1)Ocena poznawcza rodzaje
podejście składnikowe - emocje posiadają składniki; wielu badaczy utworzyło profile cech dla każdego rodzaju emocji np.Ellsworth i Smith : radość jest przyjemna, skojarzona z niskim wysiłkiem, wysoką pewnością i wysoką uwagą. Te cechy można potraktować jako rdzeń znaczeniowy prototypu radości.
Teorie ważności dla celu - koncentruje się na przyczynach w relacji do celów lub problemów (teoria Stein, Trabasso. Liwag, Oateleya i Johnsona-Lairda)
Ocena poznawcza jako czynnik wywołujący emocję - idea Arnolda i Gassona
2) Frijda, Damasio, James
3) Kartezjusz
Emocje podstawowe nie ulegają redukcji, ale mogą się łączyć, nie mamy na nie wpływu - radość, smutek, gniew i strach.
4) Natura emocji K. Darwin
-ukształtowane w procesie ewolucji
-są pierwotne,
-pełnią funkcję adaptacyjną,
-główne ruchy mimiczne i gesty są wrodzone i zdeterminowane gatunkowo.
5) Ekspresja zmiany somatycznej działania - bodźce głosowe
-bad. Argyle (1970): przy wyjaśnianiu sensu jakiegoś wyrażenia badani znacznie częściej kierowali się tonem głosu osoby wypowiadającej niż samą treścią wyrażenia
-bad. Schere, Koivumaki, Roshental (1972): z zamazanej treści nagranej wypowiedzi - badani byli zdolni odczytać emocje
-bad. nad rozpoznawaniem emocji na podstawie bodźców głosowych. Poproszono 4 mężczyzn i 4 kobiety, których językiem ojczystym był holenderski, o wymówienie zdania (od dwóch miesięcy w ciąży) w ich języku głosem neutralnym oraz głosem wyrażającym 9 emocji. Nagrania przedstawiono holendrom i badanym z Japonii i Tajwanu. Najlepiej poradzili sobie Holendrzy. Głos smutny i przestraszony był dobrze rozpoznawany przez wszystkie grupy, głos radosny jedynie przez holendrów
6) Badania
Badania Hohmanna wywiady z dorosłymi mężczyznami z uszkodzeniem kręgosłupa(utrata czucia), pytał o uczucia seksualne, strach, gniew, żal itd. Większość informowała o spadku uczuć seksualnych, strachu i gniewu, wzrost sentymentalności.
Bad. Bermonda wywiad z osobami z uszkodzeniem kręgosłupa pytano osobno o intensywność zaburzeń fizjologicznych i o subiektywną intensywność doznań emocjonalnych.
Wnioski: to jak ludzie doznają emocji, może zależeć od tego, jak je interpretują, od tego, na ile są przekonani, że na emocje wpływają wrażenia cielesne. Badacze Stawiają hipotezę Jamesa pod znakiem zapytania!
7) Badania
Zajonc, Murphy, Ingelhard - pewne ekspresje mimiczne wywołują skutki emocjonalne przez zmniejszenie przepływu krwi w naczyniach krwionośnych twarzy. Zacieśnienie naczyń→ obieg krwi w mózgu→ zmiany temperatury, które są doznawane pozytywnie lub negatywnie. Eksperyment z wymawianiem niemieckiej literki umlaut Ü.
Zajonc, Murphy, Ingelhart - osoby niemieckojęzyczne czytały historyjki liczące po 200 słów, z których dwie miały wysoką częstotliwość samogłoski „ü”, a dwie żadnej. U badanych czytających historyjki z „ü” następował wzrost temperatury twarzy i pojawiała się niechęć do historyjek, u pozostałych nie było takich reakcji, choć wszystkie historyjki były podobne. Wypowiedzenie „ü” wymaga wyciągnięcia warg w sposób przeciwstawny do śmiechu.
8) Bodźce wyzwalające, doświadczenie i ekspresja
Ekman na podstawie Badań Stwierdził, że udawanej ekspresji towarzyszył nieco inny wzorzec reakcji somatycznych. Niskie tętno - radość, gniew, zaskoczenie. Ekspresję gniewu wyróżniała też wysoka temperatura skóry, niska dla min strachu i smutku.
Badali oni 20 studentek, puszczając im krótkie filmy obliczone na wywołanie wstrętu. Podczas oglądania ich twarze były ukradkiem filmowane, a ich ekspresje mimiczne zostały zakodowane w systemie FACS. Następnie badane oglądały jeszcze raz filmy na małym, czarno-białym ekranie i wskazywały momenty, w których doznawały emocji. Jedynie 50% ekspresji mimicznych towarzyszyły uczucia subiektywne.
