Tytuł oryginału:

AN ACUPRESSURE OF A FOOT - Hedi Mashafret

Opracowanie: Zespół Redakcyjny

Wydawnictwa STORCZYK

Redakcja

techniczna: Bogusław Berniacki

Korekta: Anna Bernacka

Projekt okładki: studio M0T1VE, Katowice

Druk i oprawa: TOMDRUK Zakład Usług Poligraficznych

Sosnowiec, ul. Slaropogońska 27

© Copyright by Wydawnictwo STORCZYK

ISBN 83-901517-3-1

SPIS TREŚCI

I. Wprowadzenie do teorii receptorów

1. Co to są receptory ? 7

2. Jak działają receptory ? 7
3. Dlaczego ukrwienie jest tak istotne ? 7

4. W jaki sposób można działać na receptory ? 8

5. Gdzie rozpoczynamy masaż ? 10
6. Możliwe reakcje po stosowaniu masażu 11

II. Układ wydalniczy

1. Nerki U

2. Moczowody 11

3. Pęcherz moczowy 11

III. Układ trawienny

I Jama ustna 13

2.Przelyk i żołądek ,. 14
3.Jelito cienkie 15

4.Jelito grube 15

5.Wątroba i pęcherzyk żółciowy 17

6. Trzustka 18

IV. Układ krwionośny

t. Serce 19

2. Naczynia krwionośne 19

V. Układ chłonny

1. Naczynia chłonne 21

2. Węzły chłonne 21
3. Chłonka 22
4. Śledziona 23

VI. Układ oddechowy

1 .Nos i jama nosowa 24

2.Krtań 24
3.Tchawica i oskrzela 24
4.Płuca 25

VII. Układ nerwowy

1. Mózgowie 27

2. Rdzeń kręgowy _, 27

VIII. Narządy i części ciała będące receptorami

wzajemnymi 29

IX. Układ narządów ruchu

1. Kręgosłup 32

2. Kości klatki piersiowej 33
3. Kości kończyny górnej 33
4. Kości kończyny dolnej 33

X. Narządy zmysłów

1. Narząd powonienia 35

2. Narząd smaku 35
3. Narząd wzroku 35
4. Narząd słuchu 35

XI. Gruczoły dokrewne

1. Przysadka 37

2. Tarczyca 38
3. Gruczoły przytarczyczne 38
4. Nadnercza 38

XII. Narządy płciowe

1. Narządy płciowe żeńskie 39

2. Narządy płciowe męskie 42

Obuwie 44

Receptory, które należy masować w przypadku
określonych dolegliwości 46

Legenda do rysunku prawej stopy:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.
11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.
19.

20.

21.

22.

23.

24.
25.

26.

27.

28.

29.

35.

36.

Głowa, lewa połowa

Zatoki czołowe,

lewa polowa

Pień mózgu,

mały móżdżek'

Przysadka mózgowa

Skroń, strona lewa,

nerw trójdzielny

Nos

Kark

Oko lewe

Ucho lewe

Ramię prawe
Umięśnienie

trapezoidalne
strona prawa
Tarczyca

Gruczoły przytarczyczne

Płuca i oskrzela

strona prawa

Żołądek

Dwunastnica

Trzustka

Wątroba

Pęcherzyk żółciowy

Splot słoneczny

Nadnercze,

strona prawa

Nerka,

strona prawa

Przewód moczowy

strona prawa

Pęcherz moczowy

Jelita cienkie

Wyrostek

robaczkowy

/ ślepa kiszka /

Zastawka

ileocoecalis

Grube jelito

skierowane

ku górze

Jelito poprzeczne

Kolano prawe

Gruczoły płciowe

/jajniki, jądra

strona prawa /

I. WPROWADZENIE DO TEORII RECEPTORÓW

l.Co to są receptory ?

Receptory to zakończenia włókien nerwowych lub inaczej wyspecjalizowane

komórki zmysłowe, odbierające ściśle określone bodźce zewnętrzne i wew­
nętrzne i przekazujące je w postaci impulsów do ośrodków nerwowych.

Receptory są wyspecjalizowanymi narządami, które odbierają różne postacie

energii i transformują je na bodźce nerwowe.

Można wyróżnić kilka rodzajów receptorów:

- telereceptory - odbierające bodźce wzrokowe i słuchowe, a poniekąd także

węchowe i smakowe, są to narządy wymienionych zmysłów;

- eksteroreceptory - odbierające bodźce dotykowe i cieplne, zawarte są

w skórze i błonach śluzowych;

- proprioreceptory - odbierające bodźce czucia głębokiego / ułożenia .ruchu,

ucisku /, stawowo-mięśniowego, należą do nich również wrzecionka
mięśniowe i narządy Golgiego w ścięgnach oraz receptory położone
w stawach, wiązadłach, okostnej;

- intcroceptory - odbierające bodźce z narządów wewnętrznych, naczyń

krwionośnych.

Receptory, które nas interesują, to receptory znajdujące się w stopach.
W stopach znajduje się wiele receptorów czucia powierzchownego o różnej
budowie i funkcji.

2. Jak działają receptory ?

Receptory są miejscem zmieniającym poszczególne rodzaje energii bodźców

na swoistą dla układu nerwowego energię potencjału czynnościowego.
Z każdego receptora prowadzą odrębne drogi informacyjne w postaci włókien
nerwowych do pól czuciowych kory mózgowej, gdzie powstają odpowiednie

wrażenia zmysłowe.
Masaż .jako bodziec mechaniczny, którego źródłem jest odpowiednia praca rąk
masażysty na tkankach pacjenta, wywołuje ze strony organizmu reakcję zwaną
odczynem, w którym zostaje pobudzony układ krążenia.

3. Dlaczego ukrwienie jest tak istotne?

Układ krążenia spełnia wiele różnych czynności w organiźmie człowieka.

Podstawowe funkcje sprowadzają się do:

- transportu tlenu z pluc do tkanek obwodowych oraz dwutlenku węgla

w kierunku odwrotnym.

- transportu ciepła z narządów o dużej przemianie materii do skóry, poprzez

którą usuwany jest jego nadmiar z organizmu;

- transportu związków energetycznych z ich źródeł pozamięśniowych

/tkanek tłuszczowych, wątroby / do mózgu i mięśni;

- transportu metabolitów z mięśni i innych tkanek do narządów, w których

ulegają dalszej przemianie /wątroba, nieczynne mięśnie/ lub usuwaniu
/nerki/;

- transportu hormonów i innych substancji biologicznie czynnych między

tkankami, w których powstają i tkankami, na które działają oraz do narzą­
dów, w których ulegają eliminacji.

-7-

Leg legenda do rysunku

lewej stopy

1.

2.

3.

4.

5,

6.
7.

8.

9.

10.

1 1.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

20.
21.

22.

23.

24.

25.

29.

30.

31.

32..
33.

34.

35.

36.

Głowa. mózg.

strona prawa

Zatoki czołowc.

strona prawa

Pień mózgu,

mały móżdżek

Przysadka mózgowa

Skroń, strona prawa

nerw trójdzielny

Nos

Kark

Oko prawe

Ucho prawe

Ramię lewe

Umięśnienie

trapezoidalne.

strona lewa

Tarczyca

Gruczoły przytarczyczne

Płuca, oskrzela.

strona lewa

Żołądek

Dwunastnica

Trzustka
Splot słoneczny
Nadnercze.

strona lewa

Nerka.

strona lewa

Przewód moczowy.

strona lewa

Pęcherz moczowy

Jelita cienkie

Jelito poprzeczne

Jelito grube.

skierowane w dól

Odbytnica

Odbyt
Serce

Śledziona

Kolano lewe

Gruczoły płciowe

/jajniki, jadra

strona lewa /

4. W jaki sposób można działać na receptory?

Działanie bodźców mechanicznych na skórę przejawia się jako odczucie

ucisku lub dotyku.
Aktualnie przyjmuje się, że minimalną powierzchnią do wywołania odczynu jest

10% powierzchni ciała, przy czasie trwania 10 minut.

W zasadzie każdy receptor stopy można masować bez szkodliwych

konsekwencji przez 5 minut. W przypadku ostrego ataku można ten czas

podwoić. Ostrożność zaleca się tylko przy receptorach wątroby i kręgosłupa.

Receptor wątroby może być masowany powyżej 5 minut tylko wtedy, gdy mamy

do czynienia z wystarczającą wydolnością nerek. W przeciwnym razie zbyt duża

ilość toksycznych produktów nie będzie mogła zostać przez nerki wydalona.

Pamiętać też należy o tym, że inaczej reaguje na masaż dziecko, inaczej człowiek

dorosły, inaczej osoba zmęczona, inaczej choleryk, inaczej flegmatyk.

Chcąc dostarczyć każdemu odpowiednią do wywołania odczynu ilość bodźców,

należy uwzględnić wszystkie indywidualne cechy psychofizyczne.

Niezależnie od zasygnalizowanych niezbędnych parametrów zabiegu, popraw­

ność wykonania masażu wymaga spełnienia niżej wymienionych warunków:

- tkanki masowane powinny być rozluźnione;

- podczas masażu należy uwzględnić stopniowe przechodzenie od bodźców

na tkanki powierzchowne do bodźców na tkanki głębiej położone;

- przy stosowaniu masażu należy uwzględnić odpowiedni kierunek

wykonywania masażu, zgodny z anatomiczną budową okolicy masowanej.

Jako podstawowe przyjmuje się kierunki:

- dla układu żylnego kierunek dosercowy,

- dla układu chłonnego kierunek do najbliższych węzłów chłonnych,

- dla układu nerwowego kierunek od odcinków obwodowych do

ośrodkowego układu nerwowego,

- dla mięśni kierunek zgodny z ich anatomicznym przebiegiem.

W przypadku wystąpienia wielu objawów chorobowych, należy w pierwszej

kolejności stosować masaż na objawy najbardziej uciążliwe.

Przygotowanie pacjenta do zabiegu wynika z toku zabiegu i podstawowych

wymogów higienicznych.

Chory powinien odsłonić miejsce zabiegu przez odpowiednie rozebranie się.

Istotne jest, aby zapewnić swobodny przepływ krwi i chłonki w obrębie obszaru

masowanego. Odzież, zwłaszcza powyżej masowanego miejsca, nic może

uciskać tkanek. Skóra powinna być czysta, nie mogą na niej występować zmiany

chorobowe, mogące stanowić źródło infekcji lub pogorszenia się zdrowia

chorego.

Przy masażu wszystkich receptorów na podeszwie stopy: stopa osoby masowanej

powinna leżeć na kolanach masażysty, aby mógł mieć do niej swobodny dostęp

/rys 1/
Przy masażu receptorów w obrębie palców i kości śródstopia: masowana osoba

winna zgiąć nogę w kolanie i pozostawić stopę na kolanach masażysty /rys.2.1

Przy masażu okolic pięt, kostek i górnej części nogi: masowana osoba powinna

obracać się i nastawić masażyście wewnętrzną lub zewnętrzną część nogi.

/rys.3/

-8-

Prócz masażu możemy postępować z naszymi stopami inaczej.

Kiedyś człowiek poruszał się bez "osłony", jaką jest obuwie. Dzięki temu jego

stopy poddawane były stale "masażowi" podłoża, po którym stąpał. Niestety

-9-

środowisko człowieka wymaga od niego noszenia butów, co nic daje tej

możliwości oddziaływania podłoża na jego stopy. Musimy więc sami zadbać

o to, by często nasze stopy miały bezpośredni kontakt z podłożem, po którym

stąpamy. Kiedy to tylko możliwe pozwólmy odpocząć naszym stopom i stąpajmy

boso po piasku, trawie, ziemi.

Można do tego celu używać płytę TREMA , którą wyposażono na powierzchni

w różne wypukłości, by pobudzać receptory naszych stóp.

Wypukłości te są małe, średnie i duże. Wypukłości małe pobudzają receptory

i mięśnie głębokie stopy. Wypukłości średnie można wykorzystać przy wyko­

nywaniu takich czynności, jak prasowanie, oglądanie telewizji, czy golenie.

Duże wypukłości oddzialywują na ścięgna mięśniowe łydek , u wielu ludzi

skróconych, a przez to bolesnych. Dzięki temu stopa utrzymywana jest

w prawidłowej - anatomicznej pozycji, a receptor kręgosłupa, przebiegający

lekko z boku sklepienia stopy, może być pobudzony.

5. Gdzie rozpoczynamy masaż?

Jeżeli nie mamy do czynienia z ostrym przypadkiem / tj.migreną, zranieniem/

masaż rozpoczynamy w sposób następujący:

- nerki, moczowód, pęcherz moczowy, by substancje wyzwolone na skutek

masażu zostały szybko wydalone;

- głowa -jako centrum sterujące wszystkimi narządami;

-10-

/ - żołądek, jelita, wątroba, trzustka - jako narządy odpowiedzialne za

przemianę materii;

- punkty limfatyczne -jako układ odpowiedzialny za odporność ustroju;

- pozostałe wrażliwe punkty.

6. Możliwe reakcje po stosowaniu masażu:

- opuchnięcie nadgarstków,

- powiększenie występujących wcześniej żylaków,

- podwyższenie temperatury ciała,

- zwiększenie dolegliwości bólowych w danym narządzie.

Wszystkie te reakcje mają charakter przejściowy i ustępują po pewnym czasie.

Należy zawsze liczyć się z ich wystąpieniem i pamiętać, by nic przerywać

masażu.

II. UKŁAD WYDALNICZY

Do narządów moczowych należą: nerki, miedniczki nerkowe, moczowody,

pęcherz moczowy, cewka moczowa.

1. Nerki - są położone w jamie brzusznej, nerka prawa położona jest nieco

niżej niż nerka lewa. Wnęki nerek położone są na wysokości II kręgu

lędźwiowego. Czynność nerek dzieli się na zewnątrzwydzielniczą i czynność

wewnątrzwydzielniczą. Czynność zewnątrzwydzielniczą związana jest z tworze­

niem się w nerkach moczu, zaś wewnątrzwydzielniczą dotyczy wytwarzania

w nerkach związków aktywnych, wydzielanych do krwi.

Receptor nerek znajduje się w środku stopy / rys.4 /, a więc w miejscu

prawic niedostępnym przy chodzeniu. Znajduje się on dość głęboko.

Poprzez masaż następuje zwiększone ukrwienie nerek, poprawia się ich

wydolność. Można to stwierdzić po 1 - 6 tygodniach masażu, gdy mocz zmienia

swoje zabarwienie i staje się żólto-brunatny lub czerwono-brunatny. Może

zmienić się też zapach moczu.

Zakłócenia w pracy nerek mogą prowadzić do:

- kamieni nerkowych,

- nadciśnienia tętniczego krwi,

- miażdżycy,

- niewydolności nerek.

2. Moczowody łączą miedniczki nerkowe z pęcherzem moczowym.

Schorzenia moczowodów mogą prowadzić do wstecznego odpływu moczu do

nerek, nadciśnienia tętniczego, niewydolności nerek.

Receptor moczowodów - /rys Al.

3. Pęcherz moczowy - jest narządem, zbierającym mocz spływający do

niego porcjami z moczowodów. Położony jest w miednicy mniejszej za

spojeniem łonowym. Pęcherz moczowy opróżnia się co jakiś czas przez cewkę

moczową.

-11-

Schorzenia pęcherza moczowego to przede wszystkim zapalenie, wskutek inie­
kcji bakteryjnej lub wywołane czynnikami toksycznymi. Powstaniu zapalenia
sprzyja zaleganie w nim moczu.

Przykłady - Kamienie nerkowe

Pani F. zajęta była przeprowadzką do nowego mieszkania, gdy odczuwać zaczęła
dolegliwości bólowe w okolicy kręgosłupa. Początkowo sądziła, iż jest to wynik
nadmiernego obciążenia kręgosłupa pracą. Jednak ból utrzymywał się i dokuczał
coraz dotkliwiej. Po konsultacji lekarskiej okazało się, że pani F. cierpi

z powodu kamieni nerkowych. Zalecono leczenie operacyjne.
Po upływie 2 lat dolegliwości powtórzyły się. Ponieważ bóle nasilały się,
zalecono operacyjne usunięcie kamienia, którego obecność wykazały badania.
Duży kamień utkwił w moczowodzie i powodował silne napady kolki nerkowej.
Ojciec pani F. opowiedział jej o terapii receptorowej. Po kilku dniach zgłosił się
do mnie. Biorąc pod uwagę wrażliwość jej receptorów, mogłam dokładnie

ustalić położenie kamienia. Po pierwszym masażu poczuła się lepiej. W domu
masowała receptory 1 godz. dziennie. Zmianie uległa też dicta. Stan pacjentki
poprawiał się z dnia na dzień. Po 3 tygodniach czuła sie już zupełnie dobrze.

Poddała się badaniom, które wykazały iż nerki i moczowody były wolne od
kamieni.

