1.POJĘCIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO.—mówiąc o post.admin. mamy na myśli administracyjne prawo procesowe,czyli procedurę administr..Pod pojęciem post.admin.rozumieć należy zespoły przepisów,które : 1)normują tryb po-
wstawania zwnętrznych indywidualnych aktów administr.ustalających lub tworzą-
cych pewne uprawnienia(np.pozwolenie wodno-prawne)czy obowiązki(nakaz sani-
tarny);2)normują nakładanie pewnych kar w trybie administr.(nakładanie grzywny w drodze mandatu);3)regulują przymusowe wykonanie indywidualnych aktów admini-
str.lub obowiązków wynikających wprost z ustawy lub innego aktu normatywnego
(np.obowiązek poddania się pewnym szczepieniom ochronnym).
2. ZAKRES OBOWIĄZYWANIA KPA W POSTĘPOW.JURYSDYKCYJNYM—
mają one tutaj zastosowanie przed organami służb,inspekcji i straży,gdy one działają w imieniu wojewody bądź starosty,wójta,burmistrza(prezydenta miasta)bądź we własnym imieniu.Postępow.to mogą prowadzić inne organy państw.oraz inne pod-
mioty,a zwłaszcza zakłady publiczne,gdy są z mocy prawa powołane do załatwiania spraw indywid.rozstrzyganych w drodze decyzji adm.Post.jurysdyk.prowadzą też organy samorz.specjalnych,gdy są powołane z mocy prawa.Celem post.jurysd.jest załatwienie sprawy administr.,tj.sprawy indywidualnie oznaczonego adresata,w któ-
rej przewidziane jest wydanie decyzji administr.Przepisy KPA o postępowaniu jury-
sdykcyjnym mają zastosowanie wówczas,gdy przepisy prawa materialnego przewi-
dują formę decyzji dla rozstrzygnięcia sprawy administr.Decyzja admin.jest szcze-
gólną formą indywidualnego zewnętrznego aktu administr.,u którego podstaw leży jednostronne władcze działanie organu wydającego akt.Jej istotą jest wywołanie ok-
reślonych skutków prawnych-powstanie określonych praw lub obowiązków imien-nie oznaczonego adresata w konkretnej sprawie.
3.ZAKRES STOSOWANIA PRZEPISÓW KPA W SPRAWACH WYDAWANIA ZAŚWIADCZEŃ.—postęp.jurysdykcyjne w sprawach wydawania zaświadczeń może się toczyć przed wszelkimi organami admin.państw.,a więc zarówno przed organami naczelnymi i centralnymi,jak i przed ter.org.admin.rząd.(ogólnej i wys-
pecjalizowanej).Przepisy KPA o postęp.,o których mowa,mają również zastosowa-
nie przed organami samorz.teryt.,a więc przed organami gmin,ich związków,jak i przed samorządowymi kolegiami odwoław.Przepisy KPA o wydaw.zaświadczeń mają też zastosowanie przed organami : 1)państwowych i komunalnych jedn.orga-
nizac.i 2)organizacji zawodowych,samorządowych,spółdzielczych i in.organizacji społ.,gdy są one z mocy prawa powołane do załatwiania indywidualnych spraw, roz-
strzyganych w drodze decyzji admin. i wydawania zaświadczeń.
4.ZAKRES STOSOWANIA PRZEP.KPA W SPRAW. SKARG I WNIOSKÓW
--jest znacznie szerszy niż przep.o postęp.jurysdyk.Wynika to z następ.przyczyn :
1.Krąg podmiotów zobowiązanych stosować przep.o skargach i wnioskach jest tutaj znacznie szerszy;2.Przepisy KPA o skargach i wnioskach mają zastosowanie rów-
nież w postępowaniach wyłączonych.Nie mają jednak zastosow.w sprawach wyni-
kających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organa-
mi państwowymi i innymi państw.jednostkami organizac.3.Pod określ.organ państw.
KPA rozumie także organy przeds.państwowych i innych państw.jednostek organiz. Konstytucja mówi,że każdy ma prawo składać petycje,wnioski,skargi w interesie publicz.,własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicz.oraz or-
ganizacji i instyt.społ.w zwiąku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu admin.publ.Tryb rozpatrywania skarg i wniosków określa KPA.Przedmio-
tem skargi może być zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właści-
we organy albo przez ich pracowników,naruszenie praworządności lub interesów skarżących,a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.Przedmiotem wniosku mogą zaś być sprawy ulepszenia organizacji,wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom,ochrony własności i lepszego zaspo-
kajania potrzeb ludności.
5.WYŁĄCZENIA SPOD PRZEPISÓW KPA.—przepisy KPA mają zastosow.do wszelkich postępowań admin.,chyba że zostały one wyraźnie wyłączone spod zakre-
su obowiązywania KPA (postępowania wyłączone).Liczba ich została w 1990 po nowelizacji wyraźnie ogranicz.Obecnie przep.KPA nie mają zastosowania do postę-
powania w sprawach karnych skarbowych.Postęp.w tych sprawach należy do grupy postępow.represyjnych,podobnie jak o wykroczenia.Przep.KPA NIE STOSUJE SIĘ : do spraw uregulow.w ustawie-Ordynacja podatkowa-z wyjątkiem przep.o udziale prokuratora,o rozstrzyganiu sporów o właściwość między organami admin.publ.a są-
dami,o wydawaniu zaświadczeń i o skargach i wnioskach.O ile przep.szczeg.nie sta-
nowią inaczej przep.KPA nie mają zastosow.w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycz.i urzędów konsularnych.Nie mają też zasto-
sow.do postępow.w sprawach wynikaj.z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państw.i innymi państw.jednostk.organizac.Także w sprawach stosunków w układzie przełożony-pracownik.
6. CHARAKTER I ZNACZENIE ZASAD OGÓLNYCH POSTĘPOW. ADMINST.
Wynikają one nie ze wstępu,tak jak to bywa niekiedy w innych ustawach,lecz z art. 6-16,stanowiących rozdz.2 działu I kodeksu.Takie ujęcie legislacyjne świadczy o roli zasad ogólnych postęp.admin.,nadanej im przez ustawodawcę.Zasady te nie są więc tylko dezyderatami czy postulatami,bądź nie wiążącymi zaleceniami,ale stano-
wią normy prawne obowiązujące,ustalające prawne wytyczne działania organów stosujących KPA.Normy te obowiąz.dla całego post.admin.,a więc zarówno w post. jurysdykcyjnym,we wszystkich jego stadiach,tj.przed organami I ,jak i II instancji przed organami nadzorczymi,jak i - odpowiednio-w postępow.skargowym.Zasady ogólne stanowią wytyczne dla stosow.przep.KPA i dlatego należy je współstosować z przepisami dotycząc.poszczeg.instytucji procesowych.Zas.ogólne nie wprowadz.
żadnych nowych samoistnych insyt.procesowych,lecz są realizowane przez istniej. instyt.,które pełnią rolę instrumentu za pomocą którego poszczeg.zasady ogólne są urzeczywistniane.Najważniejsze instyt.KPA mogą być traktowane jako konkretyza-
cja zasad ogólnych.Przep.o post.admin.muszą być interpretow.zgodnie z zasad.ogól.
Zasady te mogą też służyć do wypełniania ewentualnych luk w obrębie KPA.
7.ZASADA LEGALNOŚCI.-patrz następne.
8.ZASADA PRAWORZĄDNOŚCI.—(połączona z zas.legalności) wynika z art.6 stanowiącego,że organy admin.publicz.działają na podst.przepisów prawa, i z art.7 w którym stanowi m.in.,iż organy admin.publ.w toku postępow.stoją na straży pra-
worządności.Organy władzy publ.działają na pdst.i w granicach prawa.Podst.prawną decyzji admin.mogą być jedynie akty normatywne zaliczane do źródeł powszechnie obowiązującego prawa,a są to : Konstytucja,ustawy,ratyfikow.umowy międzyn.oraz rozporządzenia,a także akty prawa miejscowego.
9.ZASADA UWZGLĘDNIANIA INTERESU SPOŁ.I SŁUSZNEGO INTERESU OBYWATELI.—wynika z art.7,gdzie nakazuje się organom administr.,aby w toku postępow.miały „na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli”.Ta za-
sada ma ścisły związek z zas.praworządności.Interes społ.i słuszny inter.obyw.powi-
nny być uwzględniane przy wykładni stosowanych norm prawnych,o ile jest to moż-
liwe i dopuszczalne w myśl ogólnych zasad wykładni prawa.
10.ZASADA PRAWDY OBIEKTYWNEJ—zobowiązuje ona organy admin.do po-
dejmowania wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu fakty-
cznego oraz do załatwienia sprawy.Zasada ta oznacza odejście od reguły inicjatywy i dyspozycji dowodami przez strony.Organ admin.jest zobowiązany z urzędu zmie-
rzać do pełnego wyświetlenia stanu faktycznego sprawy w zakresie potrzebnym do jej załatwienia i nie jest pod tym względem ograniczony wnioskami stron.Może zbi-
erać z urzędu materiały dowodowe,określać okoliczności faktyczne,jakie uważa za istotne dla załatwienia sprawy,oraz dopuszczać dowody na powyższe okoliczności.
Organ prowadz.postęp.nie jest związany wnioskami stron tylko o tyle,o ile ustawa nakazuje mu działać z urzędu,albo gdy pozwala na to charakter sprawy.
11.ZASADA UDZIELANIA INFORMACJI PRAWNEJ STRONOM.-zobowiązuje organy admin.do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznośc. faktycznych i prawnych,które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiąz-
ków będących przedmiotem postępow.admin.Organy te powinny czuwać nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powo-
du nieznajomości prawa,i w tym celu powinny udzielać im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.Zasada ta przełamuje działanie zasada,iż nieznajomość prawa szkodzi.
Realizacja tej zas.następuje przez obligatoryjne pouczenia,np.o skutkach praw.nieza-
stosowania się do wezwania,o przysług.prawie wniesienia odwołania,powództwa do sądu powszechnego albo skargi do sądu adm.Także udziel.wyjaśnień i wskazówek.
12.ZASADA CZYNNEGO UDZIAŁU STRONY W POSTĘP.ADMIN.—wynika z art.10par.1,który stanowi,że organy admin.publ.obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postęp.,a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żadań.
Organ jest zobowiąz.do zawiadomienia wszystkich osób będących stronami w spra-
wie o wszczęciu postępow.z urzędu lub na żądanie jednej ze stron,czy o terminie i miejscu przeprowadzenia dowodu ze świadków,biegłych lub oględzin,o terminie rozprawy admin.
13.ZASADA PRZEKONYWANIA—wymaga,aby organy admin.wyjaśniały stro-
nom zgodność przesłanek,którymi kierują się przy załatwieniu sprawy,aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez pot-
rzeby stosowania środków przymusu.Zasada przekonywania wyraża postulat pierw-
szeństwa przekonywania przed stosowaniem środków przymusu.Realizacja zasady przekonywania powinna-w toku post.admin.-powinna następować za pośrednictwem instytucji KPA.Powinna ona przenikać całokształt działań admin.w toku postępow.
14.ZASADA SZYBKOŚCI I PROSTOTY.—nakazuje,aby organy adminis.działały wnikliwie i szybko,posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do załatwienia sprawy.Zaś sprawy które nie wymagają zbierania dowodów,informa-
cji lub wyjaśnień,powinny być załatwione niezwłocznie.W imię szybkości działania nie wolno jednak naruszać przepisów o postępowaniu administr.
15.ZASADA UGODOWEGO ZAŁATWIANIA SPRAW—ujęta jest w art.13 w następuj.sposób : 1.Sprawy,w których uczestniczą strony o spornych interesach,mo-
gą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej poza organem admin.publ.(ugoda administr.).2.Organ admin.publ.,przed którym toczy się postęp.w sprawie,powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody.
Zawarcie ugody i zatwierdzenie jej przez organ admin.czyni zbędnym wydanie de-
cyzji admin.,gdyż zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki,jak decyzja adm.
16.ZASADA PISEMNOŚCI.—wymaga,aby sprawy załatwiać w formie pisemnej. Ustne załatwienie sprawy może nastąpić,gdy przemawia za tym interes strony,a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie.Treść oraz istotne motywy takiego za-
łatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez strony adnotacji. Zasada pisemności jest wprowadzona w interesie pewności i jasno-
ści stosunków prawnych.
17.ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI POSTĘPOWANIA ADMINISTR.—wyni-
ka z przepisu art.15 KPA,który brzmi : postępowanie admin.jest dwuinstancyjne.Za-
sada ta stała się zasadą ogólną dopiero w 1980.Od tego roku od decyzji wojewody wydanej w I -instancji przysługuje odwołanie do właściwego ministra.Co prawda od decyzji wydanej w I -inst.przez ministra nie służy odwołanie,ale i w takim przy-
padku strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnios-
kiem o ponowne rozpatrzenie sprawy;do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotycz.odwołań od decyzji.Przepis ten stosuje się odpowiednio do decyzji wydanych w I-inst.przez samorządowe kolegium odwoławcze.
18.ZASADA TRWAŁOŚCI DECYZJI ADMINISTR.—wynika z art.16,który mówi że : Decyzje,od których nie służy odwołanie w administr.toku instancji,są ostateczne
Uchylenie lub zmiana takich decyzji,stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępow.może nastąpić tylko w przypadkach przewidz.w kodeksie lub ustawach szczegół. Celem tej zasady jest ochrona praw nabytych przez strony na mocy decy-
zji ostatecznych.Decyzją ostateczną jest decyzja : a)wydana przez organ I-inst.,od której strony nie złożyły w terminie ustawowym odwołania;b)wydana przez organ odwoławczy,a więc po wyczerpaniu administr.toku instancji;c)wydana w I-ins.przez ministra bądź przez samorządowe kolegium odwoławcze w sprawach należących do zadań własnych gmin,gdyż od niej nie służy odwołanie;d)decyzja od której z mocy prawa nie przysługuje odwołanie.
19.ZASADA SĄDOWEJ KONTROLI DECYZJI ADMINISTR.—art.16 par2;który brzmi : Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administr.z powodu ich niezgodności z prawem na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach.Zas.tę wpro-
wadzono do KPA w 1980.Dla jej realizacji utworzono NSA,a następnie jego ośrodki zamiejscowe.Od 1.10.1995 NSA jest właściwy w sprawach skarg na wszelkie decy-
zje admin.,z wyłączeniem spraw wymienionych w art.19 ustawy o NSA,oraz na pos-
tanowienia wydane w postępow.admin.,na które służy zażalenie albo kończące pos-
tępowanie,a także rozstrzygające sprawę co do istoty.Obecnie ustawa o NSA regulu-
je tryb zaskarżania decyzji admin.do sądu administr.Stwierdzając naruszenie prawa sąd admin.ogranicza się do uchylenia niezgodnej z prawem decyzji,pozostawiając naprawienie błędu organowi admin.,do którego wraca sprawa,celem ponownego ro-
zpatrzenia.Kontrola sądowa przyczynia się do podnies.jakości pracy organów adm.
20.ZASADA POGŁĘBIANIA ZAUFANIA OBYWATELI DO ORGANÓW PAŃ-
STWA—sformułowana jest w art.8 kodeksu,brzmi : Organy admin.publ.obowiązane są prowadzić postępow.w taki sposób,aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli.Zasada ta ma bardzo szeroki zakres i dużą doniosłość polityczną.Zarazem jednak w znacznym stopniu stanowi postulat pod adresem aparatu adm.publ.dotyczący kultury administrowania,a więc kultury samej admin.
21.ORGANY PROWADZĄCE POSTĘPOWANIE ADMINISTR.—organami pro-
wadzącymi postępow.jurysdykcyjne są przede wszystkim organy admin.rządowej, i to zarówno org.admin.terenowej,jak i centralnej,oraz organy jednostek samorz.teryt.
Spośród teren.org.admin.rząd.organami prowadzącymi postęp.są zarówno organy admin.zespolonej(wojewodowie) i org.admin.niezespolonej,jak np.dyrektorzy urzę-
dów: górniczych,miar,morskich czy celnych.Także org.wyższego stopnia i naczelne.
22.ORGANY WYŻSZEGO STOPNIA W ROZUMIENIU PRZEPISÓW KPA—są nimi : 1)w stosunku do organów jedn.samorz.teryt.—samorządowe kolegia odwoła-
wcze,chyba że ustawa szczególna stanowi inaczej;2)w stosunku do wojewodów-właściwi w sprawie ministrowie;3)w stosunku do organów admin.publ.innych niż określ.w pkt.1i 2—odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie,w razie ich braku organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością;4)w stosunku do organów organizacji społecznych-odpowiednie organy wyższego stopnia tych or-
ganizacji,a w razie ich braku organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działaln.