9) Jones, Collins i Hong obserwowali bawiące się 10-miesięczne dzieci. Dzieci uśmiechały się do zabawek, ale znacznie częściej do matek. Zaś do nich jeszcze częściej, gdy matka pomagała dziecku. Ekspresja ma charakter komunikacyjny, dlatego sens ma uśmiechanie się przede wszystkim do ludzi.
10) Fridlund ekologia behawioralna- ekspresje nie wyrażają emocji; lecz intencje. Ekspresja ewoluowała wraz ze zdolnościami do interpretowania jej. Żadnego typu ekspresji nie sposób zrozumieć poza społecznym kontekstem zawartych w nim intencji i rozpoznawania przez innych. Pomagają one w negocjacji kontaktów społecznych.
11) Czy zmiany somatyczne są charakterystyczne dla konkretnych emocji?
Cacioppo i inni po przeanalizowaniu badań stwierdzili, że nie ma jasnej odpowiedzi na to pytanie. Istnieją dane, o co najmniej 3 rodzajach powiązań między zmianą somatyczną a doznawaną emocją:
-odpowiedniość pomiędzy specyficznymi zmianami cielesnymi a emocjonalnymi
-ogólna aktywność somatyczna, która następuje, gdy ciało przygotowuje się do ożywionej aktywności
-możliwa dwuznaczność pewnych wzorców zmiany cielesnej
Ekman - udawanej ekspresji towarzyszył nieco inny wzorzec reakcji somatycznych
Stemmler - w warunkach emocji wyobrażonych żaden ze wskaźników somatycznych nie różnicował emocji.
12) Dwuznaczność emocji
S. Schachter i J.E. Singer (wpływ Jamesa i Langego) - emocja, jako proces dwu-komponentowy: świadome przeżycia i zmiany cielesne. W różnych stanach emocjonalnych zachodzą te same zmiany fizjologiczne. Jednostka doznaje różnych emocji w wyniku różnych interpretacji doznań. (Odmiennie niż u Arnold uważają, że zmiany fizjologiczne poprzedzają ocenę)
13) Rola bodźców wyzwalających
14)Teoria - Fridlund
Uśmiech = komunikat a nie ekspresja.
Nie istnieją autentyczne i fałszywe uśmiechy - każdy uśmiech służy do nadania jakiegoś komunikatu społecznego, może dochodzić do jednoczesnego przekazania sprzecznych komunikatów - np. uśmiech przez zaciśnięte zęby. Odrzuca on podział na uśmiechy prywatne, regulowane przez mech biologiczne i uśmiechy społeczne regulowane przez społeczno - kulturowe normy. Fridlund uważa także, że jesteśmy skłonni uśmiechać się do innych wyobrażając sobie ich obecność, na myśl o spotkaniu z nimi, do przedmiotów nieożywionych, zwierząt domowych, bohaterów progr TV.
Postuluje on również całkowite oddzielenie uśmiechu od emocji - np. eksperyment Krauta i Johnstona - obserwacja graczy w kręgle, wiwatujących kibiców hokeja i spacerujących przechodniów - uśmiechali się prawie zawsze w towarzystwie innych, a praktycznie nigdy, gdy byli sami.
15) Prawa Frijdy
1.Prawo znaczenia sytuacyjnego - emocje powstają w odpowiedzi na sytuacje posiadające znaczenie dla konkretnej osoby, np. śmierć pana Waldka będzie tragedią dla jego żony, ale nie dla sąsiadki, której zaśmiecał trawnik
2.Prawo zaangażowania - emocje powstają w odpowiedzi na zdarzenia ważne ze względu na cele jednostki, np. Dlaczego ktoś jest potwornie zazdrosny? Bo być może tęskni do ciągłego posiadania danej osoby, do zażyłej z nią bliskości. Cierpimy jak ktoś choruje tak długo jak go kochamy.
3.Prawo rzeczywistości - emocje wywoływane są przez sytuacje, które postrzegane są jako realne; jeśli cos jest odbierane jako nierzeczywiste - nie wywołuje emocji lub powstałe emocje są mniej intensywne, np. możliwość zagrożenia nuklearnego podawana w telewizji może wywoływać emocje, choć możliwe że jest tylko spekulacją.
4.Prawo zmiany, przyzwyczajenia i odczuwania porównawczego:
-prawo zmiany - emocje wywoływane są przez faktyczną lub oczekiwaną zmianę warunków, np. podczas zabawy dzieci w przepychankę, śmiech pojawia się zazwyczaj na etapie na którym zupełnie nie wiadomo kto wygra.
-prawo przyzwyczajenia - przyjemność trwającą w czasie blednie, a nieprzyjemność jest mniej dokuczliwa, np. przedłużający się pobyt w obozie koncentracyjnym stępia odczuwane cierpienie jak i osąd moralny takiego postępowania.
