• e h
•
• i
• d • f
• c
• a
• b
OA Y X
a1 - Uca < Uce < Ucd
a2 - Uca = Uce > Ucg = Uci < Uch
a3 - Uca = Uce < Ucf
b) c -f , h
c) krzywa kontraktowa
Rozwiązanie zadania 1
Konsument A- dobra x 3 jednostki na jednostkę dobra y
Konsument B 2 jednostki
x
A x B
x
y
taka alokacja dobra x i y pomiędzy konsumentów nie spełnia warunków optimum Pareta ponieważ pozwala na podniesienie ogólnego dobrobytu bez konieczności zmian dobra od któregokolwiek z konsumentów. Pojawi się wolna jednostka dobra x, która może zostać podzielona przez konsumentów, zwiększając ogólny poziom dobrobytu końcowego.
Płock 27.04.2003r.
TEORIA GIER
Dążenie do osiągnięcia max korzyści:
od liczby graczy
czy mogą się ze sobą porozumiewać
Teoria gier zajmuje się badaniem zachowań w pewnych sytuacjach
KONFLIKT
-polega na tym, że wybór jednego z możliwych zachowań przez danego uczestnika gry może przynieść mu zysk, zaś pozostałym graczom stratę. Podstawowym celem każdego gracza uczestniczącego w grze jest dążenie do osiągnięcia max korzyści.
Rodzaje gry zależą od 2 podstawowych determinantów
Liczby graczy
Czy gracze mogą się z sobą porozumiewać, czy nie.
Każda gra jest analizowana za pomocą tzw. macierzy płaskiej w której są podawane określone korzyści, np. zyski. Analizujemy grę w której uczestniczy 2 graczy (2 firmy), które wytwarzają 2 strategie polegające na wyborze ceny wyższej P = 20 zł i ceny niższej (10zł)
Firma 1
P1 = 20 P2 = 10
P1 = 20 6 9
Firma 2
P2 = 20 6 -2
-2 0
9 0
po cenie 10 zł nie ma zysku ekonomicznego . (zysk 0 normalny dla konkurencji doskonałej). Firmy mogą się dogadać , popyt jest doskonale elastyczny. Jest to RÓWNOWAGA „NASHA”. Nie są ponoszone straty, można zastosować strategię wyższej ceny.
Nadużywanie zaufania w niektórych kartelach i jego skutek wyjaśnia gra „dylemat więźnia”.
Załóżmy , że mamy 2 osoby podejrzane o napad na bank i aresztowane. Nie można ich jednak straszyć, ponieważ nie ma wystawionego dowodu napadu. Warunkiem wydania wyroku przez sąd jest więc przyznanie się jednego z aresztantów.. Z tego tez względu śledczy rozmawia z podejrzanym oddzielnie i każdemu przedstawia pewne propozycji.
Jeżeli przyznasz się , a wspólnik będzie się wypierał , to ciebie wypuszczę na wolność, a twojego wspólnika zamkniemy na 10 lat.
Jeżeli twój wspólnik się przyzna , a ty wyprzesz się , to jego zwolnimy, a ty zostaniesz skazany na 10 lat.
Jeżeli obaj się przyznacie , to obaj dostaniecie po 5 lat więzienia.
Jeżeli żaden się nie przyzna , to pod innym pretekstem wsadzą was na rok
Podejrzany 1
Przyznanie nie przyznanie
5, 5 0, 10
Przyznanie
podejrzany 2
nie przyznanie 10, 1 1, 1
*** wybór strategii zależy od tego, czy podejrzani maja do siebie zaufanie, jeśli tak jest obaj nie przyznają się do winy i trafią do więzienia na 1 rok
gdy sobie nie ufają, każdy z nich wybiera stronę egocentryczną dominująca , przyznanie się nie tylko w celu samoobrony, przed ewentualnym wydaniem go przez wspólnika, ale również spodziewa się korzyści w przypadku jego lojalności.
Gra D. W. potwierdza niestabilność Kartera podobnie jak i gra Nasha.
Obie te gry wskazują na korzyści z czystej konkurencji
Zadanie 1
**** Dwie firmy X i Y konkurują ze sobą za pomocą cen i wytwarzają produkty po kosztach równych 10 zł. Firmy te maja dwie możliwości wyboru. Ustalili wysoka cenę równą 20 zł., lub niską 14 zł. jeżeli zarządzą wysokie ceny wówczas należy się spodziewać, że ich roczna sprzedaż wyniesie po 5ml szt. W przypadku wyznaczenia niskiej ceny, sprzedaż każdego wzrośnie o 2 ml. szt. Natomiast jedna firma zażąda wysoką cenę, zaś druga niskiej ceny, wówczas pierwsza osiągnie wielkość sprzedaży równe 3,5 ml szt., a druga o 2 ml szt. więcej w przypadku , gdy obie wyznacza niską cenę sprzedaży produktu. Jaka cenę powinna wystawić każda z firm.
Π = ( P - KM ) * Q = ( 20 - 10 ) * 5 = 50 ; cena - koszt * ilość
Πx = ( 14 - 10 ) * 9 = 36
Πy = ( 20 - 1- ) * 3,5 = 35
Πx,y = ( 14 - 10 ) * 7 = 27
Πx = ( 20 - 10 ) * 3,5 + 35
Πy = ( 14 - 10 ) * 9 = 36
powinny firmy zastosować niską cenę w cenie 14 zł
firma y
wysoka cena niska cena
wysoka 50 36
cena 50 35
firma x
niska 35 28
cena 36 28
Zadanie
Dwie firmy A i B produkujące rowery walczą o rynek i niezależnie od siebie musza podjąć decyzje o wielkości wydatku przeznaczonego na reklamę. Każ da z firm jest w stanie przeznaczyć na ten cel 5 ml zł i 10 ml zł. W przypadku gdy obie firmy zdecydują się wydać na reklamę tyle samo, wówczas podzielą się po równo rynkiem rowerów o wielkości 100 ml zł. jeżeli jedna z firm zdecyduje ssie wydać 10 ml na reklamę, a druga 5 ml, to ta pierwsza przejmie 3/5 rynku, a druga 2/5 . W oparciu o powyższe dane uzupełnij poniższą macierz wypłat wstawiając opisujące liczby wysokości zysku.
A = 50 - 5 = 45
B = 50 - 5 = 45
A = 2/5 * 100 - 5 = 35
B = 3/5 * 100 - 10 = 50
A = 50 - 10 = 40
B = 50 - 10 = 40
A = 3/5 * 100 - 10 = 50
B = 2/5 * 100 - 5 = 35
Wydatki na reklamę
Firma A w ml zł
5 10
wydatki
na rekl. 5 45 50
Firma B 45 35
w ml zł 10 35 40
50 40
Dobra publiczne i efekty zewnętrzne:
dobra nabywane przez obywateli danego kraju, są podmioty fizyczne., obywatele nie zależy od płci, miejsca zamieszkania
nie rywalizujące dobra - konsumpcja występuje wtedy , gdy konsumpcja jego dodatkowej jednostki odbywa się przy marginalnym krańcowym społecznym koszcie produkcji (programy radiowe, telewizyjne, mosty, drogi, wymiar sprawiedliwości)
niewykluczalność dobra - bardzo kosztowne jest wykluczenie kogokolwiek z korzystania z niego , gdy zostanie ono wyprodukowane
konsumować mogą zarówno ci którzy płaca i nie płacą
Efektywne dostarczenie dóbr publicznych
Analiza porównawcza marginalnych korzyści z marginalnymi kosztami
Aby ustalić efektywny poziom produkcji dobra publicznego należy porównać marginalne korzyści z marginalnym kosztem
650
jed T krzywa kosztu margin.
MC
dA
325
D1
250 dA
175
dB
0 10 30 QX
Na powyższym rysunku pokazano wyprowadzenia społecznej krzywej popytu na dobro publiczne X, która to krzywa przedstawia równe społeczne marginalne korzyści tego dobra.. Dla uproszczenia zakładamy, że społeczeństwo składa się z konsumentów A i B , którzy konsumują to dobro społeczne. Krzywa popytu wyznaczona jest przez pionowe zsumowanie krzywych popytu A i B.
Dla wyznaczenia społecznej krzywej popytu dla dobra x, dodaje się marginalne korzyści obu konsumentów. Korzyści 10 jednostek (175 + 325 = 500 ). Przy każdym poziomie produkcji na dobra gdzie SKP (D1) leży powyżej krzywej kosztu marginalnego, obaj konsumenci chcą płacić więcej na dodatkową jednostkę produkcji, niż wynosi jej koszt marginalny.
Natomiast krzywa kosztu marginalnego leży powyżej społecznej krzywej na dobro publiczne produkcja jest zbyt duża. Łączna marginalna korzyść jest wówczas mniejsza od marginalnego kosztu i i wówczas produkcje należy zmniejszyć. Koszty przewyższają korzyści.
ZEWNĘTRZNE EFEKTY
Efektem procesu produkcji lub konsumpcji są uboczne efekty zwane zewnętrznymi efektami, które odbierane są przez ludzi nie uczestniczącej bezpośrednio w wymianie rynkowej. Te uboczne efekty działań gospodarczych są nazywane zewnętrznymi korzyściami jeśli są dodatnie, lub zewnętrznymi kosztami gdzie są ujemne . Przykładem jest zaszczepienie , jest nie przeciwko grypie
Zanieczyszczenie środowiska - nałożenie - kosztów zewnętrznych. Na formalnej płaszczyźnie efekty zewnętrzne są podobne do dóbr publicznych. Jeśli ktoś podda się szczepieniu powstają nie rywalizujące i nie wykluczające korzyści dla innych
Jeśli ktoś zanieczyszcza środowisko , powstają niewymierne koszty , ponieważ wszyscy w zasięgu zanieczyszczenia ponoszą koszty.
Różnica pomiędzy efektem zewnętrznym a dobrem publiczny polega na tym, że te pierwsze nie są zamierzonymi efektami ubocznych działań gospodarczych podejmowanych w innym celu. Podczas gdy dobra publiczne nie są wynikiem całego działania.
EFEKTY ZEWNĘTRZNE
Zewnętrzne koszty
Firma działa w warunkach wolnej konkurencji o stałych kosztach i może wytwarzać pewne odpady. Pozbywa się ich wyrzucając do pobliskie rzeki, a zatem firma ta nakłada koszty zewnętrzne na mieszkańców ponieważ koszty te nie sa brane pod uwagę w rachunku ekonomicznym firmy dokonana przez nią alokacja wykorzystania zasobów jest nieefektywna.
PC
D Sc
Pn S” • E S”
Sc
Pm S A S
•
Cn MEC
Cm
0 qn qm Q
Warunek konkurencyjnego rynku punktem równowagi E jest punkt A. Ustalona wielkość produkcji na poziomie qm przy cenie pm . Każda wytworzona jednostka wytwarza określone ilości odpadów, a zatem im większa produkcja tym większe zanieczyszczenie. Szkody wywołane zanieczyszczeniem ilustruje krzywa MEC (marginalnego kosztu zewnętrznego). Posiada ona dodatkowe nachylenie ponieważ dodatkowa ilość nakłada na ludzi rosnące koszty zewnętrzne Krzywa marginalna kosztów zewnętrznych powstaje z pionowego dodawania kosztów każdej poszkodowanej osoby. A zatem przy produkcji qn koszt wynosi cm zmiany produkcji obniżało by zewnętrzne koszty. Firma ustala produkcje na poziomie , na którym cena pokrywa ją koszty. (należy jednak pamiętać, że cena nie uwzględnia wszystkich kosztów, ponieważ nie uwzględnia kosztów zewnętrznych). Społeczną marginalną krzywa kosztów przedstawia krzywa Sc, którą otrzymujemy poprzez zsumowanie krzywej S z krzywą MEC. Wyznaczony jest w ten sposób punkt E. Jest punktem równowagi E spełniającym wymagania efektywności uwzględniając koszty zewnętrzne i informując, że należy ograniczyć produkcje do qn , a cenę podwyższyć do pn . Konkurencyjny rynek prowadzi jednak do produkcji qm, czyli większy niż efektywny , w takiej sytuacji niezbędna jest interwencja rządu, który może wprowadzić np. opłatę od sztuki produktu na ochronę środowiska w wysokości odpowiadającej różnicy między pn a pm. Spowoduje to wzrost kosztów produkcji E i przesunie krzywa pod w góre zmieniając jednocześnie wielkość produkcji i cenę.
KORZYŚCI ZEWNĘETRZNE
PB D Db
Pm S • A • E S
Pn S” • S'
Db
MEB
D
Cm
Cn
0
qm qn Q
Konsumpcje określonego produktu można tworzyć zewnętrznych korzyści, co oznacza , że również inni ludzie , a nie tylko bezpośredni konsumenci będą korzystać z jego konsumpcji. Krzywa D ilustruje marginalne korzyści konsumpcji dobra . Przyjęcie jej z krzywa podaży S wyznacza punkt równowagi A i odpowiednia produkcje qm i cenę pm. Krzywa marginalnych korzyści zewnętrznych pokazuje zewnętrzne korzyści na jednostkę konsumpcji. Otrzymuje się poprzez pionowe zsumowanie popytów na korzyści innych ludzi nie będących bezpośrednimi konsumentami dobra. Gdy występują zewnętrzne korzyści , wówczas konkurencyjna produkcja jest nieefektywna , również i inne osoby nie będące bezpośrednimi konsumentami. Przy wielkości qm marginalnej korzyści z konsumpcji dodatkowej jednostki dobra wynosi dla bezpośredniej konsumpcji pm, ale również uzyskując marginalną korzyść pm. Wobec tego korzyść wszystkich na których ma wpływ konsumpcja pm + cm. Wielkość ta przewyższa marginalna wielkość produkcji = pn, co sugeruje jednoznacznie wzrost produkcji, społeczna korzyść przedstawiona przez krzywa Db, która została wyprowadzona przez pionowe zsumowanie krzywej D z krzywa MEB. Punkt przecięcia krzywej DB z krzywa S wyznacza punkt równowagi E, który pozwala określić wielkość efektywności produkcji qn , sprzedawanej po cenie pm.
Zewnętrzne efekty a sprawa własności
Prawa własności określają prawnego właściciela zasoby i sposoby w jaki zasób może być używany
Własność wspólna - należy do społeczeństwa w całości co oznacza, że nikt nie może wziąć takiej własności na własny użytek.
Własność prywatna - jest bezpośrednio posiadana przez jednostkę . może być wymienialna lub niewymienialna.
Gdy firma zanieczyszczenia powietrza obciąża innych kosztem. Kolei gdy idzie się do pracy - poświęca się swego czasu w inny sposób . Różnica polega na tym, że firma płaci za wykonana w niej pracę zgodnie z warunkami umowy.. W drugim przy. - nie ma wynagrodzenia za zanieczyszczone powietrze, firma musi płacić za prace , a za tym ma będzie do uwzględniania tego kosztu w swoim rachunku przy podejmowaniu decyzji odnośnie zatrudnienia pracownika. Jeżeli firma może wykorzystać atmosferę do bezkompensacji zanieczyszczenia, nie ma powodu do uwzględnienia tego jako kosztu. Dlatego traktuję atmosferę jako nakład o 0 wartości. Dlatego pojawia się pytanie, dlaczego firma musi płacić za pracę , a nie musi płacić za zanieczyszczenie powietrza - wynika to z praw własności do pojęć ekonomicznych. Istnieją dobrze wykorzystane prawa, do wykorzystania usług pracy . Nie ma jednak określonych praw własności do atmosfery, ponieważ nie jest pewne kto posiada atmosferę , kto ma prawo decydować jak będzie użytkowana, w konsekwencji tego firma może użyć jej jako wygodność do emisji zanieczyszczeń.. Gdyby ktoś miał prawo do czystej atmosfery , firma musiałaby kupić prawa do wyrzucania odpadów do atmosfery . Firma mogłaby dalej zanieczyszczać atmosferę , ale robiła by to tylko wtedy , gdyby korzyść z tego powodu była większa od wymaganej płatności . Reasumując - można powiedzieć , że efekty zewnętrzne sa skorelowane ze sposobem jakie sa określone prawa własności . źródłem większości problemów z efektywności zewnętrznej jest brak lub niewłaściwe określenie praw własności.
Twierdzenie COASEA - np. rolnika i hodowcy.
1
21