23.MINISTER W ROZUMIENIU PRZEP.KPA—w rozumieniu ministrowie oraz Prezes RM są organami naczelnymi w stosunku do : 1)organów admin.rządowej,or-
ganów jednostek samorz.teryt.,z wyjątkiem samorz.kolegiów odwoławczych,oraz organów państwowych i samorząd.jednostek organizac.;2)w stosunku do organów organizacji społecznych(w razie braku naczelnych organów tych organizacji).
24.RODZAJE WŁAŚCIWOŚCI ORGANÓW—Pod pojęciem właść.organu rozu-
mieć należy zdolność prawną organu do rozpoznawania i rozstrzygania,a więc załat-
wiania określonego rodzaju spraw w postęp.admin.Wyróżnia się różnego rodzaju właściw.organów.W zależności od tego,na jakiej pdst.organ admin.publ.nabywa zdolność do załatwiania spraw można wyróżnić 2 rodzaje właściw.: ustawową,tj.wy-
nikającą wprost z przep.ustawy; właść.z przeniesienia bądź delegacji. Z reguły o właściwości organu stanowi ustawa.Jednakże niekiedy można je przenieść w spra-
wach z zakresu admin.rządowej w drodze porozumienia na rzecz samorz.teryt.Wła-
ściwość z delegacji powstaje w przyp.wyłączenia organu admin.publ.od załatwienia sprawy.W takim przyp.właściwy do załatwienia jest organ wyższego stopnia,który może jednak wyznaczyć podległy sobie organ do załatwienia sprawy.
Art.19 KPA zobowiązuje org.admin.publ.do przestrzegania z urzędu swojej właści-
wości rzeczowej i miejscowej.Wyróżnia się też właść.instancyjną,inaczej funkcjona-
lną,która jest pewną odmianą właś.rzeczowej.Właściw.rzeczowa polega na upoważ-
nieniu określonego organu lub pionu organów do załatwienia danej kategorii spraw.
Wł. instancyjna określa zaś,który z organów w danym pionie(resorcie)jest właściwy w I-instancji.Wł.rzeczową organu admin.określa się wg.przepisów o jego działaniu.
25.WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA ORGANÓW ADMIN.WG.PRZEP.KPA—to inaczej zdolność organu do realizowania swojej właściwości rzeczowej na określo-
nym obszarze(gminy,miasta).Właściwość miejscową organu admin.ustala się wg.na-
stępuj.kryteriów : 1)w sprawach dotyczących nieruchomości-wg.miejsca położenia nieruch.;jeżeli nieruch.położ.jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej orga-
nów,orzekanie należy do organu,na którego obszarze znajduje się większa część nie-
ruch.;2)w sprawach dotycz.prowadzenia zakładu pracy-wg.miejsca w którym zakład pracy jest,był lub ma być prowadzony;3)w innych sprawach—wg.miejsca zamiesz-
kania(siedziby)w kraju,a w braku zamieszkania w kraju-wg.miejsca pobytu strony lub jednej ze stron;jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania(siedziby)lub pobytu-wg.miejsca ostatniego ich zamieszkania(siedziby)lub miejsca pobytu w kraju
26.ROZSTRZYGANIE SPORÓW O WŁAŚCIWOŚĆ POMIĘDZY ORGANAMI ADMIN.PUBLICZ.—między organami admin.publ.(rządowej,samorząd.)mogą wy-
stępować spory o właściwość(spory kompetencyjne),które mogą przybierać dwojaki charakter : pozytywny lub negatywny.Spór o charakterze pozytywnym występuje wówczas,gdy dwa lub więcej organów admin.uważa się za właściwe do załatwienia danej sprawy,a spór o charakterze negatywnym-gdy żaden organ nie uważa się za właściwy do załatwienia sprawy.Spory o właściwość,zarówno pozytywne jak i nega-
tywne,rozstrzygają : 1)między organami jedn.samorz.teryt.,z wyjątkiem przyp.określ
w pkt.2-4—wspólny dla nich organ wyższego,a w razie braku takiego organy-sąd administr.;2)między kierownikami służb,inspekcji i straży admin.zaspolonej tego sa-
mego powiatu,działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty-starosta; 3)
między organami admin.zespolonej w jednym wojew.-wojewoda;4)między org.jedn.
samorz.teryt.w różnych wojew.w sprawach należących do zadań z zakr.adm.rządow.
-minister właściwy ds.admin.publ.;5)między wojewodami oraz org.adm.zespolonej w różnych wojew.-minister właściwy ds.admin.publ.;6)między wojewodą a org.adm
niezespolonej-minister właściwy ds.admin.publ.;7)między innymi org.adm.publ.-wspólny dla nich organ wyższego stopnia,a w razie braku-minister ds.admin.publ.;
8)między org.adm.publ.,gdy jednym z nich jest minister-Prezes RM. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu o właściwość przez sąd administr.może wystąpić : strona;organ jedn.samorz.teryt.lub inny org.adm.publ.,pozostający w sporze;minister ds.adm.pub;
minister sprawiedliw.,Prokurator Gener;RPO.
27.ROZSTRZYGANIE SPORÓW O WŁAŚCIWOŚĆ POMIĘDZY ORGANAMI ADMIN.A SĄDAMI—spory tego rodzaju rozstrzyga specjalny organ usytuowany przy Sądzie Najwyższym,jakim jest Kolegium Kompetencyjne.W skład tego organu wchodzi trzech sędziów SN oraz przestawiciele Ministra Sprawiedliw.i ministra zai-
nteresowanego ze wzgl.na przedmiot sprawy.Kolegium to działa pod przew.sędzie-
go.A wyznacza go Pierwszy Prezes SN.Wniosek o rozpatrzenie sporu może być wniesiony przez : zainteresowany organ admin.lub sąd;stronę-gdy w sprawie za nie-
właściwy uznaje się zarówno org.adm.publ.,jak i sąd(spór negatywny);ministra ds.
sprawidliw.;Prokratora Gener. Wniosek o rozpatrzenie sporu kieruje się do I Prez. SN. W rozprawie bierze udział przedstaw.organu adm.publ.,strona postępowania admin.oraz przedst.Prokratora Gen.Mogą oni składać wyjaśnienia i zgłaszać wnioski
Rozstrzygnięcie Kolegium nie podlega zaskarżeniu.
28.WYŁĄCZENIE PRACOWNIKA OD UDZIAŁU W POSTĘPOW.ADMIN.—jest to poświęcone zapewnieniu bezstronności działania aparatu admin.Gdy chodzi o wyłączenie pracownika,KPA przewiduje dwie kategorie przyczyn powodujących bądź uzasadniających wyłączenie.Są to : 1)przyczyny wyraźnie wymienione w KPA które powodują z mocy prawa wyłączenie pracow.;2)inne przyczyny,które mogą wywoływać wątpliwości co do bezstronności pracownika. Z mocy prawa pracown. org.adm.publ.podlega wyłączeniu od udziału w postęp.w sprawie : 1)w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym,że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;2)swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia;3)osoby związanej z nim z tytułu przysposob., opieki lub kurateli;4)w której był świadkiem lub biegłym albo przedst.jednej ze st-
ron;5)w której brał udział w niższej instancji;6)z powodu której wszczęto przeciwko niemu dochodzenie służbowe,postępow.;7)w której jedną ze stron jest osoba pozos-
tająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.
29.WYŁĄCZENIE ORGANU OD ZAŁATWIENIA SPRAWY—tutaj wyłączeniu podlega nie jeden pracownik,ale cały organ.Wyłączenie organu następuje tylko w sprawach dotyczących interesów majątkowych następujących osób :1)kierownika organu lub pozostających z tym kierownikiem w stosunkach małżeństwa,pokrewień-
stwa i powinowactwa do drugiego stopnia,opieki i kurateli;2)zajmujących stanowis-
ka kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostaj.z nim w stosunkach;W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia : 1)organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę w normalnym toku instancji,gdy sprawa dotyczy interesów majątkowych kierownika organu,jego małżonka,krewnych,powi-
nowatych,przysposobionych itp;2)organ wyższego stopnia nad organem,w którym osoba zajmuje stanowisko kierownicze;
30.POJĘCIE STRONY W POSTĘPOWANIU ADMIN.—wg.art.28 KPA stroną jest każdy,czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żą-
da czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiąz.Wg.E.Iserzona strona jest pojęciem procesowym,a nie kategorią prawa materialnego;stroną jest każ-
dy,kto twierdzi wobec organu administr.,że postępow.admin.dotyczy jego interesu prawnego(obowiązku lub uprawnienia)albo żąda czynności organu,powołując się na swój istniejący,zdaniem jego,interes prawny lub obowiązek.Stronami w post.admin. mogą być osoby fizyczne i osoby prawne,a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizac.i organizacje społ.-również jednostki nie mające osobowości prawnej.Dlatego stroną w postępow.może być zakład administracyjny nie mający osobowości prawnej.
31.ZDOLNOŚĆ PRAWNA I ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH W POSTĘPOW.ADMIN.—dotyczy ona stron;ocenia się ją wg.przepisów prawa cywil-
nego,o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.Wg.kodeksu cywil.każdy czło-
wiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną i dlatego każda osoba fizyczna od chwili urodzenia może być stroną w postępow.admin.Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości(18lat lub wcześniejszego zawarcia związku małżeńskiego).Niektóre przep.szczególne prawa admin.przewidu-
ją jednak uzyskanie wcześniejszej zdolności do podjęcia określ.czynności prawnych.
I tak np.dziecko,które ukończyło 16 lat może składać oświadczenia wywierające skutek prawny;osoby nie mające zdolności do czynn.prawn.występują w postępow. przez swych przedstawicieli z mocy ustawy,bądź wyznaczonych przez sąd w postę-
powaniu nieprocesowym.Organ admin.może wystąpić do sądu z wnioskiem o wyz-
naczenie przedstawiciela.W sprawach dotycz.praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępow.na miejsce dotychczasowej strony wstępują jego następcy prawni.
32.PEŁNOMOCNIK STRONY W POSTĘPOW.ADMIN.—może nim być każda osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych.Strona udziela pełnomocni-
ctwa na piśmie lub zgłasza je ustnie do protokołu.Pełnomocnik powinien dołączyć do akt oryginał albo urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa.Adwokat albo radca prawny może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.W sprawach mniejszej wagi org.admin.może nie żądać pełnomoc.,jeżeli pełnomoc.jest członek rodziny.
33.UDZIAŁ ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH W POSTĘPOW.ADMIN.—mogą one występować w postępow.adm.w trojakiej roli : 1)jako podmiot,powołany z mo-
cy prawa do załatwiania indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji admin.;2)jako strona,gdy żąda czynności organu admin.ze wzgl.na swój interes pra-
wny lub obowiązek,albo gdy postępow.dotyczy jej interesu prawnego lub obowiąz-
ku;3)jako uczestnik postępow.admin.w sprawie dotyczącej innej osoby,korzystający z praw strony. I tutaj w sprawie dotyczącej innej osoby organizacja społ.może wys-
tępować z żądaniem : 1)wszczęcia postępowania;2)dopuszczenia jej do udziału w toczącym się postępow.,jeżeli jest to uzasadnione statutowymi celami tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społ. Uznając żądanie organ.społ.za uzasadnione organ admin.wszczyna postępow.z urzędu bądź dopuszcza organizację społ.do udz-
iału w toczącym się postęp.Organizacja społ.dopuszczona do udziału w postęp.ucze-
stniczy w postępow.na prawach strony.
34.UDZIAŁ PROKURATORA W POSTĘPOW.ADMIN.—jest podmiotem,który nie będąc stroną w sprawie może korzystać z praw strony.Występuje on jako organ państwowy powołany do strzeżenia praworządności;działa w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem albo w celu zapewnienia aby postępow.i rozstrzygnięcie sp-
rawy było zgodne z prawem.O udziale prokuratora w postępowaniu admin.decyduje jego wola i organ admin.nie może mu tego zabronić.Co więcej,organ admin.powi-
nien zawiadomić prokuratora o wszczęciu postęp.oraz o toczącym się postęp.w każ-
dym przypadku,gdy uzna udział prokuratora za potrzebny.Prokurat.,który bierze udział w postępow.dotyczącym innej osoby,służą prawa strony.Chodzi tu,podobnie jak w przypadku udziału organizacji społ.,o prawa procesowe.I tak np.prokur.może zgłaszać żądanie przeprowadzenia dowodów,wnosić środki prawne.
35.UDZIAŁ RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH W POSTĘP.ADMIN.—RPO może żądać wszczęcia postęp.admin.,zaskarżać decyzje do sądu administrac. oraz uczestniczyć w postęp.admin.jak i w postęp.przed sądem admin.na prawach przysługujących prokuratorowi.Dlatego uwagi o udziale prokuratora w post.admin. odnoszą się w pełni również do udziału RPO w post.admin.
36.POJĘCIE,RODZAJE I SPOSÓB OBLICZANIA TERMINÓW—Pojęcie termin można rozumieć bądź jako ściśle określoną datę,bądź jako pewien okres.Terminy jako okresy można podzielić na : 1)ustawowe,tj.wynikające z KPA i innych ustaw;
2)wyznaczone - przez organ prowadzący postępow.;są one również zwane termina-
mi urzędowymi. Ter.ustawowe są przewidziane zarówno dla czynności dokonywa-
nych przez org.admin.jak i dla czynności dokonywanych przez strony i in.uczestni-
ków postępow.Cechą ter.ustawowych jest to,że nie mogą być one przez organ pro-
wadzący postępowanie ani skracane,ani przedłużane.Terminy wyznaczone przez or-
gan admin.mogą być przed ich upływem przedłużane bądź skracane z ważnych przyczyn.Instytucją mającą na celu złagodzenie skutków niezachowania terminów ustawowych jest instytucja przywrócenia terminu. Sposób obliczania terminów us-
tala KPA wskazując,jak oblicza się terminy określone w dniach,tygodniach i mies.
I tak,gdy chodzi o termin w dniach,to upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.Terminy w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu,który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.W mie-
siącach-kończą się z upływem tego dnia w ostatnim mies.,który odpowiada początk. dniowi terminu,a gdyby takiego dnia w ostatnim mies.nie było-w ostatnim dniu mies
W zasadzie o dochowaniu terminu decyduje data stempla pocztowego.
37.PRZYWRÓCENIE TERMINU—wyjątkowo termin może być przywrócony,gdy jego niezachowanie nastąpiło bez winy osoby zainteresowanej.Prośbę o przywróce-
nie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia ter-
minu,dopełniając jednocześnie czynności,dla której określony był termin.Dla przyw-
rócenia terminu wymaga się zatem : 1)braku winy po stronie zainteresowanego;2) uprawdopodobnienia,że uchybienie nastąpiło bez winy zainteresow.;3)wniesienia podania o przywrócenie terminu;4)równocześnie dopełnienia czynności,dla której termin był określony. Właściwy w sprawie organ w wyniku rozpatrzenia prośby wydaje postanowienie o przywróceniu bądź odmowie przywrócenia terminu.Jeżeli odmowa-to można złożyć zażalenie.Potem także skarga do NSA.Jeżeli przywrócono termin czynność jest traktowana jako dokonana w terminie.
38.TERMINY ZAŁATWIANIA SPRAW—organy admin.powinny załatwiać spra-
wy szybko,bez zbędnej zwłoki.Niezwłocznie powinny być załatwione sprawy,które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żą-
daniem wszczęcia postępow.lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie albo zna-
ne z urzędu organowi,przed którym toczy się postęp.,bądź możliwe do ustalenia na pdst.danych,którymi rozporządza ten organ.Załatwienie sprawy wymagającej postę-
pow.wyjaśniaj.powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca,a sprawy szczeg. skomplikow.-nie później niż w ciągu dwóch mies.od dnia wszczęcia postępow.,zaś w postępow.odwoławczym-w ciągu mies.od dnia otrzymania odwołania.Organy wy-
ższego stopnia mogą określać rodzaje spraw,które mają być załatwiane w terminach krótszych niż mies.bądź dwa mies.Organ,który nie załatwił sprawy w terminie,obo-
wiązany jest o tym zawiadomić strony,podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.
39.SKUTKI NIEZAŁATWIENIA SPRAWY W TERMINIE—pracownik organu admin.,który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku sygnalizacji albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie wyznaczonym przez organ wyższego stopnia,podlega odpowiedzialności porządko-
wej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialn.przewidzianej w przepisach prawa.
40.FORMA I TREŚĆ WEZWANIA WG.KPA—kodeks upoważnia org.admin.do wzywania osób do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień osobiście,przez pełnomocnika lub na piśmie,jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzyg-
nięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.Do osobistego stawienia się wezwany jest zobowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta,w którym on mie-
szka lub przebywa,a nadto gdy mieszka lub przebywa w sąsiedniej gminie lub mieś-
cie.W pozost.przyp.organ admin.prowadz.postęp.winien korzystać z pomocy praw-
nej innego org.admin.właściwego terytorialnie,aby ten wezwał tę osobę.Wezwanie powinno wskazać : 1)nazwę i adres organu wzywającego,2)imię i nazw.wzywanego,
3)w jakiej sprawie,w jakim charakterze i celu zostaje wezwany,4)czy powinien się stawić osobiście czy złożyć wyjaśnienie na piśmie,5)termin,do którego żądanie po-
winno być spełnione,6)skutki prawne niezastosowania się do wezwania,7)podpis pracownika organu wzywającego.Zwykle stosuje się wezwanie pisemne,ale także telegraficznie,telefonicznie.Zwrot kosztów podróży itp.Jeżeli się osoba nie stawi to podlega karze grzywny.-można złożyć zażalenie.
