Definicja zmiany organizacyjnej.
Jak podaje Musiał (2002)zmiana organizacyjna to
przekształcenie istniejącego układu wg ustalonych
procedur przemieniające równocześnie rezultaty tego
Zarządzanie zmiana w kontekście
przekształcenia ukierunkowane przez celowość
wirtualizacja organizacji działań organizacji
PRZYCZYNY ZMIAN
PRZYCZYNY ZMIAN
Przyczyn zmian w organizacjach należy zatem upatrywać w coraz większym
Najistotniejsze zmiany w ramach organizacji zachodzą
niedostosowaniu się do zmieniających się warunków w otoczeniu zewnętrznym jak i
wewnętrznym
w następujących obszarach:
Do czynników mających wpływ na organizację ze strony otoczenia możemy zaliczyć
organizacyjnym,
następujące zmiany:
zmiany w zakresie prawa (handlowego, podatkowego, pracy, ubezpieczeń, transportu,
związków z otoczeniem,
bezpieczeństwa itd.) na obszarze działania;
zmiany naukowo techniczne (automatyzacja produkcji, komputeryzacja, nowe
strategii organizacji,
technologie, nowa organizacja pracy itd.) będące w zasięgu możliwości wdrożenia w
organizacji;
relacji wewnętrznych,
zmiany rynkowe; z jednej strony: rynek pracy, dostępność surowców, kapitału,
kulturowym. kooperantów; z drugiej strony: rynek zby tu dóbr i usług, wzrost potencjału
pieniężnego ludności oraz rozwój konkurencji;
zmiany społeczno kulturowe (nowe normy wartości, zapo trzebowanie na nowoczesne
produkty, doskonalsze lub nowe usługi itd.) pod wpływem wzorców z państw
sąsiednich.
Natomiast do czynników wewnętrznych wpływających na zmiany w Zmiany występujące wewnątrz
organizacji możemy zaliczyć przede wszystkim:
rozwój organizacji (formy: powstania, rozkwitu, stabilizacji, chylenia się
organizacji wg Drucker:
do upadku);
zaburzenia procesów samoregulacji w organizacji, które mogą
spowodować:
nieoczekiwane powodzenie, niepowodzenie,
zdarzenie zewnętrzne,
produkcja wyrobów na które nie ma już zbytu
nadmierne zgromadzenie wyrobów, które nie są poszukiwane na
niezgodność między rzeczywistością a wyobrażeniami
rynku i trzeba prowadzić akcje sprzedaży poniżej kosztów
członków danej organizacji,
wytworzenia,
starzenie się parku maszynowego, a w związku z tym wzrost
innowacja wynikająca z potrzeb procesu,
produkcji wyrobów z wadami,
nadmierne lub niepotrzebne do produkcji zapasy surowców
zmiany w strukturze przemysłu lub rynku, które
zaburzenia w rozliczeniach finansowych z otoczeniem i
wszystkich zaskakują,
pracownikami,
odchodzenie specjalistów i pracowników,
poczucie beznadziejności wśród pracowników i kierownictwa.
Zmiany występujące na
zewnątrz organizacji wg
Zarządzanie zmianą.
Drucker:
Zarządzanie zmianą to wszelkie działania mające na
celu usprawnienie przejścia organizacji przez okres
zmiany (transformacji), szczególnie koncentrujące się
zmiany demograficzne (zmiany w populacji),
na ludziach w organizacji  aby byli gotowi, byli w
zmiany w postrzeganiu np. mody,
stanie i chcieli przeprowadzić zmianę.
nowa wiedza.
Kroki w procesie zmian
Model Lewina
Uznanie potrzeby zmian
Rozmrożenie
Ustalenie celów zmian
Diagnoza istotnych zmiennych
Zmiana
Wybór odpowiedniej metody zmian
Planowanie wprowadzenia zmian
Zamrożenie
Faktycznie wprowadzenie
y
ródło: L. Clarke: Zarządzanie zmianą. Wyd. Gebethner i Ska, warszawa, 1997, s. 104.
Ocena i kontynuacja
y
ródło: R.W. Griffin: Podstawy zarządzania organizacjami. Wyd. PWE, Warszawa 2007, s. 412.