Innym schorzeniem jest tzw. atonia pęcherza moczowego, do której dochodzi

wskutek niedowładów mięśni pęcherza / np. po porodzie, zabiegach opera­
cyjnych /.

Receptor pęcherza znajduje się na wewnętrznej krawędzi stopy, nie

dochodząc do pięty /rys. 4/.

Receptor przewodu moczowego prowadzi do receptora pęcherza po

wewnętrznej stronic pięty /rys. 5/.

Zapalenie pęcherza moczowego można wyleczyć poprzez masaż stosunkowo
szybko.

Rys.4.

22 Nerki
23 Przewód

moczowy

24 Pęcherz

Rys. 5.

51 Cewka moczowa

Przykłady - Atonia pęcherza

Pani J. po urodzeniu dziecka cierpiała na
atonię pęcherza - przy wypełnionym

-12-

pęcherzu występowało parcie na mocz, ale po oddaniu kilku kropel moczu,
silny ból uniemożliwiał dalsze jego oddawanie. Pani J. była leczona 1,5 roku,
lecz bez rezultatów .
Gdy zgłosiła się do mnie, jej stan był poważny, a psychika u granic

wytrzymałości.
Co pokazał receptor?. Schorzenie dotyczyło obu nerek, moczowodów i pęcherza.
Wskutek nie wydalania mocznika, kreatyniny i kwasu moczowego w ilości
należnej, ucierpiały inne narządy, które należało także uwzględnić przy masażu.
Już po pierwszym zabiegu pani J. poczuła się lepiej. W domu kontynuował
masaże małżonek. Po 10 dniach z radością poinformował mnie, że żona mogła

po raz pierwszy przez cały dzień normalnie oddawać mocz.

III. UKŁAD TRAWIENNY

Do układu trawiennego należą: jama ustna / wraz ze ścianami i narządami

w niej zawartymi /, gardziel, gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube
oraz wątroba i trzustka - dwa gruczoły nie należące bezpośrednio do układu

trawiennego, ale związane z nim rozwojowo, topograficznie i czynnościowo.

1. Jama ustna stanowi początek układu trawiennego. Rozpoczyna się szparą

ust, przechodząc ku tyłowi w gardziel. Ściany jamy ustnej stanowią: wargi,
policzki, podniebienie i tzw. dno jamy ustnej. Do narządów jamy ustnej zalicza
się zęby. W błonie śluzowej jamy ustnej znajdują się liczne, drobne gruczoły
ślinowe. Spożyte pokarmy zostają w przewodzie pokarmowym poddane obróbce
mechanicznej i chemicznej, tak by mogły zostać wchłonięte. Pokarmy o stałej
konsystencji wprowadzone do jamy ustnej są rozdrabniane w czasie żucia
i mieszają się ze śliną.

Żucie powinno trwać tak długo, aż pokarm i r

odpowiednio rozdrobniony i nasycony śliną utworzy Rys.6. I
kęs, który może zostać połknięty.

Receptor szczęki znajduje się około 5 mm przed

środkiem pierwszego stawu dużego palca u nogi.
/rys.6/

Receptor żuchwy sięga od środka pierwszego

stawu dużego palca do około 5 mm poniżej drugiego
stawu. Należy pamiętać, że wszystkie receptory w
głowie leżą po stronach przeciwnych, a więc prawa

polowa szczęki i żuchwy znajduje się w lewym
dużym palcu i odwrotnie /rys 61.
Schorzenia:

- bóle zębów,
- zapalenie błony śluzowej wskutek złego ułożenia

protez zębowych,

- paradentoza. 46 Dolna szczęka

47 Górna szczęka

\

-13-

Przykłady - Trudności przy używaniu sztucznych szczęk

Pani W. przyszła do mnie zrozpaczona, gdyż wskutek źle dobranych protez
zębowych, nie potrafiła z nich korzystać i po prostu należycie gryźć pokarmu.
W ciągu 6 lat schudła 30 kg. Ucisk receptora sprawił jej duży ból. Poradziłam

jej, by masowała strefę receptora codziennie przez 10 minut / każdą stopę /.

Po 10 dniach pani W. przyszła do mnie odmieniona - promienna i zadowolona,
gdyż potrafiła, korzystając ze swoich protez, bez bólu spożywać posiłki.

Paradentoza Pan T. chorował długo na paradentozę. Zgłosił się do mnie w chwili, gdy ruszały

mu się wszystkie zęby. Rozpoczęliśmy masaże - codziennie 5 minut każdą stopę.
Uzupełniono braki witamin w diecie i wynik nic dal na siebie długo czekać. Po
miesiącu zanotowałam dużą poprawę, a po 18 miesiącach leczenia ustąpiły
wszystkie objawy choroby.

2. Przełyk i żołądek

Przełyk jest narządem pośredniczącym w przekazywaniu pokarmów z gardła do
żołądka. Nic zachodzą w nim procesy trawienia i wchłaniania.
W żołądku znajdują się gruczoły, zbudowane z czterech rodzajów komórek,
które produkują sok żołądkowy.
Żołądek spełnia w organizmie człowieka trzy zasadnicze funkcje - gromadzenie
i przechowywanie spożytych pokarmów, trawienie ich i wyjaławianie.
Pokarmy płynne szybko przechodzą przez żołądek. Pokarmy o konsystencji
stałej składające się z węglowodanów pozostają w żołądku kilka godzin. Dłużej
pozostają pokarmy o przewadze białek, a najdłużej bogate w tłuszcze.
Zmieszanie się treści pokarmowej z sokiem żołądkowym rozpoczyna właściwe
trawienie w żołądku. Sok żołądkowy wydzielany jest w ilości ok. 3 l/dobę. a za­
wiera kwas solny, enzymy trawienne, śluz. solc mineralne i wodę.

Receptor żołądka - strefa

receptora-żołądka znajduje się nieco
poniżej brzuśćca dużego palca stopy.

Strefa ta ma wielkość mniej więcej
opuszka kciuka. Receptor znajduje się
w obu stopach, /rys.7/.
Schorzenia

- zapalenia żołądka ostre / wymioty.

uczucie osłabienia, gniecenie i po-
bolewanie "w dołku" / wskutek
błędów dietetycznych,

- zapalenie żołądka przewlekle

/ uczucie ucisku, pobolewania

"w dołku", mdłości, zgaga,
odbijania /,

- choroba wrzodowa żołądka

i dwunastnicy

- rak żołądka.

Rys. 7

15 Ż o l ą d e k 18 Wątroba

16 Dwunastnica 19 Pęcherzyk żółciowy
17 Trzustka

-14-

P r z y k ł a d y - Wrzody żołądka

Pewnego dnia zgłosił się do mnie pan J. ,który cieipiał na wrzody żołądka
i dwunastnicy. Receptory potwierdziły jego schorzenia. W miejscu receptora

utworzył się złóg wielkości migdału, który powodował ból przy ucisku. Receptor
był masowany dziennie przez 20 minut. Już po 7 dniach poczuł się lepiej, mógł
wrócić do pracy. Po następnych 2 tygodniach bóle ustąpiły całkowicie, a po
5 tygodniach, badania nie wykazały obecności wrzodu.

3. Jelito cienkie

Jelito cienkie składa się z dwunastnicy, jelita czczego i jelita krętego.
Dwunastnica ma kształt litery C i dzieli się na część górną, zstępującą i część
dolną, a ta z kolei na część poziomą i część wstępującą. Dwunastnica leży
między odźwiernikiem żołądka, a jelitem czczym. Początkowy odcinek jest
rozszerzony i nosi nazwę opuszki dwunastnicy, jest on najczęstszym miejscem
lokalizacji owrzodzeń.
W jelicie cienkim treść pokarmowa jest trawiona do składników prostych, które

w tym odcinku przewodu pokarmowego są wchłaniane do krwi.

Treść pokarmowa jest przesuwana przez fale perystaltyczne. Skurcze perysta-

ltycznc rozpoczynają się w opuszce dwunastnicy i przesuwają się w postaci fali
perystaltycznej przez kolejne odcinki jelita cienkiego i jelita grubego aż do
odbytu. W błonie śluzowej dwunastnicy występują gruczoły dwunastnicze,

wydzielające gęsty śluz, który zabezpiecza błonę śluzową dwunastnicy przed
działaniem silnie zakwaszonej treści żołądkowej.

W dwunastnicy też, a dokładnie w fałdzie podłużnym, znajduje się tzw. bro­
dawka większa dwunastnicy - miejsce wspólnego ujścia przewodu żółciowego

wspólnego i przewodu trzustkowego.

Receptor dwunastnicy - znajduje się

bezpośrednio pod receptorem żołądka.
Często w tym miejscu wyczuwa się
stwardnienie wielkości migdału.
Receptor dwunastnicy Irys.II należy
masować na obu stopach.
W błonie śluzowej jelita cienkiego
znajdują się gruczoły jelitowe, wytwarza­

jące sok jelitowy, który zawiera enzymy

trawienne rozkładające związki zawarte

w treści jelitowej do składników prostych,
wchłanianych do krwi.

Receptor jelita cienkiego - ma swoje

odbicie w obydwu stopach /rys.8/

4.Jelito grube 25 Jelita cienkie

Jelito grube jest końcową częścią przewodu pokarmowego. Dzieli się na jelito
ślepe wraz z wyrostkiem robaczkowym, okrężnicę i odbytnicę. Jelito grube
tworzy rodzaj obramowania otaczającego położone w części środkowej jamy
brzusznej pętle jelita cienkiego.

-15-

Jelito ślepe, zwane też kątnicą, jest początkowym odcinkiem jelita grubego.

Około 3 palce powyżej jego początku uchodzi do jego ściany jelito kręte,

a w jego ujściu znajduje się fałd błony śluzowej, tj. zastawka krętniczo-kątnicza,

która zapobiega cofaniu się treści pokarmowej z jelita grubego do jelita
cienkiego. Od podstawy jelita ślepego odchodzi wyrostek robaczkowy.

Na wysokości III kręgu lędźwiowego okrężnica przechodzi w końcowy odcinek

jelita grubego, odbytnicę.

W jelicie grubym zachodzą cztery zasadnicze procesy: ^

- zwrotne wchłanianie wody,

- wchłanianie elektrolitów, witamin i aminokwasów,

- formowanie kału,

- stałe mnożenie się mikroorganizmów, które wytwarzają zarówno związki dla

organizmu niezbędne, / np. niektóre witaminy /, jak i toksyczne / amoniak /.

Gruczoły jelita grubego nie wydzielają enzymów trawiennych i jedyną ich

wydzielinąjest śluz.

Treść jelita grubego przesuwana w kie­

runku odbytu zawiera nie strawione i nie

wchłonięte składniki pokarmowe,

złuszczone komórki nabłonka jelita

cienkiego i grubego oraz śluz.

Kał wypełniający odbytnicę rozciąga jej

ściany i podrażnia receptory w ścianie

odbytnicy. Podrażnienie receptorów od­

bierane jest przez ośrodek w rdzeniu

kręgowym, który za pośrednictwem

nerwów przywspółczulnych zmniejsza

napięcie mięśnia zwieracza wewnętrznego

odbytu i rozkurcza mięsień zwieracz

zewnętrzny. Jednocześnie z rozkurczeni

obu .zwieraczy, występują skurcze prze­

pony, mięśni brzucha i.kał wydostaje się

na zewnątrz.

Receptor wyrostka robaczkowego - znajduje się w prawej stopie /rys.9/.

Rys.9.

26 Wyrostek
robaczkowy
(ślepa kiszka)
27 zastawka lleocoecalis

Przykłady - Zapalenie wyrostka robaczkowego

Moja znajoma pani T. zatelefonowała do mnie i powiedziała, że ma zapalenie

wyrostka robaczkowego i musi poddać się operacji. Przyszłam do niej i przez pół

godziny masowałam receptor wyrostka. Bóle ustąpiły.

Receptor jelita grubego - znajduje się w obu stopach, /rys. 10/.

W prawej stopie znajduje się receptor okrężnicy wstępującej i części okrężnicy

poprzecznej. W lewej stopie mieści się receptor części okrężnicy poprzecznej

i okrężnicy zstępującej, oraz okrężnicy esowatej.

Przykłady - Zaparcia

Pan T. odczuwał bóle z lewej strony pępka. Cierpiał od wielu lat na chroniczne

-16-

zaparcia. Receptor wykazał blokadę w

rogu okrężnicy poprzecznej.Masowano

odpowiedni receptor i po 3 dniach pan T.

mógł oddać stolec bez dolegliwości

bólowych i środków przeczyszczających.

Receptor odbytnicy znajduje się w

dolnej części lewej stopy, przed piętą

/rys. 11 i rys. 12/ oraz w wewnętrznych

mięśniach łydki w obu nogach.

Niezależnie od rodzaju dolegliwości,

mogą być one usunięte przez masaż

receptorów. Ustąpienie stanu zapalnego,

krwawienia z guzków krwawniczych

/ hemoroidów/ osiąga się stosunkowo

szybko.

52 Jelito grube (hemoroidy)

28 Jelito grube wstępujące
29 Jelito poprzeczne
30 Jelito grube zstępujące

Rys. 11

31 Odbytnica
32 Odbyt

Rys. 12.

5. Wątroba i pęcherzyk żółciowy

Wątroba jest największym narządem / gruczołem / w organizmie człowieka.

Leży w prawym podżebrzu, w okolicy nadbrzusznej.

Wytwarzana w komórkach wątrobowych żółć odpływa kanalikami i przewodzi-

kami żółciowymi do wrót wątroby, gdzie przechodzą w przewody żółciowe. Są

to przewód wątrobowy prawy i lewy, z zespolenia których powstaje przewód

wątrobowy wspólny. Przewód wątrobowy zespala się z przewodem

pęcherzykowym w przewód żółciowy wspólny, któiy uchodzi do dwunastnicy.

Przewód pęcherzykowy doprowadza i odprowadza żółć do pęcherzyka żółcio­

wego, który jest zbiornikiem żółci. Tutaj żółć ulega zmagazynowaniu, i dzie­

sięciokrotnemu zagęszczeniu.

-17-

Wątroba pełni w organizmie mię:

- filtru dla związków znajdujących się we krwi.
- gruczołu zewnątrzwydzielniczego '' produkcja żółci /.

- gruczołu wewnątrzwydzielniczcgo /syntezowanie albumin, alfa i beta

globulin, fibrynogenu. enzymów /.

- magazynu szeregu związków /glikogenu. kwasów lłuszczowych.

cholesterolu, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach A.D.H.K . żelaza /.

Receptor wątroby - znajduje sic w prawej stopie /rys.7/.
Receptor pęcherzyka żółciowego - znajduje się również, w prawej stopie

/rys. 7/.

Przykłady - Marskość wątroby

Pan S. cierpiał na marskość wątroby wskutek błędów dietetycznych oraz nad­

miernego spożywania alkoholu. Wątroba była mocno powiększona, bolesna. Po
zastosowaniu masażu receptorów i odpowiedniej diety bóle zaczęły ustępować.

Po 3 tygodniach wątroba zmniejszyła się. Po roku podczas badania lekarskiego,

jego stan zdrowia wprawił w osłupienie lekarza, który stwierdził iż objawy

niewydolności wątroby ustąpiły.

Zapalenie pęcherzyka żółciowego, kamienie żółciowe

Niemiecki chirurg w czasie swej praktyki wykonał 2000 zabiegów operacyjnych
usunięcia pęcherzyka żółciowego. Dzisiaj twierdzi, że o 2000 za dużo. gdyż od
dwóch lat aplikuje swoim pacjentom masaż receptorów i efekty są rewelacyjne.

6. Trzustka

Drugim gruczołem związanym z przewodem pokarmowym jest trzustka.
Trzustka dzieli się na część zewnątrzwydzielniczą i część wewnątrzwydzielni-
cz.ą. Część zewnątrzwydzielnicza utworzona jest przez płaciki trzustkowe, z któ­
rych wydzielina odprowadzana jest przez przewód trzustkowy do dwunastnicy.
Wydzielina ta zawiera enzymy trawienne, o odczynie zasadowym, pod wpływem
soku trzustkowego kwaśna treść żołądkowa zostaje zobojętniona. Sok
trzustkowy wydzielany jest obficie. bo w ilości 1-1 I'dobę.

Wśród enzymów trzustki wyróżnić można enzym y proteolityczne trypsyna.
chymotrypsyna / lipaza, amylaza . Trawią one białka, tłuszcze i węglowodany.
Oprócz miąższu produkującego sok trawienny, trzustka zawiera rozsiane tzw.
wysepki, których rolą jest wydzielanie dokrewne. /budowane są one z odmien­
nych komórek oznaczonych symbolami alfa. bela .delia i innymi. Komórki beta
produkujące insulinę, skupione są głównie w centrum wysepki, podczas gdy inne
komórki, wytwarzające glukagon. gastrynę itd. grupują się na jej obwodzie.
Złożony system chemiczny trzustki, produkującej sok trzustkowy i ogromną
ilość białka, uzależniony jest od bardzo złożonej regulacji hormonalnej,
nerwowej, oraz od składników pokarmowych / pożywienia /.