41.DORĘCZENIA WG.KPA—o skutkach prawnych wielu czynności procesowych można mówić tylko wtedy,gdy nastąpiło prawidłowe doręczenie pisma(wezwania, postanowienia,decyzji itp).Organy admin.doręczają pisma za pokwitowaniem przez pocztę,przez swoich pracown.lub przez inne upoważnione osoby lub organy.Na pok-
witowanie składa się data doręczenia i podpis odbiorcy.Pisma doręcza się stronie,a gdy strona działa przez przedstawiciela-jemu.Jeżeli przez pełnomocnika to jemu.Str-ony są zobowiąz.powiadomić o zmianie adresu.Osobom fizycznym doręcza się w ich mieszkaniu albo w miejscu pracy;można też doręczać w lokalu admin.W przypa-
dku nieobecności-przekazuje się za pokwitowaniem dorosłemu domownikowi.
42.PROTOKOŁY I ADNOTACJE—zasada ogólna pisemności wymaga,aby mające znaczenie dla postępow.czynności były utrwalane na piśmie.Formę pisemną mają z reguły decyzje,postanowienia i wezwania.Ponadto realizacji zasady pisemności słu-
żą protokoły i adnotacje.Organ admin.publ.sporządza zwięzły protokół z każdej czy-
nności postępow.,mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy,chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.Obowiązek protokołu z czyn-
ności : 1)przyjęcia wniesionego ustnie podania,2)przesłuchania strony,świadka i bie-
głego,3)oględzin i ekspertyz dokonyw.przy udziale przedstawiciela organu admin.
4)rozprawy,5)ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.Czynności org.adm.publ. z których nie sporządza się protokołu,a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępow.,utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności.
43.SPOSOBY WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA ADMINISTR.—może być ono wszczęte na żądanie strony,jak i z urzędu,a więc przez organ admin.bez żądania strony.Postępow.to może być też wszczęte na żądanie prokuratora,który żądanie takie może zgłosić w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem oraz wskutek żą-
dania organizacji społ.,jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społ.RPO może żądać wszczęcia postępow.z tej samej przyczyny co prokurator.W sprawach o nałożenie obowiązku prawnego na strony przep.prawa pozwalają albo nakazują wszczynanie postęp.admin.z urzędu,a gdy zaś chodzi o przyznanie uprawnień stronie-z reguły wymagany jest wniosek strony-żą-
danie.
44.DATA WSZCZĘCIA POSTĘPOW.ADMIN.—jest tą datą przy postępow.na żą-
danie strony,dzień doręczenia żądania organowi admin.publ.Wszczęcie postęp.z urzędu następuje z chwilą podjęcia pierwszej czynności procesowej organu admin. wobec strony.Zwykle będzie to zawiadomienie wszystkich osób będących stronami w sprawie o wszczęcie postępow.Zawiadomienie takie jest wymagane również w przypadku wszczęcia postęp.na żądanie jednej ze stron w odniesieniu do pozosta-
łych stron.Każda strona musi wiedzieć o tym,że postępow.admin.w jej sprawie zos-
tało wszczęte i jest w toku.W sprawach,w których prawa lub obowiązki stron wyni-
kają z tego samego stanu faktycznego oraz podst.prawnej i w których właściwy jest ten sam organ admin.publ.,można wszcząć i prowadzić jedno postęp.dotyczące wię-
cej niż jednej strony.
45.POJĘCIE, FORMA I TREŚĆ PODANIA WG.KPA—kodeks mówi,że są nimi : żądanie wszczęcia postęp.oraz inne żądania,wyjaśnienia,odwołania i zażalenia.Po-
dania mogą być wnoszone na piśmie,telegraficznie lub za pomocą dalekopisu,tele-
faksu,poczty elektronicznej,a także ustnie do protokołu;w tym ostatnim przypadku sporządza się protokół .Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby,od której pochodzi,jej adres i żądanie,oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalo-
nym w przep.szczególnych.Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego,a protokół ponadto przez pracownika,
który go sporządził.Jeżeli w podaniu nie podano adresu wnoszącego i nie ma moż-
ności ustalenia tego adresu na pdst.posiadanych danych,podanie pozostawia się bez rozpoznania.Jeżeli podanie przekazano organowi niewłaściwemu,to ten organ powi-
nien je przekazać właściwemu.
46.SKUTKI PRAWNE WNIESIENIA PODANIA DO ORGANU NIEWŁAŚCI-
WEGO W SPRAWIE—jeżeli podanie zostało wniesione do organu niewłaściwego ten organ powinien je niezwłocznie przekazać właściwemu,zawiadamiając o tym wnoszącego podanie.Wniesienie podania do organu niewłaściwego nie pociąga za sobą ujemnych konsekwencji dla wnoszącego,gdyż podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z za-
chowaniem terminu.Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego,a organu właściwego nie można ustalić na pdst.danych podania,albo gdy z podania wynika,że właściwym w sprawie jest sąd,organ,do którego podanie wniesiono,zwraca je wno-
szącemu z odpowiednim pouczeniem.
47.UDOSTĘPNIANIE AKT—zasada udziału strony w postęp.admin.wymaga aby strona mogła zapoznać się z aktami sprawy.Art.73 KPA stanowi,że w każdym sta-
dium postęp.organ admin.publ.obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt spraw oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów.Strona może żądać uwierzytelnie-
nia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt uwierzy-
telnionych odpisów,o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.Udostępnie-
nie akt sprawy doznaje ograniczeń w 2 sprawach : 1)gdy akta sprawy objęte są taje-
mnicą państwową;2)inne akta wyłączone przez organ admin.ze względu na ważny interes państwowy.Akta sprawy stanowią poszczególne pisma,plany,obliczenia itp. dokumenty,które znajdują się w całości materiałów dotycz.danej sprawy.
48.ZASADY POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO—celem postęp.dowodowego jest dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy,aby jej załatwienie oparte było na udowodnionych faktach i aby właściwe normy prawne zostały zastosowane do stanu faktycznego odpowiadającego stanowi rzeczywistemu zgodnie z zasadą praw-
dy obiektywnej.Realizacji tej zasady służy art.77 stanowiący,że organ admin.publ.
jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodo-
wy.Ażeby mógł on tego dokonać nie jest on związany własnymi postanowieniami w sprawie przeprowadz.dowodów.W postępow.dowodowym znajduje zastosowanie również zasada udziału strony.Dletego strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodów ze świadków,biegłych lub oględzin na przyna-
jmniej 7 dni wcześniej.Także zasada swobodnej oceny dowodów-organ admin.publ. ocenia na pdst.całokształtu materiału dowodowego,czy dana okoliczność została udowodniona.
49.POJĘCIE DOWODU,ŚRODKA I ŹRÓDŁA DOWODOWEGO ORAZ RODZA-
JE ŚRODKÓW DOWODOWYCH—Jako dowód należy dopuścić wszystko,co mo-
że przyczynić się do wyjaśnienia sprawy,a nie jest sprzeczne z prawem.Mogą nimi być dokumenty,zeznania świadków,opinie biegłych oraz oględziny.Dowodem nazy-
wamy środek za pomocą którego dokonuje się dowodzenia w postępowaniu,a więc stwierdza się prawdziwość twierdzeń o pewnych faktach,będących przedmiotem do-
wodu.Teoria dzieli dowody na osobowe i rzeczowe.Działania zmierzające do ustale-
nia prawdziwości istnienia względnie nieistnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy albo też prawdziwości twierdzeń o tych faktach,opierają się na pewnych źródłach informacji,które nazywają się ŚRODKAMI DOWODOWYMI
Jedynym warunkiem dopuszczenia źródła informacji jako dowodu w postęp.admin. jest jego zgodność z obowiązuj.prawem.Są tymi środkami : dowód z dokumentu, z zeznań świadków,z opinii biegłego,z oględzin,z przesłuchania strony.
50.DOWÓD Z DOKUMENTÓW—stanowi niewątpliwie najważniejszy i powsze-
chnie występujący środek dowodowy w postęp.admin.KPA mówi o dokumentach i dokumentach urzędowych.Należy przyjąć,że dokumenty dzielą się na dokumenty urzędowe i dok.prywatne.Urzędowe-sporządzone w przepisanej formie przez powo-
łane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego,co zo-
stało w nich urzędowo stwierdzone.Wszystkie inne to dok.prywatne,którymi KPA nie zajmuje się.Dokument prywatny stanowi dowód tego,że osoba,która go podpisa-
ła,złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.Dokumenty urzędowe korzystają z większej mocy dowodowej niż dokum.prywatne,o ile zostały sporządz.w przepisanej formie przez powołane do tego organy.
51.DOWÓD ZE ŚWIADKÓW—świadek ma zeznawać obiektywną prawdę na pdst. własnych spostrzeżeń co do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.KPA wpro-
wadza ograniczenia dowodu ze świadk.ze względu na osobę,które polegają na : wy-
łączeniu z mocy ustawy-osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swo-
ich spostrzeżeń;2)prawie odmowy zeznań-osoby obowiązane do zachowania tajem-
nicy państwowej i służbowej,na okoliczności objęte tajemn.;3)prawie odmowy od-
powiedzi na poszczeg.pytania-duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi
Zasadą jest,że nikt nie ma prawa odmowy zeznań,wyjątek-małżonek,rodzina w I-st-
opniu pokrew;w stosunku przysposob.,kurateli,opieki.
52.DOWÓD Z OGLĘDZIN I Z OPINII BIEGŁEGO—Z opinii biegłego-przeprowa-
dza się wówczas,gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne,których nie mają pracownicy organu załatwiającego sprawę.Opinią biegłego(rzeczoznawcy,eks-
perta)jest zapatrywanie wyrażone przez osobę niezainteresowaną w post.admin.,któ-
ra może udzielić organowi specjalnych wiadomości dla ustalenia okoliczności spra-
wy.Biegły powinien być bezstronny.Dlatego podlega on wyłączeniu z tych samych przyczyn,co pracownik admin.publ.od udziału w sprawie. OGLĘDZINY—to bez-
pośrednie badanie jakiegoś przedmiotu przez organ admin.publ.,celem dokonania spostrzeżeń o jego stanie i właściwościach.Przedmiotem oględzin mogą być rzeczy ruchome,jak i nieruchomości.Oględziny wymagają często pewnych wiadomości spe-
cjalnych,np.z zakresu techniki.Wówczas można je przeprowadzać z udziałem bieg-
łego.Organ admin.publ.przeprowadza oględziny w razie potrzeby.
53.DOWÓD Z PRZESŁUCHANIA STRON—organ admin.publ.może tego dokonać
jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.Może to uczynić organ dla ich wyjaśnienia, stosując przy tym przepisy dotyczące świadków.Kto będąc obowiązany nie stawił się bez uzasadnionej przyczyny,albo odmówił złożenia zeznania,udziału w czynności urzędowej,może być za to ukarany przez organ przeprowadzający dowód grzywną do 50 zł.,a jeżeli ponownie to do 200zł.
54.ROZPRAWA ADMINISTRACYJNA—jest to instytucja,która pozwala przyspie-
szyć lub uprościć postępow.,a nawet osiągać cele wychowawcze.Organ admin.w ka-
żdym takim przypadku jest zobowiąz.przeprow.rozprawę,a także wówczas gdy za-
chodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne dla uzgod-
nienia interesów stron oraz dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub bieg-
łych albo w drodze oględzin.Pdst.funkcją rozprawy jest koncentracja postęp.w okre-
ślonym miejscu i czasie,a w szczególności zebranie przedstawicieli zainteresow.w sprawie organów,a zwłaszcza stron,świadków i biegłych w celu dokonania niezbęd-
nych ustaleń pod kierunkiem pracown.organu,przed któryn toczy się postęp.Strony należy wezwać do złożenia przed rozprawą wyjaśnień,dokum.i in.dowodów.Należy wezwać strony,świadków,biegłych do stawienia się.Kierownictwo rozprawy spoczy-
wa w ręku pracown.organu,przed którym toczy się postęp.,albo przewodniczącego bądź wyznaczonego czlonka organu kolegialnego.Rozprawa ma charakter ustny.
Kierujący powinien udzielić głosu,tym którzy biorą udział w rozprawie.Kierujący sprawuje tzw.policję sesyjną-utrzymuje porządek na rozprawie.
55.WSPÓŁDZIAŁANIE ORGANU PROWADZĄCEGO POSTĘPOW.Z INNYM ORGANEM—W przypadku,gdy przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zaję-
cia stanowiska przez inny organ(wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stano-
wiska w innej formie),decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.
Organ prowadz.postęp.zwraca się do innego organu o zajęcie stanowiska i zawiada-
mia o tym stronę.Organ,do którego zwrócono się,musi je przedstawić nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia mu żądania.Za niedopełnienie tego obowią-
zku grozi odpowiedzialność porządkowa,dyscyplinarna lub inna.Organ zobowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postęp.wyjaśniające,a więc zebrać niezbędne informacje i ewentualnie przeprowadzić dowody.
56.ZAWIESZENIE POSTĘPOW.ADMINISTR.—w przypadku wystąpienia przesz-
kód w prowadzeniu postęp.następuje w zależności od okoliczności zawieszenie lub umorzenie postęp.Zawieszenie może być obligatoryjne oraz fakultatywne.Przyczyny obligatoryjnego są następuj.: 1)śmierć jednej ze stron,2)śmierć przedstawiciela usta-
wowego strony,3)utrata przez stronę lub przedstawiciela zdolności do czynności prawnych,4)gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozs-
trzygnięcia zagadnienia wstępnego przez organ lub sąd.Jeżeli organ zawiesił postę-
powanie jest zobowiązany uczyć kroki w celu usunięcia przeszkód.Fakultatywne zawieszenie może nastąpić wówczas,jeżeli wystąpi o to strona,na której żądanie pos-
tępowanie zostało wszczęte,a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.Jeżeli po 3 latach żadna ze stron nie zwróci się o wzno-
wienie postęp.,to żądanie wszczęcia postęp.uważa się za wycofane.
57.UMORZENIE POSTĘPOWANIA ADMINISTR.—kończy sprawę w danej ins-
tancji i dlatego następuje w formie decyzji admin.KPA przewiduje umorzenie pos-
tępowania w dwóch przypadkach : 1)gdy z jakiejkolwiek przyczyny postęp.stało się bezprzedmiotowe;2)jeżeli wystąpi o to strona,na której żądanie postęp.zostało wsz-
częte,a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z intere-
sem społ.Postęp.może stać się bezprzedmiotowe z przyczyn natury faktycznej(np. śmierć strony ubiegającej się o zmianę nazwiska)jak i prawnych(np.zmiana przep. prawa).Na żądanie strony-organ może załatwić pozytywnie,ale też negatywnie-wó-
wczas winien wydać postanowienie,na które przysługuje zażalenie.
58.POJĘCIE DECYZJI ADMINISTR.—jest oświadczeniem woli organu admin. publ.,i to oświadczeniem woli w imieniu państwa.Decyzja jest kwalifikowanym ak-
tem administracyjnym.Decyzja-jako akt administr.-jest aktem jednostronnym,wład-
czym rozstrzygnięciem sprawy;tak jest nawet wówczas,gdy strona i organ w drodze wzajemnego przekonywania uzgodniły treść decyzji.Również gdy z jakiejkolwiek przyczyny postęp.stało się bezprzedmiotowe,organ ma obowiązek wydać decyzję o umorzeniu postęp.
59.RODZAJE DECYZJI—Ze wzgl.na tok instancji administr.można wyróżnić decy-
zje wydane w I -instancji i decyzje wydane w II-inst.Z punktu widzenia możliwości prawnej zaskarżenia decyzji w drodze zwyczajnego środka prawnego(odwołania)de-
cyzje dzieli się na nieostateczne i ostateczne.KPA wyróżnia też decyzje tworzące prawa dla stron i nie tworzące takich praw.Można wyróżnić decyzje uwzględniające w całości żądanie stron(decyzje pozytywne) i decyzje,które w całości lub w części nie uwzględniają żądania stron lub nakładają na strony obowiązek prawny(negatyw-
ne).Można też mówić o decyzjach niewadliwych,a więc zgodnych z prawem,i o wa-
dliwych,niezgodnych z prawem,a nawet o decyzjach nieważnych,dotkniętych szcze-
gólnie ciężkimi wadami.