-prawo odczuwania porównawczego - intensywność emocji zależy od przyjętego przez nas punktu odniesienia (układem odniesienia jest często dominujący stan rzeczy, oczekiwanie, a także położenie innych), np. mamy skłonność czuć się gorzej, gdy inni czują się lepiej, aby zyskać uwagę innych. Kibice cieszą się ze zwycięstwa swej drużyny wtedy, kiedy był już prawie remis
5.Prawo hedonistycznej asymetrii - odczuwanie przyjemności zanika jeśli jest stale odczuwana, zaś odczuwanie bólu i przykrości utrzymuje się wraz z utrzymującymi się niesprzyjającymi okolicznościami np. Przywykamy do obecności przy nas ukochanej osoby (to też pewien rodzaj przyjemności), natomiast odczuwamy nieustający ból i pustkę po stracie ukochanej.
6.Prawo zamknięcia - emocje są odporne na wszelkie sądy mówiące o ich bezpodstawności czy nieadekwatnej intensywności itp., np. każda cecha i każdy postępek naszej sympatii lśni nienagannym blaskiem dopóki trwa namiętność. Za każdym razem gdy ktoś się zakochuje ma poczucie, ze takiego stanu jeszcze nie przeżywał, Gdy jest rozgniewany wszystko jest złe ; Mówienie arachnofobikowi, że pająki są nieszkodliwe nie ma sensu.
7.Prawo zachowania emocjonalnego momentu - zdarzenia zachowują swoja moc wywoływania emocji na czas nieokreślony, chyba że będą miały miejsce inne zdarzenia wygaszające wcześniejsze emocje, np. utrata dziecka nigdy nie staje się obojętnym wydarzeniem.
8.Prawo zważania na konsekwencje - przewidywanie konsekwencji modyfikuje reakcje emocjonalne, np. Chęć nawrzeszczenia na młodszego brata może być pohamowana przez otoczenie (złóżmy że znajdujemy się w kościele). Rzadko w gniewie niszczy się swoje cenne przedmioty; kontrole te powoduja mrożąca i surowa obawa przed konsekwencjami
9.Prawo minimalnego obciążenia i maksymalnego zysku - mamy tendencję do spostrzegania sytuacji w taki sposób, aby zminimalizować negatywne obciążenia emocjonalne, a zwiększyć emocjonalny zysk.
„Negatywne obciążenie emocjonalne” odnosi się do stopnia, w jakim dana sytuacja jest przykra i trudna do zniesienia. Służyć minimalizacji mogą takie mech. jak wyparcie i depersonalizacja
Dzieci wykorzystywane seksualnie mają poczucie winy, gdyż jest ono „lepsze” niż rozpacz, pozwala zachować godność rodziców i odnaleźć „sens” swojego losu.
Prawo to przechodzi w prawo jak największego zysku- emocje dają pewne korzyść, różne emocje dają różne korzyści.
• Gniew onieśmiela i wpaja uległość
• Lęk oszczędza wysiłków walce z niebezpieczeństwem
• Poczucie winy daje wysoką reputację moralną
• Smutek jest wymówką od obowiązku
• Przekonanie, że ktoś inny jest winien, pozwala wyzwolić w sobie gniew aby powstrzymać tę osobę od kolejnych kroków-zazdrość
16) Teoria Jamesa i Langego - najbardziej znacząca teoria emocji. Emocja jako proces dwu-komponentowy: świadome przeżycia i zmiany cielesne Odróżnienie procesów psychicznych, którym towarzyszą zmiany fizjologiczne (emocje) od takich, którym nie towarzyszą. Badali tylko emocje, którym towarzyszą charakterystyczne ekspresje i wzorce reagowania. Bezpośrednio po spostrzeżeniu sytuacji bodźcowej następują zmiany fizjologiczne i odczucie tych zmian jest emocją (emocja to świadomość zmian cielesnych, które zdaniem badaczy są specyficzne dla poszczególnych emocji)
17) Kolektywizm vs. indywidualizm kultury - odnosi się to do sposobu, w jaki spostrzegane są relacje pomiędzy jednostką a grupą. W kulturach kolektywistycznych, cele i zadania grupowe są definiowane jako ważniejsze więc neg. Emocje są zagrażające podczas kontaktów społecznych, sprawia to prawdopodobnie, że uśmiech staje się codzienną maską, zasada ta nie odnosi się jednak do przedstawicieli grupy obcej np. nieznajomego w pociągu. Odwrotnie jest w kulturach nastawionych na indywidualizm - uśmiech kierujemy do nieznajomego jako gest grzecznościowy, a wśród swoich nie musimy dbać o zachowanie pozorów.
18) Teoria obwodowa empiryczna weryfikacja
Teoria obwodowa Jamesa i Langego : bodziec emocjonalny powoduje pobudzenie autonomiczne i inne reakcje oraganizmu. ◊ jest to doświadczenie określonej emocji. podkreśla rolę reakcji organizmu AUN, przebiegające na obwodzie względem OUN.
