Mit Internetu jako miejsca poszukiwania informacji
Agnieszka Jeran
Informacja
Informacja staje się kluczem, a może bardziej słowem-wytrychem, analiz współcze-
snego społeczeństwa i gospodarki. Analizy ekonomiczne traktują informację jak zasób,
analogicznie do kapitału czy ziemi (por. Dziuba, 2000: 13). Analizy socjologiczne posłu-
gują się wieloma nazwami obecnego stanu społeczeństwa (Dziuba, 2000: 11 12; Goliński,
2001; Goban-Klas, 1999: 27n.; Gontarz, 2001; KoS
ciański, 1999: 151; Łapa, 2001; Siciń-
ski, 1999: 20n), jednak najczęS
ciej chyba przywoływaną z nich jest  społeczeństwo infor-
macyjne , choć jest to zarazem jedna z bardziej niejasnych definicyjnie nazw. Niebagatel-
ny wpływ na upowszechnienie tego okreS
lenia mają wszelkiego rodzaju oficjalne,
programowe dokumenty, od Raportu Bangemanna począwszy.
Niezależnie jednak od szczegółowych rozróżnień definicyjnych niezmienną cechą
społeczeństwa informacyjnego ma być przetwarzanie informacji. Jego rozwój ma się na
nim opierać, x
ródłem bogactwa ma być umiejętnoS
ć ich obróbki (Gontarz, 2001), szybkoS
ć
z jaką potrzebne umiejętnoS
ci i technologie zostaną opanowane przez członków danego
społeczeństwa ma decydować o jego pozycji w strukturze gospodarki globalnej (por.: Ra-
port Bangemanna, 1994; Castells, 2003), jak i o położeniu klasowym poszczególnych jed-
nostek, jak zauważa bowiem Eco (2002: 539 540) najniższą klasę stanowiliby ci, którzy
nie mają dostępu do komputerów, S
rednią potrafiący korzystać z niego i zasobów Interne-
tu biernie, zaS
najwyższą potrafiący zaprzęgać komputer do analiz i odróżniać informacje
cenne od bezwartoS
ciowych. Można oczywiS
cie zgodzić się ze stwierdzeniem, iż jeden tyl-
ko zespół umiejętnoS
ci to zbyt mało, by mówić o klasach społecznych, niemniej Castells
w odsunięciu od sieci chce widzieć  najskuteczniejszą formę wykluczenia w naszej gospo-
darce i kulturze (2003: 13).
Jak jednak wskazuje cybernetyka samo podkreS
lenie znaczenia informacji (jej prze-
twarzania) niczego do analizy nie wnosi, każdy bowiem otwarty system, a więc wszystko,
co żyje, przetwarza informację, każde zjawisko, jakie można odnotować (a jakże często
również jego brak), jest samo w sobie informacją (por. Goban-Klas, 1999: 46). Jak stwier-
dza chociażby Gontarz   nie samo występowanie informacji, nie sama potrzeba posługi-
wania się wiedzą jest tym, co odróżnia społeczeństwo informacyjne od poprzednich form
rozwoju cywilizacyjnego (2001).
213
BG AGH
214 CzęS
ć I  Rozwój społeczeństwa informacyjnego  teoria i praktyka
Pozostaje zatem uS
ciS
lić nieco sformułowanie  przetwarzanie informacji . Jednym
z takich uS
ciS
leń może być zauważenie, że tym, co ma się dziać z informacją w społeczeń-
stwie informacyjnym jest jej wymiana, korzystanie z istniejących zasobów i opieranie na
nich aktywnoS
ci społecznej  w sferze gospodarki, kultury czy polityki. Wymiana infor-
macji pomiędzy jednostkami, organizacjami czy zbiorowoS
ciami ma bowiem przyczyniać
się do ich rozwoju. Z informacją rozumianą jako zasób wiąże się szereg wymogów kom-
petencyjnych, jakie spełnić musi podmiot tenże zasób wykorzystujący, które z kolei po-
wiązane są z kwestiami dostępu do informacji, jej sortowaniem, analizowaniem i wyko-
rzystywaniem. Innymi słowy, aby efektywnie korzystać z informacji, konieczne jest
opanowanie narzędzi i sposobów wykorzystywania informacji.