60.ELEMENTY DECYZJI—Decyzja admin.powinna zawierać : 1)oznaczenie orga-
nu admin.,który wydał decyzję;2)datę wydania-ma znaczenie porządkowe;3)ozna-
czenie strony lub stron;4)powołanie podstawy prawnej-tylko przepis ustawy lub przepis prawa wydany z upoważn.ustawy;5)rozstrzygnięcie w istocie sprawy;6)uza-
sadnienie faktyczne i prawne;7)pouczenie o środkach prawnych-o odwołaniu;8)pod-
pis podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej.
61.UZASADNIENIE FAKTYCZNE I PRAWNE DECYZJI—Uzasadnienie fakty-
czne powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów,które organ uznał za udowodnione,dowodów na których się oparł,oraz przyczyn,z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.Uzasadnienie prawne decyzji -powinno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji,z przytoczeniem przepi-
sów prawa.Powinno wskazywać,jaki jest związek między oceną stanu faktycznego a rozstrzygnięciem sprawy.Rozstrzygnięcie sprawy powinno być logicznym wnioski-
em,wyprowadzonym z ustalonych faktów(uzasadnienie faktyczne)i ich prawnej oce-
ny wg.obowiązujących przepisów prawa (uzasadnienie prawne).
62.RYGOR NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOŚCI—może być nadany decy-
zji od której przysługuje odwołanie,gdy to jest niezbędne : -ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego,-dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami,-ze wzgl.na interes społeczny,-ze wzgl.na wyjątkowo ważny inte-
res strony(może tutaj organ żądać stosownego zabezpieczenia). Rygor ten może być nadany decyzji przez zamieszczenie w niej stosownej klauzuli bądź też już po wyda-
niu decyzji-w drodze postanowienia,na które służy stronie zażalenie.
63.FORMA DECYZJI—zgodnie z zasadą pisemności postęp.decyzję doręcza się stronom na piśmie.Decyzja może być ogłoszona ustnie,gdy przemawia za tym inte-
res strony,a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie.Ale nawet wówczas,gdy wydanie decyzji ustnej jest dopuszczalne-treść oraz istotne motywy decyzji ustnej muszą być utrwalone w protokole lub podpisanej przez stronę adnotacji.Organ,któ-
ry wydał decyzję jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia,o ile ko-
deks nie stanowi inaczej.Organ nie może jej zmieniać albo uchylać,chyba że strona wniosła odwołanie,a w przypadku decyzji ostatecznej-skargę do sądu administr.
64.UZUPEŁNIENIE DECYZJI—decyzje admin.mogą zawierać niekiedy pewne uchybienia,błędy i oczywiste omyłki.Dlatego kodeks przyznaje stronie,w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji,prawo żądania jej uzupełnienia co do dwóch składników,tj.rozstrzygnięcia i pouczenia o środkach prawnych(o prawie odwołania,wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administr.) albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach. Gdy strona skorzysta z tego prawa,termin do wniesienia odwoła- nia ,powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia stronie odpowiedzi przez organ admin.
65.SPROSTOWANIE DECYZJI—dotyczy zamieszczonego w decyzji pouczenia o środkach prawnych(prawie odwołania,wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administr.).Błędne pouczenie w decyzji co do środka prawnego nie może szkodzić stronie,która zastosowała się do tego pou-
czenia-stąd te wniesione zgodnie z pouczeniem zamieszczonym w decyzji,będą trak-
towane jako wniesione zgodnie z prawem. Organ admin.ma prawo z urzędu lub na żądanie strony prostować-w drodze postanowienia-błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez siebie decyzjach admin.
66.WYKŁADNIA DECYZJI—dokonując wykładni wydanej przez siebie decyzji organ może jedynie wyjaśnić jak rozumie jej sens,nie może natomiast w ten sposób zmienić treści swojej decyzji.Dopuszczalne jest wyjaśnienie w tym trybie wątpliwo-
ści co do daty wydania decyzji.Wykładnia decyzji następuje w drodze postanowie-
nia,na które służy zażalenie.
67.WYKONALNOŚĆ DECYZJI—decyzja organu I-instancji nie podlega wykona-
niu przed upływem terminu do wniesienia odwołania.Wniesienie odwołania wstrzy-
muje wykonanie decyzji.Od tej zasady kodeks przewiduje wyjątki.I tak,decyzja pod-
lega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy,tj.gdy przepis ustawy przewidu-
je natychmiastową wykonalność określonych kategorii decyzji admin.Decyzja pod-
lega natychmiastowemu wykonaniu,gdy został jej nadany rygor natychmiast.wyko-
nalności.Poza tym podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwo-
łania,gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron,a więc gdy jest dla wszystkich st-
ron pozytywna.
68.POJĘCIE I ZAKRES STOSOWANIA UGODY ADMINISTR.JAKO FORMY ZAŁATWIENIA SPRAWY—za jej pomocą załatwia się sprawy,w których uczest-
niczą strony o spornych interesach.Zawarcie przez strony takiej ugody i jej zatwier-
dzenie przez organ prowadzący postęp.eliminuje potrzebę wydawania decyzji,gdyż zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki,jak decyzja admin.Zawarcie ugody jest dopuszczalne,a nawet wskazane,jeżeli : -przemawia za tym charakter sprawy,- przyczyni się to do uproszczenia lub przyśpieszenia postęp.,-nie sprzeciwia się temu przepis prawa.Te przesłanki powinny występować łącznie,aby zawarcie ugody mog-
ło nastąpić.Ugodę zawiera się przed organem admin.,przed którym toczy się postęp. w I-instancji,lub w postęp.odwoławczym-przed organem II-inst.,do czasu wydania przez dany organ decyzji w sprawie.Organ,przed którym toczy się postęp.,ma obo-
wiązek odroczyć wydanie decyzji i wyznaczyć stronom termin do zawarcia ugody, jeśli strony złożą zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia.
69.FORMA I ELEMENTY UGODY ADMINISTRACYJNEJ—ugodę sporządza się w formie pisemnej .Jej składniki są następujące : -oznaczenie organu,przed którym ugoda została zawarta,-data sporządzenia,-oznaczenie stron,-przedmiot i treść ugody
-wzmianka o jej odczytaniu i przyjęciu,-podpisy stron,-podpis pracownika organu admin.,upoważnionego do sporządzania ugody.
70.TRYB ZAWIERANIA I ZATWIERDZANIA UGODY ADMINISTRACYJ.—
Ugodę zawiera się przed organem admin.,przed którym toczy się postęp.w I-inst.,lub -w postęp.odwoławczym-przed organem II-inst.,do czasu wydania przez dany organ decyzji w sprawie.Organ przed którym toczy się postęp.,ma obowiązek odroczyć wydanie decyzji i wyznaczyć stronom termin do zawarcia ugody,jeśli strony złożą zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia.Jeżeli jednak odstąpią od tego lub nie dotrzymają terminu,to organ załatwia sprawę przez wydanie decyzji.
Organ admin.utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy,w formie protokołu pod-
pisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.Ugoda wymaga zatwier-
dzenia przez organ admin.,przed którym została zawarta.Jeżeli ugoda dotyczy kwes-
tii,których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ,jej zatwier-
dzenie może nastąpić dopiero po zajęciu stanowiska przez ten organ. Organ admin. publ.ma obowiązek odmówić zatwierdzenia ugody,gdy : -została zawarta z narusze-
niem prawa,-nie uwzględnia stanowiska organu uprawnionego do jego wyrażania,- narusza interes społ.bądź słuszny interes stron.Zatwierdzenie bądź odmowa-w for-
mie postanowienia-służy na nie zażalenie.
71.POJĘCIE,FORMA I ELEMENTY POSTANOWIENIA—w toku postępowania organ admin.wydaje postanowienia.Dotyczą one poszczególnych kwestii wynikają-
cych w toku postęp.,lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy,chyba że przepisy stano-
wią inaczej.Adresatami postanowień mogą być nie tylko strony postęp.admin. ale również świadkowie,biegli i inne osoby.Składniki postanowienia to : -oznaczenie organu admin.publ.,-data wydania postanow.,-oznaczenie strony lub stron albo in-
nych osób biorących udział w postęp.,-powołanie podstawy prawnej,-rozstrzygnię-
cie,-pouczenie o zażaleniu lub skardze,-podpis.Postanowienie na które służy zaża-
lenie lub skarga bądź gdy zostało wydane na skutek zażalenia,powinno zawierać również uzasadnienie faktyczne i prawne.Najważniejszy jest podział postanowień związany z możliwością ich zaskarżania.I tak najpierw trzeba je podzielić na 2 gru- py : -postanowienia na które nie przysługuje samoistny środek prawny w postaci za-
żalenia,-postanow.,na które przysługuje stronom zażalenie.
72.DECYZJA A POSTANOWIENIE—postanowienie podobnie jak decyzja admin. jest procesową formą aktu admin.indywidualnego.Postanowienia procesowe różnią się od decyzji przedmiotem rozstrzygnięcia.Nie dotykają one istoty sprawy,lecz przesądzają o poszczególnych czynnościach procesowych,przez co niekiedy wpły-
wają tamująco na bieg postępowania.W orzecznictwie NSA przyjmuje się,że błędne nazwanie postanowienia „decyzją”nie zmienia charakteru prawnego tego aktu.For-
ma i elementy składowe postanowienia nie różnią się zasadniczo od decyzji,z dwo-
ma jednak wyjątkami : 1)adresatem postanowienia obok strony mogą być również inne osoby,np.świadkowie,biegli;2)uzasadnienia wymagają tylko postanowienia,któ-
re można zaskarżyć w drodze zażalenia lub skargi do NSA oraz postanowienia wy-
dane na skutek złożenia zażalenia.
73.POJĘCIE I RODZAJE ŚRODKÓW PRAWNYCH W POSTĘPOWANIU ADMINISTR.—Środkami prawnymi są instytucje proceduralne,których zadaniem jest spowodowanie zmiany lub uchylenia aktu administr.(decyzji,postanowienia). W ścisłym znaczeniu są nimi środki służące stronie do spowodowania skorygowania decyzji lub postanowienia.Jest to prawna możliwość zaskarżania decyzji bądź inne-
go aktu admin.przez stronę w celu ich uchylenia,unieważnienia lub zmiany.
Środki prawne można klasyfikować wg.różnych kryteriów.I tak wyróżnia się środki prawne zwyczajne i nadzwyczajne.Zwyczajne-są skierowane przeciwko decyzjom i postanowieniom nieostatecznym,nieprawomocnym,a nadzwyczajnymi są takie środ-
ki,które można wnosić już po uwstatecznieniu się decyzji admin.w razie zajścia sz-
czególnych warunków i okliczn.,wskazujących na wadliwą podstawę decyzji lub uzasadniaj.przywrócenie prawa procesowego stronie.Podział na : samoistne(mogą być wnoszone niezależnie od innych czynności procesowych) oraz niesamoistne(nie występują samodzielnie,ale są wnoszone przy okazji i łącznie z inną czynnością pro-
cesową).Można też dzielić na środki prawne formalne(mogą być wnoszone tylko przez podmioty korzystające z legitymacji skargowej,w określ.terminie i trybie) nie-
formalne(nie wymagają zachowania ani terminu,ani trybu).Można też wyróżnić śr. prawne doskonałe,tj.takie,które dają osobie legitymowanej prawo żądania rozpatrze-
nia jej skargi i stwarzają obowiązek wydania przez właśc.organ orzeczenia i środki niedoskonałe-ich rozpatrzenie zależy od woli organu.W świetle przepisów KPA są środkami prawnymi : -odwołanie,zażalenie,wniosek o ponowne rozpatrz.sprawy, żą-
danie wznowienia postęp.,żąd.stwierdzenia nieważn.decyzji,żąd.zmiany lub uchyle-
nia decyzji,skarga do sądu administr.
74.ODWOŁANIE OD DECYZJI—jest środkiem prawnym zwyczajnym,samoist-
nym,formalnym i doskonałym.Podst.skutkiem doręczenia(ogłoszenia)decyzji wyda-
nej stronie w I-instancji jest powstanie prawa do wniesienia odwołania oraz rozpo-
częcia biegu terminu do realizacji tego prawa-wynosi on 14 dni licząc od dnia dorę-
czenia lub ogłoszenia decyzji stronie.W każdej decyzji powinno być pouczenie o tym czy przysługuje odwołanie.Odwołanie wniesione nawet do organu niewłaściwe-
go uważane jest za dobre.KPA nie uzależnia legitymacji strony do wniesienia odwo-
łania od jakichkolwiek warunków.Podstawą konstrukcji prawnej odwołania jest za-
sada,że odwołanie nie wymaga uzasadnienia.Organem odwoławczym jest organ admin.wyższego stopnia.
75.CZYNNOŚCI ORGANU I -INSTANCJI W POSTĘPOWANIU ODWOŁAW-
CZYM—odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednic-
twem organu,który wydał decyzję,tj.organu pierwszej instancji.To pośrednictwo jest szczególną kompetencją organu I-inst.,którą powinny respektować wszystkie inne organy admin.,tzn.w przyp.wpłynięcia do nich odwołania przekazać je niezwłocznie organowi I-inst.Wniesienie odwołania stwarza też dla tego organu obowiązek zawia-
domienia o tym innych stron uczestniczących w danej sprawie.Jeżeli decyzja nie zo-
stała zaopatrzona w rygor natychmiastowej wykonalności ani też nie podlega naty-
chmiastowemu wykonaniu z mocy szczególnej ustawy,to wówczas wniesienie od-
wołania stawia organ I-inst.wobec konieczności zapewnienia wstrzymania wykona-
nia decyzji również przez strony,które nie wniosły odwołania.Organ I-inst.jest zwią-
zany wydaną przez siebie decyzją.Wyjątek-może on całkowicie lub częściowo wy-
cofać się z zajętego stanowiska w wydanej decyzji,gdy wszystkie strony biorące udział w postęp.wniosły odwołanie od decyzji bądź gdy odwołanie wniosła jedna ze stron,a pozostałe wyraziły zgodę.W takim przyp.organ I-inst.może uznać,iż odwoła-
nie zasługuje w całości na uwzględnienie,i wydać nową decyzję,w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.Od tej nowej decyzji przysługuje odwołanie na zasadach ogólnych. Organ admin.I-inst.jest obowiązany przesłać odwołanie wraz z aktami sp-
rawy organowi odwoławczemu w terminie 7 dni od dnia,w którym otrzymał odwo-
łanie,jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji.
76.POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE PRZED ORGANEM II - INSTANCJI—
rozpoczyna ono bieg od dnia,w którym organ odwoławczy otrzymał odwołanie wraz z aktami sprawy.Od tego dnia rozpoczyna się termin do załatwienia sprawy przez organ II-inst.Postęp.odwoławcze rozpoczyna się od badania przez organ II-inst.do-
puszczalności odwołania i zachowania terminu do jego wniesienia
77.COFNIĘCIE ODWOŁANIA—strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy.Organ odwoławczy nie może uwazględnić cofnię-
cia odwołania,jeżeli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.Inaczej mówiąc,cofnięcie odwołania przez stronę wy-
maga rozpatrzenia przez organ II-instancji,czy wzgląd na zasadę praworządności i interes społ.nie wymagają jednak rozpatrzenia sprawy w II-instancji.
78.ZAKAZ REFORMATIONIS IN PEIUS W POSTĘPOW.ADMINISTR.—jest to zakaz orzekania na niekorzyść odwołującego.Istotą tego zakazu jest stworzenie stro-
nie odwołującej się gwarancji procesowych,iż w wyniku złożenia odwołania jej sy-
tuacja prawna nie ulegnie pogorszeniu,bowiem organ odwoławczy może bądź utrzy-
mać w mocy decyzję dotychczasową,bądź też zmienić ją na decyzję bardziej korzys-
tną dla strony,która składa odwołanie.Od tego zakazu można odstąpić jedynie w przypadku rażącego naruszenia prawa- a decydują o nim łącznie 3 przesłanki : oczy-
wistość naruszenia prawa,charakter przepisu,który został naruszony oraz racje eko-
nomiczne lub gospodarcze-skutki które wywołuje decyzja.Zakaz orzekania na nie-
korzyść odwołującego się nie obowiązuje w sytuacji,gdy decyzja rozstrzyga sporne interesy stron i obie strony wniosły odwołanie.
79.ORZECZENIA ORGANU ODWOŁAWCZEGO—organ odwoławczy może :
1)utrzymać zaskarżoną decyzję w mocy,gdy jest ona zgodna z prawem i słuszna; 2) uchylić zaskarżoną decyzję w części i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy;3) uchylić zaskarżoną decyzję w całości i orzec co do istoty sprawy,gdy decyzja jest sprzeczna z prawem lub niecelowa;4)uchylić zaskarżoną decyzję w całości i umo-
rzyć postęp.pierwszej instancji.;5)umorzyć postęp.odwoławcze;6)uchylić zaskarżoną decyzję i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania organowi I-instancji;7)organ odwoławczy w sprawach należ.do właśc.jed.sam.teryt.,a rozstrzyganych w oparciu o uznanie admin.może jedynie uwzględniając odwołanie uchylić zaskarżoną decyzję i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I-instancji.
