background image

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

 

  

 

Prof. nzw. dr hab. inż.  Krzysztof   Wojdyga 

Materiałoznawstwo Instalacyjne  

 

LABORATORIUM

  

 

Ćwiczenie: 

Technologia Spawania 

background image

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

 

  

 

Spawaniem nazywamy proces technologiczny, 

w którym uzyskuje się trwałe połączenie metali 

 przez ich stopienie w miejscu gdzie mają być 

złączone.  

 

W procesie spawania następuje całkowite roztopienie 

metalu spoiwa i nieraz bardzo głębokie nadtopienie 

metalu spawanego w miejscu układania spoiny. 

background image

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Metale topią się i tworzą bezpośrednio pod źródłem 

ciepła ciekłe jeziorko, w którym następuje wzajemne 

wymieszanie się tworzyw, a powstały w ten sposób 

nowy metal krzepnąc tworzy spoinę. 

 

Rozróżniamy trzy okresy procesu spawania: 

• nagrzewanie i topienie 

• pozostawanie metalu w stanie ciekłym 

• krzepnięcie i ostyganie 

 

background image

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Jakość spawanego połączenia zaleczy w znacznym stopniu  

Od procesów odbywających się w dwóch ostatnich okresach. 

W czasie gdy metal pozostaje w stanie ciekłym przebiegają  

najintensywniej procesy zmiany składu chemicznego metalu: 

  wypalania się i wprowadzania składników stopowych, 

  „wzbogacania” spoiwa w pierwiastki szkodliwe- tlen, azot, 

  wydzielanie się gazów. 

 

Te procesy decydują o składzie chemicznym, 

 a więc o właściwościach  fizycznych i mechanicznych. 

background image

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

 

  

 

W czasie stygnięcia odbywa się przejście ze stanu  

ciekłego w stan stały, a przy dalszym obniżaniu 

temperatury w spawanym metalu zachodzą wtórne 

zmiany struktury wywołane przemianami alotropowymi.  

 

Trzeci okres decyduje zatem o strukturze spawanego 

złącza, co wpływa również na właściwości mechaniczne  

i fizyczne . 

background image

W technice spawalniczej istnieje szereg różnych procesów 

spawalniczych o rożnych specyficznych cechach. 

SPAWALNICTWO 

Spajanie 

Procesy pokrewne  

spajaniu 

Spawanie 

Zgrzewanie 

Lutowanie 

elektryczne 

gazowe 

reakcja 

egzotermiczna 

miękkie 

twarde 

lutospawanie 

Metalizacja  

natryskowa 

hartowanie 

 powierzchniowe 

nakładanie metali 

cięcie i żłobienie 

termiczne 

elektryczne 

oporowe 

termitowe 

tarciowe 

dyfuzyjne 

zgniotowe 

wybuchowe 

ultradźwiękowe 

napawanie  

natapianie 

background image

Podział spawania elektrycznego 

Spawanie  

elektryczne 

żużlowe 

łukowe 

elektronowe 

laserowe 

elektroda topliwa 

elektroda nietopliwa 

elektroda otulona 

łuk kryty 

w osłonie CO

MAG 

w osłonie gazów  

obojętnych   MIG 

łuk  

nie osłonięty 

elektroda wolframowa 

w osłonie gazów obojętnych 

TIG 

 w osłonie  

wodoru 

elektroda  

węglowa 

spawanie plazmowe 

background image

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Historia spawania łukiem elektrycznym  

Zjawisko łuku elektrycznego odkryte zostało w 1802 roku przez uczonego  
rosyjskiego  Pietrowa  ale  dopiero  80  lat  później  (1882)  Benardos  po  raz 
pierwszy  zastosował  łuk  elektryczny  do  spawania  metali  elektrodą  węglową. 
W 1888 r. Sławianow udoskonalił metodę stosując elektrodę metalową, która 
topiąc  się  tworzyła  spoinę  (  zjawisko  utleniania  i  naazotowania).  Właściwy 
początek    spawania  łukowego  dał  w  roku  1908  Oskar  Kjelberg  stosując 
elektrodę stalową otuloną specjalną masą. 
 
Rok 1912 wykonano całkowicie spawana konstrukcję skrzyni ogniowej  
do parowozu. 
 

