2
Niemieckie Kroniki Filmowe (Die
Deutschen Wochenschauen) s
ą
prawdziw
ą skarbnicą wiedzy na temat
historii Niemiec. Ma
ło kto wie, że niemal
wszystkie zdj
ęcia z czasów wojny
pokazywane dzisiaj w telewizji, zosta
ły
zapo
życzone właśnie z nich. Pierwsze
d
źwiękowe kroniki filmowe pojawiły się
na ekranach kin w Niemczech 10
wrze
śnia 1930 roku, kiedy to wytwórnia
Ufa - wyprodukowa
ła swój pierwszy
przegl
ąd Ton-Woche. Wraz z przejęciem
w
ładzy przez nazistów, w 1933 roku,
kroniki filmowe nabra
ły wyraźnie propagandowego charakteru. Prawdziwą perfekcję
w ich opracowywaniu osi
ągnięto jednak dopiero w czasach wojny, kiedy to 11
listopada 1940 s
ławna Die Deutsche Wochenschau wyparła z kin wszystkie inne tego
typu filmy. Od tego momentu, do ko
ńca wojny traktowana ona była jako główny organ
filmowy ministerstwa propagandy Rzeszy. Seria kronik pod tym tytu
łem powstała z
polecenia Reichsministra Josepha Goebbelsa, który zarz
ądził połączenie w jedną
ca
łość fragmentów czterech, niezależnych do tej pory przeglądów, produkowanych
przez wytwórnie Ufa (Ufa-Tonwoche), Tobis, Deulig (Deulig-Ton-Woche) oraz Fox
(Fox-Tönende Wochenschau). Celem jakiemu s
łużyć miał ten zabieg było
zapewnienie maksymalnego oddzia
ływania kronik filmowych na społeczeństwo. Stać
si
ę miały one narzędziem kształtującym w Niemczech jedyną prawidłową wizję
wydarze
ń zachodzących na świecie. Odpowiednio obrobione obrazy, zimny i
zdecydowany komentarz lektora oraz
towarzysz
ąca nieustannie w tle muzyka
marszowa, w niebywa
ły sposób spełniały
to zadanie i trafia
ły do niemieckiej
mentalno
ści. W 1940 roku Reichsminister
zanotowa
ł w swoim dzienniku
nast
ępującą myśl: "Polityka informacyjna
podczas wojny jest elementem walki.
Wykorzystuje si
ę ją aby prowadzić wojnę,
a nie tylko emitowa
ć wiadomości". W roku
1941 Goebbels pisa
ł już bardziej pewny
siebie: "Kronika filmowa jest obecnie
najlepszym instrumentem do rz
ądzenia
narodem, jaki posiadamy".
Ka
żdy z kilkunastominutowego odcinku Die Deutsche Wochenschau - Niemieckiego
Przegl
ądu Tygodniowego (jak można wprost tłumaczyć ten tytuł) pomyślany był jako
jeden samodzielny film wojenny, sk
ładający się z poszczególnych fragmentów luźno
ze sob
ą powiązanych. Wszystkie jednak wyrażały tego samego ducha - z początku
wojny - walki, a wraz z jej up
ływem - także oporu. Z reguły każda kronika
rozpoczyna
ła się niewinnie - przedstawiano informacje z dziedziny nauki, kultury,
sportu. Obecne tak
że były wiadomości z Heimatfrontu - walka o większe plony w
rolnictwie, szkolenie przeciwlotnicze oraz pozosta
łe dziedziny życia społecznego. Te
nieraz sielskie, a w ka
żdym razie bezpretensjonalne fragmenty, przechodziły powoli,
PDF stworzony przez wersj
ę demonstracyjną pdfFactory
3
poprzez bardziej zdecydowane filmowe
łączniki w opisy sytuacji na froncie.
Ukazywano zdj
ęcia, kręcone bezpośrednio na linii frontu, w okopach, na pokładach
samolotów, we wn
ętrzu łodzi podwodnych, z czołgów i kwater dowodzenia. Wraz z
up
ływem kolejnych scen narastało napięcie, które osiągało swój punkt kulminacyjny
w ostatniej scenie, ko
ńczącej się najczęściej adekwatnym do sytuacji na froncie
zawo
łaniem - "padają ostatnie punkty oporu we Francji", "oto bliska jest godzina
rozbicia Anglii", "zwyci
ęstwo na Wschodzie jest prawie pewne", "trwamy pod
naporem bolszewizmu w obronie cywilizacji europejskiej", "dzikie azjatyckie hordy
goni
ą resztami sił"... Do końca wojny powstało ponad 200 odcinków kronik,
dokumentuj
ących zmagania Niemiec na wszystkich frontach Europy, Azji i Afryki.