Krzywa wydajności
Najważniejsze działania w
zarządzaniu zmianą:
badanie stanu gotowości do zmian wśród
Poprzednia
pracowników,
Wydajność wzrasta
sytuacja
analiza potencjalnych z
ródeł oporu,
przygotowanie planu przeciwdziałania i komunikacji
Wydajność powraca do
zmian dla pracowników,
poprzedniego poziomu
okresowe monitorowanie.
zmiana
czas
y
ródło: L. Clarke: Zarządzanie zmianą. Wyd. Gebethner i Ska, Warszawa, 1997, s. 106.
wydajność
Bastion zmian
Wiedza
Podsumowanie metafora słonia.
Fakty
głowa
Zrozumienie
Zarządzanie zmianami w organizacji jest zadaniem
złożonym, wymagającym umiejętności zobaczenia
całego słonia
Emocje
umiejętności myślenia
Obawy
Więzi
serce systemowego.
Intuicja
intuicja
Wola posuwania się
naprzód
Wyrażanie swojej opinii
przez podejmowanie
y
ródło: L. Clarke: Zarządzanie zmianą. Wyd. Gebethner i Ska, Warszawa, 1997, s. 96.
działania
Nowe podejście: Metafora:
tradycyjne teorie organizacji nie są wystarczające do opisu
organizacji pozwala zrozumieć jeden rodzaj doświadczenia za pomocą
innego przez to, że sugeruje identyczność dwu rzeczy, których
normalnie nie uważalibyśmy za tożsame (np. życie i długa
wielu teoretyków organizacji opracowuje swe ujęcia, opierając
wijąca się droga, człowiek i lew)
się na metodach zapożyczonych ze sztuk pięknych i nauk
humanistycznych
zachęca do wyszukiwania podobieństw między przedmiotem
zainteresowania a czymś, co jest lepiej znane, a przynajmniej
posługiwanie się metaforą jest szczególnie użytecznym
znane w inny sposób
środkiem dostrzegania i rozumienia istoty danego zjawiska
Metafora: Historia stosowania metafor
Metafory zaczęto stosować w latach 20 tych XX wieku. Już
przedstawia specyficzny czy fundamentalny sposób
wtedy Taylor porównywał organizację do maszyny, a Maslow
postrzegania, myślenia i mówienia
prezentował podejście organizmowe
polega na utożsamianiu podobieństw między Jednak wówczas nie badano użycia metafor. Metafory jako
środki pomocne w rozumieniu organizacji znalazły
rzeczami odmiennymi
zastosowanie pod koniec lat 70 tych XX wieku
Metafory Morgana: Metafora maszyny:
W książce pt. Oblicza organizacji brytyjski teoretyk organizacji,
powstała na początku zeszłego stulecia, kiedy to w okresie
Gareth Morgan, poddał badaniom wiele sposobów
rewolucji przemysłowej wynaleziono wiele nowych maszyn
wykorzystywania metafory w teorii organizacji, jako środka
dominowała na początku XX wieku, a do klasycznej teorii
służącego rozumieniu i analizie organizacji
zarządzania weszła dzięki zainteresowaniu strukturą i
efektywnością
odnosi się do sposobów najlepszego zaprojektowania
Analizował podobieństwa między organizacjami a maszynami,
organizacji  zakłada, że podobnie jak w celu wykonania
organizmami biologicznymi, mózgiem, kulturą, systemami
pewnych zadań można zbudować maszynę, tak samo całą
politycznymi i sposobami niewolenia umysłów organizację można zbudować w celu realizacji wyznaczonych
celów
Metafora maszyny: Metafora organizmu:
organizacji to narzędzie służące wypełnianiu konkretnych
wyobrażenia związane z ewolucją biologiczną dostarczyły
(zwykle produkcyjnych) zadań
metafory organizmu
menedżer to postać inżyniera do spraw organizacji, którego
wskazuje, że podobnie jak żywe organizmy, organizacje zależą
zadanie polega na kierowaniu skuteczną i wydajną organizacją od otoczenia dostarczającego potrzebne im do życia zasoby
zamiast żywności i schronienia otoczenie organizacji dostarcza
w pewnym stopniu nawet dzisiaj oczekuje się, że organizacje
jej surowców, wiedzy, siły roboczej i kapitału, czyli zasobów
będą działać jak maszyny: powinny one rutynizować efektywne