Rok 1922 pierwszy na świecie spawany elektrycznie most drogowy  
Na rzece Słudwi (pod Łowiczem) Polska. 

background image

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

background image

10 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Do spawania łukiem elektrycznym może być wykorzystany  

Prąd stały lub zmienny. Prąd stały otrzymujemy z wytwornicy 

Prądu stałego napędzanej silnikiem elektrycznym lub spalinowym. 

Do spawania przy użyciu prądu zmiennego używany jest  

Transformator spawalniczy z prostownikiem 

Prąd do spawania łukowego: 
U = 20-30 V 
I = 30 – 600 A 

background image

11 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawarka  ma  za  zadanie  utrzymać  łuk  o 
możliwie  stałym  natężeniu  pomimo  zmiennych 
oporów  w  łuku.  Szybkość  topienia  elektrody 
zależy  od  natężenia  prądu.  Utrzymanie  stałego 
natężenia jest więc nieodzowne do prawidłowego 
wykonania spoiny. 
D < 2,5 mm  -  ok. 30 A na mm D, 
D > 2,5 mm  -  ok. 40 A na mm D. 

background image

12 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie elektrodą węglową 

Łuk  elektryczny  wytwarzany  jest  pomiędzy  elektrodą  węglową  i 

spawanym  przedmiotem.  Przy  spawaniu  elektrodą  węglową  stosuje  się 

wyłącznie  prąd  stały  i  elektrodę  podłącza  się  do  bieguna  ujemnego,  a 

przedmiot  spawany  do  bieguna  dodatniego.  Spawanie  tą  metodą  było 

stosowane  w  początkach  rozwoju  spawalnictwa.  Obecnie  taki  rodzaj 

spawania stosowany jest bardzo rzadko (spawanie żeliwa na gorąco). 

background image

13 

Spawanie elektroda topliwą otuloną 

W  wysokiej  temperaturze  łuku  elektrycznego,  utrzymującego  się 
pomiędzy  elektrodą  i  spawanym  elementem,  topi  się  elektroda  i  element 
spawany.  Ze  stopionej  elektrody  tworzy  się  spoina.  Elektroda  może  być 
goły  drut    lub  drut  w  otulinie.  Wadą  drutu  nieosłoniętego  jest  zjawisko 
jego  utleniania  w  czasie  spawania,  co  powoduje  osłabienie  spoiny  z 
powodu  wprowadzenia  do  niej  tlenków  metalu,  z  którego  wykonana  jest 
elektroda. 

background image

14 

Do zadań jakie spełnia otulina należy: 
   

wytworzenie osłony gazowej oddzielającej roztopiony metal od dostępu tlenu, 

     

(celuloza, dekstryna, mączka ziemniaczana, kreda, dolomit) 

   wytworzenie warstwy żużla opóźniającej proces krzepnięcia i stygnięcia spoiny, 

     

( rudy Fe - magnetyt, hematyt, syderyt, rudy Mn – braunsztyn, szpat manganowy, 

      węglan wapnia CaCO

, SiO

2

, TiO

2

). 

   stabilizacja łuku 

(pierwiastki o niskim potencjale jonizacji - Na, K, Ca, Mg, Ti)

   odtlenienie i odgazowanie spoiny 

( żelazostopy: Fe+Mn, Fe+Si, Fe+Ti, Fe+Al)

   uszlachetnienie spoiny poprzez dodatek: 

Cr, Ni, Ti, Mn, Si, V, No jak również C

 
Kolejną grupą dodatków są dodatki wiążące otulinę z elektrodą 

(szkło wodne, kaolin,  

     krzemiany, szkło wapniowo-potasowe)

 

background image

15 

Spawać elektrodą otuloną można wiele rożnych rodzajów stali  
jak również innych metali. Stąd bardzo duża różnorodność stosowanych 
elektrod. 
 

E  -    elektrody (połączeniowe) do spawania różnych gatunków stali, 
EŻO, EŻM   - elektrody do spawania żeliwa, 

EN – elektrody do napawania, 

ES  - elektrody do spawania stali wysokostopowych 

 
Oraz elektrody specjalne do cięcia, żłobienia, spawania i cięcia pod wodą, 
 
          

background image

16 

Zasady oznaczania elektrod  dla stali węglowych 

i  niskostopowych zgodnie z PN-EN-ISO 2560:2010 

(norma ta zastąpiła wcześniejsze normy PN88/M-69433, PN-EN 499:1999 

oraz normę PN-EN-ISO 256o z roku 2006). 