Kompetencje
W ten sposób przedmiotem rozważań stają się kompetencje niezbędne do przynoszą-
cego korzyS
ć jednostkom i społeczeństwom przetwarzania informacji (eksploracji danych,
która jest techniką odkrywania wiedzy, a więc ustrukturyzowanej informacji, w danych)
(por. Brzeziński, Morzy, Morzy, Rutkowski, 2002).
Lekka-Kowalik przywołuje Postmanowskie  kulturowe AIDS (2001: 189) wskazując
na brak umiejętnoS
ci przesiewania informacji, ich redukowania i używania. Eco zauważa
ten sam problem stwierdzając, że  między dysponowaniem milionami megabitów informa-
cji na jakiS
temat a niedysponowaniem ani jednym nie ma wielkiej różnicy (2002: 538),
bowiem w obu przypadkach informacja na nic się nie zda. Olbrzymia iloS
ć informacji do-
stępnych za poS
rednictwem Internetu (wystarczy wspomnieć, że bazy wyszukiwarki Google
obejmują ponad 3 miliardy zindeksowanych stron www, a przecież www to zaledwie wy-
cinek zasobów Internetu) stwarza problem ich selekcjonowania, a tym samym oznacza, że
im informacji jest więcej, tym większych kompetencji wymaga odnalezienie wS
ród nich
tych, które w danym momencie mają dla poszukującego znaczeniei są użyteczne.
Wydaje się, że można wyróżnić dwa poziomy kompetencji niezbędnych do korzysta-
nia z dobrodziejstw elektronicznych x
ródeł informacji. Wskazują je zresztą autorzy Celów
i kierunków rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce (2000: 13). Pierwszym jest
obsługa narzędzi, a więc komputera wraz z jego oprogramowaniem, drugim zaS
znajomoS
ć
sposobów pozyskiwania poszukiwanej informacji, a więc docierania do jej x
ródeł i ich se-
lekcjonowania.
Dostęp
y
ródła te mieszczą się, jak już wspomniano, w Internecie, a zgodnie z innymi okreS
le-
niami sieci sieci, Globalnej Infrastrukturze Informacyjnej czy Cyberprzestrzeni. Mimo pro-
stych i oswojonych w większoS
ci nazw, nie jest to oswojony obszar. Z technicznego punk-
tu widzenia jest to właS
nie sieć sieci, czyli sieć łącząca mniejsze i większe, publiczne
i prywatne sieci, obejmujące różne obszary geograficzne i społeczne. Jest też medium
umożliwiającym przepływ wszelkiego rodzaju informacji  a zatem infrastrukturą. Inne
spojrzenie pozwala widzieć w nim  gigantyczny hipertekst (Suszczyński, 2002: 529),
BG AGH
A. Jeran  Mit Internetu jako miejsca poszukiwania informacji 215
a więc przestrzeń informacji powiązanych odsyłaczami. Internet-medium jest siecią prze-
syłową (dla komunikowania synchronicznego i asynchronicznego), jako hipertekst jest ma-
gazynem informacji, gigantycznym chaotycznym archiwum, którego zawartoS
ć nieustannie
się zmienia. W tym to magazynie, po uzyskaniu dostępu, każdy może poszukiwać informa-
cji. Poza kompetencjami, które umożliwiłyby jej znalezienie, konieczne jest zatem spełnie-
nie podstawowego warunku, jakim jest możliwoS
ć rozpoczęcia poszukiwań. Zakończenie
ich sukcesem, wykorzystanie znalezionych informacji i powtarzanie tego procesu ma przy-
czyniać się do rozwoju całego społeczeństwa i pozwalać na nazwanie go informacyjnym.
Mit
Przekonanie, że właS
nie w ten sposób wykorzystywany jest Internet zdają się podzie-
lać zarówno politycy planujący rozwój społeczeństwa informacyjnego, jak i obserwatorzy
życia społecznego, czy wreszcie projektanci przyszłoS
ci w osobach autorów powieS
ci
science fiction1. Analizy zagadnień hipertekstu i jego potencjalnego zagrożenia dla trady-
cyjnej literatury (Suszczyński, 2002: 528; Eco, 2002: 541; Levinson, 1999: 210n.), opra-
cowania z zakresu e-gospodarki (od telepracy, przez e-marki, po wirtualne przedsiębior-
stwa) czy koncepcje e-demokracji, a wreszcie najbardziej chyba odległe pomysły na
wykorzystywanie ludzkiego mózgu jako biologicznego interfejsu dla wszczepionych pro-
cesorów zapewniających natychmiastowy dostęp do sieci i przetwarzanie danych (Fried-
man, 2000), opierają się na założeniu, że wszystkie zainteresowane podmioty będą poszu-
kiwać informacji w jej nieustannie rosnącym magazynie, jakim jest Internet.