Receptor trzustki - znajduje się w lewej i prawej stopie /rys.7/.

Przykłady - Cukrzyca

Pani N. musiała raz w miesiącu poddawać się kontroli lekarskiej ze względu na

wysoki poziom cukru we krwi. Ponieważ, nie tolerowała leków doustnych.

-18-

poziom cukru regulowany byłI poprzez, dietę. Kiedy dowiedziała się o terapii
receptorowej, z nadzieją poddała się kuracji! Zmieniła też sposób odżywiania.
Zwiększyła spożycie chleba, ryżu. ziemniaków. W ciągu tygodnia nie zauważyła
żadnych zmian w moczu. W drugim tygodniu pasek kontrolny nagle silnie się
zabarwił. W ciągu tygodnia wydalała dość duże ilości cukru z moczem. Po
upływie tego czasu jej stan uległ normalizacji.
Kiedy ktoś cierpi na cukrzycę, musi postępować z wyczuciem, by zagwaran­

tować równy poziom między cukrem, a insuliną. Codzienne kontrole moczu są
konieczne . by można było mieć orientację odnośnie diety.

Z początku pani N. przestrzegała zaleceń. Niestety, po miesiącu, pociąg do
słodyczy przezwyciężył zdrowy rozsądek. Nastąpiło pogorszenie stanu jej
zdrowia, czuła się osłabiona, cierpiała na nudności, kolor moczu był ciemny.
Trzeba było przez. 5 dni podawać insulinę zanim nie nastąpiła poprawa.

Pani N. wróciła do pracy, stan jej zdrowia nie budził niepokoju. Od 2 lat pani
N. jada normalnie, a poziom cukru utrzymuje się na normalnym poziomie.

IV. UKŁAD KRWIONOŚNY

1. Serce

Jest mięśniowym narządem układu krążenia o działaniu pompy ssąco - tłoczącej.
Wielkość serca jest porównywalna do wielkości prawej pięści danego człowieka.
Serce wraz. z otaczającym go workiem osierdziowym, położone jest w śród-
piersiu środkowym, z. tym. że 2/3 jego ogólnej masy znajduje się na lewo od
płaszczyzny pośrodkowej ciała, a oś serca odchylona jest w stosunku do osi ciała
o około 45 stopni.
Wnętrze serca podzielone jest na cztery jamy: dwa przedsionki, oddzielone od
siebie przegrodą międzyprzedsionkową i dwie komory oddzielone od siebie
przegrodą międzykomorową. Przedsionki od komór oddzielone są z kolei od

siebie przegrodą przedsionkowo-komorową. Często prawy przedsionek i prawą
komorę nazywa się prawym sercem, a lewy przedsionek i lewą komorę lewym
sercem . co ma swoje uzasadnienie czynnościowe.
Do prawego przedsionka uchodzą: żyła główna górna, żyła główna dolna
i zatoka wieńcowa serca. Do lewego przedsionka uchodzą żyły płucne / cztery /.
Z prawej komory wychodzi pień płucny, z. lewej komory aorta.
Na pograniczu przedsionków i komór, znajdują się zastawki przedsionkowo-
komorowe. W miejscu wyjścia z komór pni tętniczych, znajdują się również
zastawki: pnia płucnego i aorty. Zastawki zapobiegają cofaniu się krwi.
W mięśniu sercowym występuje układ przewodzący serca, który ma zdolność

samodzielnego wytwarzania bodźców regulujących czynność serca i ich
przewodzenia.

2. Naczynia krwionośne

Do naczyń krwionośnych zaliczamy: tętnice, żyły. naczynia włosowate.

Tętnicami nazywamy naczynia krwionośne, którymi krew płynie z serca na
obwód. Żyłami - naczynia krwionośne, którymi krew płynie z obwodu do serca.

-19-

ze względu na ich odrębność

Naczynia włosowate zespalają tętnice z żyłami, stanowiąc niezmiernie ważne

ogniwo w wewnątrzkomórkowej przemianie,materii.

Wyjątek stanowią nerki, wątroba i śledziona , w których schemat unaczynicnia

przedstawia się inaczej. W nerkach tętnice dzielą się na włosowate naczynia

krwionośne, które ponownie zespalają się w naczynia tętnicze, tworząc sieć

dziwną tętniczo - tętniczą. W wątrobie naczynia żylne przechodzą we włosowate

naczynia krwionośne, a te ponownie zespalają się w żyły, tworząc sieć dziwną

żylno - żylną. W śledzionie z kolei występuje tzw. krążenie otwarte, tzn. krew

z włosowatych naczyń krwionośnych wylewa się do miąższu śledziony,z którego

jest wchłaniana z powrotem do żył.

Naczynia krwionośne biorą udział w tworzeniu krwioobiegów:

- kwioobieg mały - zwany również płucnym, zapewnia wymianę gazową

w płucach;

- krwioobieg duży - zapewnia zaopatrzenie prawie wszystkich narządów

w tlen i składniki odżywcze, a odprowadzenie dwutlenku węgla i zużytych

składników przemiany materii.

W krążeniu dużym można wyróżnić ponadto

krążenie wieńcowe i krążenie wrotne.

Krążenie wieńcowe ma na celu zabez­

pieczenie przemiany materii w mięśniu

sercowym, a krążenie wrotne ma na celu

odprowadzenie do wątroby wchłoniętych

w przewodzie pokarmowym składników

pożywienia oraz produktów rozpadu krwinek

w śledzionie, ich przetworzenie, częściowe

zmagazynowanie, lub odprowadzenie do

dużego krwioobiegu. Tą drogą dostają się

również do krwioobiegu leki wchłonięte

w przewodzie pokarmowym.

Receptor serca - znajduje się w lewej

stopie /rys. 13/.

Przykłady - Wady serca Rys.13.

Córeczka pani R. leczona była z powodu

wrodzonej wady serca.

Wskutek choroby rozwój jej był opóźniony. Często zapadała na różne inne

schorzenia.W wieku 2 lat nic potrafiła jeszcze dobrze siedzieć. Każdy wysiłek

sprawiał jej trudność i łatwo się męczyła. Po 3 tygodniach masażu receptorów

nastąpiła poprawa - wargi dotąd sine - zaróżowiły się, odporność organizmu

zwiększyła się, gdyż przestała tak często zapadać na różnego rodzaju infekcje.

Badanie kontrolne nic wykazało szmerów serca, a lekarz leczący nic krył

zdumienia.

Zapaść

W czasie pobytu w sanatorium, pani A. zasłabła. Wezwano mnie niezwłocznie,

a nic mogąc wyczuć tętna, przystąpiłam natychmiast do masażu receptora serca.

Po 10 minutach pani A. poczuła się dobrze.

33 Serce

-20-

Nadciśnicnie

Pani L. dowiedziała się, iż masaż może oddziaływać na ciśnienie krwi.

Ponieważ od kilku lat cierpiała na nadciśnienie tętnicze, postanowiła poddać się

kuracji. Rozpoczęła codzienne masaże receptorów nerek, przewodów moczo­

wych i pęcherza - 1 godzinę dziennie. Po 5 dniach stan jej wyraźnie się pogor­

szył, a kiedy w ciągu szóstego dnia nie nastąpiła poprawa udała się do lekarza.

Ciśnienie wynosiło 100/60. W czasie poprzedniej kontroli wynosiło'200/95.

Skąd ta zmiana? Pani L. postanowiła powiedzieć lekarzowi prawdę. Mimo obaw

nie została przez niego wyśmiana, wręcz przeciwnie. Lekarz, znający teorię

receptorów zalecił kontynuowanie jej z jednoczesnym odstawieniem leków

obniżających ciśnienie krwi. Stan poprawił się od razu. Przez masaż receptorów

- bez leków - w ciągu 1 roku ciśnienie osiągnęło wartość 140/80 mm/Hg .

V. UKŁAD CHŁONNY

Układ chłonny pozostaje w ścisłym związku rozwojowym, anatomicznym

i czynnościowym z układem krążenia. Do układu chłonnego zalicza się naczynia

chłonne, węzły chłonne oraz chłonkę.

1.Naczynia chłonne, podobnie jak naczynia krwionośne, są obecne prawie

we wszystkich narządach, tworząc obok sieci naczyń tętniczych i żylnych,

trzecią najgęstszą sieć. Naczynia chłonne włosowate mają wygląd nieco

spłaszczonych rurek, w ich przebiegu nie występują zastawki, natomiast obecne

są rozszerzenia, zwane zbiornikami chłonki. Naczynia chłonne zespalają się,

tworząc sieci chłonne o różnym wyglądzie, charakterystycznym dla danego

narządu.

Naczynia chłonne włosowate odgrywają doniosłą rolę w drenażu tkankowym,

wchłaniając zarówno produkty przemiany tkankowej, jak i niektóre składniki

zewnątrzpochodne. Są to substancje koloidalne, np. białka, lipidy, np. kuleczki

tłuszczu, a w warunkach patologicznych komórki nowotworowe. Uważa się,

że część hormonów i znaczna część leków może być wyłącznie wchłaniana

przez naczynia chłonne włosowate.

Naczynia chłonne małe posiadają zastawki, stanowią ogniwo pośrednie

pomiędzy naczyniami chłonnymi włosowatymi, a pniami i przewodami

chłonnymi. Pnie i przewody chłonne mają największą średnicę, są tymi

częściami układu chłonnego, które zespalają się bezpośrednio z żyłami w tzw.

kątach żylnych. Największymi naczyniami chłonnymi w organizmie są: przewód

piersiowy i przewód chłonny prawy. Przewód piersiowy odprowadza chłonkę

z obu kończyn dolnych, z miednicy i brzucha, częściowo z klatki piersiowej,

z lewej kończyny górnej, z lewej połowy głowy i szyi / ok. 3/4 ciała /.

Przewód chłonny prawy jest krótkim naczyniem / ok. 1 cm /, odprowadza

chłonkę prawie z całej klatki piersiowej, z prawej połowy głowy i szyi, z prawej

kończyny górnej / ok. 1/4 ciała /.

2. Węzły chłonne są narządami włączonymi w bieg naczyń chłonnych, przez

które bezpośrednio przepływa chłonka. Liczba węzłów chłonnych jest oceniana

różnic od 360 do 1200, największa jest około 15 roku życia.

-21-

Najistotniejszą częścią węzła jest grudka chłonna, mająca zdolność wytwarzania

limfocytów / wytwarzających immunoglobuliny - odpowiedzialne za odporność
ustroju. W warunkach prawidłowych węzły chłonne są niewyczuwalne,
natomiast stają się dostępne w stanach chorobowych, gdy ulegają powiększeniu.
Węzły chłonne zdolne są do pełnienia różnych czynności. Stosunkowo dawno
poznana została ich funkcja obronna / oczyszczanie z bakterii, z komórek
nowotworowych, pyłu węglowego /. i czynność krwiotwórcza / limfocyty /.
Przypisuje się im także zdolność wytwarzania przeciwciał. Mają zdolność
regeneracji.

3. Chlonką nazywamy płyn zawarty w naczyniach chłonnych.

W uproszczeniu można powiedzieć, że składa się z części płynnej i elementów

komórkowych. Część płynna zawiera białko, niewielkie ilości enzymów i związ­
ków takich jak cholesterol i żelazo. W chłonce pni jelitowych znajdują się też
kuleczki tłuszczu, które nadają jej mleczne zabarwienie, stąd miano mleczu.
Spośród elementów komórkowych przede wszystkim wymienić należy limfo­
cyty, które stanowią 95-97 % elementów morfotycznych.
Chłonka "płynie z krwi do krwi", tj. z przestrzeni międzykomórkowych,
w których powstaje jako przesącz osocza krwi, do naczyń żylnych.

Receptory - znajdują się w lewej i prawej stopie/rys. 14,15,16/.

39 Gruczoły limfatyczne;

Rys. 15.

-22-

Receptory migdałków podniebiennych - znajdują się u nasady dużego

palca lewej nogi /rys. 1II

Rys. 17.

45 Migdałki

Przykłady - Opuchnięte kostki

Pani W. wraz z mężem prowadziła sklep,
więc przez kilka godzin dziennie przebywała

w pozycji stojącej, obsługując klientów. Nogi
były obolałe, stopy obrzmiałe, spuchnięte.
Gdy jedna z klientek zwróciła jej uwagę na
receptorologię, postanowiła natychmiast
rozpocząć kurację. Receptory w dole stopy
masowała codziennie przez 30 minut,

pomagał jej też mąż. Po 4 tygodniach zastój
zmniejszył się. a pani W. poczuła się
doskonale.

Nowotwór

17-letni G. zauważył obrzęk powyżej kolana

w lewej nodze. Nie przejął się jednak tym
bardzo, dopiero, gdy po 2 miesiącach obrzęk
się nasilił, postanowił udać się do lekarza.

Ten próbował odprowadzić płyn przez punkcję kolana - bezskutecznie.

Stosowane leki i leczenie ortopedyczne również nie przyniosło poprawy. Po
pobraniu wycinka do badania, okazało się, że przyczyną dolegliwości jest
niestety rak układu chłonnego. Rozpoczęto cykl naświetlań, leczenie lekami

cytostatycznymi. Poprawy nie zauważono. Zbliżały się Święta Bożego
Narodzenia. Chłopiec został wypisany na przepustkę do domu. W czasie świąt
dom odwiedził wuj chłopca, który znał teorię receptorów. Postanowiono
rozpocząć masaże. Codziennie przez 2 godziny trwał masaż: 1 godzinę punktów
limfatycznych i 1 godzinę receptorów nerek, nadnerczy, moczowodów. pęcherza

oraz głowy, żołądka, dwunastnicy, wątroby, pęcherzyka żółciowego i śledziony.
Całkowicie zmieniono dietę. Dla podniesienia odporności G. spożywał
codziennie 3 łyżki pyłków kwiatowych. Leki powędrowały do kosza.
Rany na udzie / od naświetlań / zaczęły się goić, a obraz krwi stale się poprawiał,

co wykazywały wyniki badań. Po 3 miesiącach kuracji we krwi nie stwierdzono
komórek nowotworowych.
Dziś (i. jest zdrowym człowiekiem, choć po postawieniu diagnozy lekarze nie
dawali mu więcej niż. 3 miesiące życia. Dwa razy w tygodniu poświęca na masaż
około 20 minut dziennie.

4. Śledziona tradycyjnie zaliczana jest do układu chłonnego chociaż słusz­

niej byłoby ją omawiać w układzie krążenia. Znajduje się w jamie brzusznej
w podżebrzu lewym. Pełni rolę zbiornika krwi, jest narządem kontrolującym stan .
krwinek / wychwytuje i niszczy starzejące się krwinki czerwone /, wytwarza
limfocyty i ciała odpornościowe.

Receptor śledziony - znajduje się w lewej stopie poniżej receptora serca

/rys. 18/.

-23-

Rys. 1

Przykłady - Schorzenia śledziony

Młoda 30-letnia kobieta od dłuższego czasu cierpiała wskutek schorzeń

śledziony. Dokuczały jej bóle w nadbrzuszu,

analiza krwi była niepokojąca: spadek

poziomu erytrocytów i hemoglobiny był

znaczny. Przypadkiem usłyszała o recepto-

rologii. Jej stopy wykazały, że uszkodzona

była nie tylko śledziona, ale również sieć

naczyń chłonnych, układ pokarmowy,

wątroba i pęcherzyk żółciowy / zaparcia

trwały do 19 dni /. Zaburzenia stwierdziłam

też w nerkach, moczowodach. pęcherzu

moczowym i głowie /migreny/.

Pani R. intensywnie ze mną współpracowała.

Przestała zażywać leki. Z początku masaże

trwały ł godzinę dwa razy w tygodniu, potem

jeszcze 1 godzinę dodatkowo. W domu

masowała stopy 30 minut dziennie. Po 2

tygodniach bóle śledziony ustąpiły bezpo­

wrotnie, a po 6 miesiącach wartości hemoglobiny

poziom normy. Dziś pani R. czuje się bardzo dobrze.

34 Śledziona

erytrocytów osiągnęły

VI. UKŁAD ODDECHOWY

Do układu oddechowego należą: nos zewnętrzny, jama nosowa wraz z zatokami

przynosowymi, krtań, tchawica, oskrzela i płuca wraz z opłucną.

1. Nos i jama nosowa

Wejście do jamy nosowej stanowią nozdrza przednie prowadzące do przedsionka

nosa, a następnie do jamy nosowej. Jama nosowa podzielona jest na przewody

nosowe, do których uchodzą zatoki przynosowe, będące przestrzeniami w koś­

ciach czaszki, wysłane błoną śluzową i wypełnione powietrzem.

Receptory nosa i jamy nosowej - znajdują się w opuszkach wszystkich

palców /rys. 19/.

