©Kancelaria Sejmu
s. 1/40
2007-07-02
Dz.U. 1982 Nr 16 poz. 124
USTAWA
z dnia 26 maja 1982 r.
Prawo o adwokaturze
Dział I
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w
ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu
prawa.
2. Adwokatura zorganizowana jest na zasadach samorządu zawodowego.
3. Adwokat w wykonywaniu swoich obowiązków zawodowych podlega tylko
ustawom.
4. Tytuł zawodowy „adwokat” podlega ochronie prawnej.
Art. 2.
Adwokaturę stanowi ogół adwokatów i aplikantów adwokackich.
Art. 3.
1. Zadaniem samorządu zawodowego adwokatury jest:
1) tworzenie warunków do wykonywania ustawowych zadań adwokatury,
2) reprezentowanie adwokatury i ochrona jej praw,
3) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o wykonywaniu za-
wodu adwokata,
4) doskonalenie zawodowe adwokatów i kształcenie aplikantów adwokackich,
5) ustalanie i krzewienie zasad etyki zawodowej oraz dbałość o ich przestrze-
ganie,
6) sprawowanie zarządu majątkiem samorządu adwokackiego i rozporządzanie
nim.
2. Minister Sprawiedliwości sprawuje nadzór nad działalnością samorządu w za-
kresie i formach określonych ustawą.
Opracowano na pod-
stawie: tj. Dz.U. z
2002 r. Nr 123, poz.
1058, Nr 126, poz.
1069, Nr 153, poz.
1271, z 2003 r. Nr
124, poz. 1152, z 2004
r. Nr 34, poz. 303, Nr
62, poz. 577, Nr 202,
poz. 2067, z 2005 r.
Nr 163, poz. 1361, Nr
169, poz. 1417, Nr
264, poz. 2205, z 2006
r. Nr 75, poz. 529, Nr
218, poz. 1592, z 2007
r. Nr 25, poz. 162, Nr
80, poz. 540, Nr 85,
poz. 571, Nr 99, poz.
664.
©Kancelaria Sejmu
s. 2/40
2007-07-02
Art. 4.
1. Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na
udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu pro-
jektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.
1a. Przepis ust. 1 nie stanowi przeszkody do świadczenia pomocy prawnej, o której
mowa w ust. 1, przez osoby posiadające wyższe wykształcenie prawnicze, z wy-
jątkiem zastępstwa procesowego, chyba że osoby te działają na podstawie art. 87
§ 1 Kodeksu postępowania cywilnego w charakterze pełnomocnika pozostające-
go w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego
zlecenia, bądź też sprawującego zarząd majątkiem lub interesami strony.
ust. 1a niezgodny z Konstytucją - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 529), traci
moc z dniem 31.12.2006 r.
2. Pomoc prawna świadczona jest osobom fizycznym, podmiotom gospodarczym
oraz jednostkom organizacyjnym.
3. Przez jednostkę organizacyjną rozumie się organ państwowy lub samorządowy,
osobę prawną, organizację społeczną lub polityczną oraz inny podmiot niepo-
siadający osobowości prawnej.
Art. 4a.
1. Adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim
oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym
wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariu-
szami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie adwokaci lub adwokaci i
radcowie prawni, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na
podstawie ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagra-
nicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 126, poz.
1069), a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie
pomocy prawnej.
2. (uchylony).
Art. 4b.
1. Adwokat nie może wykonywać zawodu:
1) jeżeli pozostaje w stosunku pracy,
2) jeżeli jego małżonek pełni funkcje sędziowskie, prokuratorskie lub
1)
w
okręgu izby adwokackiej - w organach dochodzeniowo-śledczych,
3) jeżeli został uznany za trwale niezdolnego do wykonywania zawodu,
4) jeżeli został ubezwłasnowolniony,
5) w razie orzeczenia kary zawieszenia w czynnościach zawodowych albo
tymczasowego zawieszenia w wykonywaniu czynności zawodowych.
2. Adwokat nie może wykonywać zawodu w okręgu tej izby, w której spokrewnio-
na z nim osoba do drugiego stopnia lub spowinowacona z nim w pierwszym
stopniu pełni funkcje wymienione w ust. 1 pkt 2.
1)
Przepis utracił moc z dniem 17 września 1999 r. w zakresie, w jakim odnosi się do małżonka,
krewnego i powinowatego adwokata, pełniących funkcje sędziowskie lub prokuratorskie, w wyniku
wyroku TK z dn. 6.09.1999 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 75, poz. 853).
©Kancelaria Sejmu
s. 3/40
2007-07-02
3. Zakaz przewidziany w ust. 1 pkt 1 nie dotyczy pracowników naukowych i na-
ukowo-dydaktycznych.
Art. 4c.
1. O trwałej niezdolności do wykonywania zawodu orzeka okręgowa rada adwo-
kacka.
2. Uchwała zapada po wysłuchaniu adwokata i jego pełnomocnika ustanowionego
spośród adwokatów oraz po zaznajomieniu się z opiniami lub orzeczeniami le-
karskimi. Okręgowa rada adwokacka wyznacza pełnomocnika z urzędu, jeżeli
adwokat go nie ustanowi.
3. W razie wszczęcia postępowania o stwierdzenie trwałej niezdolności do wyko-
nywania zawodu, okręgowa rada adwokacka może zawiesić adwokata tymcza-
sowo w wykonywaniu czynności zawodowych. To samo uprawnienie przysługu-
je okręgowej radzie adwokackiej wtedy, gdy przeciwko adwokatowi zostało
wszczęte postępowanie o ubezwłasnowolnienie.
Art. 4d.
1. Adwokat zawieszony w wykonywaniu czynności zawodowych nie może wystę-
pować przed sądami lub organami państwowymi i samorządowymi. W okresie
zawieszenia adwokat może wykonywać inne czynności, na które uzyskał zezwo-
lenie dziekana.
2. Czynne i bierne prawo wyborcze do organów samorządu adwokackiego nie
przysługuje adwokatowi zawieszonemu w wykonywaniu czynności zawodo-
wych.
Art. 5.
Adwokat przed rozpoczęciem wykonywania czynności zawodowych składa wobec
dziekana ślubowanie treści następującej:
„Ślubuję uroczyście w swej pracy adwokata przyczyniać się ze wszystkich sił do
ochrony praw i wolności obywatelskich oraz umacniania porządku prawnego Rze-
czypospolitej Polskiej, obowiązki swe wypełniać gorliwie, sumiennie i zgodnie z
przepisami prawa, zachować tajemnicę zawodową, a w postępowaniu swoim kiero-
wać się zasadami godności, uczciwości, słuszności i sprawiedliwości społecznej”.
Art. 6.
1. Adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział
się w związku z udzielaniem pomocy prawnej.
2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w cza-
sie.
3. Adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej
co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowa-
dząc sprawę.
4. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji udostęp-
nianych na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciw-
działaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pocho-
©Kancelaria Sejmu
s. 4/40
2007-07-02
dzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu fi-
nansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1505 oraz z 2004 r. Nr 62,
poz. 577) - w zakresie określonym tymi przepisami.
Art. 7.
1. Adwokat podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych ko-
rzysta z ochrony prawnej podobnie jak sędzia i prokurator.
2. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określi strój urzędowy ad-
wokatów biorących udział w rozprawach sądowych, uwzględniając uroczysty
charakter stroju, odpowiedni do powagi sądu i utrwalonej tradycji.
Art. 8.
1. Adwokat przy wykonywaniu zawodu adwokackiego korzysta z wolności słowa i
pisma w granicach określonych przez zadania adwokatury i przepisy prawa.
2. Nadużycie tej wolności, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę
lub zniesławienie strony, jej pełnomocnika lub obrońcy, kuratora, świadka, bie-
głego lub tłumacza, podlega ściganiu tylko w drodze dyscyplinarnej.
Art. 8a.
1. Adwokat podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywil-
nej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art.
4 ust. 1.
2. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy adwokatów niewykonujących zawo-
du.
3. Okręgowa rada adwokacka właściwa ze względu na miejsce zamieszkania ad-
wokata jest obowiązana do przeprowadzania kontroli spełnienia obowiązku za-
warcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1. Spełnienie tego obo-
wiązku ustala się na podstawie okazanej przez adwokata polisy lub innego do-
kumentu ubezpieczenia, potwierdzającego zawarcie umowy tego ubezpieczenia,
wystawionego przez zakład ubezpieczeń.
4. Minister Sprawiedliwości nadzoruje wykonywanie przez okręgowe rady adwo-
kackie zadań określonych w ust. 3. Dziekani okręgowych rad adwokackich
obowiązani są do składania Ministrowi Sprawiedliwości raz w roku, w terminie
do dnia 15 marca, sprawozdań z kontroli przeprowadzonych w poprzednim roku
kalendarzowym.
Art. 8b.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Polskiej
Izby Ubezpieczeń określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpie-
czenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 8a, termin powstania obowiązku
ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwa-
gę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowanych zadań.
©Kancelaria Sejmu
s. 5/40
2007-07-02
Art. 9.
1. Organami adwokatury są: Krajowy Zjazd Adwokatury, Naczelna Rada Adwo-
kacka, Wyższy Sąd Dyscyplinarny oraz Wyższa Komisja Rewizyjna.
2. Członkami organów adwokatury mogą być tylko adwokaci.
Art. 10.
Naczelna Rada Adwokacka, izby adwokackie i zespoły adwokackie mają osobowość
prawną.
Art. 11.
1. Wybory do organów adwokatury oraz organów izb adwokackich i zespołów ad-
wokackich odbywają się w głosowaniu tajnym przy nieograniczonej liczbie kan-
dydatów.
2. Kadencja organów adwokatury, organów izb adwokackich i zespołów adwokac-
kich trwa trzy lata, jednakże są one obowiązane działać do czasu ukonstytuowa-
nia się nowo wybranych organów.
3. W Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej i w prezydiach okręgowych rad ad-
wokackich nie można sprawować tej samej funkcji dłużej niż przez dwie nastę-
pujące po sobie kadencje. Ograniczenie to odnosi się także do kierowników ze-
społów adwokackich, z tym jednak że w szczególnie uzasadnionych wypadkach
zebranie zespołu może wybrać kierownika zespołu na następną kadencję.
4. Poszczególni członkowie organów, o których mowa w ust. 1, mogą być odwoła-
ni przed upływem kadencji przez organ, który ich wybrał.
5. Nie można łączyć mandatów ustawowych organów samorządu adwokackiego.
Ograniczenie to nie dotyczy kierownika zespołu adwokackiego.
Art. 12.
1. Uchwały organów adwokatury, organów izb adwokackich i organów zespołów
adwokackich, dotyczące bezpośrednio poszczególnych osób, powinny zawierać
uzasadnienia faktyczne i prawne.
2. Termin do wniesienia środków odwoławczych przewidzianych w ustawie wyno-
si czternaście dni od dnia doręczenia orzeczenia lub uchwały.