- ołówek) - Strack, Martin, Stepper
- U umlaut - Zajonc, Ingelhart, Murphy
19) Teoria Tomkinsa
Afekty= zbiory reakcji mięśniowych i gruczołowych zlokalizowanych w twarzy i w ciele, generujące sensoryczną informację zwrotną akceptowaną lub nie. Afekty uruchamiane są w ośrodkach podkorowych, gdzie zorganizowane są programy dla każdego odrębnego afektu.
Tomkins - teoria emocji podstawowych: Emocje wywodzą się z uwarunkowanych genetycznie programów charakterystycznych dla gatunku. Gotowość do działania wywodzi się z opartych na ewolucji programów gotowości. Ekspresje mimiczne są sztywnymi ludzkimi uniwersaliami i odpowiadają emocjom podstawowym.
20) Ocena poznawcza (problemy metodologiczne)
- wszystkie dane dot. oceny pochodzą z samopisów; istnieje niewiele danych obserwacyjnych na temat wywoływania emocji przez zdarzenia, które można obiektywnie zaklasyfikować jako zawierające przewidywany wysiłek, angażujące ego itd.
- oceny poznawcze mogą się wydawać „zimne”, jak coś w rodzaju spisu kontrolnego, podczas gdy naprawdę są „gorące”.
21) Hipoteza Damasiego
Antonio Damasio - u pacjentów z uszkodzonymi płatami czołowymi deficyty w emocjach i w planowaniu mają wspólną przyczynę.(przykład Phineasa Gage'a)
Emocje są niezbędne, gdy planujemy nasze życie - nie musimy sprawdzać wszystkich możliwości, gdyż emocje blokują niektóre z nich. Uważa on, że systemem sterowania jest ciało: zdarzenia cielesne doznawane są, jako reakcje cielesne = znaczniki cielesne. Choć pochodzenie e. jest cielesne, gdy stają się one wyuczone i stabilizują się, mogą występować wyłącznie w mózgu, nie potrzebna jest już pętla sprzężenia biegnąca przez ciało.
22) Fazy procesu emocjonalnego
Frijda: Ocena poznawcza → wartościowanie kontekstowe → gotowość do działania → zmiana psychologiczna, ekspresja, działanie
Stein, Trabasso, Liwag
1) spostrzeżone zostaje wydarzenie, zwykle nieoczekiwane, które zmienia status cenionego celu
2) często podważone zostają jakieś przekonania; powoduje to wystąpienie zmian somatycznych i ekspresji
3) tworzy się plan działania w odniesieniu do wydarzenia, tak, by zachować lub zmodyfikować cel.
23) Koncepcja emocji Fehra i Russela
Fehr i Russel przeprowadzili kolejne badania, w których wykazano, że potoczne pojmowanie emocji różni się od naukowego, oraz, że pojęcia potoczne odnoszące się do emocji reprezentowane były przez prototypy - typowe przykłady tego, co znają wszyscy. Ludzkie potoczne prototypy emocji przypominają skrypty ( charakterystyczne schematy sekwencji zdarzeń ), np. gniew szkodliwe działanie gniewne uczucia myśl jak naprawić sytuację.
24) Definicja emocji u Jamesa
James - emocja to odczucie tego, co się dzieje wewnątrz naszego ciała; powstają, jako wrażania w naszym ciele (zmiany cielesne korespondują ze specyficznymi emocjami) = teoria obwodowa
James:
-powiązanie emocji z fizjologią;
-zmniejszenie doznania z wnętrza organizmu powinno zmniejszyć intensywność emocji;
-wywoływanie zmian somatycznych powinno powodować emocje.
25) Warunki konieczne i wystarczające
R. Plutchnik - Towarzyszenie zmian cielesnych świadomym przeżyciom emocjonalnym odróżnia je od innych rodzajów przeżyć. Biologiczna geneza emocji.
Zmiany fizjologiczne są konieczne lecz nie wystarczające by emocja wystąpiła.
Subiektywne przeżycie jest za to wystarczające ale niekonieczne.