2. Krtań

Jest narządem łączącym gardło z tchawicą. Zbudowana jest z chrząstek, więzadeł

i mięśni, które tworzą jej ścianę ograniczając jamę krtani. Dźwięki wytwarzane

są w krtani głównie przez zmianę wielkości i napięcia fałdów głosowych.

Receptor krtani znajduje się u podstawy stawów pomiędzy pierwszym,

a drugim palcem u nogi. Należy masować w obu stopach /rys.20/

3. Tchawica, oskrzela

Jest narządem stanowiącym przedłużenie krtani ku dołowi. Zajmuje przestrzeń

między VII kręgiem szyjnym, a IV kręgiem piersiowym, gdzie dzieli się na dwa

oskrzela główne, prawe i lewe.

-24-

Rys.20.

2 Zatoki
czołowe

48 Krtań

Rys. 19.

Oskrzele główne prawe jest krótsze, ma większą średnicę i przebiega bardziej

pionowo stanowiąc jak gdyby przedłużenie tchawicy, dlatego do niej częściej

trafiają ciała obce.

Oskrzele główne lewe jest dłuższe, ma niniejszą średnicę i przebiega bardziej

poziomo.

Receptor tchawicy - znajduje się w okolicy zbiornika limfy, a więc to

miejsce należy masować.

4. Płuca

Płuco jest parzystym narządem, położonym w klatce piersiowej w tzw. jamach

oplucnowo - płucnych.

Oskrzele główne dzieli się we wnęce płuca na oskrzela płatowe - w płucu

prawym na trzy, w lewym na dwa oskrzela. Te dzieląc się na oskrzela

segmentowe, które dzielą się na rozgałęzienia o coraz mniejszej średnicy, tworzą

drzewo oskrzelowe. W wyniku podziałów powstają w końcu oskrzelka końcowe,

od których odchodzą przewody pęcherzykowe, łączące się z woreczkami

pęcherzykowymi, od których z kolei odchodzą pęcherzyki płucne. Liczba

pęcherzyków jest oceniana w obu płucach na około 300-500 milionów, a ich

powierzchnia oddechowa wynosi 70-120 m

2

. Pęcherzyki płucne mają budowę

ściany przystosowaną do wymiany gazowej.

W pęcherzykach płucnych zachodzi wymiana gazów pomiędzy powietrzem

pęcherzykowym i krwią przepływającą przez sieć naczyń włosowatych krwio­

nośnych otaczających pęcherzyki. Cząsteczki tlenu po przejściu przez ścianę

-25-

pęcherzyka rozpuszczają się w osoczu, wypełniającym naczynia włosowate.
Rozpuszczone w osoczu cząsteczki tlenu natychmiast przechodzą do krwinek
czerwonych, a cząsteczki dwutlenku węgla w kierunku przeciwnym. Cząsteczki
tlenu we wnętrzu krwinek czerwonych wiążą się z. hemoglobiną, tworząc
oksyhemoglobinę. Krew zawierająca hemoglobinę wysyconą tlenem, odpływa
z płuc kierując się tętnicami przez duży krwioobieg do wszystkich komórek
ustroju. Tam zostaje uwolniony tlen. a pobrany dwutlenek węgla naczyniami
żylnymi wraca przez serce do płuc 14 Płuca i oskrzela

Receptory oskrzeli i płuc mają swoje

receptory w brzuścach palców: prawe w prawej
stopie, lewe w lewej /rys.21/.

Przykłady - Zapalenie zatok nosowych

Pan P. w dzieciństwie przebył grypę z zapa­
leniem zatok nosowych. Od tego czasu miał

kłopoty z oddychaniem przez nos. Wkrótce
zaczęły się bóle głowy, które były bardzo
dokuczliwe.

Masaże receptorów zatok nosowych stosowane
b\ l\ przez kilka dni. gdy z nosa zaczęła
wydobywać się ropa. Trwało to 3 dni po czym
bóle głowy minęły, podobnie jak utrudnione

oddychanie.

Kaszel

21-letni pan P. narzekał na ataki suchego kaszlu.
Prześwietlenie nic wykazało zmian w płucach.
Męcząc) kaszel trwał 10 lat - bez. przerwy. Gdy
zgłosił się do mnie. stwierdziłam, ze przyczyną
tego stanu było niedokrwienie receptorów wskutek noszenia zbyt wąskich
butów. które uwierały stopy i doprowadziły do tego stanu. Pan P. natychmiast
zmienił rodzaj obuwia, a po .1 miesiącach masaży receptorów uporczywy kaszel
minął bezpowrotnie.

Astma

Pani K. chorowała na astmę. Co roku udawała się w góry. gdzie czuła się lepiej

niż w zadymionym mieście. Leczenie klimatyczne przynosiło ulgę w atakach
lecz nie usuwało przyczyn choroby. W czasie pierwszej wizyty u mnie,
zauważyłam, że receptor}' płuc i oskrzeli reagują bardzo silnie, odwrotnie niż
u większości ludzi. Ponieważ, receptory te znajdują się w obrębie palców,
w czasie ruchu palców ulegają samoczynnemu masażowi i rzadko występują tu
znaczne uszkodzenia, chyba że noszone obuwie jest zbyt wąskie. Powiedziałam
o tym pani K... która uśmiechając się. stwierdziła, że podczas pobytu
w sanatorium często uczestnicz.) w wieczorkach tanecznych i sama zauważyła,
że podczas tańca i zaraz po. czuje się bardzo dobrze. Wytłumaczenie tego było
więc proste - podczas tańca ruchy' palców powodowały lepsze ukrwienie stóp,
a tym samym pracę oskrzeli i płuc. W wyniku masaży receptorów ataki astmy
ustąpiły całkowicie.

Rys.21.

-26-

VII. UKŁAD NERWOWY

Układ nerwowy zapewnia łączność organizmu ze światem zewnętrznym,

zespala układy w jedną całość, sprawuje nad nimi kontrolę. Z punktu widzenia
topografii lub czynności można go podzielić następująco.

Pod względem topografii:

1. Układ nerwowy ośrodkowy, do którego należy mózgowie i rdzeń kręgowy.

2. Układ nerwowy obwodowy, do którego należą nerwy czaszkowe i nerwy

rdzeniowe.

Pod względem czynnościowym:

1. Układ nerwowy somatyczny, zależny od naszej woli. unerwiający mięśnie

poprzecznie prążkowane.

2. Układ nerwowy autonomiczny, w dużej mierze niezależny od naszej woli.

unerwiający mięśnie gładkie i gruczoły.

1. Mózgowie znajduje się w jamie czaszki, a rdzeń kręgowy w kanale

kręgowym. Otoczone są trzema błonami, zwanymi oponami / miękką,
pajęczynówką. twardą /, oddzielone są od siebie jamą podpąjęczynówkową
i jamą podtwardówkową, wypełnione płynem mózgowo-rdzeniowym.

2. Rdzeń kręgowy zawiaduje odruchami prostymi, część mózgowia zwana

pniem wraz z. móżdżkiem zawiaduje odruchami złożonymi. Kora mózgu jest
siedliskiem świadomości i narządem wyższych czynności nerwowych,
łącznikami między układem nerwowym, a narządami są nerwy. Stanowią one

pęczki wypustek komórek nerwowych, które przewodzą podniety.

Jedne z. nich prowadzą podniety z narządów

do ośrodkowego układu nerwowego.
Nazywamy je nerwami czuciowymi. Inne
przewodzą podniety od centrum do mięśni -
są to nerwy ruchowe. Nerwy niejednokrotnie
tworzą sploty, wymieniając między sobą
włókna nerwowe. W wyniku tego dany
narząd otrzymuje włókna z kilku źródeł, co
pozwala mu na to. iż nie zostanie porażony
wskutek zmian patologicznych jednego
z nerwów.
Włókna nerwowe spełniają rolę przewod­

ników, rola czynna należ)' do samych
komórek, tworzących w rdzeniu i mózgowiu

skupienia, zwane ośrodkami nerwowymi.
Od mózgowia odchodzi 12 par nerwów Rys.22.
czaszkowych, od rdzenia kręgowego 31 par
nerwów rdzeniowych.

Receptor obrazujący całą głowę znajduje się w obu dużych palcach stóp.

Prawa polowa głowy - w lewej stopie, lewa - w prawej /rys.22/.

-27-

Przykłady - Bóle głowy

Dwuletnia D.T. uderzyła się głową o podłogę przy upadku. Dziecko w tym

wieku często się przewraca, więc po paru dniach obserwacji, wypadek poszedł

w zapomnienie. Półtora roku później dziewczynka zaczęła się skarżyć na bóle

głowy, które zaczęły często się powtarzać. Po rozpoczęciu nauki w szkole ataki

nasiliły się. Matka dowiedziawszy się o receptorologii, rozpoczęła masaże.

Poprawa nastąpiła prawie natychmiast.

Migrena

Ekspedientka w sklepie, gdzie często robiłam zakupy, cierpiała na migrenę. Bóle

głowy były bardzo silne, połączone z wymiotami. Środki przeciwbólowe nic

przynosiły ulgi, a nawet uszkodziły śluzówkę żołądka wskutek ich częstego

zażywania. Doradziłam masaże receptorów piatów skroniowych, znajdujące

się na wewnętrznych stronach dużych palców, gdzie palec duży styka się

z drugim palcem stopy. Lewy piat skroniowy znajduje się w prawej stopie,

prawy w lewej /rys.23/. Po 10 minutach masażu ból głowy ustąpił.

20 Solrus plexus - splot słoneczny

Splot trzewny

Splot trzewny położony jest wokół aorty brzusznej na wysokości XII kręgu

piersiowego. Jest najlepiej rozwiniętym splotem układu autonomicznego

i nazywany jest "mózgiem brzusznym" lub "splotem słonecznym". Składa się

z szeregu splotów wtórnych, takich jak: sploty przeponowe, sploty nadnerczowe,

sploty nerkowe, sploty jądrowe i jajnikowe, splot żołądkowy, splot wątrobowy,

śledzionowy, splot krezkowy górny. Splot trzewny i jego sploty wtórne

unerwiają prawie wszystkie narządy jamy brzusznej, wysyłając włókna nerwowe

do ich mięśni gładkich, naczyń i gruczołów.

Receptor splotu słonecznego znajduje się w okolicy strefy żołądka /rys.24/.

Przy dolegliwościach związanych z nadpobudliwością emocjonalną / reakcje

nerwicowe /,bólach żołądka, biegunkach i w sytuacjach stresowych należy

masować ten receptor.

-28-

VIII. NARZĄDY I CZĘŚCI CIAŁA BĘDĄCE

RECEPTORAMI WZAJEMNYMI

Dany narząd lub część ciała może mieć swój odpowiednik receptorowy w innej

części ciała. Kiedy wskazane jest masowanie tych receptorów?

Zawsze w przypadku:

- operacji danego narządu i po wypadkach, gdyż wzmożone ukrwienie miejsc

objętych urazem, gwarantuje szybkie ich gojenie;

- gdy rany nic chcą się dobrze goić;

- blizn i złogów pochodzących z dawnych urazów;

- dolegliwości w stawie biodrowym i ramiennym.

Receptorów tych należy szukać w tej samej połowie ciała z wyjątkiem głowy,

gdyż receptory występują w tym przypadku naprzemiennie.

Na rys.25 zaznaczone są receptory wzajemne, zależne od siebie.

-29-

Są

to:

- ręka. która stanowi receptor stopy i odwrotnie.
- palce dłoni są odpowiednikiem palców stopy.

- sław skokowy i staw promieniowo - nadgarstkowy.
- przedramię i podudzie.
- kolano i łokieć.
- ramię i udo.
- staw biodrowy i staw ramienn\ '/rys.26/.

1 Łokieć strona 2 Łokieć strona

Przykłady - Zastrzał w palcu środkowym

Pani L obudziła się w nocy z pulsującym bólem w środkowym palcu dłoni.
Domyśliła się. że po raz trzeci w tym roku / tworzy się zastrzał. Pani 1..

przypomniała sobie, gdzie lezy odpowiednik receptorowy tego palca i zaczęła
intensywnie masować środkowy palec u nogi.
Po 5 minutach ból ustąpił, a po 2 dniach, palec by! całkowicie wyleczony.

Obustronne złamanie stawów nadgarstka

12 - letni chłopiec podczas jazdy.na rowerze doznał urazu obu stawów nadgarst­

kowych, .Jego matka natychmiast rozpoczęła masaż, obu stawów skokowych.

Po kilku dniach silne bóle. związane ze złamaniem, ustąpiły, a po zdjęciu gipsu.

-30-

okazało się. że ręce są zrośnięte bardzo dobrze i chłopiec nie ma kłopotów z po­
ruszaniem palcami.

Zapalenie ścięgna

W Ośrodku Sportów Zimowych poznałam panią T. W czasie rozmów
dowiedziałam się . iż od wielu miesięcy była pod opieką różnych lekarzy
z powodu zapalenia ścięgna. Ponieważ ani okłady, ani kąpiele, ani leki nie
przynosiły poprawy, zdecydowano że ręka musi być unieruchomiona w gipsie.
Opowiedziałam jej o receptorologii. Z niedowierzaniem poddała się masażom
nogi / codziennie przez 20 minut /. Po tygodniu ręka już nie bolała i można było
zdjąć gips.

Złamanie kości podudzia

Pan Z. przebywał w szpitalu wskutek złamania kości podudzia. Po 8 tygodniach
od wypadku ciągle jeszcze musiał przyjmować leki przeciwbólowe, gdyż noga

bardzo mu dokuczała. Jego żona poprosiła mnie o pomoc. Okazało się. że kilka
lat wcześniej pan Z. miał złamaną rękę w przedramieniu. Złamanie zostało
wyleczone, ale od tego czasu ukrwienie ręki było niedostateczne. Powstały złogi,
które wg. mnie były przyczyną złego ukrwienia nogi. a co za tym idzie złego
gojenia się aktualnego złamania. Rozpoczęliśmy masaże receptorów ręki -
codziennie przez 20 minut. - i efekty nie dały na siebie długo czekać. Po

4 tygodniach można było zdjąć gips. a noga była zrośnięta prawidłowo.

Kolana

Pan .1. miał kłopoty z prawym kolanem i podudziem. Przyczyną tego była rana.

odniesiona jeszcze w czasie wojny. Pan J. przeszedł już 4 zabiegi operacyjne, ale
dolegliwości nie ustąpiły. Masaże receptorów trwały 10 minut codziennie przez
kilka tygodni. Kolano przestało boleć, było dobrze ukrwione i dolegliwości
minęły.

Złamanie kości udowej

Pani W. podczas upadku złamała kość udową. Dla wielu ludzi oznacza to.

długotrwale leczenie w gipsie, czasem trwale kalectwo. Tym bardziej jest to
niebezpieczne u ludzi w starszym wieku, gdy kości są źle uwapnione i każde
złamanie jest bardzo niebezpieczne. Pani W. natychmiast zgłosiła się do mnie
i wraz z jej mężem rozpoczęliśmy masaże. Ramię masowaliśmy codziennie przez

10 minut.. Po 4 tygodniach można było zdjąć gips i pani W. rozpoczęła

rehabilitację - nie przerywając masaży receptorów - a po paru miesiącach mogła
chodzić bez pomocy laski i czulą się znakomicie.

Bóle miednicy

Pani 1). cierpiała na dolegliwości bólowe miednicy, które nasilały się zwłaszcza

przed menstruacją. Codzienne masaże - przez 10 minut - stawu barkowego
przyniosły ulgę i bóle ustąpiły bezpowrotnie.

-31-

IX. UKŁAD NARZĄDÓW RUCHU

Kości są biernymi narządami ruchu, stanowią też rusztowanie podtrzymujące

i osłaniające inne narządy, a niektóre pełnią również czynność krwiotwórczą.

Układ kostny dzieli się na: kręgosłup, kości klatki piersiowej, kości kończyn

górnych i dolnych, kości czaszki.

Kręgosłup zbudowany jest z 31-33 kręgów. Są to: ^

-

kręgi szyjne - 7,

- kręgi piersiowe - 12,

- kręgi lędźwiowe - 5,

- kręgi krzyżowe - 5,

- kręgi guziczne - 1 do 3

Kręgi krzyżowe i kręgi guziczne zrastają się w nieparzyste kości - kość krzyżową

i kość guziczną.

1. Kręgosłup jest ruchomym slupem kostnym. Wygięty jest w kształcie

dwóch połączonych liter S, przy czym dwa wygięcia: szyjne i lędźwiowe

zwrócone są wypukłością do przodu, a dwa wygięcia: piersiowe i krzyżowe

wypukłością do tylu. Wygięcia zwiększają zdolności amortyzacyjne kręgosłupa.

W większości kręgów wyróżnia się część przednią / trzon kręgu /. część tylną

/ łuk kręgowy /. Pomiędzy trzonami a łukami znajdują się otwory kręgowe.

Otwory kręgowe sąsiednich kręgów łączą się ze sobą, tworząc kanał kręgowy,

w którym znajduje się rdzeń kręgowy.