80.WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE SPRAWY—od decyzji wydanej w I-instancji przez naczelny organ admin.oraz samorz.kolegium odwoławcze odwoła-
nie nie przysługuje.Jednakże w tych przypadkach istnieje namiastka odwołania-
WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE SPRAWY.Strona niezadowolona z decyzji wymienionych organów,wydanej w I-instancji,może zwrócić się do tego or-
ganu,który decyzję wydał,z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy;do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.
81.ZAŻALENIE NA POSTANOWIENIE—jest zwyczajnym,samoistnym i formal-
nym środkiem prawnym.Środek ten przysługuje tylko na niektóre postanow.,o któ-
rych stanowi KPA.Zażalenie może być wnoszone tylko na te postanow.wyliczone w kodeksie.Jest to rozwiązanie procesowe odmienne niż w przypadku odwołania,które przysługuje w zasadzie od wszystkich decyzji wydanych w I-inst.Podkreślić należy że postanowienia zaskarżalne w drodze zażalenia mogą być wydawane zarówno przez organ I-inst.,jak i przez organ odwoławczy w danej sprawie admin.Podmiotem uprawnionym do wniesienia zażalenia może być nie tylko strona,ale również pod-
miot działający na prawach strony,jak w pewnych sytuacjach świadek,biegły,osoba wezwana do osobistego stawienia się,osoba zobowiązana do okazania przedmiotu oględzin.Termin do wniesienia zażalenia wynosi 7 dni od dnia doręczenia bądź ust-
nego ogłoszenia postanowienia stronie.Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wyko-
nania postanowienia.Jednakże organ admin.,który wydał postanowienie może wst-
rzymać jego wykonanie,gdy uzna to za uzasadnione.Postanowienia,na które służy zażalenie strona może zaskarżyć w odwołaniu od decyzji
82.ODWOŁANIE A ZAŻALENIE—Zażalenie może być wnoszone tylko na posta-
nowienia enumeratywnie wyliczone w kodeksie.Jest to rozwiązanie procesowe od-
mienne niż w przypadku odwołania,które przysługuje w zasadzie od wszystkich de-
cyzji wydanych w I-instancji.W przeciwieństwie do odwołania wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia.Jednakże organ admin.,który wydał pos-
tanowienie,może wstrzymać jego wykonanie,gdy uzna to za uzasadnione.Podkreś-
lić należy,że postanowienia,na które nie służy zażalenie,strona może zaskarżyć w odwołaniu od decyzji.
83.PRZYCZYNY WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA—Wznowienie postępow.jest instytucją proceduralną,która ma na celu stworzenie prawnej możliwości przeprowa-
dzenia ponownego postęp.wyjaśniającego i podjęcia ponownego rozstrzygnięcia ta-
kiej sprawy,w której została już wydana decyzja ostateczna.
PRZYCZYNY-są następujące : 1)dowody na pdst.których ustalono istotne dla spra-
wy okoliczn.faktyczne okazały się fałszywe;2)decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;3)decyzja została wydana przez organ albo pracownika,który podlega wyłączeniu,4)strona bez własnej winy nie brała udziału w postęp.;5)wyszły na jaw nowe fakty;6)decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowi-
ska innego organu;7)zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy or-
gan lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji;8)decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu,które zostało następnie uchy-
lone lub zmienione.
84.ORGANY WŁAŚCIWE W SPRAWACH WZNOWIENIA POSTĘPOW.—orga-
nem właściwym jest tutaj organ admin.,który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.Jeżeli jednak przyczyną wznowienia postęp.jest działalność organu,który wydał decyzję w ostatniej instancji,o wznowieniu postęp.rozstrzyga organ wyższego stopnia,który równocześnie wyznacza organ właściwydo przeprowadzenia postęp.po jego wznowieniu.Nie dotyczy to przyp.gdy decyzję w ostatniej instancji wydał mini-
ster,a w sprawach należących do zadań jedn.samorz.teryt.-samorz.kolegium odwoł. W tym ostatnim przyp.o wznowieniu postęp.rozstrzyga minister,a w sprawach należ. do zadań jedn.samorz.teryt.-samorz.kol.odwoł.
85.WSZCZĘCIE I PRZEBIEG WZNOWIONEGO POSTĘPOWANIA—wznowie-
nie postęp.następuje z urzędu lub na żądanie strony.Również prokurator może w swoim sprzeciwie żądać wznowienia postęp.Podanie o wznowienie postęp.wnosi się do organu admin.,który wydał decyzję w I-instancji.Termin to 1 mies.od dnia,w któ-
rym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę wszczęcia postęp.
Wznowienie postęp.następuje w drodze postanowienia.Odmowa wznowienia-w dro-
dze decyzji.Przysługuje na nie odwołanie.Postanowienie o wznowieniu postęp.sta-
nowi pdst.do przeprowadzenia przez właściwy organ postęp.co do przyczyn wzno-
wienia oraz co do rozstrzygnięcia o istocie sprawy.Po przeprowadzeniu tego postęp. organ wydaje decyzję,w której : -odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej,gdy st-
wierdzi brak podstaw do jej uchylenia,-uchyla dotychczasową decyzję,gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.
86.ORZECZENIA WE WZNOWIONYM POSTĘPOWANIU—po przeprowadze-
niu wznowionego postęp.organ admin.,który je przeprowadził,wydaje decyzję,w której : -odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej,gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia;-uchyla dotychczasową decyzję,gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy. W przypadku,gdy w wyniku wznowienia postęp.nie można uchylić decyzji na skutek upływu czasu(5 lub 10 lat)bądź gdy w wyniku wznowienia mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpo-
wiadająca swej w istocie decyzji dotychczasowej,organ admin.organicza się do st-
wierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoli-
czności,z powodu których nie uchylił tej decyzji.Organ admin.właściwy w sprawie o wznowienie postęp.ma obowiązek wstrzymać z urzędu lub na żądanie strony wyko-
nanie decyzji,jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchyle-
nia decyzji w wyniku wznowienia postęp.
87.PRZYCZYNY NIEWAŻNOŚCI DECYZJI—Decyzja admin.może być dotknięta wadą szczególnie ciężką(kwalifikowaną),taką ,że nie może być ona uważana za wa-
żny akt admin.,wywołujący skutki prawne.Gdy taki przypadek wystąpi w praktyce, to ze wzgl.na pewność obrotu prawnego i w celu usunięcia wątpliwości,następuje stwierdzenie nieważności. KPA wymienia 7 PRZYCZYN NIEWAŻNOŚCI—gdy :
1)Decyzja wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości;2)dec.wydana została bez pdst.prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;3)decyzja dotyczy spra-
wy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną;4)decyzja została skiero-
wana do osoby nie będącej stroną w sprawie;5)decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały;6)decyzja,która w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą;7)decyzja zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
88.WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI—
postęp.to jest postęp.w nowej sprawie admin.Postęp.to może być wszczęte na żąda-
nie strony lub z urzędu.Może być wszczęte na skutek sprzeciwu prokuratora.Odmo-
wa wszczęcia postęp.w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji. Or-
ganem właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji jest organ wyższego stopnia
a gdy decyzja została wydana przez ministra lub samorząd.kolegium odwoławcze-ten organ.
89.ORZECZENIA WYDAWANE W SPRAWIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI—
Załatwienie sprawy dotycz.stwierdzenia nieważności decyzji następuje przez wyda-
nie decyzji,odmownej albo pozytywnej,tj.stwierdzającej nieważność decyzji.Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek upływu czasu(10 lat) bądź wy-
wołania nieodwracalnych skutków prawnych,organ admin.ogranicza się do stwier-
dzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczn. z powodu,których nie stwierdził nieważności decyzji.Organ właściwy w sprawie st-
wierdzenia nieważn.decyzji ma obowiązek wstrzymać z urzędu lub na żądanie stro-
ny wykonanie decyzji,jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo,że jest ona dotknięta wadą.Na postanowienie wstrzymujące wykonanie decyzji z tej przyczyny służy stro-
nie zażalenie.
90.ROSZCZENIA ODSZKODOWAWCZE W ZWIĄZKU Z NIEWAŻNOŚCIĄ DECYZJI—stronie,która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji nieważnej słu-
ży roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę,chyba że ona po-
nosi winę.Odszkodowanie przysługuje od organu,który wydał decyzję nieważną,
chyba że winę za powstanie okoliczności ponosi inna strona postęp.,w którym za-
padła decyzja nieważna.W tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodow.służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczn.O odszkodowaniu przysługuj.od organu,który wydał decyzję nieważną,orzeka organ admin,który stwierdził nieważ-
ność decyzji.Strona niezadowolona z przyznanego jej odszkodowania przez organ admin.może-w terminie 30 dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie-wnieść powództwo do sądu powszechnego.Roszczenie o odszkodow.przedawnia się z upły-
wem 3 lat od dnia,w którym stała się ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji,albo stwierdz.że zaskarżona decyzja została dotknięta wadą.
91.ZMIANA LUB UCHYLENIE DECYZJI TWORZĄCEJ PRAWA DLA STRONY—wg.art.155-decyzja ostateczna,na mocy której strona nabyła prawo może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ admin.publ.,który ją wydał,lub przez organ wyższego stopnia,jeżeli przepisy szcze-
gólne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społ.lub słuszny interes strony.W sprawach należących do zadań własnych jedn.samorz.teryt.właściwe są organy tych jednostek.Uchylenie lub zmiana decyzji następuje przez wydanie decyzji admin.,którą należy traktować jako decyzję wyda-
ną w I-instancji.
92.ZMIANA LUB UCHYLENIE DECYZJI NIE TWORZĄCEJ PRAWA DLA STRON—zgodnie z art.154 KPA - decyzja ostateczna na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa,może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ admin.publ.,który ją wydał,lub przez organ wyższego stopnia,jeżeli przema-
wia za tym interes społ.lub słuszny interes strony.W sprawach należących do zadań własnych jedn.samorz.teryt.do zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej,na mocy których żadna ze stron nie nabyła prawa,właściwe są organy tych jednostek.Uchy-
lenie decyzji nie tworz.prawa,następuje przez wydanie decyzji w sprawie uchylenia lub zmiany dotychczasowej decyzji.
93.NADZWYCZAJNY TRYB UCHYLANIA LUB ZMIANY DECYZJI OSTA-
TECZNEJ(ART 161 KPA)—W toku działalności admin.zdarzają się takie sytuacje gdzie zachodzi potrzeba cofnięcia lub ograniczenia prawidłowo przyznanych upra-
wnień stronie,która nie godzi się na takie cofnięcie lub ograniczenie jej prawa. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną ,jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.Uchylenie decyzji następuje w takich przypadkach za odszkodowaniem i określa się go jako wywłaszczenie prawa.Uprawnienia takie jak ministra przysługują wojewodzie w stosunku do decyzji wydanych przez organy jedn.samorz.teryt.w sprawach należących do zadań z zakresu admin.rządowej.Stro-
nie,która poniosła szkodę na skutek uchylenia decyzji przysługuje odszkodowanie od organu,który uchylił lub zmienił decyzję.Organ ten w drodze decyzji orzeka też o odszkodowaniu.
94.STWIERDZENIE WYGAŚNIĘCIA DECYZJI—ustawodawca umożliwia albo nakazuje stwierdzenie wygaśnięcia decyzji,gdy strona nie dopełni określonych czyn-
ności zastrzeżonych w decyzji.I tak organ admin.,który wydał decyzję w I-inst.,stw-
ierdza jej wygaśnięcie,jeśli decyzja stała się bezprzedmiotowa,a stwierdzenie jej wy-
gaśnięcia nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społ.lub w interesie strony.Podobnie decyzja wygasa,gdy została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez strony określonego warunku,a strona nie dopełniła tego warunku.W tym przy-
padku moment rozpoczęcia obowiązywania decyzji admin.jest uzależniony od przy-
szłego niepewnego zdarzenia,a więc od warunku zawieszającego.Niespełnienie wa-
runku w określ.terminie pociąga za sobą stwierdzenie wygaśnięcia decyzji. Decyzja może również zawierać zlecenie dla strony dopełnienia pewnych czynności.Od do-
pełnienia ich w wyznaczonym terminie może być uzależniona ważność decyzji.W sprawie wygaśnięcia decyzji wydaje się decyzję admin-należy ją traktować jako de-
cyzję wydaną w nowej sprawie admin.
95.POSTĘPOWANIE W SPRAWACH WYDAWANIA ZAŚWIADCZEŃ—nie jest ono decyzją admin.Organ admin.publ.wydaje je,gdy zachodzi potrzeba stwier-
dzenia określonego stanu faktycznego lub prawnego,zwykle na pdst.dokonanych uprzednio ustaleń.Zaświadczenia to,m.in.:świadectwo,wyciąg z protokołu,poświad-
czenie,odpis.Organ admin.publ.wydaje zaświadcz.na żądanie osoby ubiegającej się o to.Należy je wydać,jeżeli : -urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,-osoba ubiega się o zaświadcz.ze wzgl.na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu pra-
wnego.Przed wydaniem zaświadcz.można przeprowadzić postępow.wyjaśniające. Zaświadcz.powinno być wydane bez zbędnej zwłoki,w terminie do 7 dni.Odmowa wydania następuje w drodze postanowienia-przysługuje na nie zażalenie.
96.POJĘCIE SKARGI I WNIOSKU WG.KPA—Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe or-
gany albo przez ich pracowników,naruszenie praworządności lub interesów skarżą-
cych,a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.Skarga zawierać ma krytykę działalności określ.organów i ich pracowników bądź krytykę niepodejmo-
wania przez nich działań. PRZEDMIOTEM WNIOSKU—mogą być w szczególno-
ści sprawy ulepszenia organizacji,wzmocnienia praworządności,usprawnienia pracy, zapobiegania nadużyciom,ochrony własności,lepszego zaspokajania potrzeb ludnoś-
ci.Wniosek ma stanowić przejaw inicjatywy obywatelskiej.
97.WNOSZENIE,ROZPATRYWANIE I ZAŁATWIANIE SKARG I WNIOSKÓW -Skargi i wnioski mogą być wnoszone pisemnie,telegraficznie lub dalekopisem,a ta-
kże ustnie do protokołu.Powinny zawierać imię,nazwisko,adres wnoszącego.Organy państwowe,org.samorz.teryt.i inne organy samorządowe oraz organy organiz.społ.są obowiązane przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków w ustalonych przez siebie dniach i godzinach.Skargi i wnioski powinny być rozpatrywane i załat-
wiane z należytą starannością,wnikliwie i terminowo.Skargi i wnioski,które nie wy-
magają zbierania dowodów,informacji lub wyjaśnień,powinny być rozpatrzone i za-
łatwione w zasadzie niezwłocznie,nie później niż w terminie 14 dni.Właściwy organ obowiązany jest zawiadomić wnoszącego skargę lub wniosek pisemnie o sposobie załatwienia skargi lub wniosku.Jeżeli skargę wnosiły redakcje prasowe,radiowe itp. to o sposobie załatwienia skargi lub wniosku informuje się odpowiednią redakcję itp
Przyjmowanie i załatwianie skarg i wniosków poddane jest kontroli i nadzorowi.
Nadzór zwierzchni nad skargami i wnioskami rozpatrywanymi w sądzie sprawuje Krajowa Rada Sądown.,a do innych organów i jedn.organizac.-Prezes RM.
98.STOSUNEK POSTĘPOWANIA SKARGOWEGO DO POST.JURYSDYKCYJ-
NEGO—polega to na tym,że skargi w sprawach indywidualnych,które były,są lub mogą być przedmiotem admin.postęp.jurysdykcyjnego,są rozpatrywane i załatwiane w trybie i w sposób właściwy dla postęp.jurysdykcyjnego.Zagadnienie to regulują 3 sytuacje,gdy skarga dotyczy indywid.sprawy : -która nie była i nie jest przedmiotem postęp.admin.(powoduje ona wszczęcie postęp.jeżeli została złożona przez stronę.
Jeżeli skarga pochodzi od innej osoby-może spowodować wszczęcie postęp.admin. z urzędu) ;-w której toczy się postęp.admin.(skarga złożona przez stronę podlega roz-
patrzeniu w toku postęp.,zgodnie z przepisami kodeksu;skarga pochodząca od in-
nych osób-z urzędu) ; -w której w toku postęp.admin.została wydana decyzja ostate-
czna(uważa się ją zależnie od jej treści za żądanie wznowienia postęp.lub za żądanie stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany z urzędu.