26) Podstawowe składniki emocji w oparciu i definicje Oatleya i Jenkinsa
*Oszacowania,
*ocena istotności,
*gotowość do działania,
*ekspresja,
*zmiany fizjologiczne
27) Teoria Wundta
Wundt - uczucie, jako odrębny jakościowo rodzaj zjawisk świadomych, które można opisać posługując się trzema wymiarami:
przyjemność - przykrość
podniecenie - ukojenie
napięcie - ulga
28) Teza Wundta
Emocje zawsze towarzyszą myśleniu, ale myśli nie zawsze towarzyszą emocjom
29) Reakcje emocjonalne są nieuniknione
REAKCJE EMOCJONALNE SĄ NIEUNIKNIONE:
Sądy poznawcze wydajemy na temat obiektywnych cech bodźców - a na reakcje emocjonalne towarzyszące tym bodźcom nie możemy dowolnie wpływać
reakcje emocjonalne:
powstają najczęściej niezależnie od tego, czy się tego chce, czy nie - są nieuniknione
można kontrolować ekspresje emocjonalną, ale nie odczuwanie emocji
bardziej wpływa na nie kontekst otoczenia
są bardziej całościowe
są mniej sterowanie przez procesy uwagi
są sterowane bardziej dowolnie niż procesy percepcyjne
30) Eksperyment Wilsona (bodźce dźwiękowe)
*bad. Wilsona:
Metoda dychotomicznego słyszenia - do jednego ucha osoby badanej docierały losowe sekwencje dźwięków, zaś drugim uchem badany słuchał opowiadania, (na którym miał skupić uwagę). Następnie zaprezentowano badanym różne sekwencje dźwięków (nowe i te już puszczane). Bodźce subiektywnie rozpoznane, jako już słyszane były bardziej lubiane, lecz niezależnie od tego efektu stopień podobania się danych sekwencji dźwięku zależał od obiektywnego doświadczenia związanego z ekspozycjami bodźców.
Sądy emocjonalne są szybsze od poznawczych, w wyniku wcześniejszych doświadczeń z danym bodźcem może wykształcić się emocjonalna reakcja na ten bodziec (nawet, gdy świadomie tego bodźca nie rozpoznajemy.
31) Eksperyment Zajonca (ekspozycja wieloboków)
Nieregularne wieloboki były badanym prezentowane przez 1 milisekundę. Następnie badani oceniali, czy dane wieloboki podobają się im, czy nie. Poddani byli też testowi rozpoznania. Rozpoznanie było na poziomie przypadku, lecz jeśli chodzi o bodźce, które się podobały to 60% z nich było starych, a 40% nowych.
Wniosek: w wyniku doświadczeń z danym bodźcem możliwe jest wykształcenie się reakcji emocjonalnej na ten bodziec nawet wówczas, gdy doświadczeniu temu nie towarzyszy świadome rozpoznanie bodźca, (czyli element poznawczy).
32) Sąd emocjonalny jest oddzielony od treści
Zdarza się czasem, że przychodzi nam na myśl film lub książka, których treści nie możemy sobie przypomnieć. Z łatwością jednak przypominamy sobie wrażenia, jakie mieliśmy po filmie/książce. Takie doświadczenia wskazują, że pewne aspekty procesów emocjonalnych mogą być oddzielone i częściowo niezależne od sądów poznawczych.
33) WSA - (wartościowanie siła aktywność)
Czynniki przestrzeni semantycznej:
wartościowanie
siła
aktywność
Określają sposoby działania w stosunku do znaczących zdarzeń, a nie sposoby odbioru tych zdarzeń. MAJĄ CHARAKTER AKTYWNY I EMOCJONALNY
Reagowanie emocjonalne występuje powszechnie u wszystkich gatunków zwierząt. Np. królik, który natknął się na węża, musi podjąć akcję na długo przed zakończeniem nawet najprostszego procesu poznawczego (nie ma czasu na 'rozważania').
34) Efekt ekspozycji
Efekt ekspozycji to zjawisko polegające na zmianie oceny obiektu wskutek wzrostu częstości z nim kontaktów. Dowolny nieawersyjny bodziec eksponowany podmiotowi od czasu do czasu- zaczyna być przez niego coraz bardziej pamiętany (Zajonc).
35) Eksperyment Keena i Bailetta
Badanym prezentowano dużą liczbę przymiotników, a zadaniem było dokonanie różnych ocen. Badany był pytany, czy dany przymiotnik odnosi się do: niego samego, jego najlepszego przyjaciela, rodzica, innego przyjaciela, nauczyciela/szefa, ulubionej postaci telewizyjnej czy Jimmy Cartera. Później badani przechodzili test rozpoznania, prezentowane przymiotniki zmieszano z nowymi, podobnymi. Przymiotniki, które badani uznali za odnoszące się do nich, były najlepiej rozpoznawane, podczas gdy najsłabiej - odnoszące się do Cartera. Ponadto czas rozpoznawania przymiotników odnoszących się do własnej osoby był najkrótszy.
Wniosek: głównym wymiarem leżącym u podstawy zapamiętywania nie jest stopień poznania czy ilość informacji użyta do zakodowania danego wyrazu, lecz raczej to, co badany odczuwa w stosunku do tego, co poznał.