wejściowych podlegających procesowi przekształcania, który
operacje, być przewidywalne i działać niezawodnie wszędzie,
podtrzymuje życie organizacji, podobnie do procesów
gdzie to możliwe trawiennych w organizmach żywych
Metafora organizmu: Metafora organizmu:
organizacja to żywy ustrój spełniający funkcje konieczne do
uznaje istnienie różnych gatunków organizacji przystosowanych
przetrwania, zwłaszcza przystosowania się do wrogiego świata
do różnych środowisk
zakłada, że skoro organizacja wymaga funkcji podtrzymujących
określa, że różne gatunki organizacji będą musiały stawić czoło
życie tak samo jak organizm żywy (trawienie, oddychanie,
różnym wymaganiom
krążenie), to musi dostosowywać się do szerszego otoczenia
nie może istnieć najlepszy sposób organizowania, który
uwypukla te procesy organizacyjne, które wiążą się z
sprawdzałby się równie dobrze w odniesieniu do wszystkich
przetrwaniem, a wobec tego kładzie też nacisk na
podtrzymywanie wymiany z otoczeniem organizacji
uwydatnia zależność od otoczenia, technologii jako procesu
przekształcania
Metafora kultury Pozostałe metafory:
organizacja to system znaczeń stworzonych i utrwalanych w
Inne metafory, które cieszyły się wśród teoretyków
wyniku stowarzyszania się ludzi mających wspólne wartości,
organizacji popularnością to: tekst, dyskurs, sztuka,
tradycje i zwyczaje
jazz i dramat
podkreśla zwyczaje i tradycje, opowieści i mity, artefakty i
symbole organizacji
Wśród popularnych wymienia się także: gra, podróż,
dżungla, rodzina, zoo, wojna
menedżer symbolizuje organizację, jest opowiadaczem historii i
przekazicielem tradycji
Metafora gry: Metafora gry:
organizacja jest zorientowana na realizację celu
trudności są głównie związane ze stworzeniem zgranego
cel możliwy jest do osiągnięcia tylko w przypadku zespołowej
zespołu zdolnego do osiągania zamierzonego celu
pracy wszystkich jednostek tworzących drużynę
sukces danego zespołu (organizacji) jest uzależniony od
każdy zawodnik  członek organizacji ma do zrealizowania
określona funkcję (podobnie jak zawodnik na boisku na umiejętności i kompetencji każdego zawodnika z osobna
określonej pozycji)
jedynym celem zespołu jest zwycięstwo
otoczenie jest uporządkowane
występują tu zarówno wygrani jak i przegrani
liderem jest trener odpowiedzialny za zrealizowanie
wyznaczonego celu o sile zespołu decydują najlepsi zawodnicy, którzy są bardzo
wiąże się z pojęciami trudności, ryzyka, zabawy, pracy cenieni w tego typu organizacji
zespołowej i przywództwa
Metafora podróży: Metafora dżungli:
organizacja utożsamiana jest z podróżą morską
podstawową cechą jest nieprzewidywalność oraz bardzo mała
w działaniu organizacji występuję pewnego rodzaju ryzyko, związane z
znajomość otoczenia
niepewnością
napotykane problemy są rozwiązywane przez każdego z pracowników
organizacja kierowana jest przez kapitana
 na własną rękę i tylko w zakresie własnego interesu
otoczenie określa się jako chaotyczne
w odróżnieniu od innych metafor, dżungla charakteryzuje się
agresywną postawą wobec innych jednostek
organizacja ma jasno sprecyzowany cel, którym jest dotarcie do lądu,
tak jak to ma miejsce w przypadku podróży trudno tu mówić o konkretnym celu
cel jest bardzo odległy, ale możliwy do osiągnięcia dzięki współpracy występuje brak pomysłu na kierowanie organizacją, nie ma
przywódcy, można jedynie mówić o przewodniku, którego zadaniem
wszystkich członków załogi
jest wyprowadzenie organizacji z dżungli
spełnienie celu jest możliwe dzięki ciężkiej i solidnej pracy wszystkich
członkowie organizacji kierują się zarówno doświadczeniem, wiedzą,
członków organizacji