Receptor kręgosłupa przebiega wzdłuż wewnętrznej krawędzi sklepienia

stopy / rys. 27 /.

Rys.27. Rys.28.

-32-

2. Kości klatki piersiowej stanowi 12 par żeber i mostek.

3. Kości kończyny górnej dzielą się na obręcz kończyny górnej / obojczyk

i łopatka / i kościec kończyny górnej wolnej / kość ramienna, kość łokciowa,

kość promieniowa, kości nadgarstka, śródręcza, kości palców ręki /. *

Receptor barku znajduje się w obrębie brzuśćca małego palca / rys.28 /.

4. Kości kończyny dolnej dzielą się na kości obręczy kończyny dolnej i

kościec kończyny dolnej wolnej. Obręcz tworzy kość miedniczną/ ze zrośnięcia

kości biodrowej, kulszowej i łonowej /. Dwie kości miedniczne, prawa i lewa,

kość krzyżowa i kość guziczną tworzą razem pierścień kostny, zwany miednicą.

Do kośćca kończyny dolnej wolnej zaliczamy: kość udową, rzepkę, kość pisz­

czelową, strzałkę, kości stepu, śródstopia, kości palców stopy.

Receptor prawego biodra znajduje się w prawej stopie, lewego w lewej /

rys.29 /. Leży poniżej zewnętrznej i wewnętrznej kostki.

Receptor prawego kolana znajduje się w prawej stopie, lewego w lewej,

z zewnętrznej strony. Przesuwając palcem od pięty w stronę palców,

wyczuwamy mały doleczek, jest to właśnie receptor kolana / rys.30 /.

-33-

Rys.30.

Przykłady - Stawy - Bark

Pan F. od wielu lat miał kłopoty z prawym ramieniem - nie potrafił podnieść ręki
wyżej niż na wysokość 10 cm. Gdy trafi! do mnie, widok jego stóp przeraził
mnie - wszystkie palce były nienaturalnie powykrzywiane. Pan F. nosił modne
w owym czasie obuwie - wąskie i uciskające stopę. Przede wszystkim
namówiłam go na zmianę obuwia, potem rozpoczęliśmy masaże receptorów
stawu barkowego. Przez kilka dni po 15 minut trwały zabiegi - efekt nastąpił
szybko, gdyż po masażach pan F. potrafił bez wysiłku podnieść rękę na
wysokość 30 cm.

Zwyrodnienia stawu biodrowego

Pan R. trenował siatkówkę. Pewnego dnia poczuł ból w biodrze. Bóle powracały
i nasilały się, zmusiły pana R. do zasięgnięcia porady lekarza. Zdjęcie wykazało
zwyrodnienie w stawie biodrowym i zalecono rehabilitację / masaże,gimnasty­
ka/ . ale bez skutku. Kiedy zjawił się u mnie. kulał i skarżył się na bóle,
promieniujące od kolana i łydki. Rozpoczęliśmy masaże receptorów - codziennie
przez 1 godzinę. Po 6 miesiącach bóle bezpowrotnie minęły.

Uszkodzenie kolana

Pani S. wskutek potrącenia przez samochód doznała kontuzji kolana. Przez
3 tygodnie przebywała w szpitalu, ale kolano nic chciało się goić i ciągle bolało.
Poradziłam jej masowanie receptora kolana, ale pani S. sceptycznie potraktowała
moje uwagi. Potem wyjechała do sanatorium, gdzie poczuła się jeszcze gorzej.

Tym razem postanowiła spróbować mojej metody i rozpoczęłyśmy masaże
receptorów - codziennie przez pół godziny. Efekt był znakomity - po 3 tygod­
niach pani S. mogła znowu normalnie chodzić.

-34-

X. NARZĄDY ZMYSŁÓW

Do narządów zmysłów należą: narząd powonienia, narząd smaku, narząd

wzroku, narząd słuchu / przedsionkowo-ślimakowy /.

1. Narząd powonienia stanowią komórki węchowe, występujące w okolicy

węchowej błony śluzowej nosa. Ośrodki węchowe ze względu na ich
bezpośredni kontakt z otoczeniem stanowią wrota wnikania wirusów do
ośrodkowego układu nerwowego. Ośrodki powonienia znajdują się w zakręcie
hipokampa w mózgowiu.

2. Narząd smaku stanowią kubki smakowe położone na języku,

podniebieniu miękkim, nagłośni i tylnej ścianie gardła.

3. Narząd wzroku składa się z gaiki ocznej i narządów dodatkowych oka.

Ścianki gaiki ocznej stanowią 3 błony: włóknista, naczyniowa i wewnętrzna.

Błona włóknista składa się z części przedniej - rogówki i tylnej - twardówki.
Błona naczyniowa zbudowana jest głównie z naczyń krwionośnych i włókien
sprężystych.

Najistotniejszą rolę do spełnienia ma błona wewnętrzna - siatkówka. Składa się

z kilku warstw komórek i włókien nerwowych i jest właściwym receptorem
bodźców świetlnych.

Narządy dodatkowe gałki ocznej to aparat
ruchowy i aparat ochronny. Aparat ruchowy
stanowią 4 mięśnie proste: górny, dolny,
przyśrodkowy, boczny, 2 mięśnie skośne:
górny i dolny oraz mięsień oczodołowy,
który ma wpływ na położenie gałki ocznej
w oczodole.

Aparat ochronny to: powieki, spojówka,
narząd łzowy, brwi, ciało tłuszczowe
oczodołu, na którym spoczywa gałka oczna.

Receptor prawego oka - znajduje się

w lewej stopie, lewego w prawej; mieści się
on u podstawy drugiego i trzeciego palca, od
strony podeszwowej stopy /rys. 31 /.

Przykłady - Katarakta

Pan T. cieipiał od lat na kataraktę oczu. Po

10 dniach masażu receptorów oczu mógł już

czytać bez używania szkła powiększającego.

Zapalenie twardówki

Pan H. od roku leczony był z powodu zapalenia twardówki. Masaże stosował
przez 3 minuty dziennie. Objawy zapalenia minęły już po kilku dniach.

4. Narząd słuchu jest położony w kości skroniowej i służy do odbioru

dźwięków, określania położenia głowy i jego zmian. Dzieli się na: ucho
zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne.

-35-

Ucho zewnętrzne składa się z małżowiny usznej i przewodu słuchowego

zewnętrznego. Ucho środkowe składa się z jamy bębenkowej, jamy sutkowej
i trąbki słuchowej. W jamie bębenkowej znajdują się kosteczki: młoteczek,
kowadełko i strzemiączko, które przenoszą drgania z błony bębenkowej do ucha
wewnętrznego. Ucho wewnętrzne, zwane błędnikiem, jest narządem słuchu oraz
równowagi i czucia przestrzennego.

Receptor ucha prawego znajduje się w lewej stopie, lewego -w prawej, od

strony podeszwowej stopy, przy podstawie 4 i 5 palca / rys.32. /.

Przykłady - Zapalenie ropne ucha środkowego

Pewnego dnia zatelefonowała do mnie pani O. -jej 8-letni syn cieipia! na ropne
zapalenie ucha środkowego. Zaleciłam masaż receptorów i po 3 dniach wyciek
ropny z ucha ustąpił.

Uszkodzenia słuchu

Pan S. z powodu niedosłyszenia nosił aparat słuchowy. Po roku masowania
receptorów uszu - po 5 minut na każdą stopę - mógł porozumiewać się bez
aparatu.

Kłopoty z utrzymaniem równowagi

Pani C. miała kłopoty z utrzymaniem równowagi - nie pomagały żadne leki, stan
ciągle się pogarszał i dochodziło do tego, że pani C. bała się wychodzić z domu.
Kolega męża powiedział jej o masażu receptorów. Natychmiast rozpoczęła

kurację. Masowany byl receptor równowagi, znajdujący się 1 cm od podstawy
małego palca u nogi / rys.33 /.
Pani C. zmieniła też fason obuwia - to, które nosiła do tej pory było zbyt ciasne

i wąskie. Poprawa nastąpiła bardzo szybko, a po roku nie było w ogóle epizodów
utraty równowagi.

Rys.32.

Rys.33.

Al

Zmysł równowagi

(vcstibularium)

9 Uszy

-3Ó-

XI. GRUCZOŁY DOKREWNE

Gruczoły dokrewne są 'gruczołami, które nie posiadają przewodów
wyprowadzających lecz wydzielina ich. zwana hormonem przenika bezpośrednio
do naczyń krwionośnych, chłonnych, płynu mózgowo-rdzeniowego lub tkanek.
Hormony są substancjami odgrywającymi w ustroju człowieka rolę decydującą.
Regulują podstawowe procesy fizjologiczne: przemianę materii, wzrost, rozwój
fizyczny i psychiczny, rozmnażanie. Pewne hormony uzupełniają się w swym

oddziaływaniu na ustrój, inne są względem siebie antagonistyczne.
Pomiędzy czynnością wydzielniczą układu dokrewnego. a działaniem układu
nerwowego istnieje ścisła łączność i wzajemna zależność.
Do gruczołów dokrewnych należą: przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce.
nadnercza. Funkcje hormonalne pełnią też trzustka i gruczoły płciowe.
Do gruczołów dokrewnych tradycyjnie zalicza się też grasicę i szyszynkę.
Odkąd w podwzgórzu zidentyfikowano substancje uwalniające inne hormony,

mówi się o układach czynnościowych: podwzgórze - przysadka - tarczyca,
podwzgórze - przysadka - nadnercza, podwzgórze - przysadka - gonady.

Dziś uważa się. że w wydzielaniu hormonów biorą udział jeszcze wyższe piętra

mózgowia niż podwzgórze, tj. układ Iimbiczny i twór siatkowaty.
Układy - hormonalny i nerwowy zapewniają zachowanie stałości środowiska

wewnętrznego człowieka mimo różnorodnych i zmiennych wpływów otoczenia.

1. Przysadka leży u podstawy międzymózgowia. a dzięki powiązaniu

z wyższymi ośrodkami nerwowymi nadaje jej nadrzędną rolę wśród gruczołów
dokrewnych.
Wydziela:

- hormon wzrostu - pobudza do wzrostu

wszystkie zdolne do tego tkanki
i narządy ustroju:

- hormony gonadotropowe - pobudzające

funkcje jąder i jajników:

- hormon tyreotropowy - wzmaga czyn­

ności tarczycy;

- hormon adrenokortikotropowy - pobudza

czynności wydziclnicze nadnerczy;

- hormon melanotropowy - reguluje

wydzielanie w skórze barwnika melaniny

W placie tylnym przysadki stwierdzono

obecność hormonów wytwarzanych w pod
wzgórzu, a magazynowanych w przysadce, tj. hormonu antydiuretycznego

/pobudza nerki do wchłaniania zwrotnego wody/ oraz hormonu powodującego
skurcze mięśni gładkich macicy ciężarnej tj. oksytocyny.

Receptor przysadki leży w prawej i lewej stopie, w środkowej części

dużego palca / rys.34 /.

Rys.34.

4 Przysadka mózgowa

-37-

Składają się z dwóch części: kory i rdzenia. Komórki kory produkują przy­
najmniej 6 substancji czynnych, określanych jako kortykoidy. Są to:

- hormony regulujące przemianę sodowo-potasowa / mineralosterydy/;
- hormony regulujące przemianę węglowodanową / glikosteiydy /;
- ciała o własnościach męskich hormonów płciowych

/ androgeny nadnerczowe /;

- ciała o własnościach żeńskich hormonów płciowych

/ estrogeny nadnerczowe /.

Hormon części rdzennej nadnerczy - adrenalina, wywołuje rozpad glikogenu

w wątrobie i mięśniach, a na łożysko naczyniowe działa rozkurczowo:
powiększa częstość i silę skurczów serca, co prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi.
Adrenalina przyspiesza leż procesy utleniania tłuszczów i białek co przy

jednoczesnym zwężeniu naczyń skórnych zmniejsza oddawanie ciepła przez

skórę i podnosi temperaturę ciała. Silne emocje psychiczne wywołują wzmożone
wydzielanie adrenaliny - następuje większy dopływ krwi do mięśni, serca,
mózgu, zwężenie naczyń skóry, praca serca wzrasta.
Obok adrenaliny w części rdzeniowej wytwarzana jest noradrenalina, która
kurczy wszystkie naczynia / z wyjątkiem skórnych / i nie wywiera bezpośred­

niego wpływu na serce. Jest ona potężnym środkiem podnoszącym ciśnienie
krwi i te jej właściwości wykorzystuje się do celów leczniczych.

Receptor nadnerczy znajduje się dokładnie powyżej receptora nerek

/rys.3 7/.

Przykłady - Skurcze łydek

Pan H. cieipiał wskutek kurczów łydek. Regularne masowanie receptorów przy­
tarczyc dało doskonale efekty i prawie natychmiast kurcze minęły.

Zaburzenia czynności tarczycy

U pani N. wskutek zaburzeń czynności tarczycy występowało wole. Po kuracji
receptorów / przez 7 miesięcy / wole najpierw zmiękło, potem zniknęło zupełnie.

XII. NARZĄDY PŁCIOWE

Narządy płciowe odgrywają w organizmie ludzkim szczególną rolę ze względu
na to. że służą do zapewnienia potomstwa dwóm osobnikom płci odmiennej,

a więc do zachowania gatunku. Dzielą się na narządy płciowe żeńskie i narządy
płciowe męskie.

1 Narząy płciowe żeńskie służą do wytwarzania jaj oraz do stworzenia

warunków umożliwiających zapłodnienie jaja. rozwój zarodka i płodu oraz jego
wydalenie. Pełnią również rolę wewnątrzwydalniczą.
Do narządów płciowych żeńskich należą: jajniki, jajowody, macica, pochwa,
srom niewieści, łechtaczka.

Jajnik jest narządem parzystym, położonym w miednicy mniejszej. W istocie
korowej jajników przed okresem dojrzewania tkwią liczne mieszki jajnikowe
pierwotne, zawierające pierwotne komórki jajowe. Od okresu pokwitania. pod
wpływem hormonu przysadki mózgowej, w mieszkach rozpoczyna się proces

-39-

12 Tarczyca

2. Tarczyca leży w obrębie szyi przed Rys.35.

tchawicą i krtanią.

Wydziela tyroksynę i trójjodotyroninę.

Znaczenie hormonu tarczycy dla ustroju jest
ogromne. Tyroksyna działa przyspieszająco
na przemianę materii i energii. Wzmaga
szczególnie procesy utleniania, co powoduje
zużywanie zapasów glikogenu i tłuszczu w
tkankach, a wzrost poziomu cukru we krwi.
Pobudza proces wzrostu, warunkuje rozwój
psycho-fizyczny, przyspiesza dojrzewanie
płciowe, wpływa na stan skóry, włosów i pa­
znokci. Wywołuje wzrost pobudliwości
ośrodkowego układu nerwowego i pobudza
działanie układu autonomicznego.

Receptor tarczycy znajduje się na stronie

podeszwowej stopy, wokół brzuśćca dużego
palca. Masaż zaleca się w obu stopach
/rys. 3 5/.

3. Gruczoły przytarczyczne leżą na tylnej i bocznej powierzchni tarczycy.

Produkują parathormon - hormon regulujący gospodarkę wapniowo-fosforanową
organizmu.

Receptor przytarczyc znajduje się dokładnie w miejscu zetknięcia się

powierzchni bocznej i podeszwowej stopy, tuż przy 1 stawie dużego palca
/ rvs.36 /,

Rvs.37.

21 Nadnercze

4. Nadnercza położone są nad górnym

biegunem nerki, ale pod względem budowy

i czynności są zupełnie od nerek niezależne

13 Gruczoły

przytarczyczne

4. Nadnercza położone nad górnym

biegunem nerki, ale pod względem budowy

i czynności są zupełnie od nerek niezależne

-38-

kolejnego dojrzewania pierwotnych komórek jajowych i od tego momentu noszą

one nazwę mieszków jajnikowych pęcherzykowych. Co 28-30 dni w jednym

jajniku dojrzewa jedna komórka jajowa. Powiększony pęcherzyk pęka. a jajo

wydalone zostaje do jamy otrzewnej, a następnie do jajowodu. Moment

wydalenia jaja nosi nazwę owulacji.

Jajowód to przewód łączący jajnik z macicą. Jego rola polega na wychwyceniu

i przeprowadzeniu dojrzałego jaja do macicy.

Receptor jajnika i jajowodu znajduje się po stronic zewnętrznej pięty -

prawy jajnik i jajowód w prawej stopie, lewy w lewej / rys.38 /.

Rys.38.

Macica jest narządem mięśniowym, leżącym między pęcherzem moczowym

a odbytnicą wewnątrz miednicy malej. Jest to miejsce, do którego przedostaje się

komórka jajowa. Jeżeli w swej wędrówce przez, jajowód komórka jajowa

zostanie zapłodniona, zarodek wszczepia się w jamę macicy. Tu przebiega

rozwój płodu - a gdy płód osiągnie etap rozwoju umożliwiający mu samodzielne

życie - skurcze macicy wydalają go z ustroju matki.