Oznaczenie elektrody dzieli się na dwie grupy:  
grupę podstawową (kolor czerwony) i grupę  dodatkową (kolor niebieski). 

E 38 3  1Ni B

 

42 H5 

 

E – rodzaj elektrody (elektroda połączeniowa) 
38 – minimalna gwarantowana wytrzymałość na rozciąganie (R

m

 =380MN/m

2

3

- liczba określająca wytrzymałość na udarność w zależności  

          od temperatury w jakiej będzie pracowała spoina (47J przy -30 

o

C) 

1Ni – skład chemiczny elektrody  

 

B – rodzaj otuliny (otulina zasadowa) R- rutylowa, A – kwaśna, C-celulozowa 
4 – pozycja przy spawaniu (podolna, naboczna, naścienna, okapowa, pionowa, 
     pułapowa) 
 2 – rodzaj i wartość prądu 
H5 – zawartość wodoru w spoiwie (5ml/100g spoiwa) 

background image

17 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie łukiem krytym (pod topnikiem) 

Sposobem  zapewniającym  otrzymanie  dobrej  spoiny  jest  spawanie  goła 
elektrodą  pod  warstwa  topnika.  Zapewnia  ona  ochronę  spoiny  przed 
dostępem  tlenu  z  otaczającego  powietrza  i  utrudnia  lub  nawet  uniemożliwia 
utlenianie spoiny. Część proszku topnika stapia się i tworzy skorupę żużlową 

na spoinie i przeciwdziała utwardzaniu spoiny w czasie procesu stygnięcia. 

Spawanie  elektrodą  gołą  pod  warstwa  topnika  bardzo  się  rozpowszechniło 

przede  wszystkim  dlatego,  że  zostały  skonstruowane  aparaty  umożliwiające 
pełna automatyzacje procesu spawania. Podawanie topiącej się elektrody  i jej 
przesuwanie  odbywa  się  automatycznie  z  dowolna  regulowaną  szybkością. 

Sypanie  proszku  (topnika)  również  odbywa  się  automatycznie.  Metoda  ta 
znalazła  bardzo  szerokie  zastosowanie  przy  spawaniu  dużych  elementów 
(m.in. w budowie okrętów). Spoiny otrzymane ta metodą są wysokiej jakości. 

background image

18 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie w osłonie wodoru (atomowe) 

Jest to najstarsza metoda spawania łukiem elektrycznym w osłonie gazowej, 

bardzo  kosztowna i obecnie prawie nie stosowana. Metodą tą można spawać 

stale wysokostopowe, nierdzewne kwaso i ogniotrwałe. Łuk elektryczny  

powstaje między dwiema elektrodami wolframowymi, a jako gazu ochronnego 
używa się wodoru, który oprócz wytwarzania atmosfery ochraniającej przed 

utlenianiem i naazotowaniem spoiny dodatkowo przenosi ciepło z przestrzeni  
łuku do spawanego materiału. Temperatura spawania jest o około 500 

o

C  

wyższa niż przy spawaniu łukiem elektrycznym. 

background image

19 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie łukiem elektrycznym w osłonie argonu 

TIG (Tungsten Innert Gas) 

Metoda ta jest stosowana do spawania stali wysokostopowych oraz metali  
nieżelaznych (aluminium, miedź). Osłona z gazów obojętnych  chroni łuk 

od dostępu powietrza i podwyższa temperaturę łuku. Łuk elektryczny  

wytwarzany  jest  pomiędzy  elektrodą  nietopliwą  (wolframową)  a 

przedmiotem spawanym. Jako gaz obojętny stosowany jest argon lub hel 

albo  mieszanina  tych  gazów.  Metoda  stosowana  do  spawania  stali 

kwasoodpornych  jak  również  do  spawania  konstrukcji  lotniczych  z 

metali  lekkich.  Warunkiem  uzyskania  dobrych  spoin  jest    zastosowanie 
gazów ochronnych o dużej czystości. Do spawanie stali   wystarczy 96 % 

ale  w  przypadku  metali  lekkich  czystość  dochodzi  nawet  do  99,99  %. 
Materiał  na  spoinę  dostarczany  jest  w  postaci  drutu  wykonanego 

odpowiednio do składu chemicznego spawanych elementów.  

background image

20 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie łukiem elektrycznym w osłonie CO

MAG (Metal Active  Gas) 

MIG (Metal Innert  Gas) 