Art. 13.
Naczelna Rada Adwokacka składa Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej coroczne
sprawozdanie z działalności adwokatury oraz przedstawia informacje problemowe.
Art. 13a.
Organy adwokatury oraz organy izb adwokackich przesyłają Ministrowi Sprawie-
dliwości odpis każdej uchwały w terminie 21 dni od daty jej podjęcia.
Art. 14.
1. Minister Sprawiedliwości zwraca się do Sądu Najwyższego o uchylenie
sprzecznych z prawem uchwał organów adwokatury i organów izb adwokackich
©Kancelaria Sejmu
s. 6/40
2007-07-02
w terminie 3 miesięcy od dnia ich doręczenia. Jeżeli zaskarżona uchwała rażąco
narusza prawo, termin ten wynosi 6 miesięcy.
2. Sąd Najwyższy utrzymuje zaskarżoną uchwałę w mocy lub uchyla uchwałę i
przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu organowi adwoka-
tury albo organowi izby adwokackiej, ustalając wytyczne co do sposobu jej zała-
twienia. Skargę spóźnioną Sąd Najwyższy pozostawia bez rozpoznania.
3. Naczelna Rada Adwokacka, na wniosek Prezydium Naczelnej Rady Adwokac-
kiej, uchyla sprzeczną z prawem uchwałę zgromadzenia izby, w terminie 6 mie-
sięcy od daty jej doręczenia.
Art. 15.
Minister Sprawiedliwości może zwrócić się do Krajowego Zjazdu Adwokatury lub
do Naczelnej Rady Adwokackiej o podjęcie uchwały w określonej sprawie należącej
do ich właściwości. Uchwała Naczelnej Rady Adwokackiej powinna być podjęta w
terminie jednego miesiąca.
Art. 16.
1. Opłaty za czynności adwokackie ustala umowa z klientem.
2. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i
Krajowej Rady Radców Prawnych, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość
opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, sta-
nowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i
kosztów adwokackich, mając na względzie, że ustalenie opłaty wyższej niż
stawka minimalna, o której mowa w ust. 3, lecz nieprzekraczającej sześciokrot-
ności tej stawki, może być uzasadnione rodzajem i zawiłością sprawy oraz nie-
zbędnym nakładem pracy adwokata.
3. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i
Krajowej Rady Radców Prawnych, określi, w drodze rozporządzenia, stawki
minimalne za czynności adwokackie, o których mowa w ust. 1, mając na wzglę-
dzie rodzaj i zawiłość sprawy oraz wymagany nakład pracy adwokata.
Dział II
Wykonywanie zawodu adwokata
Art. 17.
Zespół adwokacki jest jednostką organizacyjną adwokatury.
Art. 18.
1. Członkiem zespołu adwokackiego może być tylko osoba wpisana na listę adwo-
katów.
2. O przyjęciu do zespołu decyduje zebranie zespołu adwokackiego.
©Kancelaria Sejmu
s. 7/40
2007-07-02
Art. 19. (skreślony).
Art. 20. (skreślony).
Art. 21.
1. (skreślony).
2. (skreślony).
3. Adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w któ-
rym wyznaczył swoją siedzibę zawodową. Przepis art. 71c stosuje się odpo-
wiednio.
Art. 22. (skreślony).
Art. 23.
Adwokat - członek zespołu ma prawo do:
1) udziału w pracach i w dochodzie zespołu, z wyjątkiem okresu niezdolności
do pracy spowodowanej chorobą lub macierzyństwem,
2) corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego.
Art. 24.
2)
1. Adwokaci - członkowie zespołów i ich rodziny mają na równi z pracownikami
prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia na wypadek choroby, macierzyństwa
i ubezpieczenia rodzinnego oraz z tytułu powszechnego zaopatrzenia emerytal-
nego pracowników i ich rodzin, przy czym przy ustalaniu prawa do świadczeń i
ich wysokości pracę w zespołach traktuje się jako zatrudnienie, a otrzymywane
wynagrodzenie - jako wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia.
2. Zasiłek chorobowy dla adwokatów - członków zespołów jest wypłacany przez
Zakład Ubezpieczeń Społecznych począwszy od pierwszego dnia niezdolności
do pracy.
3. Składki na ubezpieczenie społeczne opłacają zespoły adwokackie, spółki jawne,
partnerskie lub komandytowe, o których mowa w art. 4a ust. 1. Adwokaci wy-
konujący zawód w kancelariach adwokackich lub w spółkach cywilnych opłaca-
ją składki osobiście.
4. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa wysokość składek na ubez-
pieczenie społeczne oraz zasady ustalania podstawy wymiaru tych składek i tryb
ich opłacania.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, po zasięgnięciu opinii
Naczelnej Rady Adwokackiej, w drodze rozporządzenia, określa:
1) (skreślony),
2) zasady i tryb zaliczania okresów wykonywania zawodu adwokackiego w
kancelariach indywidualnych przed dniem 1 stycznia 1966 r. - przy ustala-
niu uprawnień emerytalnych.
2)
Zgodnie z art. 170 pkt 8 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym
(Dz.U. Nr 27, poz. 153), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r., przepis art. 24 utracił
moc w zakresie uregulowanym przez tę ustawę.
©Kancelaria Sejmu
s. 8/40
2007-07-02
6. (skreślony).
Art. 25.
1. Umowę z klientem zawiera kierownik zespołu adwokackiego w imieniu zespołu;
pełnomocnictwa klient udziela adwokatowi.
2. Kierownik zespołu uwzględnia życzenia klienta co do wyboru adwokata, chyba
że uzasadnione względy uniemożliwiają temu adwokatowi udzielenie pomocy
prawnej.
3. W wypadku gdy adwokat prowadzący sprawę nie może wziąć osobiście udziału
w rozprawie lub wykonać osobiście poszczególnych czynności w sprawie, może
on udzielić substytucji.
Art. 26.
Kierownik zespołu wyznacza z urzędu zastępcę dla adwokata niemającego możności
prowadzenia sprawy czasowo lub trwale albo skreślonego z listy adwokatów. Decy-
zja kierownika zespołu stanowi upoważnienie dla adwokata do prowadzenia sprawy
i powinna mieć formę pisemną.
Art. 27.
1. Adwokat może wypowiedzieć pełnomocnictwo po uzyskaniu zgody kierownika
zespołu.
2. Adwokat, wypowiadając pełnomocnictwo, zawiadamia o tym zainteresowane
organy; jest także obowiązany jeszcze przez dwa tygodnie pełnić swe obowiąz-
ki, jeżeli nie nastąpiło wcześniejsze objęcie sprawy przez innego adwokata lub
zwolnienie ze strony klienta.
Art. 28.
1. Adwokat może odmówić udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych powodów,
o których informuje zainteresowanego. Wątpliwości co do udzielenia lub od-
mowy udzielenia pomocy prawnej rozstrzyga okręgowa rada adwokacka, a w
wypadkach niecierpiących zwłoki - dziekan.
2. W sprawach, w których pomoc prawna ma z mocy przepisów prawa nastąpić z
urzędu, zwolnić adwokata od udzielenia tej pomocy może tylko organ, który go
wyznaczył.
Art. 29.
1. Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa.
2. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej,
określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ponoszenia kosztów, o
których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem sposobu ustalania tych kosztów, wy-
datków stanowiących podstawę ich ustalania oraz maksymalnej wysokości opłat
za udzieloną pomoc.
©Kancelaria Sejmu
s. 9/40
2007-07-02
Art. 30.
Organami zespołu adwokackiego są:
1) zebranie zespołu,
2) kierownik zespołu,
3) komisja rewizyjna w zespołach liczących więcej niż 12 członków, a w ze-
społach mniejszych, jeżeli zostanie ona powołana uchwałą zebrania zespo-
łu.
Art. 31.
1. Do zakresu działania zebrania zespołu należy w szczególności:
1) ocena pracy zawodowej członków zespołu i aplikantów adwokackich,
2) wybór kierownika, a w miarę potrzeby także jego zastępcy,
3) odwołanie kierownika lub jego zastępcy przed upływem kadencji,
4) kontrola działalności kierownika zespołu, a zwłaszcza badanie i zatwierdza-
nie jego sprawozdań,
5) wybór komisji rewizyjnej,
6) uchwalanie preliminarza dochodów i wydatków zespołu,
7) przyjmowanie nowych członków, wypowiadanie członkostwa w zespole i
wykluczanie z zespołu,
8) podejmowanie uchwały w sprawie zmiany lokalu zespołu,
9) podejmowanie uchwały w sprawie likwidacji zespołu.
2. W ciągu miesiąca od daty doręczenia uchwał zespołu przewidzianych w ust. 1
pkt 2 okręgowa rada adwokacka może zgłosić uzasadniony sprzeciw przeciwko
wyborowi kierownika lub zastępcy kierownika i zarządzić ponowne wybory w
terminie miesięcznym. Sprzeciw dotyczący tego samego adwokata może być
zgłoszony tylko jeden raz.
Art. 32.
1. Do ważności uchwały zebrania zespołu wymagana jest obecność co najmniej
dwóch trzecich ogólnej liczby członków zespołu, przy czym uchwały w spra-
wach wymienionych w art. 31 ust. 1 pkt 2, 3, 7 i 9 zapadają tylko większością co
najmniej dwóch trzecich głosów członków zespołu obecnych na zebraniu.
2. Od uchwał zebrania zespołu służy odwołanie do okręgowej rady adwokackiej.
Od uchwały okręgowej rady adwokackiej odwołanie nie przysługuje.
Art. 33.
Okręgowa rada adwokacka uchyla lub zmienia uchwałę zebrania zespołu adwokac-
kiego sprzeczną z prawem.
Art. 34.
1. Okręgowa rada adwokacka może odwołać kierownika zespołu lub jego zastępcę,
jeżeli zaniedbują lub naruszają swe obowiązki.
©Kancelaria Sejmu
s. 10/40
2007-07-02
2. W razie odwołania kierownika zespołu okręgowa rada adwokacka powierza cza-
sowo wykonywanie czynności kierownika jednemu z członków zespołu, które-
mu nie wolno odmówić przyjęcia tych obowiązków.
3. W wypadku określonym w ust. 2 wybory kierownika zespołu odbywają się w
terminie wyznaczonym przez okręgową radę adwokacką, nie później jednak niż
w ciągu jednego miesiąca od uprawomocnienia się uchwały odwołującej kie-
rownika. Odwołanie wyłącza osobę, której dotyczy, z ponownego wyboru.
Art. 35.
Rozwiązanie zespołu następuje na podstawie uchwały zebrania zespołu lub uchwały
okręgowej rady adwokackiej.
Art. 36.
Okręgowa rada adwokacka dokonuje wizytacji:
1) zespołów adwokackich,
2) kancelarii adwokackich,
3) spółek z wyłącznym udziałem adwokatów,
4) adwokatów w spółkach z udziałem adwokatów, radców prawnych
i prawników zagranicznych wpisanych na listę prawników zagranicznych,
5) prawników zagranicznych wpisanych na listę prawników zagranicznych,
prowadzoną przez okręgową radę adwokacką.
