Rzeźba terenu

Banada - równina w Ameryce Południowej nawiedzana wylewami rzek.

Brama - szerokie obniżenie między grupami górskimi.

Cypel - klin lądu wchodzący w morze.

Debrza - forma parowu wytworzona w zalesionym terenie o łagodniejszych zboczach i oddzielonym dnie.

Depresja - obszar lądowy leżący poniżej poziomu morza. Najgłębsza to rów Jordanu wraz z Morzem Martwym - 392 m p.p.m., największa - Kaspijska 710 000 km², najgłębszą kryptodepresją jest niecka Bajkału - 1164 m p.p.m.

Dolina - długa, najczęściej rozgałęziona forma terenu, powstała wskutek erozyjnej działalności rzeki stale płynącej lub okresowej.

Drumlin - podłużny niewysoki pagórek (dług. 100 - 150 m, wys. 5 - 60 m) pochodzenia polodowcowego, występuje gromadnie. W Polsce w okolicach Dobrzynia nad Wisłą zajmują 32 km².

Dział - silnie wydłużony pagórek lub wzgórze między dwiema dolinami.

Field - rozległy, silnie spłaszczony obszar noszący ślady lodowcowych przekształceń (liczne barańce, niewielkie wały).

Głaz - duży odłam skały litej, o rozmiarach od kilku decymetrów do kilku metrów.

Głaz narzutowy - eratyk - fragment skalny różnej wielkości przyniesiony przez lądolód.

Gołoborza - nagromadzenie bloków i gruzu skalnego, przeważnie pokryte roślinnością, występujące w szczytowych partiach niektórych gór.

Góra stołowa - stoliwo - góra o bardzo wyraźnie spłaszczonym, rozległym wierzchołku, odciętym ostrymi krawędziami od stromych stoków.

Górotwór - obszar górski jednolity pod względem krajobrazu lub sposobu powstania.

Grań - stromy, ostry, często poszarpany skalisty grzbiet górski.

Grapa - u górali podhalańskich stromy grzbiet wzgórza, urwisko.

Grzbiet - jest to podłużna wypukłość powierzchni ziemi położona na zboczu.

Holweg - głębocznica - forma przypominająca wąwóz, wytworzona w materiale zwięzłym, wskutek działalności kół wozów ułatwiających erozyjną działalność wód opadowych.

Jar - młoda dolina wycięta przez wodę w strukturze płytowej.

Kanion - głęboko wycięta dolina rzeczna o bardzo stromych zboczach.

Kar - cyrk lodowcowy - wklęsła kotlina, z trzech stron otoczona stromymi ścianami, często wypełniona wodą.

Karling - turnia o zboczach ograniczonych urwistymi ścianami.

Kem - pagórek lub wzgórze utworzone przez akumulację materiałów lodowcowych, z jednej strony ograniczony ścianą lodu.

Kopa - góra o stromych stokach i zaokrąglonym niezbyt szerokim wierzchołku.

Kotlina - rozległa, wklęsła forma terenu, otoczona ze wszystkich stron wzniesieniami i niezbyt wydłużona.

Kraina - określony i nazwany imieniem własnym teren, wyróżniający się zespołem cech fizyczno-geograficznych.

Krajobraz - ogół cech wyróżniających określony teren.

Kuesta - próg - stroma krawędź w terenie między łagodnie nachylonymi warstwami skalnymi, z których górne są twarde, odporne na wietrzenie, zaś dolne ulegają erozji.

Łęk - synklina - wklęsła część fałdu powstałego przez wygięcie warstw podczas procesu fałdowania.

Marmit - lejowate zagłębienie skalne o wygładzonych ścianach, wyżłobione pod lodowcem, wskutek wirowego ruchu wody i odłamów skalnych.

Masyw - zwarty i jednolity górotwór bez wyraźnych łańcuchów górskich i bez stromych szczytów.

Mogot - twardzielec, chom - ostaniec wznoszący się ponad powierzchnią krasowego zrównania.

Mulda - niecka, kotlina - szerokie, zamknięte wgłębienie o kształcie okrągłym lub eliptycznym, powstałe przez wgięcie warstw skorupy ziemskiej.

Muton - baraniec - podłużny lub kopulasty występ podłoża skalnego, wygładzony i porysowany przez lodowiec.

Nizina - teren znajdujący się na bezwzględnej wysokości od 0 do ok. 300 m nad poziomem morza. Rozległe niziny nazywamy niżem.

Nunatak - skalista wyspa wystająca spod lądolodu, ale nim nie pokryta.

Oronim - nazwa łańcucha górskiego (np. Tatry).

Ostaniec - góra lub wzgórze wznoszące się ponad powierzchnią zrównania, zachowane przed denudacją z powodu szczególnej odporności.

Oz - silnie wydłużona forma pagórkowata w postaci długiego, krętego wału, powstała w szczelinie lądolodu.

Pagórek - wypukła forma terenu o wysokości względnej kilku do kilkunastu metrów.

Parów - forma podobna do wąwozu, ale o łagodnych zboczach, przeważnie porośniętych roślinnością, o nieco szerszym dnie oddzielonym załomem od zboczy.

Peneplena - teren prawie poziomy, lekko falista równina.