Receptor macicy znajduje się po wewnętrznej stronie obu pięt / rys.39 /.

Rys.39.

50 Macica
51 Pochwa

-40-

Przykłady - Bóle w czasie menstruacji

Wraz z pierwszą menstruacją rozpoczęły się dla pani M. kłopoty, polegające na

tym, że procesowi temu towarzyszyły silne bóle w dole brzucha i kręgosłupa.

Dolegliwości były tak silne, iż pani M. przez trzy dni cyklu musiała przebywać

w łóżku.. Środki przeciwbólowe i rozkurczowe niewiele pomagały. Będąc

jeszcze dziewczynką - pani M. - opuszczała najpierw lekcje, potem już jako

dorosła kobieta opuszczała pracę. Trafiła do mnie i rozpoczęłyśmy masaże

receptorów - po 5 minut na każdy jajnik, 5 minut na receptory macicy i 5 minut

w strefie "odprężania podbrzusza" / rys.40 /.

Pierwszy cykl w czasie kuracji byt jeszcze bolesny, ale następny i wszystkie

kolejne zupełnie bez dolegliwości bólowych.

Bczdzietność

Młode małżeństwo R. przeżywało tragedię - bardzo pragnęli mieć dzieci, ale

niestety z niewiadomych przyczyn pani R. nie mogła zajść w ciążę. Po wielu

konsultacjach z lekarzami, postanowiono wykonać przedmuchanie jajowodów.

Zabieg ten przeprowadzono trzykrotnie, ale bez skutku. Gdy R. dowiedzieli się

o receptorologii, natychmiast postanowili spróbować tej metody, jako ostatniego

środka. Masaże dotyczyły receptorów jajników, jajowodów i macicy, codzien­

nie przez 10 minut. Po półtorarocznej kuracji pani R. nabrała przekonania, że

jest w ciąży. Lekarz potwierdził diagnozę. Ciąża przebiegała bez dolegliwości,

a poród bez powikłań. Dziś państwo R. są bardzo szczęśliwymi rodzicami

zdrowego chłopczyka.

Mięśniak macicy

Podczas kontroli lekarskiej u pani S. stwierdzono mięśniaka macicy wielkości

pomarańczy. Przerażona pani S. zgłosiła się do mnie. Przez 6 miesięcy, 3 razy

w tygodniu masowałyśmy receptor macicy i układu limfatycznego. Przy

następnej kontroli lekarskiej, lekarz nie krył zdumienia, gdyż nie stwierdził

żadnych zmian w mięśniu macicy.

-41-

Gruczoły mleczne / sutkowe / są gruczołami skóry ale zostaną omówione

w tym miejscu, jako że mają / gruczołami płciowymi ścisły związek.
Polo/one są w tkance podskórnej na wysokości III i IV żebra. Są narządami
parzystymi. W skład sutka wchodzi gruczoł sutkowy. który składa sic z 11-20
płatów, otoczonych tkanką łączną i tkanką tłuszczową, ułożonych promieniście

w stosunku do leżącego pośrodku sutka brodawki sutkowej, każdy z płatów
zbudowany jest z szeregu płacików. które składają się z gruczołów
pęcherzykowych złożonych.
Ich przewody wyprowadzające, przewody
mleczne biegną w kierunku brodawki. Rys.41.
Wydzielina gruczołów sutkowych nosi nazwę

mleka , a czynniki powodujące laktację
są natury hormonalnej. Wydzielanie mleka
kontroluje prolaklyna. natomiast oksytocvna
współdziała przy opróżnianiu się gruczołu w
czasie ssania.

Receptor prawej piersi znajduje się

u' prawej stopie. lewej - w lewej, pomiędzy
drugą, trzecią i czwartą kością śródstopia

/r

ys.41 /.43piersi

Przykłady - Rak piersi

Pani H. zatelefonowała do mnie zrozpaczona.

gdyż stwierdzono u niej raka piersi i zalecono natychmiastową amputację.

Pojechałam

do niej i rozpoczęłam masaż receptorów piersi, jajnika i w ę/Iow

chłonnych. Po kuracji trwającej kilka tygodni pani H. skonsultowała się z i n m m i
lekarzami, którzy stwierdzili, że wyczuwalne poprzednio stwardnienie jest cystą.
którą trzeba usunąć. Pani II. wyraziła zgodę na zabieg i cystę usunięto bez
żadnych komplikacji i powikłań.
Chciałabym tu nadmienić, iż także cysty wskutek odpowiednich masaży ulegają
samoistnej resorpcji. W tym wypadku jest potrzebne jednak dużo czasu
i samozaparcia.

2. Narządy płciowe męskie slużą do wytwarzani;) plemników, klóre są

głównym składnikiem nasienia, i do wprowadzania ich do pochwy.

Do narządów tych należą: jądra, najądrza, nasieniowody. pęcherzyki nasienne.

gruczoł krokowy, prącie. Spośród nich prącie oraz cewkę moczową i mosznę
wyodrębnia się jako narządy płciowe zewnętrzne.
Jądra to narządy wytwarzające plemniki, położone w mosznie. Miąższ jądra
składa się

z promieniście ułożonych zrazików pooddzielanych przegródkami

tkanki łącznej. Wnętrze zrazików wypełniają kanaliki nasienne, które wysiane są
nabłonkiem plemnikotwórczym. komórki którego przetwarzają się w plemniki,

kanaliki łączą się w kanaliki proste tworzące sieć. z której wychodzi około 20

przewodzików odprowadzających. Uchodzą one na górnym biegunie jądra na
najądrze.

-42-

Najądrza tu przewodziki łączą się w przewód najądrza, gdzie plemniki przecho­

dzą okres dojrzewania.
Nasieniowody są parzystymi przewodami, które odchodzą od ogona najądrza,
a uchodzą pod dnem pęcherzyka do kanału wytryskowego.
Wzdłuż końcowego odcinka każdego z nasieniowodów leży pęcherzyk nasienny.
Rolą pęcherzyków nasiennych jest produkcja białawej wydzieliny . w zetknięciu
z którą plemniki nabierają zdolności samodzielnego ruchu.
Gruczoł krokowy /stercz / - produkuje wydzielinę o odczynie alkalicznym
i charaktery stycznej woni. Zobojętnia on kwaśny odczyn pochwy, umożliwiając
ruch plemników.
Moszna jest workiem skórnym, w którym znajdują się jądra.
Prącie umożliwia wprowadzenie nasienia do dróg rodnych kobiety, a jedno­

cześnie przebiega w nim cewka moczowa.

Receptory jądra, prącia i nasieniowodów znajdują się odpowiednio do

jajników /rys.42/.

Receptor prostaty / stercza / znajduje się analogicznie do macicy /rys.43/.

-43-

Przykłady - Obrzęk jąder

Pan T. zauważył!, że jego lewe jądro jest powiększone i obrzęknięte. Potem

dołączyły się jeszcze silne dolegliwości bólowe. Lekarz przepisał mu środki
przeciwzapalne, ale poprawa nic nastąpiła. Pan T. zgłosił się więc do mnie.
Codziennie przez 5 minut masował receptor jądra. Bóle powoli ustępowały,
obrzęk również, a po 3 tygodniach jądro powróciło do normalnej wielkości.

Zaburzenia potencji. Państwo N. byli małżeństwem od dwóch lat,

ale życic seksualne nie układało się

najlepiej, gdyż pan N. miał zaburzenia potencji. Rozpoczął masowanie
receptorów jąder, najądrzy i nasieniowodów. Poprawa nastąpiła prawie
natychmiast.

Prostata

Pan D. cierpiał z powodu powiększenia prostaty. Masaże receptorów rozpoczął
od 5 minut dziennie, potem 10 minut. Po kilku dniach nic miał już. kłopotów
z nocnym wstawaniem celem opróżnienia pęcherza, a po 3 tygodniach,
dolegliwości ustąpiły zupełnie i bezpowrotnie.

OBUWIE

Należy również zwrócić uwagę na obuwie, w którym chodzimy. Zapewne

niejednokrotnie doświadczyliśmy przykrych następstw noszenia
nieodpowiedniego okrycia nóg. Tworzą sic wtedy odciski, pęknięcia, otarcia.
Powszechnie wiadomo, że niewygodne buty powodują zaburzenia w krążeniu
krwi w kończynach, co w konsekwencji prowadzi do uszkodzeń receptorów
decydujących o naszym samopoczuciu, a nawet zdrowiu. Również wysokie
obcasy nic sprzyjają utrzymaniu naszego organizmu w należytym stanie. Ponadto
ważne jest. aby obuwie było ze skóry ponieważ stopa musi mieć możliwość
oddychania. Jeżeli nie będziemy przestrzegać podstawowych wymagań
w zakresie obuwia, to zdeformowane stopy doprowadzą do zaburzeń
w funkcjonowaniu naszego organizmu (rys. 44 i 45 ) .

But anatomicznie odpowiadający kształtowi stopy jest z tyłu przy pięcie

wąski i rozszerza się ku przodowi. Nic ulegajmy dyktatorom mody, którzy
zalecają nam obuwie zwężające się ku przodowi i zakończone szpicem.

Okazuje się, że ... o stopy należy dbać podobnie jak o twarz, mimo, że są

niewidoczne ! Gdy umyjemy twarz podczas upalnego dnia, czyż nie czujemy się
lepiej ? A jakiego miłego uczucia doznamy, gdy w taki dzień opłuczemy nogi
i zmienimy skarpety ?

Dla własnego dobra dbajmy o nasze stopy, które odwzajemnią się nam dobrą

kondycją całego organizmu.

-44-

Nicprawidłowa forma
obuwia z odnośnymi

miejscami ucisku

Rys.45.

Rys.44.

Fizjologiczna prawidłowa
forma obuwia

Receptory, które należy masować w przypadku określonych dolegliwości:

Alergia - nadnercza, nerki, przewód moczowy, pęcherz moczowy, gruczoły

przytarczyczne.

_Astma - nadnercza, nerki, przewód moczowy, pęcherz moczowy, gruczoły

przytarczyczne. oskrzela, płuca.

Barku dolegliwości - bark. biodro.

Basedowa choroba - gruczoły przytarczyczne, tarczyca, przysadka.
Bezsenność - głowa.
Biegunka - żołądek, jelita, narządy limfatyczne.

Białaczka - narządy limfatyczne, śledziona, migdałki. narządy przemiany

materii.

Boku kłucia - śledziona.
Bóle głowy - głowa.

Bóle grzbietu i pleców - kręgosłup, ramię.
Brak apetytu - żołądek, jelita, tarczyca.
Brak wapnia - gruczoły przytarczyczne.

Brak żelaza - śledziona.
Choroby infekcyjne - nerki, moczowód. pęcherz moczowy, nadnercza,

gruczoły przytarczyczne, narządy limfatyczne.

Choroby krtani - krtań, oskrzela, narządy limfatyczne.
Choroba morska - błędnik.
Choroba zwyrodnieniowa stawów - nerki, stawy, nadnercza.
Chiypka - krtań, migdalki. narządy limfatyczne.
Chudnięcie - tarczyca, żołądek, przewód pokarmowy, wątroba.

Ciąża - przysadka, jajniki, macica, piersi.
DNA;-.nerki, moczowody. pęcherz moczowy, nadnercza.
Dolegliwości kobiece - jajniki, przysadka, tarczyca.
Dolegliwości ze strony serca - żołądek, nadnercza, serce.

część środkowa kręgosłupa.

Dusznica bolesna - nadnercza, nerki, pęcherz moczowy, serce.

-46-

Duszność - płuca, oskrzela, nos. głowa, serce, krwioobieg.

Dziąseł zapalenie - szczęka, żuchwa.
Gardła zapalenie - szczęka, żuchwa.

Gardła ból - krtań, migdały, narządy limfatyczne.
Grypa - narządy limfatyczne; migdalki'."śledziona."nos. zatoki.'

Hemoroidy - odbyt, nerki, moczowody.

Impotencja -jądra.

Jaskra - nerki, moczowody. pęcherz, nadnercza, oczy. głowa.

Karku bóle - szyja, kręgosłup.
Kaszel - oskrzela, płuca, punkty limfatyczne, gruczoły przytarczyczne.

nadnercza.

Katarakta - nerki, moczowód. pęcherz moczowy, nadnercza, oczy. głowa.

Kości ogonowej bóle - kręgosłup.

Krótkowzroczność - oczy. nerki, moczowód, pęcherz moczowy.
Kurcze łydek - gruczoły przytarczyczne.
Łamanie się paznokci - gruczoły przytarczyczne.
Lękotka - kolano.
ł.okcia uraz.) - k o l a n o . .
Łuszczyca - nerki, moczowód. pęcherz, nadnercza, przysadka.
Macicy krwawienia, mięśniaki - macica, jajniki, przysadka, narządy

limfatyczne.

Menstruacja /dolegliwości /-jajniki, macica, masaż łydek, przysadka.
Migdalków zapalenie - migdalki, narządy limfatyczne.
Migrena - skroń, błędnik, gruczoły przytarczyczne, żołądek.
Moczenie nocne - nerki, moczowody, pęcherz moczowy.
Nadciśnienie tętnicze - nerki, moczowody. pęcherz moczowy.
Nadczynność tarczycy - tarczyca, przysadka.

Nadkwasota - żołądek, splot słoneczny.
Nerek zaburzenia - nerki, moczowody, pęcherz moczowy.
Nerwowość - nerki, moczowody, pęcherz, narządy przemiany materii.
Nicdociśnienie tętnicze - nerki, moczowody, pęcherz, głowa, błędnik.

-47-

Niedokrwistość - śledziona, narządy przemiany materii.

Nieżyt nosa - nos. oskrzela, narządy limfatyczne.
Nosa krwawienie - nos. gruczoły przytarczyczne.
Nowotwór - odpowiedni narząd, narządy limfatyczne. śledziona, migdalki.
Obrzęki - nerki, moczowody. pęcherz moczowy, nadnercza, narządy

limfatyczne.

Oka jęczmień - oko. narządy limfatyczne.
Omdlenie - serce, nadnercza.

Oparzenia - odpowiednie narząd)-, narządy limfatyczne. nerki, moczowody.

pęcherz moczowy, nadnercza, gruczoły przytarczyczne.

Osłabienie słuchu - ucho.
Oziębłość - przysadka mózgowa, jajniki, macica lub jądra.
Padaczka - głowa, narządy limfatyczne.
Paradontoza - szczęka, żuchwa, narządy przemiany materii.
Parkinsona choroba - nerki, moczowody. pęcherz, nadnercza, głowa.

gruczoły przytarczyczne, narządy przemiany materii.

Pochwy swędzenie - pochwa, macica.
Podstawy czaszki urazy - głowa, gruczoły przytarczyczne.
Półpasiec - nerki, moczowody. nadnercza, pęcherz moczowy, gruczoły

przytarczyczne.

Prostaty dolegliwości - nerki, moczowody. pęcherz, moczowy, prostata.
Przepuklina pachwinowa - narządy limfatyczne. żołądek, dwunastnica, przewód

pokarmowy.

Przetoka - narządy limfatyczne. nadnercza.

Rak - narządy limfatyczne. organ zaatakowany , narządy przemiany materii.
Reumatyzm - nerki, moczowody. pęcherz moczowy, nadnercza, gruczoły

przytarczyczne, narządy przemiany materii •'

Ropień - narządy limfatyczne. odpowiedni narząd.

Skolioza - kręgosłup.
Stany lękowe - nerki, moczowody. pęcherz moczowy, głowa, odbyt.

- 4 8 -

Stany zapalne w organizmie - narząd objęty procesem zapalnym, narządy

limfatyczne,gruczoły przytarczyczne.

Stawy / choroba zwyrodnieniowa stawów / - odpowiedni narząd, nerki,

moczowody. nadnercza.

Stwardnienie rozsiane - nerki, moczowody, pęcherz, żołądek, odbyt, głowa,

gruczoły przytarczyczne, kręgosłup, narządy przemiany materii.

Świnka - migdałki, węzły chłonne, gruczoły płciowe.
Torbiele - odpowiedni narząd, narządy limfatyczne.
Ucha środkowego zapalenie - uszy. narządy limfatyczne, gruczoły

przytarczyczne.

Upławy - pochwa, macica, narządy limfatyczne.
Uraz kręgosłupa - kręgosłup.
Uraz mózgu - głowa.
Uszkodzenie chrząstki międzykręgowej - kręgosłup, nerki, moczowody,

pęcherz moczowy, żołądek, jelita, wątroba, pęcherzyk żółciowy.

.Wady serca - serce, narządy limfatyczne. nadnercza.

Wątroby zaburzenia - wątroba, żołądek, dwunastnica, pęcherzyk żółciowy.
Weneryczne choroby - narządy płciowe.
Wole tarczycy - tarczyca, przysadka.
Wrzód dwunastnicy - dwunastnica, żołądek.