Co więcej, ponieważ społeczeństwo informacyjne zdiagnozowano jako już istniejące 
choć może dopiero w zarysach i niektórych tylko aspektach, z pewnoS
cią zaS
tylko w nielicz-
nych miejscach naszego globu  poszukiwać można podmiotów, które owo  przetwarzanie
informacji prowadzące do rozwoju realizują. Skłania to do formułowania przekonania, że
Internet w swojej obecnej postaci spełnia rolę miejsca, w którym informacja swobodnie krą-
ży, jest wykorzystywana, przetwarzana i wytwarzana. Jednym z przykładów tego przekona-
nia jest stwierdzenie, że  w sieci jest wszystko (Castells, 1997; por.: Piłat, 2002; Price, 2000:
113n), że  wielka księga Internetu otwarta jest dla wszystkich i (...) nie ma takiej dziedziny
wiedzy, która nie byłaby na jej stronach reprezentowana (Kuligowski, 2002: 92), że połą-
czonym z siecią jednostkom grozi przeładowanie informacyjne (Lekka-Kowalik, 2001: 189;
Tidline, 1999), czy wreszcie, że sieć zastąpi (przez wchłonięcie i przenikanie, za sprawą di-
gitalizacji) wszelkie inne x
ródła informacji (Marciński, 2001). Internet ma być i staje się
miejscem, przestrzenią swobodnej wymiany informacji, jej składowania.
Nie znajdujące oparcia w rzeczywistoS
ci przekonanie to jedna z definicji mitu. Taki-
mi właS
nie przekonaniami jest częS
ć z przytoczonych wyżej2, przede wszystkim zaS
to,
które w młodych ludziach, zwłaszcza zdobywających wykształcenie, a więc studentach,
1
Interesujące zestawienie  wizji komunikacji jutra znalex
ć można w zbiorze McClelland (red.),
1998.
2
Przywołane wczeS
niej prace rozprawiają się jednoczeS
nie, przynajmniej częS
ciowo, z tymi mitami.
BG AGH
216 CzęS
ć I  Rozwój społeczeństwa informacyjnego  teoria i praktyka
chce widzieć forpocztę przyszłoS
ci, a więc grupę, która z możliwoS
ci oferowanych przez
Internet i dostęp do niego będzie korzystać jako pierwsza, a zatem która czyni to już teraz.
Mit jest iluzją, złudzeniem, czasem wizją. Mimo licznych analiz i programów przy-
bliżenia Polakom Internetu i utworzenia społeczeństwa informacyjnego, fakty wciąż prze-
noszą je w sferę mitu. Z Internetu korzysta obecnie 25% Polaków, dla połowy z nich jest
to kontakt sporadyczny (raz w tygodniu lub rzadziej) trudno nazwać go więc regularnym
i ciągłym korzystaniem z zasobów Internetu. Dla większoS
ci Internautów korzystanie to
jest przeglądaniem stron www (92%) i komunikowaniem z innymi Internautami, czy to
asynchronicznie (e-mail), czy synchronicznie (czat, rozmowa głosowa przez Internet). In-
ternauci to zwykle ludzie młodzi, dla jednej trzeciej z nich miejscem korzystania z Inter-
netu jest szkoła lub uczelnia (IPSOS, 2003).
Wyniki badań
Na podstawie tego rodzaju publikowanych raportów trudno ocenić znaczenie Inter-
netu jako x
ródła informacji, sposób jego wykorzystania do poszukiwania potrzebnych da-
nych i ich wymieniania. Niezbędne są bardziej ukierunkowane badania i takie właS
nie pod-
jęto w Instytucie Socjologii UAM (Zakład Socjologii Gospodarki i Struktury Społecznej).
Objęły one studentów tego Instytutu i przybrały formę grupowych wywiadów zognisko-
wanych (w grudniu 2002 roku) oraz badań kwestionariuszowych (w maju 2003 roku, ob-
jęły 127 studentów, jednak ze względu na charakter próby nie były to badania reprezenta-
cyjne). Dodatkowym x
ródłem informacji były obserwacje zachowań studentów
w dostępnych dla nich pracowniach internetowych.