36) Sądy emocjonalne są pierwotne
SĄDY EMOCJONALNE SĄ PIERWOTNE
POSTAWA- złożony stan lub proces psychiczny, w dużej mierze uczucie czy emocja. Gdy zapamiętujemy, najpierw wykształca się coś w rodzaju postawy. Przypominanie jest później rekonstrukcją, opartą w głównej mierze na tej postawie, a utrzymuje się w efekcie usprawiedliwiania tej postawy
Pierwszy poziom reagowania na środowisko ma charakter emocjonalny. Preferencje mają wpływ na procesy rozumienia i tworzenia się języka
37) Sądy emocjonalne vs sądy poznawcze
(emocje zawsze mają odniesienie do ja)
Rozróżnienie OSĄDY EMOCJONALNE a OSĄDY POZNAWCZE:
praktycznie nie ma takiego zjawiska społecznego, w którym emocje nie grają roli
emocje dominują w interakcjach społecznych - zachowanie niewerbalne i werbalne dają informacje na temat emocji
emocje można by włączyć w:
podklasę spostrzeżeń - są specjalnym rodzajem spostrzegania procesów wewnętrznych
intencje - w naszych intencjach istnieje silny komponent emocjonalny
do pamięci - rozpoznanie, że dane słowo lub obiekt są znane to główna kwestia odczucia tego
wnioskowanie oparte na niewerbalnych wskazówkach jest podstawowa formą wnioskowania dotyczącego związków i uczuć
obecność emocji nie ogranicza się do spostrzegania społecznego - emocje są wszędzie! ;)
38)Reakcje emocjonalne są trudne do zwerbalizowania
REAKCJE EMOCJONALNE SĄ TRUDNE DO ZWERBALIZOWANIA:
komunikowanie emocji zależy bardziej od kanałów niewerbalnych - pierwotna natura emocji
na pytanie: „Dlaczego lubisz daną osobę?”, odpowiadam: „Bo jest miła, interesująca.”- jednak przymiotniki te określają moja reakcję na tę osobę, a nie sama osobę
emocja nie zawsze przekształcana jest w treść semantyczną, zamiast tego uwidacznia się często przez zmiany np. w mięśniach, czy narządach wewnętrznych
39)Preferendy
PREFERENDY :
klasa cech bardziej bezpośrednio związanych z emocjami, dzięki niej możemy:
dokonać oceny tych cech
doświadczyć uczucia niechęci/przyjemności
doświadczyć emocji prawie natychmiast po odebraniu wrażenia sensorycznego
są efektem interakcji miedzy ogólnymi cechami obiektów a wewnętrznymi stanami jednostki (stany te mogą ulegać zmianie, pomimo braku takich zmian w obiekcie, tak jak wraz z rosnącą liczba powtórzeń bodźca rośnie jego atrakcyjność)
40)Eksperyment Matlin (Literki tureckie)
Badanym pokazywano znaki podobne do tureckich liter. Następnie znaki te wraz z nowymi były oceniane zarówno pod względem znajomości jak i atrakcyjności.
Jeśli badany sądził, że bodziec jest znany, to oceniał go bardziej pozytywnie niż wtedy, gdy sądził, że jest nowy. Jednak obiektywne doświadczenie badanych z bodźcami było równie efektywne, jeśli chodzi o wpływ na podobanie się bodźców. Bodźce, które były uprzednio przez badanego już widziane, podobały się bardziej niż niewidziane, niezależnie od tego, czy badany myślał, że są stare, czy nowe.
Twierdzi, że procesowi rozpoznawania w powstawaniu efektu ekspozycji przypisuje się przesadne znaczenie, że ani samo rozpoznanie, ani uczucia związane z rozpoznaniem nie grają zasadniczej roli. Bodźce uprzednio widziane podobają się bardziej niż niewidziane, niezależnie od tego czy badany myślał o nich, że są „stare” (już znane), czy „nowe”. Ale gdy badany sadził, że bodziec jest stary to oceniał go bardziej pozytywnie niż ten, który uważał za nowy.
!!42) Dowody na pierwszeństwo emocji w filogenezie i ontogenezie
reakcje emocjonalne maja pierwszeństwo w ontogenezie - dziecko umie uśmiechać się i płakać na długo przed momentem gdy osiągnie zdolności werbalne
reakcje emocjonalne powstały znacznie wcześniej w filogenezie
43) Odwołanie do Freuda
Zygmunt F. - celem życia jest zaspokojenie wrodzonych potrzeb. Przyczyną wszelkiej aktywności są stany napięcia wywołane instynktami. Organizm dąży do redukcji napięć (i osiągnięcia potrzeb). Człowiek jest w większej części motywowany nieświadomie.
Emocje i motywacja to procesy powstałe w skutek tych napięć i organizacji zachowania prowadzącej do ich redukcji.
Instynkt życia (energia libido) - reprodukcja (instynkt seksualny), podtrzymywanie życia (instynkt głodu i pragnienia)
Instynkt śmierci - potrzeba zadawania bólu i niszczenia
Emocje jako przejaw konfliktów powstałych wskutek działania sprzecznych sił wewnętrznych. Np. dążenie energii z id do rozładowania napotyka przeszkodę w postaci ego czy superego i powstaje poczucie winy, lęk, wstyd.