Piedmont - równina wyżynna będąca przedpolem gór.

Pik - z ros. - stromy szczyt górski.

Plaja - takyr - płaski obszar pokryty iłem, mułem lub piaskiem, stanowiący dno bezodpływowego okresowego jeziora w suchym klimacie.

Płaskowyż - meseta - teren wyżynny, słabo rozczłonkowany dolinami o rozległej równinnej wierzchowinie.

Pobrzeże - bliżej nie określona część lądu w sąsiedztwie wybrzeża.

Podnóże - część terenu, z którego została wypiętrzona góra (lub góry).

Pojezierze - obszar młodej rzeźby glacjalnej, na którym występują liczne jeziora związane ze zlodowaceniem oraz formy rzeźby powstałe wskutek nagromadzenia osadów przez lądolód (moreny, drumliny, ozy, sandry, kemy).

Polje - duże zagłębienie kotlinowe o płaskim dnie, powstałe wskutek procesów krasowych - może być suche lub stale wypełnione wodą.

Przełęcz - obniżenie linii grzbietowej między dwoma wierzchołkami.

Przełom - odcinek doliny o dnie węższym, zboczach wyższych i bardziej stromych.

Przesmyk - wąski pas lądu między dwoma obszarami wód - morzami, jeziorami.

Przewieszka - ściana tak stroma, że odchylona jest w stronę doliny (obserwatora).

Region - określony i nazwany imieniem własnym teren, wyróżniający się zespołem cech krajobrazowych, naturalnych lub wynikających z działalności człowieka.

Rzeźba - ukształtowanie powierzchni Ziemi.

Sandr - zandr - rozległy, płaski stożek utworzony ze żwirów i piasków osadzonych przez wody wypływające spod lodowca i spływające z jego powierzchni.

Serak - wielka bryła lodu powstała wskutek łamania się lodowca na stromym progu skalnym w dolinie lodowcowej.

Siodło - jest to obniżenie grzbietu powstałe między dwoma sąsiednimi wzniesieniami.

Skalica - forma terenu, gdzie lita skała ukazuje się na powierzchni, nie przykryta zwietrzeliną (potocznie nazywana skałą). Zależnie od kształtów wyróżnia się: grzyby skalne, iglice, turniczki, chłopki, maczugi, materace, mury, kopy, ambony, baszty itp.

Spadek - nachylenie powierzchni terenu względem płaszczyzny poziomej. Jeżeli spadek wynosi np. 6,7% = 67 m/km, tzn. na długości jednego kilometra różnica wysokości wyniesie 67 m.

Szczyt - najwyższy punkt na wypukłej formie terenu (np. pagórek, wzgórze, góra).

Ściana - stok bardzo stromy, niemal pionowy, wysoki i obnażony.

Taras - terasa - płaski, poziomy próg na zboczu doliny rzeki lub nad brzegami morza, powstały wskutek wzmożonej działalności erozyjnej.

Teren - jest to dowolna część lądu o nieograniczonym zasięgu;

-	falisty - posiada długie skłony o niewielkich wysokościach, bez ostrych krawędzi, wysokości względne do 50 m;
-	pagórkowaty - posiada niewielkie wysokości względne (jak falisty), ale dość strome i krótkie stoki;
-	górzysty - posiada wysokości względne od 50 do 300 m, wzgórza mają dość strome stoki, niewielkie obszary równinne;
-	górski - wysokości względne przekraczają 300 m, dość strome stoki, częściowo skalisty, wyraźne działy wodne;
-	wysokogórski - posiada liczne formy polodowcowe lub lodowce, urwiste ściany skalne, ostre wierzchołki i granie.

Trawers - górski szlak wiodący w poprzek zbocza lub ściany górskiej.

Turnia - skalista góra o stromych ścianach i ostrym wierzchołku.

Urwisko - stroma, nieraz pionowa ściana podlegająca denudacji głównie przez obrywanie i odpadanie materiału.

Uwał - większa od lejka wklęsła forma krasowa.

Watt - płaski, szeroki pas wybrzeża, okresowo zalewany przez morze w czasie przypływu.

Wądół - forma parowu o błotnistym dnie, powstała wskutek pełznięcia napojonego wodą materiału skalnego (ziemistego).

Wąwóz - wydłużona wklęsła forma o jednostronnym spadku, urwistych zboczach i wąskim dnie.

Wertepy - teren trudny do przebycia dla ludzi lub pojazdów.

Widnokrąg - linia, wzdłuż której widoczna z danego stanowiska część terenu lub powierzchni morza, wydaje się stykać ze sklepieniem niebieskim.

Wierzchołek - jest to najwyższa część góry.

Wyżyna - powierzchnia lądu znajdująca się wyżej niż niziny. Rozległe wyżyny noszą nazwę wyżu.

Zbocze - jest to część góry między wierzchołkiem a podnóżem.

Zona - strefa - obszar wydzielony z większego obszaru.

Zlewisko - obszar, z którego wody powierzchniowe spływają do jednego morza lub oceanu.

Źleb - długa, wąska forma wklęsła na bardzo stromym stoku, wycięta w litej skale wskutek działalności wód deszczowych i roztopowych oraz osuwających się piargów i lawin kamienistych.

---