jak i intuicją w rozwiązywaniu problemów
Metafora rodziny: Metafora zoo:
w organizacjach tych pojawia się stwierdzenie  jesteśmy jedną wielką podstawowymi cechami organizacji są nieprzewidywalność samej
rodziną organizacji oraz chaotyczność jej otoczenia
więzi pomiędzy poszczególnymi jednostkami opierają się na liderem organizacji jest opiekun, który sprawuje całkowitą władzę nad
wzajemnym zrozumieniu, przywiązaniu oraz szacunku firmą
podobnie jak w rodzinie, w hierarchii firmy każdy ma do spełnienia trudno wskazać konkretny cel, firma nastawiona jest raczej na
określone zadanie i określony zakres kompetencji alternatywne rozwiązania
ważną cechą jest zróżnicowanie potrzeb poszczególnych jej jednostek członkowie organizacji nie kontaktują się ze sobą w sposób naturalny
oraz zdawanie sobie sprawy z odpowiedzialności za pozostałe osoby
nie ma zagrożenia ze strony naturalnych wrogów, co powoduje
konflikty są rozwiązywane poprzez prowadzenie negocjacji zatracenie naturalnego instynktu obronnego przed zagrożeniami
ostateczne decyzje podejmowane są przez głowę rodziny, natomiast wzmacnia to rolę opiekuna, bez którego organizacja nie ma szans na
przed jej podjęciem, konsultuje on swoją decyzję z pozostałymi przetrwanie, a los poszczególnych jednostek w znacznym stopniu
osobami zależy od niego
Ograniczenia rozumienia
Metafora wojny: metaforycznego:
poznanie za pomocą metafor jest częściowe  oznacza, że może
istnieje konkretny cel, którym jest zwycięstwo
ono ujawniać jedynie podobieństwa między dwiema rzeczami,
otoczenie jest dosyć chaotyczne i nieprzewidywalne natomiast nic nie mówić o różnicach (pozostawiają białe plamy
w postrzeganiu)
organizacja wymaga zdecydowanego lidera, doskonałego stratega 
generała
istotnymi problemami są ryzyko, straty oraz poświęcenie
łatwo nadużyć metafory (metafora maszyny wykorzystuje
ważnym aspektem jest właściwy przepływ informacji, podobnie jak na
podobieństwa między maszynami a organizacjami, a przez to
wojnie, przepływ informacji odbywa się z góry na dół, czyli od
niedostatecznie podkreśla ludzkie aspekty życia w organizacji,
generała do żołnierza
takie jak uczucia czy symbole)
każdy posiada tyle informacji, ile potrzebnych jest do
zrealizowania swojego zadania
niezbędne wydaje się gromadzenie informacji o
przeciwnikach, rozpracowanie ich słabych i silnych stron
Ograniczenia rozumienia
Wirtualizacja przedsiębiorstwa
metaforycznego:
to proces prowadzący do stworzenia organizacji
wirtualnej
ograniczenia tych metafor sugerują, że samodzielnie żadna z
nich nie zapewnia zrozumienia wystarczającego do zbudowania
Pojęcie organizacji wirtualnej (przedsiębiorstwa
na nim wiedzy o organizacjach
wirtualnego) zostało wprowadzone przez W.
Davidowa i M. Malone a w 1992r, a
1992r
niemniej każda z nich powoduje częściowe zrozumienie
spopularyzowane rok póz
niej przez J. Byrne a.
składające się na współczesną teorię organizacji a obeznanie z
różnorodnymi metaforami, teoriami i perspektywami umożliwi
lepsze postrzeganie organizacji
Organizacja wirtualna
Organizacja wirtualna
Ujęcie procesowe
Ujęcie strukturalne
specyficzna struktura organizacyjna Zakres wąski  organizacja wirtualna pojmowana jest jako
firma, która prowadzi działalność w
opierająca się na różnorodnych formach
organizacja zdecentralizowana, składająca się z wielu rozrzuconych
sieciach komputerowych (Internet) lub
współdziałania w celu wspólnego
która, poza funkcjonowaniem na geograficznie jednostek działających na rzecz przedsiębiorstwa i
wykorzystania określonego dobra bądz

tradycyjnym rynku, prowadzi działania wykorzystujących do tego celu IT.