W ramach zogniskowanych wywiadów grupowych prowadzono moderowaną dysku-
sję na temat x
ródeł, z jakich czerpana jest informacja. Prowadziło to do wskazywania na-
stępujących 10 x
ródeł informacji (kolejnoS
ć alfabetyczna): elektroniczne wersje prasy, In-
ternet, kontakty osobiste, książki, plakaty, prasa, radio, reklama, SMS oraz telewizja.
Następnie tworzone były hierarchiczne zestawienia tychże x
ródeł, które uwzględniały
wskazywane przez badanych kryteria istotne przy ocenie x
ródła informacji, a więc: aktu-
alnoS
ć informacji, wiarygodnoS
ć x
ródła i jego dostępnoS
ć, stopień, w jakim uzyskiwane
informacje są wyczerpujące. W hierarchiach tych Internet zajmował miejsca 4. lub 5.
Tabela 1
Oceny x
ródeł informacji
Wyczerpywalność
Aktuaność Wiarygodność Dostępność
(kompletność)
Strony www 5 5 4 5
Radio 6 5 4 7
Prasa 6 5 5 7
Telewizja 6 4 4 7
y
ródło: badania własne.
BG AGH
A. Jeran  Mit Internetu jako miejsca poszukiwania informacji 217
Pod względem szybkoS
ci dostarczania informacji, a więc ich aktualnoS
ci, ustępował
w ocenie studentów radiu, telewizji czy prasie, zaS
kryterium wyczerpywania (kompletno-
S
ci) stawia go za książkami, prasą czy wykładami.
Hierarchie otrzymane w wyniku pracy grup podczas wywiadów można porównać
z ocenami czterech najistotniejszych x
ródeł informacji (tym razem narzuconych badanym)
ze względu na cztery wymienione kryteria. Ocen dokonywano na skalach siedmiopunkto-
wych, a przedstawione zestawienie zawiera mediany ocen.
Z zestawienia tego wynika, iż  jako x
ródło informacji  strony www uznawane są za
mniej aktualne i dostępne niż pozostałe x
ródła, pod względem wiarygodnoS
ci nie ustępu-
ją radiu czy prasie, lecz otrzymywane informacje słabiej wyczerpują zagadnienie niż
w przypadku prasy.
Jako x
ródło informacji Internet nie jest więc oceniany wyżej niż pozostałe x
ródła, co
jest zgodne z tworzonymi przez badane wczeS
niej grupy hierarchiami. Należy dodać, że
oceniający korzystali z Internetu, zaS
charakterystyka wykorzystywania przez nich Sieci
oraz ich kompetencji jest następująca. Samoocena umiejętnoS
ci obsługi komputera wyno-
si 3 (mediana ocen w skali od 0 do 5), niemal wszyscy badani studenci deklarują znajo-
moS
ć obsługi edytora tekstu i przeglądarki internetowej, a 70% z nich potrafi posługiwać
się programem pocztowym. Z Internetu korzystają niemal wszyscy, bo 94%, przy czym co
czwarty deklaruje codzienną obecnoS
ć w sieci (większoS
ć do 2 godzin), a niemal 40% kil-
kukrotną w ciągu tygodnia (zwykle do 7 godzin). Wszyscy badani przeglądają strony
www, nieco mniej niż 90% z nich korzysta z poczty elektronicznej oraz możliwoS
ci wysy-
łania SMS-ów. Znacznie mniej popularne są różne formy komunikowania synchroniczne-
go (40%), listy dyskusyjne (21%), zaS
zupełnie marginalne zakupy, gry sieciowe czy zara-
bianie za poS
rednictwem Internetu. Jako miejsca, z których najczęS
ciej dokonywane są
połączenia do sieci badani wskazują równie często pracownię na uczelni, połączenie z do-
mu z wykorzystaniem modemu oraz połączenie z domu wykorzystujące łącze stałe (po ok.
jednej czwartej wskazań), jednak jako miejsca, z których zdarza się dokonywać połączeń
najczęS
ciej wskazywane są pracownie na terenie uczelni oraz kafejki internetowe (odpo-
wiednio 57% i 50% wskazań, wybór wielokrotny).
Dla 82% badanych Internet jest ważnym x
ródłem informacji, jednak nie wykonują oni
w nim zbyt licznych poszukiwań. R
rednia miesięczna liczba przeprowadzanych wyszuki-
wań informacji na poszczególne tematy jest następująca:
 zainteresowania  8 wyszukiwań,
 nauka  7,
 rozrywka  6,
 aktualnoS
ci  6.
Przy deklarowanych częstotliwoS
ciach i czasie spędzanym w Internecie, takie wyni-
ki nie S
wiadczą o prowadzeniu przez studentów intensywnych poszukiwań informacji. Bar-
dziej szczegółowe analizy miejsc, w których poszukiwana była informacja, pozwalają
stwierdzić, że jeS
li informacja związana była z nauką, to szukano jej głównie na stronach
BG AGH
218 CzęS
ć I  Rozwój społeczeństwa informacyjnego  teoria i praktyka
portali lub wortali, w elektronicznych wersjach czasopism oraz na stronach prywatnych.
Natomiast informacje związane z zainteresowaniami poszukiwane są głównie za poS
red-
nictwem wyszukiwarek. Tabela 2 przedstawia wyniki wskazań poszczególnych typów za-
sobów internetowych jako x
ródeł informacji.
Tabela 2
Wykorzystanie interenetowych x
ródeł informacji
Informacje związane z nauką Informacje związane z zainteresowaniami
Portale/wortale 70* 57
Bazy danych 30 20
Archiwa list dyskusyjnych 13 20
Elektroniczne wersje czasopism 62 58
Strony prywatne 48 58
Wyszukiwarki 10 84
* dane przedstawione jako odsetki, wskazania wielokrotne
y
ródło: badania własne.
Nieco odrębnym, lecz ze względu na znaczenie kontaktów pomiędzy osobami jako
x
ródła informacji, istotnym zagadnieniem związanym z wykorzystaniem Internetu jest ko-
munikowanie. WS
ród badanych dominowało asynchroniczne komunikowanie z jednym od-
biorcą  czy to poprzez pocztę elektroniczną, czy w postaci wysyłanych SMS-ów (po 90%
wskazań). Znacznie rzadsze okazało się komunikowanie synchroniczne, a więc różne po-
staci komunikowania w czasie rzeczywistym (40%), a tylko co piąty badany zamieszczał
w Internecie informacje skierowane do większej liczby odbiorców, najczęS
ciej były to wy-
powiedzi na forum dyskusyjnym.
Zebranie omówionych powyżej szczegółowo oraz nieprzytaczanych danych pozwala
na stworzenie swego rodzaju portretu studenta socjologii w Internecie. Łączy się z siecią
z domu lub uczelni, wysyła z niej SMS-y lub przegląda strony www związane z jego za-
interesowaniami, nie szuka za poS
rednictwem sieci pracy ani niczego nie kupuje. Nie po-
znaje też nowych znajomych, choć wysyła listy do znajomych poznanych poza siecią i nie
korzysta z dostępnych w Internecie baz danych. JednoczeS
nie deklaruje, że Internet jest dla
niego ważnym x
ródłem informacji, choć prasę uważa za bardziej wyczerpującą, zaS
stro-
ny www za x
ródło mniej dostępne i dostarczające mniej aktualnych danych niż prasa, ra-
dio czy telewizja.
Wnioski
Wskazano na znaczenie Internetu jako przestrzeni czy medium, którego zadaniem jest
umożliwianie dostępu do informacji. Za jego poS
rednictwem informacja ma przepływać
i umożliwiać każdemu sięgnięcie po nią, wykorzystanie jej i rozwinięcie w ten sposób sie-
bie i społeczeństwa. Przypisywane Internetowi właS
ciwoS
ci w znacznym stopniu są iluzja-
BG AGH
A. Jeran  Mit Internetu jako miejsca poszukiwania informacji 219
mi, mitami, a przeprowadzone badania wskazują, że dla studentów, którzy wszak mają sta-
wać się zalążkiem społeczeństwa informacyjnego, Internet nie stanowi, wbrew deklara-
cjom, istotnego x
ródła informacji. Wyszukują je oni sporadycznie, nie potrafią sięgać do
takich zasobów jak archiwa list dyskusyjnych czy bazy danych, a czas spędzany w sieci
wykorzystują przede wszystkim na komunikowanie. Skłania to do zastanowienia nad zna-
czeniem Internetu, rozbieżnoS
ciami pomiędzy programami urzeczywistnienia założeń spo-
łeczeństwa informacyjnego a ich realizacją oraz zachęca do pogłębienia badań.