Art. 37.
Przepisy działu niniejszego stosuje się odpowiednio do adwokatów wykonujących
zawód w kancelarii adwokackiej oraz w spółkach, o których mowa w art. 4a ust. 1.
Art. 37a.
1. Adwokat wykonujący zawód w kancelarii adwokackiej oraz w spółkach, o któ-
rych mowa w art. 4a ust. 1, obowiązany jest zapewnić zastępstwo w przypadku
urlopu lub innej przemijającej przeszkody tak, aby prowadzone przez niego
sprawy nie doznały uszczerbku.
2. Dziekan wyznacza z urzędu zastępcę adwokata, o którym mowa w ust. 1, niema-
jącego czasowo lub trwale możliwości wykonywania zawodu, jak również w
wypadku skreślenia z listy adwokatów. Decyzja dziekana stanowi upoważnienie
adwokata do prowadzenia spraw i powinna mieć formę pisemną.
Dział III
Izby adwokackie
Art. 38.
Izbę adwokacką stanowią adwokaci i aplikanci adwokaccy, mający siedzibę zawo-
dową na terenie izby, której zasięg terytorialny określa Naczelna Rada Adwokacka,
biorąc pod uwagę w szczególności podział terytorialny administracji sądowej.
©Kancelaria Sejmu
s. 11/40
2007-07-02
Art. 39.
Organami izby adwokackiej są:
1) zgromadzenie izby składające się z adwokatów wykonujących zawód oraz
delegatów pozostałych adwokatów,
2) okręgowa rada adwokacka,
3) sąd dyscyplinarny,
4) komisja rewizyjna.
Art. 40.
Do zakresu działania zgromadzenia izby adwokackiej należy:
1) wybór delegatów na Krajowy Zjazd Adwokatury,
2) wybór dziekana, prezesa sądu dyscyplinarnego, przewodniczącego komisji
rewizyjnej oraz członków i zastępców członków okręgowej rady adwokac-
kiej, sądu dyscyplinarnego i komisji rewizyjnej,
3) uchwalanie budżetu izby i ustalanie wysokości składek rocznych na potrze-
by izby,
4) określanie minimalnej i maksymalnej liczby członków izby adwokackiej,
3)
5) rozpatrywanie i zatwierdzanie corocznych sprawozdań z działalności okrę-
gowej rady adwokackiej,
6) zatwierdzanie - po wysłuchaniu wniosków komisji rewizyjnej - zamknięć
rachunkowych i udzielanie okręgowej radzie adwokackiej absolutorium,
7) podejmowanie innych uchwał.
Art. 41.
1. Zwyczajne zgromadzenie izby - zwoływane przez okręgową radę adwokacką -
odbywa się raz do roku.
2. Nadzwyczajne zgromadzenie zwołuje się na żądanie Prezydium Naczelnej Rady
Adwokackiej, okręgowej rady adwokackiej, komisji rewizyjnej lub jednej trze-
ciej adwokatów członków izby. Zgromadzenie zwołuje się w ciągu sześciu ty-
godni od zgłoszenia żądania.
Art. 42.
1. Okręgowa rada adwokacka składa się z dziekana, pięciu do piętnastu członków i
z dwóch do czterech zastępców członków.
2. Prezesowi sądu dyscyplinarnego i przewodniczącemu komisji rewizyjnej przy-
sługuje prawo do uczestnictwa w posiedzeniach okręgowej rady adwokackiej.
3)
Z dniem 4 marca 2004 r. art. 40 pkt 4 został uznany za niezgodny z art. 2 i art. 65 ust. 1 w zw. z art.
31 ust. 3 Konstytucji RP w zakresie, w jakim dopuszcza dowolność w ograniczaniu konstytucyj-
nych wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy wskutek niewskazania
ustawowych przesłanek dla ustalania maksymalnej liczby aplikantów adwokackich, zgodnie z wy-
rokiem TK z dn. 18.02.2004 r. (Dz.U. 2004 r. Nr 34, poz. 303).
©Kancelaria Sejmu
s. 12/40
2007-07-02
Art. 43.
1. Okręgowa rada adwokacka wybiera ze swego grona jednego lub dwóch wice-
dziekanów, sekretarza, w razie potrzeby zastępcę sekretarza, skarbnika i rzecz-
nika dyscyplinarnego, którzy łącznie z dziekanem stanowią prezydium rady. Po-
nadto okręgowa rada adwokacka wyznacza - spośród adwokatów - zastępców
rzecznika dyscyplinarnego oraz powołuje przewodniczącego i członków zespołu
wizytatorów.
2. Prezydium przygotowuje posiedzenia rady.
Art. 44.
1. Do zakresu działania okręgowej rady adwokackiej należą wszystkie sprawy ad-
wokatury, których załatwienia ustawa nie zastrzega organom adwokatury oraz
innym organom izb adwokackich, organom zespołów adwokackich lub organom
państwowym.
2. Do zakresu działania okręgowej rady adwokackiej należy występowanie do or-
ganów rejestrowych lub ewidencyjnych z wnioskiem o wszczęcie postępowania
o wykreślenie z rejestru lub ewidencji podmiotu prowadzącego działalność w
zakresie pomocy prawnej niezgodnie z przepisami ustawy.
3. Okręgowa rada adwokacka może zawiesić w czynnościach zawodowych, do cza-
su uiszczenia należności, adwokata, który zalega - pomimo wezwania - z zapłatą
składki dłużej niż 6 miesięcy.
Art. 45.
1. Do ważności uchwały okręgowej rady adwokackiej wymagana jest obecność co
najmniej połowy członków, w tym dziekana lub wicedziekana.
2. Uchwała okręgowej rady adwokackiej zapada większością głosów; w razie rów-
ności głosów przeważa głos przewodniczącego.
3. Uchwały w sprawach osobowych zapadają w głosowaniu tajnym. W razie rów-
ności głosów rozstrzyga przewodniczący, który ujawnia swój głos.
Art. 46.
1. Od uchwały okręgowej rady adwokackiej, podjętej w pierwszej instancji w
sprawach indywidualnych, służy zainteresowanemu odwołanie do Prezydium
Naczelnej Rady Adwokackiej.
2. Od uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej służy zainteresowanemu
odwołanie do Ministra Sprawiedliwości, zgodnie z Kodeksem postępowania
administracyjnego.
Art. 47.
1. (uchylony).
2. (uchylony).
©Kancelaria Sejmu
s. 13/40
2007-07-02
Art. 48.
1. Dziekan reprezentuje okręgową radę adwokacką, kieruje jej pracami, przewodni-
czy na jej posiedzeniu oraz wykonuje czynności przewidziane w niniejszej
ustawie.
2. Wicedziekan jest stałym zastępcą dziekana.
3. Dziekan może udzielić adwokatowi lub aplikantowi adwokackiemu ostrzeżenia
za dopuszczenie się uchybienia mniejszej wagi. Decyzja dziekana podlega za-
skarżeniu do okręgowej rady adwokackiej.
4. Inne decyzje dziekana podlegają zaskarżeniu w wypadkach przewidzianych w
ustawie.
Art. 49.
Okręgowa rada adwokacka prowadzi listę adwokatów i aplikantów adwokackich,
której odpis przesyła corocznie Naczelnej Radzie Adwokackiej, właściwym preze-
som sądów apelacyjnych, sądów wojewódzkich
4)
i właściwym prokuratorom apela-
cyjnym i wojewódzkim
5)
oraz zawiadamia o zmianach na tej liście.
Art. 50.
Do zakresu działania sądu dyscyplinarnego należy wydawanie orzeczeń w sprawach
dyscyplinarnych członków izby.
Art. 51.
1. Sąd dyscyplinarny składa się z prezesa, wiceprezesa, sześciu do dwudziestu
trzech członków oraz trzech zastępców członków.
2. Sąd dyscyplinarny orzeka w kompletach składających się z trzech sędziów.
Art. 52.
Do zakresu działania komisji rewizyjnej należy kontrola działalności finansowej i
gospodarczej okręgowej rady adwokackiej oraz kontrola wykonywania uchwał
zgromadzenia izby.
Art. 53.
Komisja rewizyjna składa się z przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego,
trzech do pięciu członków oraz dwóch zastępców członków.
4)
Obecnie: sądów okręgowych, stosownie do art. 4 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o zmianie usta-
wy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 160, poz. 1064), która weszła w życie z
dniem 1 stycznia 1999 r.
5)
Obecnie: prokuratorom okręgowym, stosownie do art. 3 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o zmianie
ustawy o prokuraturze (Dz.U. Nr 162, poz. 1123), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.
©Kancelaria Sejmu
s. 14/40
2007-07-02
Dział IV
Organy adwokatury
Rozdział 1
Krajowy Zjazd Adwokatury
Art. 54.
1. Krajowy Zjazd Adwokatury stanowią delegaci wybrani w proporcji do liczby
członków izby, ustalonej przez Naczelną Radę Adwokacką, jednakże nie mniej
niż sześciu delegatów z każdej izby.
2. W Krajowym Zjeździe uczestniczą, niebędący delegatami, członkowie Naczelnej
Rady Adwokackiej oraz dziekani okręgowych izb adwokackich.
Art. 55.
1. Krajowy Zjazd Adwokatury odbywa się co trzy lata. Zjazd zwołuje Naczelna
Rada Adwokacka. Powinien się on odbyć w ciągu miesiąca od daty dokonania
wyborów delegatów we wszystkich izbach adwokackich.
2. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd może być zwołany na żądanie Prezydium Naczel-
nej Rady Adwokackiej, Wyższej Komisji Rewizyjnej, co najmniej jednej trzeciej
członków Naczelnej Rady Adwokackiej albo co najmniej jednej trzeciej okrę-
gowych rad adwokackich.
Art. 56.
Do zakresu działania Krajowego Zjazdu Adwokatury należy w szczególności:
1) wybór prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej, prezesa Wyższego Sądu Dys-
cyplinarnego i przewodniczącego Wyższej Komisji Rewizyjnej,
2) wybór - niebędących dziekanami - adwokatów wchodzących w skład Na-
czelnej Rady Adwokackiej,
3) wybór członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i
Wyższej Komisji Rewizyjnej,
4) rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Naczelnej Rady Adwokackiej,
Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej Komisji Rewizyjnej oraz za-
twierdzanie - po wysłuchaniu wniosków Wyższej Komisji Rewizyjnej - za-
mknięć rachunkowych i udzielanie Naczelnej Radzie Adwokackiej absolu-
torium,
5) wytyczanie kierunków działania samorządu adwokackiego, a także ustalanie
liczby izb adwokackich,
6) uchwalanie regulaminów dotyczących:
a) trybu wyborów do organów adwokatury i organów izb adwokackich
oraz działania tych organów,
b) (skreślona),
c) (skreślona),
d) trybu obrad Zjazdu,
©Kancelaria Sejmu
s. 15/40
2007-07-02
7) określanie podstawowych zasad tworzenia funduszów i gospodarowania ma-
jątkiem adwokatury.