99.ZAKRES STOSOWANIA EGZEKUCJI ADMINISTR.—Zakres przedmiotowy-
-w drodze egzekucji admin.można egzekwować zarówno obowiązki o charakterze pieniężnym jak i niepienięż.Podział ten opiera się na rodzaju świadczenia,które dro-
gą egzekucji ma być wymuszone.W pierwszym przyp.chodzi o świadczenie określ. kwoty pieniężnej,a w drugim o wypełnienie obowiązku o innym charakterze,jak np. zalesienie gruntu,rozbiórka budynku,opróżnienie lokalu,posyłanie dziecka do szkoły
Obowiązki o charakterze niepieniężnym mogą polegać na : spełnianiu pewnych czy-
nności,-wydaniu rzeczy ruchomej,nieruchom.,opróżnieniu lokalu,-zaniechaniu pew-
nej czynności,znoszeniu czegoś itp.Egzekucji podlegają środki o charakterze pienię-
żnym,jak : podatki,opłaty,wpłaty na rzecz funduszy celowych.Podstawą prowadz. egzekucji admin.mogą być akty admin.oraz akty generalne. ZAKRES PODMIOTO-
WY-określa,od kogo można egzekwować obowiązki,kto może być zobowiązanym. A mogą nim być różne podmioty,a w szczególności osoby fizyczne(pełnoletnie i małoletnie),osoby prawne i jednostki organiz.nie będące osobami praw.Mogą też nimi być państwowe,spółdzielcze i inne(społeczne)jednostki organiz.
100.ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO—Zasada celo-
wości,zasada stosowania najmniej uciążliwego środka,zasada niezbędności,zasada stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych tylko w ustawie,zas.poszano-
wania minimum egzystencji,zas.zagrożenia,zas.obowiązku prowadzenia egzekucji, zas.niezależności stosowania środków egzekucyjnych od środków represyjnych, zas. prowadzenia egzekucji egzekucji w porze najdogodniejszej dla zobowiązanego,zas. gospodarnego prowadzenia egzekucji.
101.ORGANY EGZEKUCYJNE I EGZEKUTOR—W zakresie egzekucji należnoś-
ci pieniężnych organem egzekucyjnym jest : -naczelnik urzędu skarbowego,-właści-
wy organ jednostki samorz.teryt.,jeżeli odrębne ustawy nie stanowią inaczej.Do pod-
miotów upoważnionych do prowadzenia w określonym zakresie,postęp.egzek. i za-
bezpieczaj.należą : organy sprawujące obsługę komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej,-jednostki świadczące usługi w zakresie pomocy społ.,jedn.organizac.ZUS,dyrektorzy urzędów celnych,terenowe oddziały WAM.W zakresie egzekucji środków niepieniężnych organem egzekuc.jest : -rzeczowo właś-
ciwy terenowy organ admin.rządowej I-instancji;-właściwy organ jedn.samorz.teryt. w zakresie zadań własnych,zleconych i z zakresu adm.rząd.oraz in. EGZEKUTO-
REM jest pracownik organu egzekuc.,wyznaczony przez ten organ do prowadzenia czynności egzekuc.na stałe lub danej egzekucji czy nawet poszczególnych czynności egzekuc.Egzekutor należności pieniężnych zwany jest poborcą skarbowym.Do egze-
kutora należy podejmowanie przede wszystkim czynności technicznych,a niekiedy także prawnych.
102.ORGANY WYKONUJĄCE NADZÓR NAD EGZEKUCJĄ ADMINISTR.—
Nadzór nad egzekucją admin.sprawują organy wyższego stopnia w stosunku do or-
ganów właściwych do prowadzenia postęp.egzekuc.Organy sprawujące nadzór mo-
gą w szczególnie uzasadnionych wypadkach,wstrzymać na czas określony,czynności egzekuc.podległego organu.Wójt lub burmistrz(prezydent miasta)jest uprawniony do wstrzymywania czynności egzek.dotycz.prowadzonej na terenie gminy egzekucji admin.należności pienięż.od zamieszkałych tam rolników,jeżeli zachodzi błąd co do egzekwowanego obowiązku lub co do osoby.Wojewoda może w szczeg.uzasadnio-
nych przypadkach wstrzymać na czas określony,czynności każdego organu prowa-
dzącego egzekucję admin.Kontrolę przestrzegania w toku czynności egzek.przepi-
sów ustawy przez wierzycieli i organy egzekucyjne w zakresie egzekucji należności pieniężn.sprawuje minister właściwy do spraw finansów publicznych.
103.WIERZYCIEL W POSTĘPOW.EGZEKUCYJNYM—ma on tutaj obowiązek podjęcia czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych;spełnia więc funkcje charakteryst.dla organu.Wierzycielem jest ten,kto żąda wykonania,w drodze egzekucji admin.obowiązków podlegających tej egzekucji.Wg.ustawy wie-
rzycielem jest : 1)w odniesieniu do obowiązków wynikaj.z decyzji lub postanowień organów admin.rządowej i organów jedn.samorz.teryt.-właściwy do orzekania organ I-instancji;2)dla obowiązków wynikających z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa-organ lub instytucja bezpośrednio zaintereso-
wana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku albo powołania do czuwania nad wykonaniem obowiązku,a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczyn-
ności-podmiot,na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub którego interesy pra-
wne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku.W praktyce możliwe są 2 sytuacje : -wierzyciel nie jest organem egzekucyjnym,-wierzyciel jest jednocześ-
nie organem egzekuc.
104.ZOBOWIĄZANY W POSTĘPOW.EGZEKUCYJNYM—jest nim podmiot,wo-
bec którego stosowana jest egzekucja.Bez zobowiązanego nie może toczyć się pos-
tęp.Zobowiązanym może być osoba fizyczna,jak i prawna,a nawet jednostka organi-
zacyjna nie mająca osobowości prawnej,w tym także jednostka organiz.Państwa.Z reguły zobowiązany jest jednocześnie podmiotem wykonującym obowiązek.Może też być inaczej.Zobowiązanym jest inny podmiot,a inny-wykonawcą tego obowiąz-
ku.Zobowiązany może działać sam lub przez przedstawiciela ustawowego lub statu-
towego.Może też działać przez pełnomocnika,chyba że charakter czynności wymaga osobistego działania.Środki egzekucyjne mogą być stosowane tylko do zobowiąza-
nego,ale wyjątkowo również do innych osób.
105.ORGANY ASYSTUJĄCE I UDZIELAJĄCE POMOCY W POSTĘPOW.
ADMINISTR.—organ egzekucyjny i egzekutor mogą,w razie potrzeby,zażądać,w pilnych przypadkach także ustnie,pomocy organu Policji lub Straży Granicznej,jeże-
li natrafią na opór,który utrudnia lub uniemożliwia przeprowadzenie egzekucji,albo jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie,że na taki opór natrafią.Obowiązki orga-
nów udzielających pomocy i asystujących określają w swoich zarządzeniach Minis-
trowie : Spraw Wewnętrznych i Administracji-dla organów Policji i Straży Granicz-
nej;Obrony Narodowej-dla organów wojskowych.Organ wojskowy wezwany jest do pomocy,gdy opór stawia żołnierz w czynnej służbie wojskowej.Wymienione organy nie mogą odmówić udzielenia pomocy egzekutorowi.
106.OSOBY TRZECIE,ŚWIADKOWIE,DOZORCA I WYKONAWCA JAKO PODMIOTY POSTĘPOW.EGZEKUC.—W postęp.egzek.może pojawić się biegły jako osoba powoływana przez organ egzek.do samodzielnego oznaczenia wartości szacunkowej zajętych ruchomości;Dozorcą jest osoba,której oddano pod dozór zaję-
te w toku egzekucji ruchomości.Może to być osoba fizyczna,jak i prawna.Wykona-
wcą jest osoba fizyczna lub prawna,dokonująca na zlecenie organu egzekucyjnego czynności,których nie wykonał zobowiązany.Osoba trzecia to podmiot,który rości sobie prawo do rzeczy lub prawa majątkowego,z którego prowadzi się egzekucję ad-
ministracyjną.Świadek w postęp.egzekuc.występuje w szczególnych sytuacjach,np. gdy czynności egzek.dokonywane są w porze nocnej lub pod nieobecność zobowią-
zanego.Udział świadka ma zabezpieczać interes zobowiązanego i służyć zapewnie-
niu obiektywności i zgodności postęp.z przepisami prawa.Świadkiem może być tyl-
ko osoba pełnoletnia.
107.WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO—następuje na wniosek wierzyciela i na pdst.wystawionego przezeń tytułu wykonawczego.Jeżeli wierzyciel jest jednocześnie organem egzekuc.,egzekucję wszczyna się z urzędu na pdst.wysta-
wionego przez organ egzekucyjny tytułu wykonawczego.Tytuł wykonawczy zawie-
ra : -oznaczenie wierzyciela,wskazanie imienia i nazwiska lub nazwy zobowiązane-
go,jego adresu itp;podanie treści podlegającego egzekucji obowiązku,jego podstawy prawnej;wskazanie pdst.prawnej prowadzenia egzekucji admin.;datę wystawienia tytułu,podpis itp;pouczenie.Organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egze-
kucji admin.I tak bada np.: -czy zobowiązany nie korzysta z immunitetu dyplomaty-
cznego,-czy istnieje podstawa prowadzenia egzekucji admin.,-czy zobowiązanemu doręczono upomnienie,-czy wierzyciel wskazał środek egzekucyjny,gdy ma być eg-
zekwowany obowiązek o charakterze niepieniężnym,-czy tytuł wykonawczy czyni zadość wymogom ustawy.Może organ nie przystąpić do egzekucji,gdy okaże się,że obowiązek nie podlega egzekucji admin.;organ może też zastosować inny środek egzekucyjny niż wskazany we wniosku wierzyciela.
108.PRZEBIEG POSTĘPOW.EGZEKUCYJNEGO—przystępując do czynności egzekuc.organ egzekucyjny lub egzekutor doręcza zobowiązanemu odpis tytułu wy-
konawczego oraz poucza go,iż ma prawo zgłoszenia,w terminie 7 dni,do organu egzek.zarzutów w sprawie prowadzenia post.egz.Także informuje się zobowiązane-
go o środku egzekucyjnym wobec niego.Organ egzek.musi odstąpić od wykonania. gdy : zobowiązany okazał dowody stwierdzające : wykonanie,umorzenie,wygaśnię-
cie lub nieistnienie obowiązku,-odroczenie terminu wykonania obow.,-rozłożenie na raty,albo gdy zachodzi błąd co do osoby.Egzekutor może zarządzić otwarcie lokali i in.pomieszczeń zajmowanych przez zobowiązanego oraz schowków,przeszukuje je-
go rzeczy,lokale,odzież,przedmioty które ma przy sobie-przeszukanie odzieży-ta sama płeć.Egzekutor może upomnieć,a po bezskutecznym upomnieniu wydalić z miejsca dokonywania czynności egzekuc.zobowiązanego i innych,którzy przeszka-
dzają.Na wniosek zobowiązanego-świadek podczas tych czynności.Egzekutor spo-
rządza z tych czynności protokół.Na czynności egzekutora przysługuje skarga.Organ egzek.może zażądać od uczestników postęp.złożenia wyjaśnień oraz zasięgać niez-
będnych informacji.Zobowiązany musi powiadamiać o zmianie miejsca pobytu,w terminie 7 dni.
109.ZAWIESZENIE POSTĘPOW.EGZEKUCYJNEGO—ta instytucja polega na wstrzymaniu czynności egzekuc.na skutek powstania przeszkód w prowadzeniu pos-
tęp.W grę wchodzą tylko takie przeszkody,które prawdopodobnie da się usunąć.I tak postęp.ulega zawieszeniu : -w razie wstrzymania wykonania,odroczenia terminu wy-
konania obowiązku albo rozłożenia na raty spłat należności pieniężnej,-w razie śmi-
erci zobowiąz.,-w razie utraty przez zobowiąz.zdoln.do czynn.prawnych i braku prz-
edstawiciela ustawow.,-na żądanie wierzyciela.O zawieszeniu lub odmowie orzeka organ egzek.w drodze postanowienia,na które służy zażalenie.Po ustaniu przyczyny zawieszenia organ egzek.podejmuje zawieszone postęp.
110.UMORZENIE POSTĘPOW.EGZEKUCYJN.—Postęp.egzek.podlega umorze-niu.Przykłady : -wykonanie obowiązku jeszcze przed wszczęciem postęp.,-brak wy-
magalności obowiązku albo jego umorzenie,wygaśnięcie lub nieistnienie,-określenie obowiązku niezgodnie z jego treścią,-błąd co do osoby,-niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym,-śmierć zobowiązanego,-żądanie wierzyciela.Umorze-
nie postęp.egzek.,jak i odmowa umorz.tego postęp.następują w drodze postanowie-
nia,na które przysługuje zażalenie.Umorzenie postęp.powoduje uchylenie czynności egzekucyjnych.
111.ZBIEG EGZEKUCJI—występuje wówczas,gdy co do tej samej rzeczy lub pra-
wa majątkowego egzekucję prowadzą równocześnie dwa uprawnione organy.Może wystąpić zbieg egzekucji admin.i sądowej,bądź też zbieg egzekucji prowadzonej przez organ egzekucyjny oraz inny organ lub wierzyciela wyznaczonego w drodze rozporządz.RM.W razie zbiegu egzek.admin.i sądowej do tej samej rzeczy lub pra-
wa majątk.organ egzekuc.wstrzymuje czynności egzek.na wniosek wierzyciela,zo-
bowiązanego lub urzędu i przekazuje akta egzekucji admin.sądowi rejonowemu,w którego okręgu wszczęto egzek.Zaś komornik wstrzymuje czynności egzekuc.i prze-
kazuje akta sądowi rejonowemu.Sąd rejonowy rozstrzyga,kto ma prowadzić łącznie obie egzekucje.Równocześnie postanawia jakie czynności egzek.pozostają w mocy.
W drugim przypadku zbiegu egzekucji całość prowadz.egzekucji przejmuje organ egzekucji admin.
112.POJĘCIE I RODZAJE ŚRODKÓW PRAWNYCH W POSTĘP.EGZEKUCYJ.
--Środki prawne w postęp.egzek.mają służyć ochronie praw w zakresie prawidłowo-
ści samego postęp.egz.Środki prawne przysługują nie tylko zobowiązanemu i wie-
rzycielowi,ale także innym podmiotom,jak np.osobie trzeciej,która rości sobie pra-
wo do rzeczy lub innego prawa majątkow.,z którego prowadzi się egzek.Ustawa o post.egzek.zna admin.środki prawne,rozpatrywane przez organy admin.publ.,środki ochrony sądowej,wnoszone do sądu powszechnego i przez ten sąd rozpatrywane oraz skargę do NSA na postanowienia,na które służy zażalenie.Admin.środki praw-
ne można podzielić na : te uregulowane ustawą o postęp.egzek.(zarzut,zażalenie,wn-
iosek o wyłączenie prawa do rzeczy lub prawa majątkow.spod egzekucji,skarga na czynności egzek.,żądanie zmiany lub sprostowania wezwania) oraz na te unormowa-
ne w KPA,które mają zastosowanie w post.egz.(wniosek o przywrócenie terminu,żą-
danie zmiany lub uchylenia postanowienia,skarga i wniosek.Do środków ochrony sądowej należą : skarga do NSA na postanowienia wydane w post.egzek.i zabezpie-
czającym,na które służy zażalenie;-dwa powództwa przeciwegzekucyjne.
113.ZARZUTY W SPRAWIE PROWADZENIA POSTĘPOW.EGZEKUCYJN.—
Może je wnosić tylko zobowiązany,w terminie 7 dni.Podstawą zarzutu może być tyl-
ko : -wykonanie,umorzenie,przedawnienie,wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku; -odroczenie terminu wykonania obowiązku,rozłożenie na raty;-określenie egzekwo-
wanego obowiązku niezgodnie z treścią decyzji admin.,orzeczenia sąd.i in.;-błąd co do osoby;-niewykonalność obowiązku o charkt.niepieniężnym;zastosowanie niedo-
puszczalnego albo zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.Wniesienie przez zobo-
wiązanego zarzutu nie wstrzymuje czynności egzekuc.-ale organ może je wstrzymać
Zarzuty wnosi się do organu egzekuc.,jest on właściwy do ich rozpatrzenie(w termi-
nie 7 dni).Organ ten wydaje w sprawie zarzutu postanowienie o : zawieszeniu pos-
tępow.egzekuc.,-umorzeniu post.egz.,-zastosowaniu innego środka egzekuc.Na pos-
tanowienie to służy zażalenie.
114.WNIOSEK O WYŁĄCZENIE PRAWA DO RZECZY LUB PRAWA MAJĄT-
KOWEGO SPOD EGZEKUCJI—Osoba nie będąca zobowiązanym,która rości so-
bie prawa do rzeczy lub prawa majątk.,z którego prowadzi się egzek.admin.,może wystąpić do organu egzek.z żądaniem ich wyłączenia spod egzekucji.Osoba ta musi przedstawić dowody na poparcie swego żądania.Termin zgłoszenia żądania 14 dni od uzyskania informacji.Organ egzek.rozpoznaje żądanie i wydaje postanow.w spra-
wie wyłączenia spod egzek.w terminie 14 dni od dnia zgłosz.żądania.Do czasu wy-
dania postan.organ ma obowiązek zaniechać egzekucji.Osoba,której żądanie wyłą-
czenia rzeczy lub prawa nie zostało uwzględnione ma dwie możliwości : a)może wytoczyć powództwo po doręczeniu mu postanowienia;b)może wnieść zażalenie na postanowienie i dopiero po doręczeniu mu postanow.w odpowiedzi na zażalenie może wytoczyć powództwo.