Metodę tę stosuje się wyłącznie do spawanie stali węglowych. Uzyskana 

spoina  ma  podobne  właściwości  jak  spoina  uzyskana  przy  użyciu 

elektrody  otulonej.  W  wysokiej  temperaturze  łuku  elektrycznego  CO2 
rozkłada  się  na  CO  i  O2  ale  tlen  wydzielany  nie  utlenia  spoiny.  Zaletą 

metody  jest  powstawanie  znikomej  ilości  żużla,  daje  to  możliwość 

spawania dużymi spoinami. 

background image

21 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie plazmowe 

Metoda spawanie plazmowego jest bardzo podobna do spawania elektrodą  
wolframową w osłonie argonu. W obu tych metodach łuk jarzy się w osłonie 
argonu ale przy spawaniu plazmowym elektroda jest wewnątrz dyszy przez  
którą przepływa argon a na zewnątrz przepływa argon w postaci cienkiego  
strumienia  plazmy. Temperatura strumienia plazmy jest większa niż łuku  
Elektrycznego (do 25 tys.

o

C). Spawanie plazmowe charakteryzuje się zaletami: 

  topienie materiału z duża szybkością, 
  małe zapotrzebowanie na energię, 
  małe odkształcenia, 
  ograniczone zmiany struktury w metalu spawanym, 
  spawanie bez dodatkowego spoiwa lub bardzo małe zapotrzebowanie 
    na spoiwo. 
Metoda ta stosowana jest do spawania materiałów o niedużej grubości  
ale ze względu na swoje zalety  znajdzie (znalazła)  zastosowanie w przemyśle  

 

background image

22 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawania żużlowe 

Spawanie żużlowe powstało jako udoskonalenie metody spawania łukiem  

Krytym. W metodzie tej elektrod zamocowana w suwaku przesuwa się ale  

koniec elektrody znajduje się stale pod powierzchnią roztopionego żużla. 

Zasadniczą różnicą między tymi dwoma metodami jest sposób wytwarzania  

ciepła. Ciepło powstaje na wskutek oporu jaki stawia przepływającemu  

prądowi roztopiony żużel. Metodę tę stosuje się do łączenia przedmiotów  

ze stali zwykłych i stopowych o bardzo dużej grubości (>20mm). Spawanie  

odbywa się w pozycji pionowej lub wykonuje się spoiny obwodowe. 

background image

23 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie elektronowe 

Urządzenie do spawania składa się z wyrzutni elektronów umieszczonej 
wraz z przedmiotem spawanym w szczelnej komorze oraz z zespołu pomp  
utrzymujących w komorze wysoka próżnię. W wyrzutni elektronów żarząca 
się elektroda wolframowa emituje strumień elektronów, które w polu 
elektrycznym nabierają wielkiej prędkości i uderzając w przedmiot 
spawany silnie go nagrzewają. Pole magnetyczne wytworzone przez cewkę 
pozwala skupić wiązkę w ognisko na linii spawania. 
Zalety spawania elektronowego to: 
  spawanie metali trudnospawalnych ( cyrkon, beryl, wolfram, uran i in.) 
  łączenie różnych metali (miedź+stal wysokostopowa, aluminium+tytan) 
  łączenie bardzo cienkich elementów (poniżej 0,1mm) 
  znikome odkształcenia spawalnicze 
  pełna automatyzacja procesu spawania 
  niezwykła czystość spoiny 

 

Wysoki koszt urządzenia i wysokie koszty przygotowania elementów  
do spawania.  

background image

24 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie laserowe 
 

Metoda spawania laserowego jest jeszcze ciągle w fazie eksperymentalnej. 
Polega  ona  na  stapianiu  obszarów  łączonych  w  wyniku    działania  w  tym 
miejscu  wiązki  światła  lasera  o  dużej  gęstości  mocy  (ok.  l00  do  1000 
W/mm2).  Bardzo  duża  gęstości  mocy  wiązki  laserowej  powoduje,  że 
odkształcenia  cieplne  spoiny  są  minimalne.  Moc  stosowanych  obecnie 
laserów sięga do 25 kW ale przeważnie stosowane są mniejsze o mocach nie 
przekraczających  3  kW.  Spawanie  laserowe  jest  procesem  stosunkowo 
nowym,  gdyż  lasery  stosowane  są  głównie  do  cięcia.  Głównym  obszarem 
zastosowania  laserów  jest  przemysł  motoryzacyjny  oraz  wykorzystywane 
są w elektronice do spawania punktowego. W przypadku spawania laserem 
nie jest potrzebna próżnia, ponieważ wiązka bez przeszkód przenika przez 
powietrze.  Należy  w  związku  z  tym  stosować  gazy  ochraniające  spoinę 
przed zanieczyszczeniem.  