Rozdział 2
Naczelna Rada Adwokacka
Art. 57.
1. Naczelną Radę Adwokacką tworzą:
1) prezes Naczelnej Rady Adwokackiej,
2) adwokaci wybrani przez Krajowy Zjazd Adwokatury w liczbie odpowiada-
jącej liczbie dziekanów okręgowych rad adwokackich, nie więcej jednak niż
ośmiu adwokatów z tej samej izby,
3) dziekani okręgowych rad adwokackich.
2. Siedzibą Naczelnej Rady Adwokackiej jest m.st. Warszawa.
Art. 58.
Do zakresu działania Naczelnej Rady Adwokackiej należy:
1) reprezentowanie adwokatury,
1a) uchylanie sprzecznych z prawem uchwał zgromadzenia izby,
2) nadzór nad działalnością Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej,
3) nadzór nad działalnością okręgowych rad adwokackich oraz nadzór nad
kształceniem aplikantów przez te rady,
4) ustalanie zasięgu terytorialnego izb adwokackich oraz ich siedzib,
5) ustalanie liczby członków oraz ich zastępców, organów poszczególnych izb
adwokackich, a także liczby stale urzędujących członków tych organów i
zasad ich wynagradzania,
6) wydawanie opinii, o których mowa w art. 16 ust. 2 i 3,
7) (skreślony),
8) rozpoznawanie odwołań od uchwał okręgowych rad adwokackich,
9) udzielanie opinii o projektach aktów prawodawczych oraz przedstawianie
wniosków i postulatów w zakresie tworzenia i stosowania prawa,
10) rozporządzanie i zarząd majątkiem Naczelnej Rady Adwokackiej,
11) uchwalanie budżetu Naczelnej Rady Adwokackiej i określanie udziału po-
szczególnych izb adwokackich w pokrywaniu jej wydatków budżetowych,
11a) uchwalanie zasad zwalniania aplikantów od ponoszenia w całości lub w czę-
ści opłaty rocznej, a także odraczania jej płatności lub rozkładania jej na ra-
ty,
12) uchwalanie regulaminów dotyczących:
a) zasad wyboru delegatów adwokatów, o których mowa w art. 39 pkt 1,
[b) zasad odbywania aplikacji adwokackiej,]
lit. b niezgodna z Konstytucją w zakresie, w jakim pozbawia samorząd
adwokacki wpływu na ustalanie zasad składania egzaminu adwokackiego,
odpowiedniego do sprawowanej pieczy nad należytym wykonywanie za-
©Kancelaria Sejmu
s. 16/40
2007-07-02
wodu adwokata - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 529), traci moc z
dniem 31.12.2006 r.
c) zasad funkcjonowania rad adwokackich,
d) zakresu działania oraz zasad wynagradzania wizytatorów,
e) (skreślona),
f) wzorów pieczęci organów adwokatury,
g) zasad tworzenia, organizowania, funkcjonowania i rozwiązywania ze-
społów adwokackich,
h) zasad wykonywania zawodu indywidualnie lub w spółkach, o których
mowa w art. 4a ust. 1,
i) działania rzeczników dyscyplinarnych,
j) (utraciła moca),
k) zasad współdziałania adwokata z prawnikiem zagranicznym reprezentu-
jącym klienta w postępowaniu, w którym zgodnie z obowiązującymi
przepisami wymagane jest, aby strona była reprezentowana przez ad-
wokata lub radcę prawnego,
13) zawieszanie w sprawowaniu funkcji ze względu na naruszenie podstawo-
wych obowiązków poszczególnych członków organów izb adwokackich i
organów zespołów adwokackich, z wyjątkiem członków sądów dyscypli-
narnych, oraz zwracanie się do właściwych organów o ich odwołanie,
14) wykonywanie zadań określonych w ustawie o świadczeniu przez prawników
zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 59.
1. Naczelna Rada Adwokacka wybiera ze swego grona dwóch wiceprezesów, se-
kretarza, skarbnika, rzecznika dyscyplinarnego, zastępcę sekretarza oraz dwóch
członków, którzy łącznie z prezesem stanowią Prezydium Naczelnej Rady Ad-
wokackiej. Prezydium jest organem wykonawczym Naczelnej Rady Adwokac-
kiej.
2. Naczelna Rada Adwokacka wyznacza - spośród adwokatów - zastępców rzecz-
nika dyscyplinarnego Naczelnej Rady Adwokackiej.
3. Prezydium sprawuje czynności należące do zakresu działania Naczelnej Rady
Adwokackiej, z wyjątkiem wymienionych w art. 58 pkt 1a, 2, 11 i 12.
Art. 60.
Naczelna Rada Adwokacka uchyla uchwały okręgowych rad adwokackich sprzeczne
z prawem.
Art. 61.
Naczelna Rada Adwokacka może zwrócić się do okręgowej rady adwokackiej o pod-
jęcie uchwały w określonej sprawie należącej do zakresu jej działalności. Uchwała
powinna być podjęta nie później niż w ciągu jednego miesiąca.
©Kancelaria Sejmu
s. 17/40
2007-07-02
Art. 62.
1. Naczelna Rada Adwokacka powołuje spośród adwokatów Centralny Zespół Wi-
zytatorów oraz przewodniczącego Zespołu i jego zastępcę.
2. Wizytatorzy sprawują kontrolę nad wykonywaniem przez zespoły adwokackie i
adwokatów przepisów niniejszej ustawy oraz innych przepisów dotyczących
adwokatury.
Rozdział 3
Wyższy Sąd Dyscyplinarny
Art. 63.
1. Wyższy Sąd Dyscyplinarny składa się z dwudziestu trzech członków oraz trzech
zastępców członków.
2. Członkowie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego wybierają spośród siebie jednego
lub dwóch wiceprezesów.
3. Wyższy Sąd Dyscyplinarny w składzie trzech sędziów rozpoznaje jako instancja
odwoławcza sprawy rozpoznawane w pierwszej instancji przez sądy dyscypli-
narne.
4. Prezes Wyższego Sądu Dyscyplinarnego uczestniczy w posiedzeniach Naczelnej
Rady Adwokackiej oraz składa jej okresowe informacje o stanie spraw dyscy-
plinarnych.
Rozdział 4
Wyższa Komisja Rewizyjna
Art. 64.
1. Wyższa Komisja Rewizyjna wykonuje kontrolę finansowej i gospodarczej dzia-
łalności Naczelnej Rady Adwokackiej oraz kontrolę wykonywania uchwał Kra-
jowego Zjazdu Adwokatury.
2. Wyższa Komisja Rewizyjna składa się z przewodniczącego, zastępcy przewod-
niczącego i czterech członków oraz dwóch zastępców członków.
3. Przewodniczący Wyższej Komisji Rewizyjnej informuje Naczelną Radę Adwo-
kacką i jej Prezydium o wynikach przeprowadzonych kontroli oraz ma prawo
uczestniczyć w posiedzeniach tych organów.
Dział V
Wpis na listę adwokatów
Art. 65.
Na listę adwokatów może być wpisany ten, kto:
1) jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje
rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata,
©Kancelaria Sejmu
s. 18/40
2007-07-02
2) korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności
prawnych,
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał ty-
tuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej
Polskiej,
4) odbył w Rzeczypospolitej Polskiej aplikację adwokacką i zło?ył egzamin
adwokacki, z zastrze?eniem art. 66 ust. 1a.
Art. 66.
1. Wymogu odbycia aplikacji adwokackiej i złożenia egzaminu adwokackiego nie
stosuje się do:
1) profesorów i doktorów habilitowanych nauk prawnych,
2) osób, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski, radcowski lub nota-
rialny,
pkt 2 niezgodny z Konstytucją w zakresie, w jakim stwarza możliwość do-
puszczenia do wykonywania zawodu adwokata osób, które po złożeniu wska-
zanych w nim egzaminów nie wykazują się odpowiednią praktyką w zawodzie
prawniczym - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 529)
3) osób, które co najmniej trzy lata zajmowały stanowisko radcy Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa.
1a. Do zło?enia egzaminu adwokackiego przed komisją, o której mowa w art. 75a
ust. 1, bez obowiązku odbycia aplikacji adwokackiej, mogą przystąpić:
1) doktorzy nauk prawnych,
[2) osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych były zatrudnio-
ne na podstawie umowy o pracę na stanowiskach związanych ze stosowa-
niem lub tworzeniem prawa przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie
dłuższym niż 8 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu
adwokackiego,
3) osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych wykonywały oso-
biście w sposób ciągły, na podstawie umów, do których stosuje się przepisy
o zleceniu, usługi polegające na stosowaniu lub tworzeniu prawa przez
okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat przed złożeniem
wniosku o dopuszczenie do egzaminu adwokackiego,
4) osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych prowadziły, przez
okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuższym niż 8 lat przed złożeniem
wniosku o dopuszczenie do egzaminu adwokackiego, działalność gospodar-
czą wpisaną do Ewidencji Działalności Gospodarczej, jeżeli przedmiot tej
działalności obejmował świadczenie pomocy prawnej, o której mowa w art.
4 ust. 1a,]
pkt 2-4 niezgodne z Konstytucją - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 529)
5) osoby, które pracowały przez okres co najmniej 5 lat w okresie nie dłuż-
szym niż 8 lat, na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędzie-
go.
1b. Pięcioletni okres zatrudnienia w ramach stosunku pracy, o którym mowa w ust.
1a pkt 2, ustala się jako sumę okresów pracy obliczonych z zachowaniem pro-
porcjonalności ich wymiaru.
©Kancelaria Sejmu
s. 19/40
2007-07-02
1c. Osoby, o których mowa w ust. 1a, muszą spełniać wymagania przewidziane w
art. 65 pkt 1-3.
2. (skreślony).
Art. 67.
Osoby, które wykonywały zawód sędziego lub prokuratora, nie mogą w ciągu dwóch
lat od zaprzestania wykonywania tego zawodu wykonywać zawodu adwokata w
okręgu tej izby adwokackiej, w której zajmowały powyższe stanowisko. Zakaz ten
nie dotyczy sędziów Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, Sądu Najwyż-
szego, sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz prokuratorów Prokuratury
Krajowej.
Art. 68.
1. Wpis osoby, która uzyskała pozytywny wynik z egzaminu adwokackiego, na li-
stę adwokatów następuje na jej wniosek, na podstawie uchwały okręgowej rady
adwokackiej, właściwej ze względu na miejsce odbycia aplikacji adwokackiej, a
w przypadku osoby, o której mowa w art. 66 ust. 1a, ze względu na miejsce za-
mieszkania.
2. Wpis na listę adwokatów osoby, o której mowa w art. 66 ust. 1, następuje na jej
wniosek, na podstawie uchwały okręgowej rady adwokackiej właściwej ze
względu na miejsce złożenia wniosku o wpis.