Pod znakiem Die Deutsche Wochenschau powstawa
ły też inne liczne reportaże
propagandowe.
Nale
ży przyznać, że kroniki emitowane w czasie wojny cieszyły się także dużą
popularno
ścią w niemieckim społeczeństwie. To co przedstawiały odpowiadało w
jaki
ś sposób oczekiwaniom samych Niemców. Ciągła mowa o zwycięstwach,
przedstawianie pora
żek jako chwilowych niepowodzeń, było na rękę każdemu
patriocie.
Źródła mówią, że przed wybuchem wojny wytwórnie filmowe produkujące
kroniki filmowe wypu
ściły ok. 500 sztuk kopii tychże kronik. W samym roku 1943 kopii
tych zrobiono ju
ż 2.400. Oblicza się, że podczas wojny średnio na tydzień operatorzy
kamer zu
żywali ok. 3.000 metrów taśmy filmowej. Średnio każdy kamerzysta nakręcił
blisko 55.000 metrów ta
śmy na potrzeby produkcji kronik. Obliczono, iż w 1941 roku
liczba wytwarzanych kopii na potrzeby samych Niemiec oscylowa
ła między 800 a
2000. Na potrzeby zagranicy produkowano od 30 do 1000 kopii. Kroniki niemieckie
emitowane by
ły w 15 wersjach językowych. Kroniki były także emitowane na
terenach okupowanych, gdzie mia
ły za zadanie paraliżować morale i odbierać
ruchowi oporu wiar
ę w sens walki.
PDF stworzony przez wersj
ę demonstracyjną pdfFactory
4
Oddzieln
ą kartę historii zapisali
niemieccy korespondenci wojenni,
którzy z nara
żeniem życia trwali ze
swoj
ą jedyną bronią - kamerą - na
wskazanych posterunkach. Wielu z
nich poleg
ło w trakcie swojej pracy.
Dla nich to w roku 1943
Oberkommando der Wehrmacht
wyda
ło „Die zwölf Gebote für
Filmberichterstatter“, czyli
"Dwana
ście przykazań dla
filmowych korespondentów
wojennych":
1. Powiniene
ś mieć zawsze na
uwadze,
że przez Twoje osobiste zaangażowanie w nagrywanych wydarzeniach
uczestnicz
ą miliony osób, i że Ty, przez swoją pracę, musisz nadać aktualnym i
przemijaj
ącym wypadkom zgodny z prawdą i pasjonujący wyraz tej gigantycznej
walki o wielko
ść Niemiec .
2. Powiniene
ś w swojej pracy postępować po żołniersku i bez arogancji i zawsze
powiniene
ś być kamratem dla innych.
3. Powiniene
ś troszczyć się o to aby Twoje reportaże filmowe były aktualne,
pasjonuj
ące i ukazywały istotę problemu.
4. Powiniene
ś unikać bezpośrednich ujęć z walki, bowiem one oddziaływają
niew
łaściwie na pracę i narażają korespondentów wojennych na utratę życia.
5. Powiniene
ś przemyśleć wcześniej swoje nagrania - i dopiero wtedy filmować.
6. Powiniene
ś podczas obecności na froncie tak wybrać swój punkt obserwacyjny i
pole manewru, aby
ś nie przeszkadzał w działaniach bojowych albo narażał życie
swoich kamratów.
7. Nie wolno ci zapomina
ć, gdy gorliwie wykonujesz swoją pracę, o technicznych
uwarunkowaniach dobrych nagra
ń - ostrości, przesłonie, obrazie, spokojnym
panoramowaniu. Wybierz sobie pozycj
ę tak, aby ludzie i pojazdy zawsze
zachowywa
ły właściwy kierunek.
8. Powiniene
ś zawsze wozić ze sobą tak dużo taśmy filmowej, abyś mógł nieustannie
pracowa
ć, także w razie wystąpienia nieoczekiwanych sytuacji.
9. Powiniene
ś też, jeśli nie dysponujesz własnym pojazdem, próbować wszystkich
mo
żliwych środków aby osiągnąć założony cel .
10. Powiniene
ś dołączyć do swoich materiałów filmowych szczegółowy opis (data,
dok
ładne miejsce, zgodny z prawdą przebieg zdarzeń).
11. Powiniene
ś pamiętać aby zawsze wykorzystywać do powrotnego transportu
materia
łów filmowych najpewniejszego i najszybszego kuriera.
12. Powiniene
ś trzymać przyrządy do nagrywania w ciągłym pogotowiu i zapewniać
im starann
ą pielęgnację, gdyż kamera jest Twoją bronią.
PDF stworzony przez wersj
ę demonstracyjną pdfFactory