background image

25 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

background image

26 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spawanie gazowe 

Wysoką temperaturę potrzebną do stopienia metali w czasie procesu spawania 
gazowego otrzymuje się dzięki płomieniowi spalonej mieszanki acetylenu i tlenu. 
Temperatura  w  płomieniu  dochodzi  do  3200

o

C.  Do  otrzymania  acetylenu  jest 

karbid (węglik wapnia CaC

2

). Działając na karbid wodą, W urządzeniu zwanym 

wytwornicą, otrzymujemy 

CaC

2

 + 2H

2

O = Ca(OH)

2

 + C

2

H

2    

Tak otrzymany acetylen powinien być oczyszczony. Szczególnie szkodliwe są: 
  fosforowodór, 
  siarkowodór, 
  amoniak. 
Wada acetylenu jest możliwość wystąpienia wybuchu jeżeli przekroczy się  
ciśnienie 0,15MPa.  Do celów spawalniczych acetylen jest przechowywany  
w specjalnych butlach pod wyższym ciśnieniem. Butla napełniana jest  
stopniowo acetylenem, który rozpuszcza się w wypełniającym część butli  
acetonem. Wewnątrz butla acetylenowa wypełniona jest porowatą ceramiczną 
masą,  w  której  zawarty  jest  roztwór  acetonu  i  acetylenu.  Przy  takim 
rozwiązaniu ciśnienie maksymalne w butli dochodzi do 2,5 MPa. 

background image

27 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Tlen otrzymywany jest ze skroplonego powietrza i przechowywany jest  

w butlach  pod ciśnieniem do 15 MPa. Mieszanina gazów do palnika  

doprowadzona  być  pod  ciśnieniem  znacznie  mniejszym  niż  ciśnienie 

wewnątrz  butli.  W  tym  celu  zastosowany  być  musi  reduktor.  Jego 

zadaniem jest: 

  obniżenie ciśnienia wylotowego gazu do ciśnienia roboczego, 

  utrzymanie tego ciśnienia na stałej wysokości w czasie całego procesu  

    spawania 

background image

28 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Dobra jakość spoiny zależy od właściwego ustawienia proporcji tlenu  

i  acetylenu.  Zbyt  duża  ilość  acetylenu,  który  nie  ma  warunków 

zapewniających  prawidłowe  spalanie  może  doprowadzić  do 

nawęglenia stali w miejscu spawania. Natomiast zbyt duża ilość tlenu 

powoduje  utlenianie  spawanego  metalu.  Ocenę  czy  palnik  jest 

właściwie 

wyregulowany 

przeprowadza 

się 

sposób 

eksperymentalny 

przykręcając 

lub 

otwierając 

zawory 

doprowadzające gazy techniczne. 

background image

29 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Procesy chemiczne zachodzące przy spalaniu acetylenu odbywają się w kilku  

etapach: 

 

C

2

H

2

 + O

2

 =2CO + H

2

 + 446 kJ 

H

2

 = 2H – 427 kJ 

2CO + O

2

 = 2CO

2

 + 570 kJ 

2H

2

 + O

2

 = 2 H

2

O + 486 kJ 

background image

30 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

1.

Jądro płomienia 

2.

Stożek pośredni  

3.

Kita płomienia 

Płomień normalny 

Płomień utleniający 

Płomień nawęglający 

background image

31 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Płomień palnika składa się z jądra, w którym temperatura dochodzi do 600 

o

C. 

Kilka milimetrów za jądrem płomienia temperatura wzrasta do około 3200

o

C. 