3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1 i 2, osoba ubiegająca się o wpis obowiązana
jest dołączyć informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, opa-
trzoną datą nie wcześniejszą niż miesiąc przed jej złożeniem oraz – w przypadku
osoby urodzonej przed dniem 1 sierpnia 1972 r. - oświadczenie, o którym mowa
w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o
dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych
dokumentów (Dz. U. Nr 218, poz. 1592 i Nr 249, poz. 1832 oraz z 2007 r. Nr
25, poz. 162) albo informację, o której mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy.
4. Okręgowa rada adwokacka może odmówić wpisu na listę adwokatów tylko wte-
dy, gdy wpis narusza przepisy art. 65 pkt 1-3 lub art. 67. Okręgowej radzie ad-
wokackiej przysługuje prawo wglądu do akt osobowych i dyscyplinarnych ubie-
gającego się o wpis.
5. Okręgowa rada adwokacka podejmuje uchwałę w sprawie wpisu na listę adwo-
katów w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o wpis.
6. Od uchwały, o której mowa w ust. 5, służy odwołanie do Prezydium Naczelnej
Rady Adwokackiej w terminie 14 dni od daty doręczenia uchwały.
6a. Od uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej służy zainteresowanemu
odwołanie do Ministra Sprawiedliwości, zgodnie z Kodeksem postępowania
administracyjnego.
6b. Od ostatecznej decyzji Ministra Sprawiedliwości zainteresowanemu oraz Prezy-
dium Naczelnej Rady Adwokackiej służy skarga do sądu administracyjnego w
terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.
7. W wypadku niepodjęcia uchwały przez okręgową radę adwokacką w terminie 30
dni od złożenia wniosku o wpis, lub niepodjęcia uchwały przez Prezydium Na-
czelnej Rady Adwokackiej w terminie 30 dni od doręczenia odwołania, zaintere-
sowanemu służy skarga do sądu administracyjnego.
©Kancelaria Sejmu
s. 20/40
2007-07-02
Art. 69.
1. Okręgowa rada adwokacka zawiadamia w terminie 30 dni Ministra Sprawiedli-
wości o każdej uchwale o wpisie na listę adwokatów lub aplikantów adwokac-
kich, jak i o odmowie wpisu.
2. Wpis na listę adwokatów lub aplikantów adwokackich uważa się za dokonany,
jeżeli Minister Sprawiedliwości nie sprzeciwi się wpisowi w terminie 30 dni od
dnia otrzymania uchwały wraz z aktami osobowymi wpisanego. Minister Spra-
wiedliwości wyraża sprzeciw w formie decyzji administracyjnej.
3. Decyzja Ministra Sprawiedliwości może być zaskarżona do sądu administracyj-
nego przez zainteresowanego lub organ samorządu adwokackiego w terminie 30
dni od daty doręczenia tej decyzji.
Art. 70.
Po uzyskaniu wpisu na listę adwokatów adwokat wyznacza swoją siedzibę zawodo-
wą i zawiadamia o tym właściwą okręgową radę adwokacką nie później niż w termi-
nie 30 dni przed dniem wyznaczenia siedziby zawodowej.
Art. 71.
1. Adwokat może przenieść swoją siedzibę zawodową w okręgu tej samej izby ad-
wokackiej. Adwokat zawiadamia o tym okręgową radę adwokacką nie później
niż w terminie 30 dni przed dniem rozpoczęcia działalności w nowej siedzibie.
W zawiadomieniu adwokat podaje miejsce nowej siedziby oraz datę rozpoczęcia
w niej działalności zawodowej.
2. Adwokat może przenieść się do innego zespołu adwokackiego w okręgu tej sa-
mej izby, za zgodą tego zespołu.
Art. 71a.
1. Adwokat może przenieść siedzibę zawodową do okręgu innej izby, o ile nie na-
rusza to przepisów art. 4b ust. 1 pkt 2 i ust. 2, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Adwokat nie może przenieść siedziby zawodowej do okręgu innej izby, jeżeli
wszczęto przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne.
3. Adwokat o przeniesieniu swojej siedziby zawodowej do okręgu innej izby za-
wiadamia okręgową radę adwokacką właściwą dla izby adwokackiej, w której
obrał siedzibę, oraz okręgową radę adwokacką w okręgu izby adwokackiej, w
której dotychczas był wpisany na listę adwokatów.
4. Zawiadomienia o przeniesieniu siedziby zawodowej do okręgu innej izby adwo-
kat dokonuje w formie pisemnej, nie później niż w terminie 30 dni przed dniem
rozpoczęcia działalności zawodowej w nowej siedzibie na terenie okręgu innej
izby adwokackiej. W zawiadomieniu tym adwokat podaje miejsce nowej siedzi-
by oraz datę rozpoczęcia w niej działalności zawodowej.
5. Okręgowa rada adwokacka właściwa dla izby, do której adwokat przenosi sie-
dzibę zawodową, wpisuje adwokata na listę adwokatów w terminie 30 dni od
dnia złożenia zawiadomienia o przeniesieniu siedziby zawodowej do okręgu in-
nej izby oraz zawiadamia w terminie 14 dni od dnia dokonania wpisu okręgową
©Kancelaria Sejmu
s. 21/40
2007-07-02
radę adwokacką izby, w której okręgu adwokat poprzednio miał siedzibę zawo-
dową, o dokonanym wpisie na listę adwokatów.
6. Okręgowa rada adwokacka po otrzymaniu zawiadomienia o wpisie na listę ad-
wokatów, o którym mowa w ust. 5, skreśla adwokata z listy adwokatów oraz
przekazuje jego akta osobowe i dyscyplinarne okręgowej radzie adwokackiej
właściwej ze względu na wpis na listę adwokatów.
Art. 71b.
1. Adwokat może mieć jedną siedzibę zawodową na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, z zastrzeżeniem art. 71c.
2. Zmiana siedziby zawodowej przez adwokata, o której mowa w art. 71 ust. 1 lub
w art. 71a ust. 1, nie może stanowić podstawy do wypowiedzenia przez adwoka-
ta stosunku pełnomocnictwa oraz zwolnienia adwokata ze świadczenia w danej
sprawie pomocy prawnej z urzędu, chyba że zwolni adwokata od udzielania tej
pomocy organ, który go wyznaczył.
3. Siedzibę w państwie macierzystym prawnika z Unii Europejskiej, w rozumieniu
ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych
pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, oraz osoby, o której mowa w art.
2a tej ustawy, nie uznaje się za siedzibę zawodową w rozumieniu ust. 1.
Art. 71c.
W wypadku gdy na terenie właściwości sądu rejonowego żaden z adwokatów nie
wyznaczył swojej siedziby zawodowej, okręgowa rada adwokacka w terminie 30 dni
od dnia wpłynięcia zawiadomienia o zmianie siedziby lub podjęcia uchwały o skre-
śleniu z listy adwokatów wyznacza w miejscowości będącej siedzibą danego sądu
rejonowego dodatkową siedzibę zawodową adwokatowi z terenu danej izby na okres
nie dłuższy niż 12 miesięcy.
Dział VI
Skreślenie z listy adwokatów
Art. 72.
1. Okręgowa rada adwokacka skreśla adwokata z listy w wypadku:
1) śmierci,
2) wystąpienia z adwokatury,
3) przeniesienia siedziby zawodowej do innej izby adwokackiej,
4) objęcia stanowiska w organach wymiaru sprawiedliwości, organach ścigania
lub rozpoczęcia wykonywania zawodu notariusza,
4a) podjęcia pracy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa,
5) powołania do wojskowej służby zawodowej,
6) (skreślony),
[6a) złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, stwierdzone-
go prawomocnym orzeczeniem sądu,]
pkt 6a niezgodny z Konstytucją - wyrok TK (Dz.U. z 2007 r. Nr 85, poz.
571)
©Kancelaria Sejmu
s. 22/40
2007-07-02
7) utraty z mocy wyroku sądowego praw publicznych lub prawa wykonywania
zawodu,
8) orzeczenia dyscyplinarnego o wydaleniu z adwokatury.
2. Okręgowa rada adwokacka może odmówić skreślenia z listy adwokatów z przy-
czyn wymienionych w ust. 1 pkt 2 lub 3, jeżeli przeciwko adwokatowi toczy się
postępowanie dyscyplinarne.
Art. 73.
Adwokat skreślony z listy adwokatów z przyczyn wymienionych w art. 72 ust. 1 pkt
2 i 4- 5 podlega na swój wniosek ponownemu wpisowi na listę, chyba że przestał
odpowiadać warunkom przewidzianym w art. 65 pkt 1 i 2.
Art. 74.
Okręgowa rada adwokacka może skreślić adwokata z listy adwokatów w związku z
czynem popełnionym przed wpisem na listę, jeżeli czyn ten nie był znany okręgowej
radzie adwokackiej w chwili wpisu, a stanowiłby przeszkodę do wpisu.
Dział VII
Aplikacja adwokacka
Art. 75.
1. Nabór na aplikację adwokacką przeprowadza się w drodze egzaminu konkurso-
wego na aplikację adwokacką, zwanego dalej „egzaminem konkursowym”.
2. Aplikantem adwokackim może być osoba, która spełnia warunki określone w
art. 65 pkt 1-3 i uzyskała pozytywną ocenę z egzaminu konkursowego.
3. Wpis na listę aplikantów adwokackich następuje po przeprowadzeniu egzaminu
konkursowego na podstawie uchwały okręgowej rady adwokackiej właściwej ze
względu na miejsce złożenia zgłoszenia, o którym mowa w art. 75c ust. 2. Uzy-
skanie przez kandydata pozytywnej oceny z egzaminu konkursowego uprawnia
go do złożenia wniosku o wpis na listę aplikantów adwokackich w ciągu 2 lat od
dnia ogłoszenia wyników egzaminu konkursowego.
4. Nie można odmówić wpisu osobie spełniającej warunki, o których mowa w ust.
2 i 3.
5. Do aplikantów adwokackich oraz do postępowania o wpis na listę aplikantów
adwokackich przepisy art. 5-8 i art. 68 stosuje się odpowiednio.
Art. 75a.
1. Egzamin konkursowy przeprowadzają komisje egzaminacyjne do spraw aplika-
cji adwokackiej przy Ministrze Sprawiedliwości, powołane na obszarze właści-
wości jednej lub kilku okręgowych rad adwokackich, zwane dalej „komisjami”.
2. Minister Sprawiedliwości jest organem wyższego stopnia w stosunku do komi-
sji.
3. Egzamin konkursowy polega na sprawdzeniu wiedzy kandydata na aplikanta
adwokackiego, zwanego dalej „kandydatem”, z zakresu prawa: konstytucyjnego,
karnego, postępowania karnego, karnego skarbowego, wykroczeń, cywilnego,
©Kancelaria Sejmu
s. 23/40
2007-07-02
postępowania cywilnego, gospodarczego, spółek prawa handlowego, pracy i
ubezpieczeń społecznych, rodzinnego i opiekuńczego, administracyjnego, po-
stępowania administracyjnego, finansowego, europejskiego, ustroju sądów, sa-
morządu adwokackiego i innych organów ochrony prawnej działających w Rze-
czypospolitej Polskiej, a także warunków wykonywania zawodu adwokata i ety-
ki tego zawodu.