wykorzystania pojawiającej się szansy
(głównie chodzi tu o sprzedaż i
Organizacja jako całość nie istnieje w określonej lokalizacji. Centrala
rynkowej. Podstawowym elementem takiej
działania promocyjne) na rynku
jak i poszczególne jednostki organizacji istnieją w wymiarze
organizacji jest technologia informacyjna
wirtualnym,
fizycznym, natomiast wirtualne stają się połączenia między
organizacja zorientowana na końcowe
organizacja, która podlega ciągłej
poszczególnymi jednostkami przedsiębiorstwa
rezultaty. Skupia się wokół sieci współpracy,
ewolucji, przekształcając się i
które nie są ograniczone czasowo i
Zakres szeroki  organizacja wirtualna pojmowana jest jako
odtwarzając dla coraz to nowych celów
przestrzennie, lecz są ukierunkowane
organizacja niemająca fizycznego wymiaru, istniejąca tylko
biznesowych
na przedsięwzięcia. Zapewnia ona zarówno
formalnie, łączy różne przedsiębiorstwa, jednostki organizacyjne lub
organizacja ze skrajnie posuniętym
wysoki poziom integracji wokół zamierzenia
osoby indywidualne we wspólnym dążeniu do osiągnięcia określonego
outsourcingiem
strategicznego jak i połączenie odpowiednich
celu gospodarczego. Organizacja taka ma strukturę jedynie dla
umiejętności w celu realizacji tego
osiągnięcia wspólnego celu, a nie dla trwania i rozwoju samej
zamierzenia. Umożliwia zatem osiągnięcie
organizacji. Zakończenie realizacji zadania może doprowadzić do
poziomu produktywności niemożliwego
automatycznego zniknięcia organizacji wirtualnej z rynku.
do osiągnięcia w organizacjach tradycyjnych
Różnice pomiędzy organizacją tradycyjną
a organizacją wirtualną
Główne elementy organizacji wirtualnej to
ORGANIZACJA TRADYCYJNA ORGANIZACJA WIRTUALNA
istnieje często przez długi czas niejednokrotnie obejmuje okres realizacji sieć  składająca się ze zleceniodawców, instytutów, kompetencji
integratorów oraz
konkretnego przedsięwzięcia
wirtualnego przedsiębiorstwa  składającego się z
dużo elementów materialnych, głównie opiera się na mniejsze oparcie na kapitale materialnym
poszczególnych uczestników sieci.
kapitale materialnym
Inicjatorem przedsiębiorstwa wirtualnego lider (integrator),
trwają długo szybkość pojawienia się i znikania
który koordynuje aktywność uczestników. Lider otrzymuje
jest systemem koherentnym ograniczenie koherentności na rzecz niezależności
zamówienie na nowy produkt to opracowuje koncepcje produktu,
spełniającego wymagania klientów i wybiera sobie partnerów
znana struktura struktura wewnętrzna organizacji nie jest znana lub
posiadających kluczowe kompetencje, tworząc tak zwaną
jest zmienna
konstelację (zespół firm pracujący nad jednym produktem).
system sterujący w postaci członu kierowniczego brak ogólno organizacyjnego członu kierowniczego
Po zakończeniu określonego przedsięwzięcia, uczestnicy sieci
rozdzielają się i znowu funkcjonują samodzielnie. Po jakimś
powolne zmiany szybkość i elastyczność do dostosowywania się do
czasie, za sprawą następnego zlecenia, tworzy się nowa
zmian
konfiguracja sieci współdziałających ze sobą podmiotów.
może funkcjonować bez nowoczesnej technologii nie może funkcjonować bez nowoczesnej technologii
informacyjnej informacyjnej
Bibliografia:
Czynniki które pozwalają na tworzenie
B r i l m a n J.: Nowoczesne metody i koncepcje
przedsiębiorstw wirtualnych:
zarządzania. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
Wzajemne zaufanie poszczególnych partnerów w
Warszawa 2002
konstelacji,
C l a r k e L.: Zarządzanie zmianą. Wyd. Gebethner
Unormowany sposób wypełniania zadań (eliminacja
i Ska, Warszawa 1997
zadań nie tworzących wartości dodanej),
Umowy miedzy partnerami konkretyzujące
G r i f f i n R.: Podstawy zarządzania organizacjami,
współpracę,
Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2007
Synergia wynikająca z zespołowego działania,
P o t o c k i A.: Zachowania organizacyjne, Wyd.
Dobra komunikacja informacyjna, transportowa i
logistyczna między poszczególnymi podmiotami. Difin, Warszawa 2005
Raport o Kapitale Intelektualnym: www.innowacyjnosc.gpw.pl z
dnia 29.10.2009r.