Wypadanie włosów - narządy płciowe, nadnercza, narządy przemiany materii.

Wypryski - nerki, moczowody, pęcherz moczowy, gruczoły przytarczyczne,

narządy przemiany materii.

Wzdęcia - żołądek, dwunastnica.

Zaburzenia wzroku - oczy, nerki, moczowody, pęcherz moczowy.
Zaćma - oczy. nerki, moczowody, pęcherz moczowy
Zakrzep - naczynia krwionośne, nadnercza, nerki, moczowody.
Zanik mięśni - przysadka, nerki, moczowody, pęcherz, nadnercza, przytarczyce.
Zapach z ust - żołądek.
Zapalenie gardła - migdały, krtań, narządy limfatyczne.
Zapalenie jajowodów -jajowody, gruczoły przytarczyczne.

- 4 9 -

Zapalenie jelit - żołądek, jelita, narządy limfatyczne.
Zapalenie oskrzeli - oskrzela, płuca, gruczoły przytarczyczne, narządy

limfalyczne.

Zapalenie pęcherza - nerki, pęcherz, moczowody. narządy limlatyczne.
Zapalenie pęcherzyka żółciowego - dwunastnica, pęcherzyk żółciowy, wątroba.
Zapalenie płuc - płuca, narządy limfatyczne. nadnercza, gruczoły

przy tarczyczne.

Zapalenie trzustki - trzustka, żołądek, dwunastnica, narządy limfalyczne.
Zapalenie wyrostka robaczkowego - wyrostek robaczkowy, narządy

limfalyczne.

Zapalenie zatok - zatoki, nos. narządy limfatyczne.
Zatrucia - nerki, nadnercza moczowody. pęcherz moczowy, wątroba.

pęcherzyk żółciowy.

Złamania kości - odpowiednie narządy ruchu, gruczoły przytarczyczne.

żołądek, jelita, narządy przemiany materii.

Zła przemiana materii - krążenie . narządy limfatyczne. nerki, moczowody.

pęcherz moczowy, nadnercza, palce rąk i nóg.

Zmęczenie - nerki, moczowody. pęcherz moczowy, narządy przemiany materii.

gruczoły przytarczyczne, głowa, krążenie.

Zmętnienie rogówki - oczy. narządy limfatyczne. nerki, moczowody. pęcherz

moczowy.

Zarostów o-zakrzepowe zapalenie tętnic - nerki, moczowody, pęcherz moczowy.

nadnercza, gruczoły przytarczyczne, krwioobieg.

Zawroty głowy - błędnik
Zez - głowa, oczy.
Żołądka dolegliwości - żołądek.
Żółtaczka - wątroba, pęcherzyk żółciowy, narządy limfatyczne. dwunastnica.
Żylaki - nerki, moczowody. pęcherz moczowy . nadnercza, kręgosłup.

- 5O -

Legenda do grzbietu stopy

39,

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

Gruczoły limfatyczne

górna część tułowia

Gruczoły limfatyczne

dolna część

Zatoka limfatyczna,

pierwszy przewód

limfatyczny

Narząd równowagi

Piersi

Przepona

Migdały

Szczęka dolna

Szczęka górna

Krtań i tchawica

Kolejność masażu

Wbrew pozorom ważna jest kolejność dokonywanego masażu. Ma

to szczególne znaczenie przy masażu ręcznym, gdy masujemy po

kolei po jednym receptorze. Masaż mechaniczny, umożliwiający

równoczesną stymulację wielu receptorów, pozwala na wykonanie

kilku opisanych niżej faz równocześnie, a co za tym idzie, wydatne

skrócenie czasu masażu.

Wiele chorób związanych jest z niewłaściwym wydaleniem

substancji toksycznych z organizmu. Ponieważ masaż receptorów

uwalnia takie substancje z chorych narządów, należy zapewnić

sprawne wydalenie. Z tego powodu w pierwszej kolejności masuje się

receptory związane z układem wydalania.

Kolejność masowania poszczególnych receptorów jest najczęściej

następująca (podano numerację dla stopy):

I. Nerki (nr 22), moczowody (nr 23), pęcherz moczowy (nr 24) i

nadnercza (nr 21) - w celu wydalenia z organizmu substancji

trujących, głównie kwasu moczowego oraz innych produktów

rozpadu wywołanych masażem.

Czas masażu ręcznego 5 minut, mechanicznego 2 minuty.

Uwaga: w celu poprawnego masowania tych receptorów należy stopę

nieco przechylić do wewnątrz, aby masowane było podbicie stopy.

4

II Głowa (nr 1) - usprawnia to pracę odpowiedniego ośrodka w

mózgu sterującego pracą danego narządu. Należy pamiętać, że

lewa strona głowy ma swój odpowiednik na prawej stopie, zaś

prawa - na lewej.

Czas masażu ręcznego 3 minuty, mechanicznego 2 minuty.

III Na obu stopach żołądek (nr 15), trzustka (nr 17) i jelita (nr 28,

29 i 30); wątroba (nr 18) i pęcherzyk żółciowy (nr 19) na prawej

stopie. Są to organy przemiany materii, w których zachodzi

odtruwanie. Od ich sprawnego działania zależy przygotowanie

materiałów budulcowych dla każdego narządu.

Czas masażu ręcznego 2 minuty, mechanicznego 1 minuta.

Jak wspominiano wcześniej, można wszystkie wymienione

receptory masować równocześnie - poprzez dłuższy, posuwisty ruch

stopy na przyrządzie, z palcami ściągniętymi w dół i stopą lekko

przechyloną na bok do wewnątrz. Czas takiego masowania powinien

trwać około 3 minut.

IV Gruczoły limfatyczne (nr 39, 40 i 41) - usprawniają rozpad

produktów osadowych i dostarczają substancji o działaniu

obronnym (przeciwciała).

Czas masażu ręcznego 2 minuty, mechnicznego 1 minuta.

V. Chory organ oraz inne receptory odpowiedzialne dla danego

schorzenia.

Czas masażu ręcznego 5-10 minut, mechanicznego 3-4 minut.

6

Omówimy teraz szczegółowo sposób mechanicznego masowania

spodu stopy, ponieważ najwięcej receptorów znajduje się właśnie

tam.

Jak podano poprzednio spód stopy masujemy kładąc przyrząd

płasko na podłodze i przesuwając po nim stopę. Dla zachowania

rytmu warto masować obie stopy równocześnie, poruszając nimi w

przeciwnych kierunkach.

A

Masujemy stopy siedząc w fotelu (krześle). Zwiększamy

stopniowo nacisk aż do przeniesienia całego ciężaru ciała na

przyrząd, przytrzymując się rękami oparcia fotela. Po kilkunastu

sekundach należy z powrotem usiąść w fotelu - taki sposób masażu

jest dość męczący. Odpoczywamy masując na przemian podbicie

stopy prawej i lewej po kilkanaście sekund. Ten cykl powtarzamy

przez 2 - 5 minut. Można też masować w sposób mniej intensywny,

ale dłużej. Na zakończenie pozostaje ewentualny masaż receptorów

umiejscowionych poza spodem stóp.

Współzależne strefy refleksyjne

W organizmie człowieka niektóre organy mają powiązania z

innymi, niejednokrotnie bardzo oddalonymi. Mówimy wtedy o

współzależnych strefach refleksyjnych. Oto wykaz takich powiązań:

bark

ręka

palce rąk

kciuk

palec wskazujący

biodro
slopa

paluchy stóp
duży paluch
drugi paluch

palec środkowy trzeci paluch

palec serdeczny czwarty paluch

mały palec piąty paluch

staw ręki staw stopy

przedramię podudzie

kość łokciowa kość strzałkowa

kość promieniowa kość piszczelowa

łokieć kolano

kark kość ogonowa

W niektórych schorzeniach tych organów zalecany jest masaż

współzależnej strefy refleksyjnej, np. kurcze prawej łydki usuwamy

masując prawe przedramię, zaś stan zapalny dużego palucha lewej

stopy likwidujemy masując kciuk lewej dłoni.

Masaż dłoni

Masaż dłoni nie jest tak efektywny, jak stopy. Dłoń masuje się na

ogół w sytuacjach uniemożliwiających wykonanie masażu stóp, tzn.

w miejscach gdzie nie można posłużyć się aparatem - na przykład w

podróży czy w pracy - gdy stan samopoczucia wymaga dokonania

takiego masażu. W takich wypadkach praktyczniejszy jest masaż

ręczny, wykonywany najczęściej drugą ręką. Należy stosować

zdecydowany nacisk na receptory, przy pomocy kciuka i opuszków

palców, trwający od 5 do 10 minut. Do uciskania receptorów na

palcach mogą być przydatne drewniane klamerki do suszenia

bielizny. Na końcu książki prezentujemy rysunek dłoni z opisem

poszczególnych receptorów. Warto zwrócić uwagę, że receptory na

lewej dłoni odpowiadają organom, zaś na prawej - chorobom.

Przeciwwskazania do masażu

Nie należy stosować masażu w ciężkich chorobach, takich jak:

• zawał serca,

• zaawansowany nowotwór,

• obfite krwawienie

oraz podczas ciąży.

Najczęściej spotykane choroby i dolegliwości

Poniżej przedstawiono alfabetyczny wykaz chorób, które można

leczyć za pomocą masażu stóp. Obok wymienionych stref do

masowania niekiedy podano inne zalecenia, przede wszystkim

dotyczące sposobu odżywiania się. Uwagi dotyczące tych zaleceń są

wyszczególnione na końcu zestawienia.

Uwaga: numeracja receptorów podana jest dla stref na stopach,

według załączonych plansz.

ALERGIA

ANEMIA

ANGINA

APETYT (brak)

ARTRETYZM

STAWU

BIODROWEGO

ARTRETYZM

STAWU

KOLANOWEGO

ASTMA

nadnercza 21 (wytwarzanie kortizonu), nerki

22, moczowody 23 i pęcherz moczowy 24

(wydalanie produktów toksycznych),

przytarczyczki 13 (przemiana wapnia).
śledziona 34, organy przemiany materii 15, 16,

17, 18, 19,28,29,30,31.

krtań 48, migdłki 45, gruczoły limfatyczne 39,

40,41.

żołądek 15, jelita 16, 17, 28, 29, 30, 31,

tarczyca 12.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, żołądek i jelita 15, 16, 17,

18, 19, 28, 29, 30, 3 I, staw biodrowy 38, staw

barkowy 10, kręgi lędźwiowe 55, sprawdzić

wyżywienie.

staw kolanowy 35, bezpośredni masaż stawu

łokciowego (strefa współzależna), przy

zwyrodnieniu dodatkowo nerki 22,

moczowody 23, pęcherz moczowy 24,

nadnercza 21, sprawdzić wyżywienie.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy 24

(wydalanie toksyn), nadnercza 21

(wytwarzanie kortizonu), przytarczyczki 13

(przemiana wapnia), oskrzela 14, gruczoły

limfatyczne 39, 40, 41, sprawdzić wyżywienie.

BARK (ból)

BASEDOWA

choroba

BEZSENNOŚĆ

BIAŁACZKA

BIEGUNKA

BŁONA

BĘBENKOWA

UCHA (zapalenie)
BRONCI1IT

CELLULITIS

CHOROBA

MORSKA,

LOKOMOCYJNA
CHOROBA

WIEŃCOWA
CHRAPANIE
CUKRZYCA

CZASZKA

(złamania)
DALEKO-

WZROCZNOŚĆ

staw barkowy 10, staw biodrowy 38, nosić

szerokie wygodne obuwie.
przytarczyczki 13, przysadka mózgowa 4.

głowa 1, sprawdzić wyżywienie, ograniczyć

wieczorny posiłek, ekranować żyły wodne.
gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, migdałki 45,

śledziona 34, żołądek i jelita 15, 16, 17, 18, 19,

28, 29, 30, 31, sprawdzić wyżywienie.
żołądek i jelita 15, 16, 17, 28, 29, 30, 31,

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, sprawdzić

wyżywienie. Przy biegunkach o podłożu

nerwicowym splot słoneczny 20.
ucho 9, skronie 5, gruczoły limfalyczne 39, 40,

41, nadnercza 21, przytarczyczki 13.

płuca i oskrzela 14, przytarczyczki, gruczoły

limfatyczne 39, 40, 41, nadnercze 21.
gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, gruczoły

płciowe 36.
narządy równowagi 42.

serce 33.

dokładnie żuć pokarm.

żołądek i dwunastnica 15, 16, trzustka 17,

sprawdzić wyżywienie.
głowa 1, przytarczyczki 13.

nerki 22, moczowód 23, pęcherz 24, oczy 8 i 9.

10

DNA (skaza nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

moczanowa) 24, nadnercza 21, sprawdzić wyżywienie.
DUSZNOŚĆ płuca i oskrzela 14, ewentualnie nos 6, kora

mózgowa 3, serce 33.

DUSZNICA nadnercza 21 (wytwarzanie adrenaliny), nerki

BOLESNA 22, moczowody 23, pęcherz moczowy 24

(wydalanie toksyn), żołądek 15, serce 33,

sprawdzić wyżywienie.

DWUNASTNICA żołądek 15, dwunastnica 16, sprawdzić

(wrzód) wyżywienie.
DYSKOPATIA nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, kręgosłup 53, 54, 55, 56, żołądek i jelita

15, 16, 17, 28, 29, 30, 3 1, wątroba i woreczek

żółciowy 18, 19, sprawdzić wyżywienie.

DZIĄSŁA szczęki 46, 47.

(zapalenie)
EGZEMA nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, przytarczyczki 13.

GARDŁO szczęki 46, 47.

(zapalenie)
GLOS (chrypka) krtań 48, migdałki 45, gruczoły limfatyczne 39,

40,41.

GŁOWA (ból) głowa 1, sprawdzić wyżywienie.
GORĄCZKA gruczoły iimfatyczne 39, 40, 41, migdałki 45,

śledziona 34.

GOŚCIEC nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

(reumatyzm) 24, nadnercza 21, przytarczyczki 13, organy

przemiany materii 15, 16, 17, 18, 19,28,29,

30, 31, sprawdzić wyżywienie. Masaż stref

refleksyjnych dotkniętych narządów

organizmu.

GRYPA gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, migdałki 45,

śledziona 34, nos 6, ewentualnie zatoki

czołowe 2.

I

GRZBIET (ból)

GUZKI

KRWAWNICZE
(hemoroidy)

GUZ

IMPOTENCJA

ISCHIAS

JAJNIKI
(zapalenie)

JAJOWODY
(zapalenie)

JASKRA

JĄDRA
(przekrwienie)

JELITO GRUBE
(zapalenie)

JĘCZMIEŃ

KAMICA
ŻÓŁCIOWA

KARK (ból)

KASZEL

kręgosłup 53, 54, 55, 56, ewentualnie
bezpośredni masaż ramienia lub pasa
miednicowego.
odbytnica 32, mięsień trójgłowy łydki 52,
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy
24, nadnercza 21.

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, ewentualnie
migdałki 45 i śledziona 34.

jądra 36, ogólne wzmocnienie.

nerki 22, moczowód 23, pęcherz 24,
nadnercze 21, kolana 35.

jajniki 36, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,
ewentualnie przytarczyczki 13 i tarczyca 12.

jajowody 36, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,
przytarczyczki 13.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy
24, nadnercza 21, oczy 1.

jądra 36, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.

jelito grube 28, 29, 30, 31, gruczoły
limfatyczne 39, 40, 41.

oko 8, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.

dwunastnica 16, pęcherzyk żółciowy 19,
wątroba I 8, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,
sprawdzić wyżywienie.

kark 7, kręgi szyjne 53, kość ogonowa 56,

bezpośredni masaż kości ogonowej.

oskrzela i płuca 14, gruczoły limfatyczne 39,
40, 41, nadnercza 21, przytarczyczki 13, nosić
wygodne szerokie obuwie.

12

KATAR SIENNY

KOLKA

KOŚCI I
CHRZĄSTKI

(zapalenie)

KOŚCI
(rzcszotowienie)

KRĘGOSŁUP
(skrzywienie

boczne)

KRÓTKO­

WZROCZNOŚĆ
KRTAŃ

KURCZE

ŁYDEK

LĘKI (fobie)

ŁUMBAGO
(postrzał)

ŁĘKOTKA
(uszkodzenie)

ŁUSZCZYCA

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, przytarczyczki 13, nos 6,

tchawica 48, oskrzela 14, jadać miód z okolic

zamieszkania.