4. Egzamin konkursowy przeprowadza się raz w roku, w terminie wyznaczonym
przez Ministra Sprawiedliwości, nie później niż do 30 września przed rozpoczę-
ciem roku szkoleniowego, równocześnie w tym samym dniu w Rzeczypospolitej
Polskiej, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. W wypadku zaistnienia zdarzenia losowego uniemożliwiającego przeprowadze-
nie egzaminu konkursowego przez daną komisję w terminie, o którym mowa w
ust. 4, Minister Sprawiedliwości wyznacza dodatkowy termin przeprowadzenia
egzaminu konkursowego przez tę komisję. Przepis art. 75b ust. 4-7 stosuje się
odpowiednio.
Art. 75b.
1. Minister Sprawiedliwości każdego roku powołuje zespół do przygotowania py-
tań na egzamin konkursowy dla kandydatów, zwany dalej „zespołem konkurso-
wym”.
2. W skład zespołu konkursowego wchodzi 5 osób, w tym 3 przedstawicieli Mini-
stra Sprawiedliwości oraz 2 przedstawicieli delegowanych przez Naczelną Radę
Adwokacką.
3. Przewodniczący zespołu konkursowego, wyznaczony przez Ministra Sprawie-
dliwości spośród jego przedstawicieli, kieruje pracami zespołu oraz określa tryb
pracy zespołu.
4. Zespół konkursowy przygotowuje jeden zestaw pytań w formie testu wyboru na
egzamin konkursowy dla kandydatów.
5. Każda okręgowa rada adwokacka może zgłaszać zespołowi konkursowemu, za
pośrednictwem przewodniczącego zespołu, propozycje pytań.
6. Zespół konkursowy sporządza zestaw pytań na potrzeby egzaminu konkursowe-
go, mając na uwadze konieczność zapewnienia jednakowego poziomu spraw-
dzenia wiedzy kandydatów.
7. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej,
określi, w drodze rozporządzenia, sposób zgłaszania propozycji pytań, przygo-
towywania, przechowywania oraz przekazywania komisjom pytań na egzamin
konkursowy, mając na uwadze konieczność zabezpieczenia tych pytań przed ich
nieuprawnionym ujawnieniem.
Art. 75c.
1. W terminie do dnia 30 czerwca każdego roku Minister Sprawiedliwości za-
mieszcza w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i Biuletynie Informacji Publicz-
nej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informa-
cji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z późn. zm.
6)
), zwanym dalej „Biulety-
nem”, ogłoszenie o egzaminie konkursowym, w którym podaje w szczególności:
6)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr
240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565 i Nr 132, poz. 1110.
©Kancelaria Sejmu
s. 24/40
2007-07-02
1) termin złożenia zgłoszenia o przystąpieniu do egzaminu konkursowego na
aplikację adwokacką, zwanego dalej „zgłoszeniem”,
2) właściwość miejscową każdej z komisji i adres jej siedziby,
3) termin przeprowadzenia egzaminu konkursowego,
4) wysokość opłaty konkursowej, o której mowa w art. 75d ust. 1.
2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, powinno zawierać:
1) wniosek o dopuszczenie do egzaminu konkursowego,
2) kwestionariusz osobowy,
3) życiorys,
4) oryginał albo urzędowy odpis dyplomu ukończenia wyższych studiów
prawniczych w Polsce i uzyskania tytułu magistra lub zagranicznych stu-
diów prawniczych uznanych w Polsce, albo zaświadczenie o zdaniu egza-
minu magisterskiego,
5) informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Kranego opatrzoną datą
nie wcześniejszą niż miesiąc przed jej złożeniem,
6) 2 zdjęcia.
3. Zgłoszenie powinno być złożone przez kandydata najpóźniej 45 dni przed dniem
rozpoczęcia egzaminu konkursowego do komisji, o której mowa w ust. 1 pkt 2.
4. Jeżeli zgłoszenie nie spełnia wymagań formalnych określonych w ust. 2, prze-
wodniczący komisji wzywa kandydata listem poleconym do usunięcia braków w
trybie przepisu art. 64 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego.
5. O pozostawieniu zgłoszenia bez rozpoznania przewodniczący komisji zawiada-
mia kandydata listem poleconym za poświadczeniem odbioru.
6. W wypadku nieuiszczenia przez kandydata opłaty za udział w egzaminie kon-
kursowym, przewodniczący komisji wzywa go w trybie określonym w ust. 4, do
uiszczenia opłaty w terminie 7 dni.
7. Jeżeli kandydat pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 6, nie uiścił opłaty za
udział w egzaminie konkursowym, przewodniczący komisji wydaje postanowie-
nie o zwrocie zgłoszenia. Na postanowienie to przysługuje zażalenie do Ministra
Sprawiedliwości.
8. Jeżeli zgłoszenie zostało złożone po terminie, o którym mowa w ust. 3, prze-
wodniczący komisji wydaje decyzję odmawiającą dopuszczenia kandydata do
udziału w egzaminie konkursowym. Od decyzji tej przysługuje odwołanie do
Ministra Sprawiedliwości.
9. O terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu konkursowego przewodniczący
komisji zawiadamia kandydata, który został zakwalifikowany do udziału w eg-
zaminie konkursowym, listem poleconym za poświadczeniem odbioru, co naj-
mniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia egzaminu konkursowego.
Art. 75d.
1. Kandydat uiszcza opłatę za udział w egzaminie konkursowym, która stanowi
dochód budżetu państwa.
2. Minister Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej
określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłaty - nie wyższą niż równowar-
tość minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200,
©Kancelaria Sejmu
s. 25/40
2007-07-02
poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314), zwa-
nego dalej „minimalnym wynagrodzeniem” - uwzględniając konieczność prawi-
dłowego i efektywnego przeprowadzenia egzaminu konkursowego.
Art. 75e.
1. Minister Sprawiedliwości powołuje komisje spośród osób, których wiedza, do-
świadczenie i autorytet dają rękojmię prawidłowego przebiegu egzaminu kon-
kursowego.
2. Komisja składa się z siedmiu członków. W skład komisji wchodzą:
1) trzej przedstawiciele Ministra Sprawiedliwości; przedstawicielem Ministra
Sprawiedliwości może być także, po wyrażeniu zgody, sędzia albo sędzia w
stanie spoczynku,
2) dwaj przedstawiciele delegowani przez Naczelną Radę Adwokacką,
3) jeden pracownik naukowy, naukowo-dydaktyczny lub dydaktyczny na wy-
dziale prawa w szkole wyższej w Rzeczypospolitej Polskiej lub w Polskiej
Akademii Nauk i posiadający co najmniej stopień naukowy doktora habili-
towanego z zakresu nauk prawnych,
4) jeden prokurator będący prokuratorem powołanym co najmniej na stanowi-
sko prokuratora prokuratury okręgowej, również prokurator w stanie spo-
czynku.
3. Osoby, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 3, nie mogą być adwokatami.
4. Minister Sprawiedliwości wyznacza przewodniczącego komisji spośród swoich
przedstawicieli.
5. Kadencja komisji trwa 2 lata.
6. Nieoddelegowanie przedstawicieli do pracy w komisji przez obowiązane organy
lub niestawiennictwo członka komisji nie wstrzymuje prac komisji.
7. Członkom komisji przysługuje zwrot kosztów podróży i noclegów na zasadach
określonych w przepisach dotyczących należności przysługujących pracowni-
kowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżeto-
wej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.
8. Członkowi komisji niebędącemu pracownikiem administracji rządowej przysłu-
guje wynagrodzenie za pracę związaną z udziałem w komisji.
9. Właściwa dla siedziby komisji okręgowa rada adwokacka zapewnia obsługę
administracyjną i techniczną działalności komisji, w tym przeprowadzanie eg-
zaminów konkursowych i egzaminów adwokackich jako zadanie zlecone z za-
kresu administracji rządowej.
10. Ze środków przekazanych w trybie, o którym mowa w ust. 9, właściwe rady po-
krywają koszty przeprowadzenia egzaminów konkursowych i egzaminów adwo-
kackich oraz wydatki związane z działalnością komisji.
11. Wydatki związane z działalnością komisji, w tym z przeprowadzaniem egzami-
nów konkursowych i egzaminów adwokackich oraz wynagrodzenie członków
komisji, pokrywane są z części budżetu państwa pozostającej w dyspozycji Mi-
nistra Sprawiedliwości.
12. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej,
określi w drodze rozporządzenia:
1) tryb i termin zgłaszania kandydatów na członków komisji oraz powoływania
i odwoływania członków komisji,
©Kancelaria Sejmu
s. 26/40
2007-07-02
2) rodzaj dokumentów, o których mowa w art. 78a ust. 4 pkt 3-5,
3) wysokość wynagrodzenia członków komisji w wymiarze nie większym niż
miesięczne wynagrodzenie zasadnicze sędziego sądu okręgowego w pierw-
szej stawce awansowej,
4) szczegółowy tryb i sposób przeprowadzania egzaminu konkursowego i ad-
wokackiego, w szczególności:
a) sposób działania komisji,
b) sposób zorganizowania obsługi administracyjnej i technicznej komisji
przez okręgowe rady adwokackie, w tym sposób i tryb przekazywania
środków, sprawowania nadzoru nad ich wydatkowaniem i rozliczania
wydatków związanych z tą obsługą
-
uwzględniając konieczność prawidłowego i efektywnego przeprowadzenia
naboru na aplikację i przebiegu egzaminu konkursowego, a także egzaminu
adwokackiego oraz zapewnienia zachowania bezstronności pracy komisji.
Art. 75f.
1. Członkostwo w komisji wygasa w przypadku śmierci członka komisji.
2. Minister Sprawiedliwości odwołuje członka komisji w przypadku:
1) zło?enia rezygnacji,
2) choroby trwale uniemożliwiającej sprawowanie przez niego funkcji członka
komisji,
3) niespełnienia warunków, o których mowa w art. 75e ust. 2,
4) niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków, z tym że
odwołanie członka komisji, o którym mowa w art. 75e ust. 2 pkt 2, następu-
je za zgodą Naczelnej Rady Adwokackiej,
5) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne ścigane z
oskar?enia publicznego.
3. Minister Sprawiedliwości może odwołać członka komisji w wypadku wszczęcia
przeciwko niemu postępowania karnego w związku z podejrzeniem o popełnie-
nie przez niego przestępstwa umyślnego ściganego z oskar?enia publicznego.
4. Wygaśnięcie członkostwa lub odwołanie członka ze składu komisji w czasie
trwania postępowania konkursowego nie wstrzymuje prac komisji.
5. W wypadku wygaśnięcia członkostwa lub odwołania członka komisji przed
upływem kadencji Minister Sprawiedliwości powołuje w terminie 7 dni nowego
członka na okres do końca kadencji.
6. Członek komisji powołany na pełną kadencję może być powołany ponownie tyl-
ko raz, jednak nie na kadencję przypadającą bezpośrednio po upływie kadencji,
w której po raz pierwszy zasiadał w składzie komisji.
Art. 75g.
1. Z prac komisji na czas przeprowadzenia egzaminu konkursowego podlega wyłą-
czeniu członek komisji, jeżeli kandydat zakwalifikowany do egzaminu konkur-
sowego jest:
1) jego małżonkiem,
2) osobą pozostającą z nim w stosunku:
a) pokrewieństwa albo powinowactwa do drugiego stopnia,
©Kancelaria Sejmu
s. 27/40
2007-07-02
b) przysposobienia,
3) osobą pozostającą z nim we wspólnym po?yciu,
4) osobą pozostającą wobec niego w stosunku zależności służbowej.
2. Powody wyłączenia trwają pomimo ustania mał?eństwa lub przysposobienia.
3. Członkowie komisji przed rozpoczęciem egzaminu konkursowego składają pi-
semne oświadczenia, iż nie pozostają z żadnym z kandydatów zakwalifikowa-
nych do egzaminu konkursowego w stosunku, o którym mowa w ust. 1.
4. Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w oświadczeniu, o którym mowa w ust.
3, powoduje odpowiedzialność na podstawie art. 233 § 1 Kodeksu karnego.
Art. 75h.
1. Egzamin konkursowy odbywa się w obecności co najmniej trzech członków
komisji.
2. Nieobecność kandydata podczas egzaminu konkursowego, bez względu na jej
przyczynę, uważa się za odstąpienie od udziału w egzaminie konkursowym.
3. Kandydaci podczas egzaminu konkursowego nie mogą korzystać z tekstów ak-
tów prawnych, komentarzy, orzecznictwa oraz innej pomocy, a tak?e nie mogą
posiadać urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji.
Art. 75i.
1. Egzamin konkursowy polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu
250 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna
jest prawidłowa. Kandydat może wybrać tylko jedną odpowiedź. Za każdą pra-
widłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt.
2. Test sprawdza komisja w składzie, który przeprowadza egzamin konkursowy.
3. Pozytywny wynik z egzaminu konkursowego otrzymuje kandydat, który uzyskał
z testu co najmniej 190 punktów.
4. Z przebiegu egzaminu konkursowego sporządza się niezwłocznie protokół, który
podpisują członkowie komisji uczestniczący w egzaminie konkursowym.
Członkowie komisji mogą zgłaszać uwagi do protokołu.
5. Przewodniczący komisji przesyła Ministrowi Sprawiedliwości protokół w termi-
nie 7 dni od dnia sporządzenia.
Art. 75j.
1. Po przeprowadzeniu egzaminu konkursowego komisja ustala wynik kandydata
w drodze uchwały. Komisja ogłasza wyniki egzaminu konkursowego.
2. Od uchwały komisji służy kandydatowi odwołanie dotyczące wyniku jego eg-
zaminu do Ministra Sprawiedliwości.
3. Minister Sprawiedliwości zawiadamia okręgowe rady adwokackie o wynikach
egzaminu konkursowego oraz publikuje w Biuletynie listę osób, które uzyskały
pozytywny wynik z egzaminu.
Art. 76.
1. Aplikacja adwokacka trwa trzy lata i sześć miesięcy, przy czym co najmniej
przez okres sześciu miesięcy odbywa się w sądzie, prokuraturze, kancelarii nota-
©Kancelaria Sejmu
s. 28/40
2007-07-02
rialnej lub innej instytucji publicznej na podstawie skierowania okręgowej rady
adwokackiej.
2. Aplikantowi, który odbył aplikację adwokacką, właściwa okręgowa rada adwo-
kacka wydaje zaświadczenie o odbyciu aplikacji adwokackiej.
3. Szkolenie aplikantów adwokackich może być organizowane wspólnie z aplikan-
tami radcowskimi.
4. Aplikant adwokacki odbywa aplikację adwokacką pod kierunkiem patrona wy-
znaczonego przez dziekana okręgowej rady adwokackiej.
5. Zadaniem patrona jest przygotowanie aplikanta adwokackiego do wykonywania
zawodu adwokata w rozumieniu niniejszej ustawy.
Art. 76a.
1. Patron może zatrudniać aplikanta na podstawie stosunku pracy.
2. Pracownikowi wpisanemu na listę aplikantów adwokackich przysługuje zwol-
nienie od pracy w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach szkolenio-
wych, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
[Art. 76b.
1. Aplikacja adwokacka jest odpłatna.
2. Szkolenie aplikantów adwokackich pokrywane jest z opłat wnoszonych przez
aplikantów do właściwej okręgowej rady adwokackiej.
3. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej,
określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłaty rocznej, kierując się ko-
niecznością zapewnienia aplikantom właściwego poziomu wykształcenia, przy
czym wysokość opłaty nie może być wyższa niż sześciokrotność minimalnego
wynagrodzenia.
4. Okręgowa rada adwokacka może zwolnić aplikanta adwokackiego od ponosze-
nia opłaty, o której mowa w ust. 3, w całości lub w części, a także odroczyć jej
płatność lub rozłożyć ją na raty.
5. W wypadku podjęcia uchwały o zwolnieniu aplikanta adwokackiego od ponosze-
nia opłaty w całości lub w części koszty szkolenia tego aplikanta pokrywane są
proporcjonalnie do wysokości zwolnienia ze środków własnych właściwej okrę-
gowej rady adwokackiej.]
art. 76b, rozumiany jako odnoszący się również do aplikantów adwokackich, któ-
rzy rozpoczęli odbywanie aplikacji przed dniem wejścia w życie ustawy, niezgodny
z Konstytucją - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 529)
Art. 77.
1. Po sześciu miesiącach aplikacji adwokackiej aplikant adwokacki może zastępo-
wać adwokata tylko przed sądem rejonowym, organami ścigania, organami pań-
stwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami.
2. Po roku i sześciu miesiącach aplikacji adwokackiej, aplikant adwokacki może
także zastępować adwokata przed innymi sądami, z wyjątkiem Sądu Najwyż-
szego i Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Trybunału Konstytucyjnego i
Trybunału Stanu.
3. (uchylony).
©Kancelaria Sejmu
s. 29/40
2007-07-02
Art. 78.
[1. Egzamin adwokacki przeprowadzają komisje, o których mowa w art. 75a ust.
1. Przepisy art. 75g stosuje się odpowiednio.]
ust. 1 niezgodny z Konstytucją - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 529), traci
moc z dniem 31.12.2006 r.
2. Do egzaminu adwokackiego może przystąpić osoba, która odbyła aplikację ad-
wokacką i otrzymała zaświadczenie o jej odbyciu, oraz osoba, o której mowa w
art. 66 ust. 1a.
3. Egzamin adwokacki polega na sprawdzeniu przygotowania prawniczego osoby
przystępującej do egzaminu adwokackiego, zwanej dalej „zdającym”, do samo-
dzielnego i należytego wykonywania zawodu adwokata, w tym wiedzy i umie-
jętności jej praktycznego zastosowania z zakresu prawa: konstytucyjnego, kar-
nego, postępowania karnego, karnego skarbowego, wykroczeń, cywilnego, po-
stępowania cywilnego, gospodarczego, spółek prawa handlowego, pracy i ubez-
pieczeń społecznych, rodzinnego i opiekuńczego, administracyjnego, postępo-
wania administracyjnego, finansowego, europejskiego oraz ustroju sądów, sa-
morządu adwokackiego i innych organów ochrony prawnej działających w Rze-
czypospolitej Polskiej, a także warunków wykonywania zawodu adwokata i ety-
ki tego zawodu.
4. Egzamin adwokacki składa się z części pisemnej i ustnej. Przepisy art. 75h ust.
1 i 2 stosuje się odpowiednio.
5. Egzamin adwokacki przeprowadza się raz w roku, w terminie wyznaczonym
przez Ministra Sprawiedliwości, nie później niż do dnia 31 maja. Część pisemna
i ustna egzaminu rozpoczyna się równocześnie w tych samych dniach w Rze-
czypospolitej Polskiej. Przepis art. 75a ust. 5 stosuje się odpowiednio.
[6. Minister Sprawiedliwości sporządza w każdym roku zestaw pytań i tematów na
potrzeby egzaminu adwokackiego przeprowadzanego w terminie, o którym mo-
wa w ust. 5.]
ust. 6 niezgodny z Konstytucją - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 529), traci
moc z dniem 31.12.2006 r.
7. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej,
określi, w drodze rozporządzenia, sposób przygotowywania, przechowywania
oraz przekazywania komisjom pytań i tematów na egzamin adwokacki, mając na
uwadze konieczność zabezpieczenia tych pytań i tematów przed ich nieupraw-
nionym ujawnieniem.
Art. 78a.
1. W terminie do dnia 28 lutego każdego roku Minister Sprawiedliwości zamiesz-
cza w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i w Biuletynie ogłoszenie o egzaminie
adwokackim, w którym podaje w szczególności:
1) termin złożenia wniosku o dopuszczenie do egzaminu adwokackiego, zwa-
nego dalej „wnioskiem”,
2) właściwość miejscową każdej z komisji i adres jej siedziby,
3) termin przeprowadzenia przez każdą z komisji części pisemnej i ustnej eg-
zaminu adwokackiego,
©Kancelaria Sejmu
s. 30/40
2007-07-02
4) wysokość opłaty egzaminacyjnej, o której mowa w art. 78b ust. 1.
2. Aplikanci adwokaccy, którzy odbyli aplikację adwokacką przeprowadzoną przez
izbę adwokacką działającą na obszarze właściwości komisji, oraz osoby, o któ-
rych mowa w art. 66 ust. 1a, zamieszkałe na terenie właściwości komisji, mogą
złożyć w siedzibie właściwej komisji wniosek.
3. Osoba, która odbyła aplikację adwokacką, dołącza do wniosku zaświadczenie o
odbyciu aplikacji adwokackiej.
4. Osoby, o których mowa w art. 66 ust. 1a, dołączają do wniosku odpowiednio na-
stępujące dokumenty:
1) kwestionariusz osobowy,
2) życiorys,
3) dokument zaświadczający uzyskanie stopnia naukowego doktora nauk
prawnych,
4) dokumenty zaświadczające co najmniej 5-letni okres zatrudnienia lub wy-
konywania usług, o którym mowa w art. 66 ust. 1a, odpowiednio na stano-
wiskach:
a) związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa,
b) referendarza sądowego lub asystenta sędziego,
5) dokumenty zaświadczające co najmniej 5-letni okres prowadzenia działal-
ności gospodarczej, o której mowa w art. 66 ust. 1a pkt 4,
6) oryginał dyplomu ukończenia wyższych studiów prawniczych w Rzeczypo-
spolitej Polskiej i uzyskania tytułu magistra lub zagranicznych studiów
prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej albo jego urzędowy od-
pis,
7) informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, opatrzoną datą
nie wcześniejszą niż miesiąc przed jej złożeniem,
8) 2 zdjęcia.