115.ZAŻALENIE W POSTĘPOW.EGZEKUCYJNYM—Służy ono na postanowie-
nia wydane w toku post.egzek.Przysługuje w ponad 20 przyp.W zasadzie wnosi się je na postanow.,ale w dwóch przyp.ustawa przewiduje prawo wniesienia zażalenia na oszacowanie ruchomości dokonane przez poborcę skarbowego i na naruszenie przepisów o licytacji.Najczęsciej podmiotem uprawnionym do wniesienia zażalenia jest zobowiązany,zobowiązany i wierzyciel,niekiedy zaś inne podmioty,jak np.osoba trzecia,której żądanie wyłączenia rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji nie zostało uwzględnione,osoba ukarana grzywną za odmowę udzielenia wyjaśnień lub informacji na żądanie organu egzekuc.,właściciel,kierownik zakładu pracy lub wyz-
naczony pracownik ukarany grzywną za niedopełnienie obowiązków w związku z egzekucją wynagrodzenia za pracę,czy organ rentowy.Termin do wniesienia zażale-
nia wynosi 7 dni od dnia doręcz.lub ogłosz.postanow.Wniesienie zażalenia nie wst-
rzymuje postęp.egzek.W zasadzie zażalenie na postanow.wnosi się do organu wyż-
szego stopnia nad organem egzek.,ale za jego pośrednictwem.
116.SKARGA NA CZYNNOŚCI EGZEKUCYJNE—przysługuje ona każdemu po-
dmiotowi,który uważa,że czynność egzek.naruszyła jego interes prawny lub faktycz-
ny.Ustawa stanowi też,że skarga służy również wierzycielowi na przewlekłość pos-
tęp.egzek.- o brak działania.Chodzi tu o skargi wnoszone tylko w toku postęp.egzek. a nie już po jego zakończeniu.Wniesienie skargi nie wstrzymuje postęp.egzek.-ale może być ono wstrzymane przez organ.W przypadku uznania skargi za uzasadnioną postanowienie może np.wyłączyć egzekutora od egzekucji.Na postanowienie organu egzekuc.o oddaleniu skargi służy zażalenie.
117.ŚRODKI PRAWNE Z KPA STOSOWANE W POSTĘPOW.EGZEKUC.—
Mają na celu zabezpieczenie prawidłowego przebiegu postep.egzekucyjnego.Wśród tych środków możemy wyróżnić środki zaskarżenia administracyjnego i środki och-
rony sądowej.Do tych pierwszych zaliczamy : 1)zarzuty w sprawie prowadzenia po-
stęp.egzekuc.,2)wniosek o wyłączenie spod egzekucji prawa do rzeczy lub innego prawa majątkowego,3)skargę na czynności egzekucyjne,4)zażalenie,5)wniosek o przywrócenie terminu. Do środków prawnych ochrony sądowej zaliczamy : 1)powó-
dztwo ekscydencyjne,2)powództwo przeciwegzekucyjne,3)skargę do NSA.
118.POWÓDZTWO OPOZYCYJNE—występuje tylko wówczas,gdy w drodze eg-
zekucji admin.egzekwowane są obowiązki o charakterze cywilnoprawnym.Poddanie egzek.admin.niektórych rodzajów należności pieniężnych,przypadających Skarbowi Państwa lub państw.jedn.organiz.,nie wyłącza sporów o ich istnienie lub wysokość , które podlegają rozstrzygnięciu w drodze procesu cywilnego.Będzie to powództwo o ustalenie,że należność nie istnieje lub istnieje w innej wysokości.Gdy zobowiąza-
ny wniesie takie powództwo do sądu,wierzyciel powinien zawiadomić o tym organ egzekuc.i wstrzymać post.egzek.do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd.Orzeczenie sądu uwzględ.powództwo powoduje,że tytuł egzekucyjny,na pdst.którego postęp.egzekuc.zostało wszczęte,traci ważność.Wynika to stąd,że usta-
lenie przez sąd,iż należność objęta tytułem wykonawczym nie istnieje,bądź istnieje w innej kwocie,powoduje konieczność umorzenia postęp.egzekuc.
119.POWÓDZTWO EKSCYDENCYJNE—Osoba trzecia,która skierowała do orga-
nu egzekuc.żądanie o wyłączeniu spod egzekucji rzeczy lub prawa majątk.i jej żąda-
nie nie zostało uwaględnione,ma prawo wytoczyć powództwo do sądu powszechne-
go o wyłączenie rzeczy lub prawa majątk.spod egzek.admin.Powództwo to można wnieść w ciągu 14 dni od doręczenia postanow.admin.organu egzekucyjnego,a jeżeli zainteresowany wniósł zażalenie na to postanowienie-w ciągu 14 dni od doręczenia postanow.wydanego na skutek zażalenia.Odpis pozwu osoba trzecia powinna złożyć organowi egzekuc.Do czasu prawomocnego orzeczenia sądu w sprawie wyłączenia spod egzek.rzeczy te nie mogą być sprzedane-chyba,że się szybko psują-to pienią-
dze ze sprzedaży do depozytu-potem w razie nieuwzględnienia -na nich egzekucja.
120.SKARGA DO NSA NA POSTANOWIENIA WYDAWANE W POSTĘPOW. EGZEKUCYJNYM—Skarga do sądu admin.jest dopuszczalna na wszystkie posta-
nowienia wydane w postęp.egzekuc.i zabezpieczaj.,na które służy zażalenie.Skargę tę można wnieść po wyczerpaniu środków odwoławczych,jeżeli służyły one skarżą-
cemu w postęp.przed organem właściwym w sprawie,chyba że skargę wnosi proku-
rator lub RPO.Przez wyczerpanie środków odwoławczych rozumie się sytuację,w której stronie nie przysługuje żaden środek odwoławczy przewidziany w ustawie.
Tak więc w postęp.egzek.i zabezpiecz.skargę do NSA można wnieść dopiero na po-
stanowienie właściwego organu,który rozpatrzył zażalenie.
121.EGZEKUCJA Z PIENIĘDZY—poborca wzywa zobowiązanego do uiszczenia kwoty będącej przedmiotem egzekucji,a ten ją uiszcza,albo poborca skarbowy uzy-
skuje należną kwotę w wyniku przeszukania odzieży i pomieszczeń należąych do zobowiązanego.Na uzyskane w ten sposób sumy poborca wystawia pokwitowanie w przepisanej formie.
122.EGZEKUCJA Z WYNAGRODZENIA ZA PRACĘ—Zajęcie wynagrodzenia następuje w dniu zawiadomienia zakładu pracy zobowiązanego o zajęciu.Zajęta czę-
ść wynagrodzenia za pracę może być ściągnięta w drodze egzekucji admin.od zakła-
du pracy,jeżeli uchyla się on bezpodstawnie od wpłacania zajętej części wynagro-
dzenia na wskazany rachunek.Przed wszczęciem egzekucji należy doręczyć zakłado-
wi pracy upomnienie z zagrożeniem egzekucją po terminie 7 dni.
123.EGZEKUCJA ZE ŚWIADCZEŃ Z ZAOPATRZENIA EMERYTALNEGO ORAZ Z UBEZPIECZENIA SPOŁ.—przeprowadza się ją analogicznie do egzeku-
cji z wynagrodzenia za pracę.
124.EGZEKUCJA Z RACHUNKÓW BANKOWYCH I WKŁADÓW OSZCZĘD-
NOŚCIOWYCH—Zajęcie jest dokonane z dniem doręczenia bankowi zawiadomie-
nia o zajęciu i obejmuje również kwoty,które wpłyną na rachunek po dniu zajęcia. Zajęcie rachunku bankowego może również się odbyć przez odebranie zobowiąza-
nemu dokumentu,którego posiadanie jest koniecznym warunkiem wykonywania prawa do wierzytelności.Odbiór dokumentu winien być stwierdzony protokołem i niezwłocznie należy o tym poinformować bank zobowiązanego.Zobowiązanego zaś poucza się,że w razie podjęcia wkładu lub jego części będzie odpowiadał karnie,jak za usunięcie mienia spod egzekucji.
125.EGZEKUCJA Z INNYCH WIERZYTELNOŚCI PIENIĘŻNYCH I INNYCH PRAW MAJĄTKOWYCH—Zajęcie jest dokonane z dniem doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności lub prawa.Obejmuje ono również wierzytelności z tytułu dostaw robót i usług,które powstały po dacie zajęcia.W razie zajęcia wierzy-
telności zabezpieczonej wpisem do księgi wieczystej,organ egzekucyjny winien zło-
żyć w sądzie właściwym dla miejsca położenia nieruchomości wniosek o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o zajęciu danej wierzytelności.Tutaj tryb jest podobny przy innych egzekucjach,z tym że : obok wezwania dłużnika do wpłaty zajętej wie-
rzytelności na konto wskazane przez organ egzekucyjny,wzywa się go jeszcze,aby w terminie 7 dni złożył oświadczenie;-organ egzekucyjny z mocy samego zajęcia prze-
jmuje wszelkie prawa zobowiązanego związane z zajętą wierzytelnością lub prawem
126.EGZEKUCJA Z RUCHOMOŚCI—przebiega w dwóch etapach.Pierwszym jest zajęcie ruchomości,a drugim jej sprzedaż.Zajęciu podlegają rzeczy stanowiące włas-
ność zobowiązanego niezależnie od tego,w czyim pozostają władaniu.Zajęcia doko-
nuje się poprzez wpisanie nieruchomości do protokołu zajęcia i oznakowanie zajętej ruchomości.Zobowiązany może przedstawić dowody pomagające oszacować zajętą ruchomość,przysługuje mu również zażalenie na oszacowanie dokonane przez pobo-
rcę.Zajętą ruchomość z reguły oddaje się pod dozór zobowiązanego,jego dorosłego domownika lub osoby,we władaniu której rzecz się znajduje.Sprzedaż ruchomości następuje po upływie 7 dni od zajęcia,a tylko wyjątkowo może nastąpić zaraz po za-
jęciu.Sprzedaż następuje w drodze licytacji publicznej po cenie oszacowania jedno-
stkom prowadzącym działalność handlową albo poprzez wskazanie właściwym przedsiębiorstwom do sprzedaży komisowej.W I-terminie 75 %cena wywoławcza, a w drugim 50% wartości.
127.EGZEKUCJA Z NALEŻNOŚCI PIENIĘŻNYCH WOBEC JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH—Gdy zobowiązanym do uiszczenia należności pieniężnej jest jednostka budżetowa,wierzyciel w celu otrzymania tej należności składa tytuł wyko-
nawczy bezpośrednio tej państwowej jednostce organizac.,z której działalnością wiąże się egzekwowana należność.Jednostka ta jest obowiązana bezzwłocznie nale-
żność uiścić.Jeżeli należność nie zostanie uiszczona w ciągu 7 dni od daty złożenia tytułu wykonawczego,jednostka nadrzędna zobowiązanego na wniosek wierzyciela zarządzi pokrycie należności ze środków zobowiązanego.
128.GRZYWNA W CELU PRZYMUSZENIA—nakłada się ją w szczególności w wypadku,gdy ciążący na zobowiązanym obowiązek może być spełniony tylko oso-
biście przez niego lub gdy użycie innego środka egzekucyjnego jest niemożliwe albo niecelowe.Jest to forma nacisku mająca na celu skłonienie zobowiązanego poprzez dolegliwość finansową do określonego zachowania się.W razie wykonania obowią-
zku przez zobowiązanego nałożone nań grzywny podlegają umorzeniu.Natomiast grzywny uiszczone lub ściągnięte mogą być mu zwrócone w całości lub w części.
Grzywny można nakładać wielokrotnie.W odniesieniu do przymusowej rozbiórki grzywna wynosi 1/5 ceny 1m2 powierzchni użytkowej budynku razy ilość metrów2.
129.WYKONANIE ZASTĘPCZE—polega na wykonaniu przez osobę trzecią ciążą-
cego na zobowiązanym obowiązku,na jego koszt i ryzyko.Zobowiązany pokrywa koszty wykonania zastępczego i ponosi pełną odpowiedzialność za szkody powsta-
łe przy wykonywaniu obowiązku przez wykonawcę zastępczego.Ten środek egzeku-
cyjny nie może być stosowany,jeżeli egzekucja dotyczy czynności,która nie może być wykonana przez inną osobę.Można nałożyć na zobowiązanego obowiązek uisz-
czenia zaliczki na poczet kosztów oraz dostarczenia materiałów i środków,niezbęd-
nych do zastępczego wykonania obowiązku.Koszty wykonania zastępczego podle-
gają ściągnięciu w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków pieniężnych.
130.ODEBRANIE RZECZY RUCHOMEJ—jest jedną z form przymusu bezpośred-
niego.Odebranie rzeczy ruchomej jest w zasadzie stosowane w odniesieniu do rze-
czy oznaczonych co do rodzaju lub gatunków,tylko wtedy gdy przepis szczególny na to zezwala.Dokonuje niego egzekutor.
131.ODEBRANIE NIERUCHOMOŚCI,OPRÓŻNIENIE LOKALU I INNYCH POMIESZCZEŃ—polega na usunięciu z nieruchomości lub lokalu znajdujących się tam ruchomości i wezwaniu osób tam przebywających do opuszczenia nieruchomoś-
ci lub lokalu,celem wydania nieruchomości lub lokalu wierzycielowi,z zagrożeniem zastosowania przymusu bezpośredniego,w wypadku niewykonania obowiązku.Usu-
nięte w trakcie egzekucji ruchomości można oddać na przechowanie innej osobie lub na skład,na koszt i niebezpieczeństwo zobowiązanego lub przenieść te rzeczy do lokalu zajmowanego przez zobowiązanego na jego koszt i ryzyko.
132.PRZYMUS BEZPOŚREDNI—jest najostrzejszym środkiem egzekucyjnym i dlatego winien być stosowany,gdy zastosowanie innych środków egzekucyjnych nie jest możliwe lub nie dało spodziewanych rezultatów.Polega on na doprowadzeniu do wykonania obowiązku przez usunięcie oporu zobowiązanego za pomocą dostępnych środków z użyciem siły fizycznej włącznie,zarówno w stosunku do zobowiązanego, jak i innych osób przeszkadzająych w wykonaniu obowiązku.Zobowiązany zawsze powinien być uprzedzony o zamiarze zastosowania tego środka.
133.POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE—jest postęp.szczególnym;ma ono charakter postęp.pomocniczego w stosunku do postęp.egzek.Organ egzek.,na wnio-
sek wierzyciela,przed wszczęciem postęp.egzek.dokonuje zabezpieczenia należności pieniężnej lub wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym,jeżeli brak zabez-
pieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić egzekucję.Zabezpieczenie może być do-
konane także przed terminem płatności należności pieniężnej i może dotyczyć rów-
nież przyszłych powtarzających się świadczeń pienięż.Może być również dokonane przed terminem wykonania obowiązku o charakt.niepienięż.Organ egzekuc.wydaje postanowienie w sprawie zabezpieczenia.W przypadku uwzględnienia wniosku wie-
rzyciela organ egzekuc.w postanowieniu określa obowiązek,którego zabezpieczenie dotyczy,oraz sposób i zakres zabezpieczenia.Można zastosować jednocześnie kilka sposobów zabezpieczenia.Postanowienie w sprawie zabezpieczenia doręcza się wie-
rzycielowi,natomiast zobowiązanemu postanowienie to doręcza się równocześnie z wykonaniem czynności zabezpieczaj.Na postanowienie o zabezpieczeniu służy w te-
rminie 7 dni od dnia doręczenia,prawo zgłoszenia zarzutów do organu egzekuc.,a na postanowienie tego organu,uznające zarzuty za nieuzasadnione prawo wnisienia za-
żalenia.Czas trwania zabezpieczenia-3 miesiące.,jeżeli wniosek o wszczęcie postęp. egzek.nie został wniesiony w ciągu miesiąca.