Miejsce to nazywane jest strefa spawania. 

background image

32 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

W spawaniu gazowym stosowane są trzy metody spawania; 
   spawanie w prawo, 
   spawanie w lewo, 
   spawanie w górę.  

spawanie w prawo 

spawanie w lewo 

background image

33 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Rodzaje złącz spawanych; 

doczołowe 

 

zakładkowe 

przylgowe 

 

kątowe 

narożne 

 

teowe 

krzyżowe 

Złącza mogą być wykonywane przy użyciu spoin rożnego rodzaju: 
  czołowych, 
  pachwinowych, 
  grzbietowych, 
  otworowych 
 

background image

34 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Spoina jest dobrze wykonana jeżeli jest wypełniona całkowicie czystym metalem, 
dobrze  wtopionym w materiał rodzimy. Nie zawsze się to udaje.  
Wady występujące w spoinie dzieli się na wady zewnętrzne i wewnętrzne: 
  wada niedostatecznej grubości spoiny, 
  wada zbyt grubego nadlewu, 
  wada nieregularności kształtu, 
  wada braku przetopu, 
  wada podtopienia na brzegach lica, 
  wada wycieku, 
  wada pęknięcia spoiny, 

 

  wada braku wtopu na ściance bocznej,  
  wada braku przetopu w środku spoiny, 
  wada w postaci wytrąceń niemetalicznych, 
  wada ziarna żużla, 
  wada pęknięcia poprzecznego i podłużnego 

 

Wady zewnętrzne 

Wady wewnętrzne 

background image

35 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Cięcie metali 

W przypadku cięcia gazowego używany jest specjalny palnik, który  
podgrzewa przecinany metal a następnie strumień tlenu powoduje  
intensywne spalanie  metalu, którego tlenki w stanie ciekłym zostają  
Siłą podmuch strumienia tlenu wyrzucone na zewnątrz. W czasie cięcia  
tlenem powstaje w metalu szczelina. Szerokość szczeliny odpowiada  
szerokości strumienia tlenu. Zaletą takiego cięcia jest względnie wysoki 
stopień gładkości powierzchni ścian przeciętego metalu. 

 

Cięcie łukiem elektrycznym stosuje się do robót, które trudno  

wykonać za pomocą cięcia gazowego lub spalanie w strumieniu tlenu jest  
niemożliwe  (metale nieżelazne). 

background image

36 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Warunki bezpieczeństwa przy spawaniu  1  

Prace spawalnicze należą do najcięższych  i najbardziej odpowiedzialnych 
i dlatego sprawy bezpieczeństwa pracy odgrywają tutaj pierwszoplanową  
rolę.  
Przy spawaniu łukiem przyczyna wypadków może być: 
  porażenie prądem o wysokim napięciu, 
  porażenie oczu i skóry wskutek oddziaływania szkodliwego 

    promieniowania łuku elektrycznego, 
  zatrucia się szkodliwymi gazami wydzielającymi się przy spawaniu  

    z elektrody i metalu, 
  oparzenia wskutek pryskania metalu i żużla, 
  pożar spowodowany bliskością materiałów łatwopalnych w miejscu spawania, 

background image

37 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Warunki bezpieczeństwa przy spawaniu  2  

Przy spawaniu łukiem elektrycznym oczy spawacza chronione są przed 

zbyt 

silnym 

światłem  widzialnym  oraz  przed  promieniowaniem 

niewidzalnym,  (ultrafioletowe  i  infraczerwone),  które  emituje  łuk. 

Promieniowanie  niewidzialne  jest  o  wiele  bardzie  niebezpieczne  od 

promieniowania 

widzialnego. 

Do 

wychwytywanie 

tego 

rodzaju 

promieniowania  potrzebne  są  specjalne  szkła  optyczne  o  odpowiednim 

składzie  chemicznym  i  zabarwieniu.  Promieniowanie  niewidzialne  atakuje 
również  całe  ciało  człowieka  dlatego  też  należy  je  chronić,  wykorzystując 

maski chroniące głowę i ubrania ochronne dla reszty ciała.  

background image

38 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych 

Warunki bezpieczeństwa przy spawaniu  3 

Przy spawaniu acetylenowo – tlenowym bardzo ważną rzeczą jest zapewnienie  

szczelności przewodów doprowadzających acetylen do palnika. Jako ochronę  

Oczu stosowane są  okulary ochronne z przyciemnionymi szkłami. Pozostałe  

wyposażenie jest podobne jak przy spawaniu elektrycznym.  

Przy spawaniu metali wydzielających szkodliwe pary konieczne jest stosowanie 

ochronnych masek oddechowych. 

Przy spawaniu w zamkniętych pomieszczeniach niezbędna jest dobra wentylacja. 

background image

39 

Dziękuję za uwagę 

Wydział Inżynierii Środowiska  

Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych