Projekt „Wiedza i umiejętności kluczem do sukcesu inżynierów Ochrony Środowiska oraz
Odnawialnych Źródeł Energii i Gospodarki Odpadami” współfinansowany przez Unię
Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Alkohole i fenole

1. Budowa cząsteczki alkoholi (wzory alkoholi pierwszo-, drugo- i

trzeciorzędowych). Wzory strukturalne i półstrukturalne, izomeria,
alkohole mono- i poli- hydroksylowe (izomeria szkieletowa, położenia
podstawnika), nazewnictwo systematyczne.

2. Właściwości chemiczne alkoholi, reakcje:

 spalania wobec różnej ilości tlenu
 zachowanie wobec sodu
 próba Lucasa ( reakcja chemiczna alkoholi z kwasem solnym w

obecności chlorku cynku)

 utlenienie do związków karbonylowych i ewentualnie do kwasów

karboksylowych

 odwodnienie do alkenów
 reakcję z nieorganicznymi kwasami tlenowymi i kwasami

karboksylowymi.

3. Budowa cząsteczki fenolu, nazewnictwo.
4. Właściwości chemiczne fenoli:

 kwasowość fenoli
 rekcje z roztworami wodorotlenków litowców, fenolany.
 reakcje podstawienia wodoru w pozycjach orto- i para- względem

grupy hydroksylowej w pierścieniu aromatycznym

Przykładowe zadania

1. Podaj wzory strukturalne następujących związków organicznych:

a. alkohol m-t-butylobenzylowy

c. cis-1,2-cyklopentanodiol

b. 1,3-butanodiol d. 1-fenylo-2-metylo-propan-1-ol

Projekt „Wiedza i umiejętności kluczem do sukcesu inżynierów Ochrony Środowiska oraz
Odnawialnych Źródeł Energii i Gospodarki Odpadami” współfinansowany przez Unię
Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2. Podaj przykłady reakcji gdzie alkohole wykazują właściwości kwasowe.
Uszereguj następujące alkohole według wzrastającej kwasowości:

a. 4-metylo-heptan-4-ol c. 2-metylo-heptan-4-ol

b. 2-metylo-heptan-1-ol d. metanol

3. Napisz schematy następujących reakcji:

a.

C

H

3

CH

3

CH

3

OH

+

Na

c.

OH

C

H

3

C

H

3

+

NaOH

b.

CH

3

CH

3

OH

C

H

3

KMnO

4

, H

2

O

d.

OH

C

H

3

Br

2

+

H

2

O

4 Podaj wzory i nazwy 4 izomerycznych alkoholi nasyconych

zawierających 6 atomów węgla w cząsteczce. Wskaż, które z tych
alkoholi dają w wyniku utlenienia aldehydy, a które ketony? Podaj
wzory oraz nazwy tych produktów utlenienia.