134.ORGANIZACJA NSA—NSA sprawuje wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę wykonywania admin.publ.,na zasadach określonych ustawie o NSA.Sąd ten działa w Warszawie i ośrodkach zamiejscowych tworzonych dla jednego lub kilku województw.NSA dzieli się na izby,przy czym sędzia może być członkiem tylko je-
dnej izby.NSA dzieli się na Izbę Finansową(do jej właściwości należą sprawy w za-
kresie ceł,zobowiązań podatkowych i innych świadczeń pieniężnych,do których ma-
ją zastosowanie przep.podatkowe;cen,opłat itp.) oraz Izbę Ogólnoadministracyjną
(należą do niej pozostałe sprawy,w szczeg.budownictwa i nadzoru budowlanego,pla-
nowania przestrzennego,gospodarki wodnej i ochrony środowiska,rolnictwa i leśnic-
twa,zatrudnienia itp.NSA dzieli się na wydziały orzecznicze,tworzone na pdst.kryte-
riów rzeczowo-problemowych.W NSA działa Biuro Prezydialne i Biuro Orzecznict-
wa.W skład NSA wchodzą : prezes,viceprezesi,prezesi izb,prezesi ośrodków zamiej-
scowych oraz sędziowie.Sędziów powołuje Prezydent RP na wniosek KRS.Prezes Sądu kieruje pracami NSA.W NSA działają organy kolegialne : -Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu,-Kolegium Sądu.Nadzór jurysdykcyjny sprawuje Sąd Najw.
135.WŁAŚCIWOŚĆ NSA—Rozporządz.Prezydenta RP określa właściwość miejs-
cową i rzeczową 10 ośrodków zamiejscowych NSA.Właściwośc miejscowa obejmu-
je po dwa województwa w przyp.ośrodków w Gdańsku,Krakowie,Poznaniu i Wroc-
ławiu,a po jednym województwie dla pozostałych.Gdy chodzi o właściwość rzeczo-
wą,to ośrodki zamiejscowe NSA właściwe są sprawach skarg na decyzje admin.,po-
stanowienia,inne akty i czynności z zakresu admin.publ.,uchwały organów jedn.sam. teryt.oraz akty admin.rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego oraz inne uchwały org.jedn.samorz.teryt.i ich związków,podejmowane w sprawach z zakresu admin.publ.oraz akty nadzoru nad działalnością org.jedn.sam.teryt.z zakresu działa-
nia : 1)organów admin.publ.mającej siedzibę na terenie wojew.objętych właściw.;2) Prezesa GUC w postępow.odwoławczym w sprawach załatwianych w I-inst.przez organy celne mające siedzibę na terenie wojew.objętych właść.;3)Kierownika Urzę-
du ds.Kombatantów i Osób Represjonowanych.
136.KRYTERIUM I ZAKRES KONTROLI NSA—NSA orzeka w sprawach skarg na : 1)decyzje admin.,2)postanowienia wydane w postęp.admin.,na które służy zaża-
lenie,3)postanowienia wydane w postęp.egzekuc.i zabezpieczaj.,na które służy zaża-
lenie;4)czynności z zakresu admin.publ.dotycz.przyznania,stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisu prawa;5)uchwały organów jed. samorz.teryt.oraz akty organów admin.rządowej stanowiących przep.prawa miejsco-
wego;6)uchwały org.jedn.samorz.teryt.i ich związków,podejmowane w sprawach z zakresu admin.publ.;7)akty nadzoru nad działalnością organów jedn.samorz.teryt.
Można do NSA wnieść też sprawę niewykonania orzeczenia sądowego.NSA rozst-
rzyga spory o właściwość między organami,udziela odpowiedzi na pytania prawne.
KRYTERIUM KONTROLI-sprawuje on kontrolę pod wzgl.zgodności z prawem. Niezgodność z prawem polega na naruszeniu prawa materialnego bądź procesowe-
go.Jest to więc kontrola legalności,czyli zgodności z aktami prawa.Nie kontroluje ona zaś celowości decyzji.NSA kontroluje również decyzje oparte na uznaniu.Tutaj kontrola takich kwestii,jak wyjaśnienie i wzięcie pod uwagę wszystkich istotnych okoliczności.
137.PODMIOTY UPRAWNIONE DO WNIESIENIA SKARGI DO NSA—Upra-
wnionym do wniesienia skargi jest każdy,kto ma w tym interes prawny,a ponadto prokurator,RPO oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.Podmioty uprawnione mo-
gą wnieść skargę dopiero po wyczerpaniu środków odwoławczych,a gdy ustawa nie przewiduje środka odwoławczego-po zwróceniu się do organu właściwego z wezwa-
niem do usunięcia naruszenia prawa(tutaj skarga może być wniesiona po upływie 30 dni od dnia doręczenia wezwania).Podmiot,który skorzystał z prawa wniesienia ska-
rgi jest skarżącym.W postęp.przed sądem admin.stroną przeciwną w stosunku do skarżącego jest organ admin.publ.,którego działanie lub bezczynność jest przedmio-
tem skargi.Postępowanie sądowe,może się toczyć z udziałem prokuratora,gdy jest on skarżącym albo gdy zgłosił swój udział w postęp.przed sądem.W postęp.przed NSA osoby fizyczne mogą działać osobiście lub przez pełnomocnika,a osoby praw-
ne i inne jednostki organizac.nie posiadaj.osobow.prawnej działają przez organy up-
rawnione do działania w ich imieniu lub przez pełnomocnika.
138.WYMOGI FORMALNE SKARGI DO NSA—Skarga powinna zawierać : 1) oznaczenie skarżącego,jego miejsca zamieszkania lub siedziby;2)wskazanie zaskar-
żonej decyzji,postanowienia,innego aktu lub czynności,3)oznaczenie organu,którego działania lub bezczynności skarga dotyczy,4)określenie naruszenia prawa bądź inte-
resu prawnego;5)podpis osoby wnoszącej skargę,a w przyp.wniesienia jej przez peł-
nomocnika-jego podpis z załączeniem do skargi pełnomocnictwa.Skargę wnosi się bezpośrednio do sądu w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzyg-
nięcia w sprawie-sąd może przywrócić ten termin.
139.TRYB WNOSZENIA SKARGI DO NSA—W zasadzie skargę wnosi się bezpo-
średnio do sądu w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie,a w innych przypadkach w terminie 30 dni od dnia,w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o podjęciu aktu lub innej czynności organu uzasadniającej wniesienie skargi.W przypadku,gdy przed wniesieniem skargi nale-
żało się zwrócić do właściwego organu z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa skarga może być wniesiona po upływie 30 dni od dnia doręczenia wezwania.Jedynie RPO i prokurator mogą wnieść skargę w terminie 6 mies.od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej,a w pozostałych przyp.w terminie 6 mies. od wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniaj.wniesienie skargi.
Sąd z ważnych względów może przywrócić na wniosek strony termin do wniesienia skargi.Wniesienie skargi bezpośrednio do sądu nie oznacza,że organ,którego działa-
nia zaskarżono nie ma żadnych obowiązków-musi on udzielić odpowiedzi na skargę w terminie 30 dni.Organ,którego działanie lub bezczynność zaskarżono,może uwzg-
lędnić skargę w całości od dnia wyznaczenia przez Sąd terminu rozprawy.Wniesie-
nie sprawy do NSA nie wstrzymuje wykonania aktu lub zawieszenia czynności-jed-
nakże sąd może wydać takie postanowienie.Wstrzymanie zaskarżonego aktu nastę- puje wówczas,gdy organ nie przedstawił w terminie 30 dni odpowiedzi na skargę.
140.TERMIN WNIESIENIA SKARGI DO NSA—w poprzednim.
141.PRZESŁANKI WNIESIENIA SKARGI DO NSA—
142.POSTĘPOWANIE WSTĘPNE PRZED NSA—po otrzymaniu skargi przewod-
niczący wydziału,prezes ośrodka zamiejscowego lub wyznaczony sędzia dokonuje czynności wstępnych,a mianowicie : 1)zarządza skompletowanie akt niezbędnych do rozpoznania sprawy,a w razie potrzeby także innych dowodów,2)wyznacza skład sędziowski orzekający w sprawie,3)zarządza doręczenie stronie przeciwnej odpisów skargi z załącznikami dla przedstawienia odpowiedzi na skargę wraz z aktami spra-
wy,wyznaczając w tym celu termin nie przekraczający 30 dni od dnia doręczenia od-
pisu skargi,4)wyznacza termin posiedzenia niejawnego lub rozprawy,w którym spra-
wa ma być rozpoznana,5)zarządza zawiadomienie o rozprawie stron i innych osób, których udział w sprawie jest konieczny.Do czynności wstępnych należy też wezwa-
nie strony skarżącej do uiszczenia wpisu do skargi.Od skargi pobiera się wpis sto-
sunkowy lub stały.
143.POSTĘPOWANIE ROZPOZNAWCZE PRZED NSA—Sąd admin.rozpoznaje skargę na rozprawie,o ile nie zachodzą okoliczności uzasadniające rozpoznanie sp-
rawy na posiedzeniu niejawnym.Na posiedzeniu niejawnym sąd odrzuca sprawę,któ-
ra została wniesiona po upływie terminu,albo gdy jest ona niedopuszczalna z innych przyczyn.Wyjątkowo zaś na posiedzeniu niejawnym może być rozpoznana sprawa co do jej istoty.I tak przewodniczący wydziału lub prezes ośrodka zamiejscowego może skierować sprawę do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym co do jej istoty, jeżeli w sposób oczywisty decyzja jest dotknięta wadą.Sąd rozpoznaje skargę na rozprawie,jeżeli nie zachodzą okoliczności uzasadniające rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym,a art.48 nakazuje zawiadamiać uczestników postęp.o czasie i miejscu rozprawy w terminie umożliwiającym otrzymanie zawiadomienia na 7 dni przed rozprawą oraz upoważnia sąd do uznania stawiennictwa uczestników postęp. na rozprawie za obowiązkowe.
144.ZAWIESZENIE I UMORZENIE POSTĘPOW.PRZED NSA—Zawieszenie po-
stęp.przed sądem admin.może nastąpić z przyczyn określonych w art.97 i 98 kpa ,tj :
-w razie śmierci strony lub jednej ze stron,w razie śmierci przedstawiciela ustawo-
wego,w razie utraty przez nich zdolności do czynności prawnych;jeżeli wystąpi o to strona,na której żądanie postęp.zostało wszczęte,a nie sprzeciwiają się temu inne st-
rony oraz nie zagraża to interesowi społ.Te art.stusuje się odpowiednio przed sądem.
W sprawie zawieszenia postęp.sąd wydaje postanowienie.UMORZENIE-postęp. przed sądem admin.może nastąpić,jeżeli skarżący cofnął skargę.Cofnięcie skargi nie wiąże sądu,chyba że rozpatrzenie sprawy stało się bezprzedmiotowe lub wydanie orzeczenia stało się zbędne.W razie cofnięcia skargi i umorzenia postęp.przed rozp-
rawą,skarżącemu zwraca się wpis,a jeśli cofnięcie skargi,nastąpiło po rozprawie zw-
raca się mu połowę wpisu.Sąd umarza postęp.na posiedzeniu niejawnym lub na roz-
prawie.
145.ZAKRES POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO PRZED NSA—
146.ZASADY ORZEKANIA PRZEZ NSA—Sąd admin.korzysta ze zróżnicowan-
nych kompetencji do wzruszania(uchylania,stwierdzania nieważności)zaskarżanych aktów i co do sposobu załatwiania skarg w innych sprawach w zależności od przed-
miotu skargi i wagi naruszenia prawa.
1.W przypadku uwzględnienia skargi na decyzję admin.lub postanowienie sąd : a)uchyla decyzję lub postanow.w całości,albo w części;b)stwierdza nieważność dec. lub postanow.;c)stwierdza niezgodność z prawem dec.lub postanow. 2.W przypadku
uwzględnienia skargi na akt lub czynność z zakresu admin.publ.nie będącą decyzją admin.sąd orzeka o istnieniu lub nieistnieniu obowiązku lub uprawnienia i stwierdz-
ając niezgodność aktu lub czynności z prawem uchyla zaskarżony akt lub stwierdza bezskuteczność czynności.3.Uwzględn.skargę na uchwałę organu jedn.sam.teryt.lub inny akt prawa miejsowego,sąd stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu,w całoś-
ci lub części.Uwzględn.skargę org.jedn.sam.teryt.na akt nadzoru sąd uchyla ten akt.
5.W przypadku uwzględnienia skargi na bezczynność org.admin.publ.sąd zobowią-
zuje ten organ do wydania aktu lub dokonania czynności.6.W razie nieuwzględ.ska-
rgi sąd skargę oddala.7.Sąd nie jest związany granicami skargi.
147.RODZAJE ORZECZEŃ NSA—orzeczenie sądu admin.może być wyrokiem lub postanowieniem.Wyrokiem sąd rozstrzyga sprawę”co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia”.Jeżeli sąd nie stwierdzi naruszenia pra-
wa-po rozpatrzeniu sprawy co do jej istoty-to wtedy również wydaje wyrok,którym skargę oddala.Postanowienie wydaje się w razie odrzucenia skargi,umorzenia postę-
powania na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie oraz w celu rozstrzygnięcia in-
nych kwestii procesowych związanych ze sprawą,wynikających w toku postęp.sądo-
wego oraz in.Postanowienia można podzielić na : -kończące postępow.w sprawie (zamykają one drogę do wydania wyroku) oraz -nie kończące postępow.w sprawie.
(sąd może je zmieniać,uchylać). Postanowienia zapadłe przed sądem admin.nie mo-
gą być zaskarżane w drodze zażalenia.Sąd wydaje orzeczenia bezpośrednio po zam-
knięciu sprawy lub zakończeniu posiedz.Mogą być one wydane jedynie przez sędzi-
ów,którzy brali udział w postęp.,większością głosów;orzecz.są prawomocne.
148.SKUTKI PRAWNE ORZECZEŃ NSA—postanowienia kończące postęp.w sp-
rawie wywierają tylko skutki procesowe,tj.zakończenie postęp.przed sądem admin. oraz związanie wyrażoną w postanowieniu oceną prawną.Nie wywierają one nato-
miast skutków materialnoprawnych,ponieważ nie rozstrzygają sprawy co do jej isto-
ty.WYROKI-wywierają skutki zarówno procesowe,jak i materialnoprawne.Skutki-
em procesowym jest zakończenie postęp.przed sądem admin.,zaś skutki materialno-
pr.zależą od treści wyroku.Skutkiem wyroku oddalającego skargę jest prawomocno-
ść aktu zaskarżonego do sądu.Oznacza to,że zaskarżony akt po oddaleniu skargi,jako akt już prawomocny,wiąże wszystkich,nie wyłączając organów państwowych i sa-
morząd.Skutkiem materialnoprawnym niektórych orzeczeń jest to,że stanowią one pdst.do roszczeń odszkodowawczych.
149.ZASKARŻANIE ORZECZEŃ NSA—mogą być one wzruszane wskutek nad-
zwyczajnych środków prawnych,a mianowicie wskutek rewizji nadzwyczajnej i w wyniku wznowienia postępowania.W myśl ustawy rewizję nadzwyczajną od orze-
czenia sądu admin.może wnieść Minister Sprawiedliwości,Prokurator Generalny, Pierwszy Prezes SN,Prezes NSA,RPO,a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubez-
pieczeń społ.także Minister Pracy i Polityki Socjalnej.Rewizję nadzwycz.wnosi się do Sądu Najwyższego,jeżeli orzeczenie sądowe rażąco narusza prawo lub interes
RP.Termin wniesienia rewizji nadz.wynosi 6 mies.od dnia wydania prawomocnego orzeczenia.Wznowienie postęp.przed sądem admin.-W sprawie zakończonej prawo-
mocnym orzeczeniem sądu może być wznowione postęp.na wniosek uczestnika po-
stęp.lub z urzędu.Wniosek o wznowienie postęp.rozpoznaje sąd w innym składzie
150.SPRZECIW OD WYROKÓW WYDAWANYCH PRZEZ NSA—od orzeczeń prawomocnych zapadłych w trybie postępowania sądowoadministracyjnego istnieje możliwość wniesienia SPRZECIWU.Jest on rozpoznawany przez skład orzekający, którego orzeczenie zostało zaskarżone.Wniesienie sprzeciwu w przewidzianym do tego terminie(14 dni)powoduje rozpoznanie sprawy na rozprawie.W wyniku jej roz-
poznania sąd może : a)utrzymać w całości lub w części zaskarżony wyrok,b)uchylić go i rozstrzygnąć sprawę co do istoty;c)odrzucić sprzeciw i umorzyć postępowanie sądowe.W tym ostatnim przypadku sąd orzeka w drodze postanowienia
151.REWIZJA NADZWYCZAJNA OD ORZECZEŃ NSA—można za jej pomocą wzruszać prawomocne orzeczenia sądu admin.Rewizję nadzw.od orzeczenia sądu może wnieść Minister Sprawiedliwości,Prokurator Generalny,Pierwszy Prezes SN, Prezes NSA,RPO,a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społ.także Mi-
nister Pracy i Polityki Socjalnej.Rewizję nadzw.wnosi się do Sądu Najwyższego,je-
żeli orzeczenie sądowe rażąco narusza prawo lub interes RP.Termin do wniesienia rewizji nadzw.wynosi 6 mies.od dnia wydania prawomocnego orzeczenia.Rewizje nadzw.rozpoznaje SN stosując odpowiednio przepisy o postępow.kasacyjnym.