żołądek i jelita 15, 16, 17, 28, 29, 30, 3 I,

sprawdzić wyżywienie.

kręgosłup 53, 54, 55, 56, nerki 22, moczowody
23, pęcherz moczowy 24, organy przemiany
materii 15, 16, 17, 18,28,29,30,31.

przytarczyczki 13, ogólne wzmocnienie.

kręgosłup 53, 54, 55, 56, ogólne wzmocnienie.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, oczy 8.

krtań 48.

przytarczyczki 13, ewentualnie bezpośredni
masaż mięśni ramion, ekranować
promieniowanie żył wodnych.

nerki 22, moczowody 2.3, pęcherz moczowy
24, żołądek i jelita 15, 16, 17, 28, 29, 30, 3 1,

głowa 1, ewentualnie narząd równowagi 42,
sprawdzić wyżywienie.

kręgosłup 55.

staw kolanowy 35, bezpośredni masaż łokcia

(strefa współzależna).

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy
24, nadnercza 21, przytarczyczki 13, organy

przemiany materii 15, 16, 17, 18, 19,28,29,
30, 31, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.

13

MACICA

(zapalenie)

MIESIĄCZKO­

WANIE

BOLESNE

MIESIĄCZKO­

WANIE

NIEREGU­

LARNE
MIĘŚNIAK
MIĘŚNI ZANIK

MIGDAŁKI

(zapalenie)

M IG RENA

MOCZ (parcie)

MOCZENIE

NOCNE

MOCZOWÓD

(zapalenie)

NADCIŚNIENIE

TĘTNICZE

NADCZYNNOŚĆ

TARCZYCY

macica 50, jajniki przy krwawieniach 36,

przysadka mózgowa 4, gruczoły limfatyczne

39,40,41.

jajniki 36, macica 50, mięśnie łydek 37.

jajniki 36, macica 50, mięśnie łydek 37,

przysadka mózgowa 4.

macica 50, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.
przysadka mózgowa 4, nerki 22, moczowody

23, pęcherz moczowy 24, nadnercza 21,

przytarczyczki 13, organy przemiany materii

15, 16, 17, 18, 19, 28, 29, 30, 31, gruczoły

limfatyczne 39, 40, gimnastyka mięśni,

zmienić wyżywienie.
migdałki 45, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.

skronie 5 (ze spirytusem bursztynowym),

narząd równowagi 42, przytarczyczki 13,

ewentualnie żołądek 15.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.
nerki 22, moczowody 23, pęcherzyk żółciowy

19, ekranować promieniowanie żył wodnych.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, kora mózgowa 3.
tarczyca 12, przysadka mózgowa 4.

NADKWASOTA żołądek 15, splot słoneczny 20.

14

NADWYRĘŻE­

NIE ŚCIĘGIEN
NERKI (ból)

NERWOBÓL

(korzonki

nerwowe)

NERWOBÓL

(nerw trójdzielny)

NERWOWOŚĆ

NIEDOCISNIE-

NIE TĘTNICZE
NIEŻYT

OSKRZELI
NIEŻYT

ŻOŁĄDKA

NOWOTWÓR

NOS (krwawienie)

OBRZĘK
GRUCZOŁÓW

(gruczolak)
OBRZĘKI NÓG

bezpośredni masaż.

nerki 22,'moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, gruczoły limfatyczne 39, 40,

41.

kręgosłup 53, 54, 55, 56 i przytarczyczki 13,

wzmocnienie ogólne.

skronie 5.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, organy przemiany materii 15, 16, 17, 18,

19, 28, 29, 30, 31, przytarczyczki 13, głowa 1,

ewentualnie tarczyca 12. Ekranować

promieniowanie żył wodnych.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz 24, pień

mózgu 3.
płuca i oskrzela 14, gruczoły limfatyczne 39,

40, 41, przytarczyczki 13, nadnercza 21.
żołądek i jelita 15, 16, 17,28,29,30,31,

wątroba i pęcherzyk żółciowy 18, 19, gruczoły

limfatyczne 39, 40, 41, zmienić wyżywienie.
gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, oraz masaże

dotkniętych organów - tylko w porozumieniu z

lekarzem. Ogólne wzmocnienie, sprawdzić

wyżywienie.
nos 6, przytarczyczki 13.

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, żołądek i jelita 15, 16, 17, 28, 29, 30, 31,

serce 33, gruczoły limfatyczne 39, 40 ,41.

ODRA

ODBIJANIE

ODBYTNICA

(zapalenie)
OMDLENIE
OPARZENIA

OPŁUCNA (ból)
OPRYSZCZKA

(febra)
OŚLEPIENIE,

OLŚNIENIE
OSKRZELA

(zapalenie)
OTYŁOŚĆ
OWRZODZENIE

ŻYLAKOWE

OZIĘBŁOŚĆ

PŁCIOWA
PADACZKA

PALUCH

KOŚLAWY
PALUCH

MŁOTOWATY

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, przytarczyczki 13, gruczoły limfatyczne

39,40,41.
żołądek 15, splot słoneczny 20, sprawdzić

wyżywienie.
lewa stopa 32, mięśnie łydek 52.

serce 33, nadnercza 21, głowa 1.
masaż stref odpowiednich organów, gruczoły

limfatyczne 39, 40, 41, nerki 22, moczowody

23, pęcherz moczowy 24, nadnercze 21,

przytarczyczki 13.
śledziona 34.
gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, śledziona 34.

oczy 8, nadnercza 21.

płuca i oskrzela 14, gruczoły limfatyczne 39,

40, 41, przytarczyczki 13, nadnercza 21.

tarczyca 12, sprawdzić wyżywienie.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, żołądek i jelita 15, 16, 17, 28, 29, 30, 31,

serce 33, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,

wątroba i pęcherzyk żółciowy 18, 19,

sprawdzić wyżywienie, masaże ramion.
przysadka mózgowa 4, jajniki 36, macica 50.

ogólne wzmocnienie, głowa 1, gruczoły

limfatyczne 39, 40, 41.
tarczyca 12, gruczoł limfatyczny 41.

masaże palców stopy, całego podbicia, nosić

wygodne szerokie buty.

PARADONTOZA

(przyzębica)

PARKINSONIZM

PAZNOKCIE

ŁAMLIWE
PĘCHERZ

MOCZOWY

(zapalenie)
PIECZENIE

STÓP

(spowodowane

przez

przekrwienie)
PŁUCA

(zapalenie)
POCHEWKA

ŚCIĘGNA

(zapalenie)
POCHWA

(swędzenie)
POSOCZNICA
PÓŁPASIEC

PROSTATA

(zapalenie)

PRZEGUB RĘKI
PRZEKRWIENIE

CZYNNE

szczęki 46, 47, organy przemiany materii 15,

16, 17, 18, 19, 28, 29, 30, 3 1, sprawdzić

wyżywienie.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, organy przemiany materii

15, 16, 17, 18, 19, 28, 29, 30, 31, sprawdzić

wyżywienie.
organy przemiany materii 15, 16, 17, 18, 19,

28, 29, 30, 31, przytarczyczki 13.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.

masaże wszystkich punktów stopy.

płuca 14, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,

riadnercza 21, przytarczyczki 13.
bezpośredni masaż.

pochwa 51, macica 50, ewentualnie gruczoły

limfatyczne 39, 40, 41.

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, przytarczyczki 13, sprawdzić

wyżywienie.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, prostata 50.
masaż przegubu stopy (strefa współzależna).
przysadka mózgowa 4, jajniki 36, macica 50,

tarczyca 12, brzuch 37.

PRZEPUKLINA

PACHWINOWA

PRZEPUKLINA

PRZEPONOWA
REUMATYZM

ROGÓWKA

(zapalenie)
ROPIEŃ

RÓWNOWAGA

ZACHWIANA
RWA

KULSZOWA

SERCE (ból)

SERCE (wada)

SERCOWO-

NACZYNIOWY

UKŁAD

SIATKÓWKA

(zapalenie)
SMAK

(zaburzenia)

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, jelita 15, 16,

17, 28, 29, 30, 3 I, żołądek i pęcherzyk

żółciowy 18, 19, unormować wydzielanie

soków trawiennych.

organy przemiany materii 15, 16, 17, 18, 19,

28,29,30,31.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz 24,

nadnercza 21, przytarczyczki 13, organy

przemiany materii 15, 16, 17, 18, 19,28,29,

30,31.

oczy 8, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, nerki

22, moczowody 23, pęcherz moczowy 24.
leczyć stany zapalne, masaże odpowiedniej

strefy, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.
narządy równowagi 42.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, przytarczyczki 13, gruczoły limfatyczne

39,40,41.
żołądek 15, nadnercza 21, serce 33,

ewentualnie kręgi piersiowe 54, sprawdzić

wyżywienie.

serce 33, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,

nadnercza 21, organy przemiany materii 15,

16, 17, 18, 19, 28, 29, 30, 31, sprawdzić

wyżywienie.

serce 33, nadnercza 21, przytarczyczki 13,

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, sprawdzić wyżywienie.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, oczy 8, gruczoły limfatyczne 39, 40, 4 1.

głowa I, szczęka górna i dolna 46, 47.

18

SŁUCH

(dolegliwości)

STAW

BIODROWY

(ból)

STAW

BIODROWY

(zwyrodnienie)

STAW

KOLANOWY

(zwyrodnienie,

zranienie)

STAW

SKOKOWY

(zapalenie)

STAWY

KRĘGOSŁUPA

(zapalenie

zesztywniające)

STAWY

(zapalenia)

STWARDNIENIE

ROZSIANE

STWARDNIENIE

TĘTNIC

SYTOŚĆ (uczucie

sytości)

masaż uszu, nosić wygodne obuwie.

staw biodrowy 38, ramię 10, bezpośredni

masaż ramienia (strefa współzależna), nosić

szerokie wygodne obuwie.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, organy przemiany materii

15, 16, 17, 18, 19, 28, 29, 30, 31, staw

biodrowy 38, ramię 10, kręgi lędźwiowe 55,

bezpośredni masaż ramienia (strefa

współzależna), sprawdzić wyżywienie.
kolano 35, nerki 22, moczowody 23, pęcherz

moczowy 24, nadnercza 21, bezpośredni masaż

łokcia, sprawdzić wyżywienie.

bezpośredni masaż odpowiednich punktów

stawów ręki (strefy współzależne).

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, organy przemiany materii 15, 16, 17,28,

29,30,31.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, masaże odpowiednich

stawów poprzez strefy refleksyjne, zmienić

wyżywienie.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, organy przemiany materii 15, 16, 17, 18,

19, 28, 29, 30, 31, przytarczyczki 13, głowa 1,

kręgosłup 53, 54, 55, 56, gruczoły limfatyczne

39, 40, 41, sprawdzić wyżywienie.
nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21.
żołądek 15, dwunastnica 16, jadać powoli,

zmienić wyżywienie.

19

SZCZĘKI (ból)

SZYJA (ból)

ŚLEDZIONA

(kolka)

ŚLUZÓWKA

JELIT (zapalenie)

ŚWINKA
(zapalenie

ślinianek
przyusznych)

TĘTNICE

(zwężenie)

TKANKA
ŁĄCZNA
(zapalenie)

TORBIEL

TRĄDZIK

TRZUSTKA
(zapalenie)

UCHO
ŚRODKOWE

(zapalenie)

UPŁAWY

USTA (przykry

zapach)

szczęki 46, 47, gruczoły limfatyczne 39, 40,

41, skronie (nerw trójdzielny) 5.

krtań 48, migdałki 45, gruczoły limfatyczne 39,

40, 41, sprawdzić wyżywienie.

organy przemiany materii 15, 16, 17,28,29,

30,31.

organy przemiany materii 15, 16, 17, 18, 19,
29, 30, 31, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,
sprawdzić wyżywienie.

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, migdałki 45,
gruczoły płciowe (jajniki, jądra) 36.

masaże odpowiednich organów, przytarczyczki

13, nadnercza 21, nerki 22, moczowody 23,

pęcherz moczowy 24.

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, gruczoły
płciowe (jajniki, jądra) 36.

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41 oraz masaże
odpowiednich organów.

nadnercza 21, nerki 22, moczowody 23,
pęcherz moczowy 24, wątroba 18, pęcherzyk
żółciowy 19, sprawdzić wyżywienie.

żołądek i dwunastnica 15, 16, trzustka 17,
gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, sprawdzić
wyżywienie.

ucho (na przeciwnej stopie) 9, gruczoły
limfatyczne 39, 40, 41, przytarczyczki 13.

pochwa 51, macica 50, gruczoły limfatyczne

39,40,41.

żołądek 15, sprawdzić wyżywienie.

20

USTA SUCHE

USZY (ból)

WAPŃ (niedobór)

WĄTROBA (ból)

WĄTROBA
(zapalenie)

WENERYCZNE

CHOROBY

WĘZŁY
CHŁONNE
(mononukleoza
zakaźna)

WŁOSY
(wypadanie)

WNĘTROSTWO

WOLE

WYCHUDZENIE

WYKWITY

SKÓRNE

WYNISZCZENIE

WYROSTEK

ROBACZKOWY
(zapalenie)

szczęki 46, 47, powoli przeżuwać.
uszy 9, głowa 1, gruczoły limfatyczne 39, 40,
41 oraz przy szumach narząd równowagi 42.

przytarczyczki 1 3.
żołądek i dwunastnica 15, 16, wątroba i

pęcherzyk żółciowy 18, 19, przy infekcjach
gruczoły limfatyczne 39, 40, 41, sprawdzić
wyżywienie.

dwunastnica 16, wątroba 18, pęcherzyk
żółciowy 19, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,
sprawdzić wyżywienie.

masaże odpowiednich organów, gruczoły

limfatyczne 39, 40, 41.
migdałki 45, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,

śledziona 34.

gruczoły płciowe (jajniki, jądra) 36, nadnercza
21, organy przemiany materii 15, 16, 17, 18,
29, 30, 31, sprawdzić wyżywienie.

jądra i nasieniowócl 36, przysadka mózgowa 4,
podbrzusze 37.

tarczyca 12, przysadka mózgowa 4.

tarczyca 12, organy przemiany materii 15, 16,

17, 28, 29, 30, 31, wątroba 18.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21, przytarczyczki 13, organy
przemiany materii 15, 16, 17, 18, 19,28,29,
30, 31, sprawdzić wyżywienie.

przy nadczynności: tarczyca 12 i przysadka
mózgowa 4, sprawdzić wyżywienie.

wyrostek robaczkowy 26, gruczoły limfatyczne
39,40,41.

WZDĘCIA W

NADBRZUSZU
WZDĘCIA W

PODBRZUSZU
WZROK

(zaburzenia)
WZROST
(zaburzenia)
ZAĆMA

ZAKAŹNE

CHOROBY

ZAKRZEPICA

ZANOKCICA
ZAPALENIA

ZAPALENI !•

STAWÓW

ZAPARCIA

ZAPAŚĆ

ZATOKI

(zapalenie)

ZATRUCIE

POKARMOWE

żołądek 15, dwunastnica 16, sprawdzić

wyżywienie.

wyrostek robaczkowy 26, sprawdzić

wyżywienie.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, oczy 8.

przysadka mózgowa 4, ogólne wzmocnienie

organizmu.

oczy 8, nerki 22, moczowody 23, pęcherz

moczowy 24, nadnercza 21, głowa 1,

zwiększyć ilość witaminy C (owoce,

warzywa).

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, przytarczyczki 13, gruczoły limfatyczne

39,40,41.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy

24, nadnercza 21.
gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.
gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,

przylarczyczki 13, masaże odpowiednich

organów w stanie zapalnym.
masaże odpowiednich stawów w stanie

zapalnym, nerki 22, moczowody 23, pęcherz

moczowy 24,nadnercza 21, przytarczyczki 13,

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41.

organy przemiany materii 15, 16, 17, 18, 19,

28, 29, 30, 31, odbytnica 52.

natychmiast serce 33, ewentualnie nadnercza

21.
zatoki czołowe 2, zatoki szczękowe 47,

gruczoły limfatyczne 39, 40, 41,

przytarczyczki 13.

żołądek 15, dwunastnica i 6, gruczoły

limfatyczne 39, 40, 41.

22

ZEZ

ZĘBY (próchnica)

ZŁAMANIA

ZMĘCZENIE

ŻELAZO

(niedobór)
ŻOŁĄDEK

(wrzód)
ŻÓŁTACZKA

ŻYLAKI

głowa 1, oczy 8.

szczęki 46, 47, organy przemiany materii 15,

16, 17, 18, 19, 28, 29, 30, 31, sprawdzić

wyżywienie.
masaż odpowiedniej strefy, organy przemiany

materii 15, 16, 17, 18, 19,28,29,30,31,
przytarczyczki 13.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy
24, organy przemiany materii 15, 16, 17, 18,

19, 28, 29, 30, 31, przytarczyczki 13, głowa 1

(przy zaburzeniach snu), sprawdzić
wyżywienie.

śledziona 34.

żołądek 15, sprawdzić wyżywienie.

dwunastnica 16, wątroba 18, pęcherzyk

żółciowy 19, gruczoły limfatyczne 39, 40, 41

zmienić wyżywienie.

nerki 22, moczowody 23, pęcherz moczowy
24, nadnercza 21, kręgosłup 55, 56.

23