Bibliografia
0[1] Borowski Z. 2001: Ideologia społeczeństwa informacyjnego a Internet, http://faq-
-bot.ziembor.waw.pl/zmb/internet/internet.html, 10.05.2003.
0[2] Brzeziński J., Morzy M., Morzy T., Rutkowski Ł. 2002: Algorytymy optymalizacji zapy-
tań eksploracyjnych z wykorzystaniem materializowanej perspektywy eksploracyjnej,
http://www.cs.put.poznan.pl/mmorzy/papers/RB006-02.pdf, 03.05.2003.
0[3] Castells M. 1997: Wszystko co ma znaczenie to wymiana impulsów w Sieci, http://maga-
zynsztuki.home.pl/globalizacja/castells/manuel_castells.htm. 25.04.2003.
0[4] Castells M. 2003: Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeń-
stwem, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań.
0[5] Cele i kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce 2000: dokument opraco-
wany przez KBN i Ministerstwo ŁącznoS
ci, http://www.kbn.gov.pl/cele/index1.html,
10.02.2003.
0[6] Dziuba D.T. 2000: Gospodarki nasycone informacją i wiedzą, Katedra Informatyki Go-
spodarczej i Analiz Ekonomicznych, Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet War-
szawski, Warszawa.
0[7] Eco U. 2002: Nowe S
rodki masowego przekazu a przyszłoS
ć książki, [w:] M. Hopfinger
(red.): Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku, Antologia, Oficyna Naukowa,
Warszawa.
0[8] Friedman C.S. 2000: Obcy brzeg, Wydawnictwo Mag, Warszawa.
0[9] Goban-Klas T. 1999: Społeczeństwo informacyjne i jego teoretycy, [w:] J. Lubacz (red.):
W drodze do społeczeństwa informacyjnego, OS
rodek Zagadnień Społeczeństwa Informa-
cyjnego Instytutu Problemów Współczesnej Cywilizacji, Warszawa.
[10] Goban-Klas T. 2001: Surfowanie czy żeglowania w cyberprzestrzeni czyli o wychowaniu
człowieka medialnego i mobilnego. Homo Internetus, http://www.agh.krakow.pl/agh/
dep/INS/konferencja/doc/Goban-Klas. doc, 12.03.2003.
[11] Goliński M. 2001: Społeczeństwo informacyjne  problemy definicyjne i problemy pomia-
ru, http://www.uci.agh.edu.pl/agh/dep/WNSS/konferencja/doc/Goliski.doc, 12.03.2003.
[12] Gontarz A. 2001: Człowiek w S
rodowisku informacji totalnej: narodziny społeczeństwa
informacyjnego, http://www.csw.art.pl/konwersatorium/gontarz.html, 10.05.2003.
[13] Haber L. H. 2001: Internetowa mikrospołecznoS
ć akademicka na przykładzie Akademii
Górniczo-Hutniczej w Krakowie, http://www.uci.agh.edu.pl/agh/dep/WNSS/konferen-
cja/doc/Haber.doc, 20.11.2002.
BG AGH
220 CzęS
ć I  Rozwój społeczeństwa informacyjnego  teoria i praktyka
[14] IPSOS 2003: Korzystanie z internetu w Polsce 3 kwietnia 2003 r, http://www.demo-
skop.com.pl/ 3_1_014. html, 10.05.2003.
[15] KoS
ciański A.J. 1999: Społeczeństwo informacyjne  propozycje konceptualizacji, [w:]
 Kultura i Społeczeństwo , nr 3/1999.
[16] Krok E. 2000: Istota społeczeństwa informacyjnego, [w:]  Zeszyty Naukowe Uniwersy-
tetu Szczecińskiego , nr 293, Szczecin.
[17] Kryszczuk M. 2002: Historia nowego medium  sieci Internet, [w:]  Kultura i Społeczeń-
stwo , nr 1/2002.