47) Cannon - Bard
Neurofizjologiczna koncepcja emocji
Jednocześnie i niezależnie pobudzone są kora i narządy wewnętrzne wraz z mięśniami. Zmiany fizjologiczne i świadome odczuwanie emocji są niezależne od siebie, jedynie występują w tym samym czasie.
48)Teoria emocji wrodzonych
Robert Plutchnik
Osiem podstawowych emocji, ewolucyjnie naturalnie rozwiniętych. Emocje te są wrodzone i bezpośrednio odnoszą się do zachowań adaptacyjnych. Z nich wynikają wszystkie inne emocje (z połączeń).
49) E. Duffy
E. Duffy - emocja nie powinna być uznawana za osobny proces psychiczny. Stan, gdy jednostka znajduje się w obliczu oddalenia czy przybliżenia celu można wyjaśnić zmianami w poziomie pobudzenia (mobilizacji energii)
50) ocena poznawcza i afektywna
M.B. Arnold - Procesowi spostrzegania towarzyszy natychmiastowa ocena ze względu na to, czy obiekt jest dla człowieka korzystny czy szkodliwy. Ocena uzupełnia percepcję i jest intuicyjna. Wywołuje tez tendencję (uczucie) do zachowywania się w pewien sposób. Tendencja pełni funkcję motywacyjną i towarzyszą jej zmiany fizjologiczne.
W nowszych badaniach wyróżnia 2 rodzaje oceny poznawczej:
Afektywną - natychmiastową, intuicyjną, uzupełniającą percepcję
Poznawczą - świadome decyzje, choć jej ważną częścią są przeszłe doświadczenia
51)Ujęcie introspekcyjne
Introspekcjoniści :
Określali emocje, jako zjawiska świadome
Głównym przedmiotem ich zainteresowań były relacje pomiędzy uczuciami a innymi procesami psychicznymi
Uczucia uznawali za złożone z wrażeń i wyobrażeń
Uczucia są czysto subiektywne i podmiotowe
Związek uczuć z czynnościami narządów wewnętrznych
Wundt - uczucie, jako odrębny jakościowo rodzaj zjawisk świadomych, które można opisać posługując się trzema wymiarami:
*przyjemność - przykrość
*podniecenie - ukojenie
*napięcie - ulga
Heinrich - uczucia dzielą się na przyjemne i przykre oraz dalej ze względu na stopień złożoności. Podział ze względu na treść wrażeń. Wyróżnił uczucia:
-zmysłowe
-emocjonalne
-Intelektualne
Teoria Jamesa i Langego - najbardziej znacząca teoria emocji. Emocja jako proces dwukomponentowy: świadome przeżycia i zmiany cielesne Odróżnienie procesów psychicznych, którym towarzyszą zmiany fizjologiczne (emocje) od takich, którym nie towarzyszą.
Bezpośrednio po spostrzeżeniu sytuacji bodźcowej następują zmiany fizjologiczne i odczucie tych zmian jest emocją. Emocja to świadomość zmian cielesnych. (jest mi smutno, bo płaczę). Zmiany fizjologiczne pojawiają się w trzewiach i mięśniach dowolnych.
(krytykuje ich Cannon, patrz emocja, jako reakcja fizjologiczna)
52)Teorie przeciwko emocjom
Emocja jako bezużyteczne pojęcie:
J. Reykowski - procesy emocjonalno - motywacyjne. Procesy emocjonalne jako osobny rozdział procesów regulacyjnych, który pojawia się pod wpływem zdarzeń zmieniających stan równowagi między podmiotem a otoczeniem.
Mają kierunek, który zmienia się wraz z sytuacja, ale nie są zorientowane na cel ( w odróżnieniu od motywacji)
E. Duffy -. nie powinna być uznawana za osobny proces psychiczny. Stan, gdy jednostka znajduje się w obliczu oddalenia czy przybliżenia celu można wyjaśnić zmianami w poziomie pobudzenia (mobilizacji energii)
D. Bindry - zamiast pojęcia emocji - centralny stan motywacyjny. Stan ten wzbudzany jest poprzez podejmowanie zachowań użytecznych biologicznie. Wywołują go zmiany fizjologiczne i w neuronach mózgu. Zwiększa się przez to prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji na bodziec (selektywna uwaga) i pewnych zachowań dzięki zmianom w układzie autonomicznym i somatomotorycznym.
*Wartościowanie kontekstowe
WARTOŚCIOWANIE KONTEKSTOWE
Plany jak poradzić sobie ze zdarzeniem (2 faza u Frijdy, 2 i 3 u Stein
Trabasso, u Lazarusa ocena wtórna)
Emocje pobudzają aktywność umysłową. Jeśli w rezultacie wydarzenia, które
wywołało daną emocję, mają nastąpić zmiany priorytetów, musi zostać
rozważone. Intensywna praca umysłowa, którą wykonujemy wymaga:
zawężenia uwagi
poszukiwania sensu zdarzeń niezgodnych z przekonaniami podmiotu
przypomnienia podobnych sytuacji w celu porównania ich z bieżącym problemem
poczynienia planów na przyszłość
*Terapia Becka
Beck myśli są interpretacjami zdarzeń. Terapia Becka; proszenie o generowanie myśli alternatywnych w stosunku do spontanicznych (m. a. mogą prowadzić do odmiennych emocji). Oparł się na idei Arystotelesa, że emocje są to wartościowania.
* RÓŻNICE MIĘDZY EMOCJAMI A NASTROJAMI:
nastroje
rodzą się na dwa sposoby:
wskutek zmiany stanów neurohormonalnych lub biochemicznych
(np. sen powoduje zmiany w przebiegu procesów chemicznych; brak snu wywołuje poirytowanie u dorosłych, ale również u dzieci, tzw. `marudność' )
w wyniku częstego przeżywania powtarzających się emocji o dużej sile
(np. ktoś nas obraża, co budzi reakcję gniewu, a zanim gniew zdąży wygasnąć jesteśmy powtórnie obrażani - takie nasilenie doświadczania gniewu prowadzi do przekroczenia pewnego progu, co wywołuje zmiany biochemiczne. Te zaś przez długi czas podtrzymują zalegający nastrój)
trwają znacznie dłużej niż emocje
(wg Ekmana czas trwania to główne kryterium odróżnienia emocji i nastroju)
mogą obniżać próg pobudzenia tych emocji, które najczęściej im towarzyszą
(np. będąc w nastroju poirytowania łatwiej wpada się w gniew niż zwykle; interpretujemy pojawiające się wydarzenia w sposób prowadzący do przeżycia gniewu)
istnieje prawdopodobieństwo, że nastroje nasilają szanse wzbudzania różnych emocji
(np. poirytowanie -> gniew; nastrój pozytywny -> radość)
nastrojom nie towarzyszy specyficzny wyraz mimiczny
ludzie wykazują większe trudności w określaniu przyczyn swoich nastrojów niż emocji
b) emocje
mogą być bardzo krótkotrwałe (kilka sekund lub minut);
(gdy mówimy o emocjach trwających godzinami, najprawdopodobniej są to powtarzające się krótkie epizody emocjonalne)
istnieje trudność w modulowaniu emocji, jeżeli pojawia się ona w trakcie trwania określonego nastroju
(np. osoba poirytowana jest mniej zdolna do modulowania pojawiającego się gniewu)
łatwiej jest podać przyczynę własnych emocji niż nastroju
emocje mogą zostać wywołane:
zdarzeniem zewnętrznym
wspomnieniami
wyobraźnią
towarzyszy im specyficzny wyraz mimiczny
zdarzenia poprzedzające emocje są z reguły lepiej uświadamiane
* RICHARD LAZARUS - STAŁOŚĆ I NIESTAŁOŚĆ EMOCJI
Poznawczo - motywacyjno - relacyjna teoria emocji
Emocja jako stan odnosi się do przemijającej reakcji na specyficzne rodzaje warunków.
(kiedy mówimy że ktoś przeżywa lub ujawnia gniew w jakimś czasie lub miejscu, mamy na myśli stan przemijający wraz ze zmianą tych warunków)
Emocja jako cecha odnosi się do pewnej skłonności, dyspozycji do reagowania w pewien szczególny sposób na konkretne warunki.
Cecha emocjonalna to tendencja do powtarzania danej emocji u tej samej osoby.
(są osoby gniewne, dumne, skłonne do poczucia winy itp.). oznacza to, że u taka osoba łatwiej i szybciej niż inni wpada w gniew, a kiedy już w ten gniew wpadnie to doświadcza i ujawnia tą emocję w większym natężeniu niż inni ludzie.
Relacja między jednostką a otoczeniem powtarzalność danej emocji wiąże się z właściwościami jednostki lub otoczenia w jakim jednostka przebywa.
(ktoś reaguje emocjonalnie z powodu cechy osobowości np. posiadania jakiegoś celu, wyznawania pewnych przekonań itp. )
Pojęcie cechy pokrywa się z pojęciem sentymentu czy postawy, które same w sobie nie stanowią emocji, lecz są skłonnością do pozytywnego lub negatywnego reagowania na daną osobę czy zdarzenie.
(gniew pojawia się dopiero w obliczu prowokacji). Odczuwanie jakiejś emocji np. dumy to nie to samo co mieć określoną cechę