[18] Kubczak A. 2001: Cybersocjologia? Internet jako przedmiot zainteresowania socjologów,
http://arax.uci.agh.edu.pl/agh/dep/INS/konferencja/doc/Kubczak.doc, 20.03.2003.
[19] Kuligowski W. 2002: Internet: ziemia obiecana czy post coitum triste, [w:]  Kultura
i Społeczeństwo , nr 1/2002.
[20] Lekka-Kowalik A. 2001: Ukryte założenia idei społeczeństwa informacyjnego, [w:] T. Za-
sępa (red.): Internet. Fenomen społeczeństwa informacyjnego, Edycja R
więtego Pawła,
Częstochowa.
[21] Levinson P. 1999: Miękkie ostrze, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA,
Warszawa.
[22] Lubacz J. 1999: Kilka uwag   informacji  wprowadzających, [w:] J. Lubacz (red.):
W drodze do społeczeństwa informacyjnego, OS
rodek Zagadnień Społeczeństwa Informa-
cyjnego Instytutu Problemów Współczesnej Cywilizacji, Warszawa.
[23] Łapa A. 2001: Społeczeństwo informacyjne i jego problemy  konotacje socjologiczne,
http://www.agh.krakow.pl/agh/dep/INS/konferencja/doc/Lapa.doc, 10.05.2003.
[24] Marciński W. 2001: Idea Społeczeństwa Informacyjnego jako element globalnej strategii
rozwoju Unii Europejskiej, http://www.europa.edu.pl//topics/publika-
cje/2001/06/20/1511218.html, 03.02.2003.
[25] Marshall G. 1998: Dictionary of Sociology, Oxford University Press, Oxford New York.
[26] McClelland S. 1998: Opowiadania z przyszłoS
ci. Mistrzowie Science Fiction ukazują
dwadzieS
cia wizji komunikacji jutra, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA,
Warszawa.
[27] Piłat R. 2002: Internet i ludzki umysł, [w:]  Zeszyty szkolne , nr 3/2002 http://staszic.ifi-
span.waw.pl/%7Erpilat/zesz_3.html, 05.02.2003.
[28] Price G. 2000: Myths for Today, Hopes for Tomorrow, [w:]  Searcher , styczeń 2000, vol.
8, issue 1.
[29] Raport Bangemanna 1994: Członkowie Grupy Połączonego Komitetu Wysokiego Szcze-
bla ds. Społeczeństwa Informacyjnego, Zalecenia dla Rady Europejskiej. Europa i społe-
czeństwo globalnej informacji, http://www.cyberbadacz.pl/raport_bangemanna.html,
10.05.2003.
[30] Siciński A. 1999: Społeczeństwo informacyjne: próba nazwania naszych czasów, [w:]
J. Lubacz (red.): W drodze do społeczeństwa informacyjnego, OS
rodek Zagadnień Społe-
czeństwa Informacyjnego Instytutu Problemów Współczesnej Cywilizacji, Warszawa.
[31] Sienkiewicz P. 2001: Teoria rozwoju społeczeństwa informacyjnego,
http://www.uci.agh.edu.pl/agh/dep/WNSS/konferencja/doc/Sienkiewicz.doc, 20.03.2003.
BG AGH
A. Jeran  Mit Internetu jako miejsca poszukiwania informacji 221
[32] Suszczyński Z. 2002: Hipertekst a  galaktyka Gutenberga , [w:] M. Hopfinger (red.):
Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia, Oficyna Naukowa, War-
szawa.
[33] Teszner Ł. 1999: Kto mieszka w cyberprzestrzeni? O społeczeństwach internetowych, [w:]
W. Godzic (red.): Humanista w cyberprzestrzeni, RABID, Kraków.
[34] Tidline T.J. 1999: The Mythology of Information Overload, [w:]  Library Trends , zima
1999, vol. 47, issue 3.
[35] Walczak T. 2001: Społeczeństwo informacyjne a zadania statystyki, Wydawnictwo Aka-
demii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
[36] Zasępa T. 2001: Transformacja w kierunku społeczeństwa wiedzy i jej implikacje w spo-
łecznoS
ci europejskiej, [w:] T. Zasępa (red.): Internet. Fenomen społeczeństwa informa-
cyjnego, Edycja R
więtego Pawła, Częstochowa.
[37] Zieliński J. 2003: Coraz bliżej szeS
ciu milionów, http://www.winter.pl, 10.05.2003.
BG AGH