5. Wniosek powinien być złożony najpóźniej w terminie 45 dni przed dniem roz-
poczęcia egzaminu adwokackiego. Przepisy art. 75c ust. 4-9 stosuje się odpo-
wiednio.
6. Okręgowa rada adwokacka, każdego roku, nie później niż do dnia 31 marca,
przekazuje właściwej terytorialnie komisji listę osób, które odbyły aplikację ad-
wokacką.
Art. 78b.
1. Kandydat uiszcza opłatę egzaminacyjną za udział w egzaminie adwokackim,
która stanowi dochód budżetu państwa.
2. Minister Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej
określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłaty egzaminacyjnej - nie wyższą
niż równowartość minimalnego wynagrodzenia.
-
uwzględniając konieczność prawidłowego i efektywnego przeprowadzenia eg-
zaminu adwokackiego.
Art. 78c.
Pracownikowi przysługuje prawo do płatnego urlopu, w wymiarze 30 dni kalenda-
rzowych, na przygotowanie się do egzaminu adwokackiego oraz zwolnienie od pracy
©Kancelaria Sejmu
s. 31/40
2007-07-02
z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestniczenia w egzaminie kon-
kursowym i adwokackim.
Art. 78d.
1. W części pisemnej egzaminu adwokackiego zdający opracowuje cztery tematy z
zakresu różnych dziedzin prawa. Opracowanie tematu następuje w postaci spo-
rządzenia odpowiedniego pisma procesowego lub opinii na podstawie akt sądo-
wych. W tej części egzaminu może być przedstawiony problem prawny do roz-
strzygnięcia przez zdającego na podstawie opisanego przypadku (casusu) lub
opracowanie decyzji administracyjnej lub aktu prawa miejscowego.
2. Podczas części pisemnej egzaminu adwokackiego zdający może korzystać z tek-
stów aktów prawnych i komentarzy oraz orzecznictwa. Zdający nie może posia-
dać urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji.
Art. 78e.
1. Ocena każdego tematu z części pisemnej egzaminu adwokackiego dokonywana
jest przy zastosowaniu skali od 0 do 30 punktów. Za część pisemną zdający mo-
że otrzymać nie więcej niż 120 punktów. Pozytywny wynik z części pisemnej
egzaminu adwokackiego otrzymuje zdający, który uzyskał co najmniej 80 punk-
tów.
2. Oceny tematów opracowanych przez zdającego w części pisemnej egzaminu
adwokackiego dokonują niezależnie od siebie dwaj członkowie komisji. Każdy
z nich wystawia na piśmie łączną ocenę zawierającą liczbę punktów wraz z uza-
sadnieniem i przekazuje ją niezwłocznie przewodniczącemu komisji. Liczba
punktów, które otrzymuje zdający z egzaminu pisemnego, jest sumą średnich
ocen wystawionych przez członków komisji za poszczególne tematy.
3. Przewodniczący komisji przechowuje dokumenty zawierające oceny wystawio-
ne przez członków komisji.
Art. 78f.
1. Zdający, który uzyskał pozytywną ocenę z części pisemnej egzaminu adwokac-
kiego, przystępuje do części ustnej egzaminu. Przepis art. 75h ust. 3 stosuje się
odpowiednio.
2. Zdający w części ustnej egzaminu adwokackiego odpowiada na wybrany przez
siebie losowo zestaw składający się z 19 pytań.
3. Odpowiedzi zdającego na pytania oceniane są oddzielnie przez każdego z człon-
ków komisji przy zastosowaniu skali od 0 do 4 punktów, a zdający nie może
uzyskać więcej niż 4 punkty. Za część ustną egzaminu adwokackiego zdający
może otrzymać łącznie nie więcej niż 76 punktów.
4. Członkowie komisji przekazują niezwłocznie przewodniczącemu komisji pi-
semnie sporządzone oceny odpowiedzi, o których mowa w ust. 3. Przepis art.
78e ust. 3 stosuje się odpowiednio.
5. Komisja ustala liczbę punktów uzyskaną przez poszczególnych zdających w
trakcie etapu ustnego egzaminu adwokackiego, która jest średnią arytmetyczną
liczby punktów przyznanych przez każdego z członków komisji danemu zdają-
cemu.
©Kancelaria Sejmu
s. 32/40
2007-07-02
Art. 78g.
Pozytywny wynik z egzaminu adwokackiego otrzymuje zdający, który uzyskał łącz-
nie za część pisemną i ustną egzaminu co najmniej 130 punktów.
Art. 78h.
1. Z przebiegu egzaminu adwokackiego sporządza się niezwłocznie protokół, który
podpisują członkowie komisji uczestniczący w egzaminie adwokackim. Człon-
kowie komisji mogą zgłaszać uwagi do protokołu.
2. Przewodniczący komisji przesyła Ministrowi Sprawiedliwości protokół w termi-
nie 7 dni od dnia sporządzenia.
Art. 78i.
1. Po przeprowadzeniu egzaminu adwokackiego komisja ustala wynik zdającego w
drodze uchwały. Komisja ogłasza wyniki egzaminu adwokackiego.
[2. Od uchwały komisji służy zdającemu odwołanie dotyczące wyniku jego egzami-
nu do Ministra Sprawiedliwości.
3. Minister Sprawiedliwości zawiadamia okręgowe rady adwokackie o wynikach
egzaminu adwokackiego oraz publikuje w Biuletynie listę osób, które uzyskały
pozytywny wynik z egzaminu.]
ust. 2 i 3 niezgodne z Konstytucją - wyrok TK (Dz.U. z 2006 r. Nr 75, poz. 529),
tracą moc z dniem 31.12.2006 r.
4. Uchwała komisji o pozytywnym wyniku z egzaminu adwokackiego stanowi
podstawę do wydania uchwały o wpisie na listę adwokatów.
Art. 79.
1. Okręgowa rada adwokacka skreśla aplikanta adwokackiego z listy w wypadku:
1) okoliczności wymienionych w art. 72 ust. 1 i art. 74,
2) niezakończenia przez niego, bez usprawiedliwionej przyczyny, aplikacji
adwokackiej w terminie, o którym mowa w art. 76 ust. 1.
2. Okręgowa rada adwokacka może skreślić aplikanta adwokackiego z listy apli-
kantów adwokackich w okresie pierwszych dwóch lat aplikacji, jeżeli stwierdzi
jego nieprzydatność do wykonywania zawodu adwokata.
3. Do skreślenia aplikanta adwokackiego z listy aplikantów stosuje się odpowied-
nio przepisy art. 68 ust. 5-7.
Dział VIII
Odpowiedzialność dyscyplinarna
Art. 80.
Adwokaci i aplikanci adwokaccy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej
za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godności zawodu bądź
za naruszenie swych obowiązków zawodowych, a adwokaci również za niespeł-
nienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 8a ust. 1,
zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 8b.
©Kancelaria Sejmu
s. 33/40
2007-07-02
Art. 81.
1. Kary dyscyplinarne są następujące:
1) upomnienie,
2) nagana,
3) kara pieniężna,
4) zawieszenie w czynnościach zawodowych na czas od trzech miesięcy do
pięciu lat,
5) (skreślony),
6) wydalenie z adwokatury.
2. Obok kary nagany i kary pieniężnej można orzec dodatkowo zakaz wykonywa-
nia patronatu na czas od roku do pięciu lat.
3. Obok kary zawieszenia w czynnościach zawodowych orzeka się dodatkowo za-
kaz wykonywania patronatu na czas od lat dwóch do lat dziesięciu.
4. Kara nagany oraz kara pieniężna pociąga za sobą utratę biernego prawa wy-
borczego do organu samorządu adwokackiego na czas trzech lat od dnia upra-
womocnienia się orzeczenia.
5. Kara zawieszenia w czynnościach zawodowych pociąga za sobą utratę biernego i
czynnego prawa wyborczego do organu samorządu adwokackiego na czas sze-
ściu lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.
6. Sąd dyscyplinarny może orzec podanie treści orzeczenia do publicznej wiado-
mości środowiska adwokackiego poprzez jego opublikowanie w czasopiśmie,
którego wydawcą jest organ adwokatury.
Art. 82.
1. Karę pieniężną wymierza się w granicach od pięciokrotnej do pięćdziesięcio-
krotnej podstawowej składki izbowej. Wpływy z kar pieniężnych okręgowa rada
adwokacka przekazuje na cele adwokatury.
2. Kara wydalenia z adwokatury pociąga za sobą skreślenie z listy adwokatów bez
prawa ubiegania się o ponowny wpis.
Art. 83.
1. W stosunku do aplikantów adwokackich nie orzeka się kary pieniężnej.
2. Przepisy o zawieszeniu adwokatów w czynnościach zawodowych stosuje się od-
powiednio do aplikantów adwokackich, przy czym czasu trwania zawieszenia
nie zalicza się do okresu obowiązkowej aplikacji adwokackiej.
3. Kara wydalenia z adwokatury w stosunku do aplikantów adwokackich pociąga
za sobą skreślenie z listy aplikantów bez prawa ubiegania się o ponowny wpis
na listę aplikantów adwokackich lub o wpis na listę adwokatów przez okres 10
lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia o karze wydalenia z adwokatury.
Art. 84.
1. W razie jednoczesnego ukarania za kilka przewinień dyscyplinarnych, sąd dys-
cyplinarny wymierza karę za poszczególne przewinienia, a następnie karę
łączną.
©Kancelaria Sejmu
s. 34/40
2007-07-02
2. Przy orzekaniu kary łącznej stosuje się następujące zasady:
1) w razie orzeczenia kary upomnienia i nagany wymierza się łączną karę na-
gany,
2) kary upomnienia i nagany nie podlegają łączeniu z karą pieniężną,
3) przy karach pieniężnych łączna kara pieniężna nie może przekraczać sumy
tych kar i nie może być niższa od najwyższej z orzeczonych kar pienięż-
nych,
4) kara zawieszenia w czynnościach zawodowych nie podlega łączeniu z ka-
rami upomnienia, nagany i karą pieniężną,
5) przy orzeczonych za kilka przewinień karach rodzajowo różnych i karze
wydalenia z adwokatury wymierza się karę łączną wydalenia z adwokatury,
a w wypadku orzeczonych równocześnie kar pieniężnych karę tę orzeka się
na zasadach przewidzianych w pkt 3.
3. Zasady przewidziane w ust. 2 stosuje się odpowiednio w razie wydania orzecze-
nia łącznego.
Art. 85.
1. Dziekan rady adwokackiej może wymierzyć członkowi izby karę upomnienia.
2. Od kary upomnienia wymierzonej w trybie przewidzianym w ust. 1 służy odwo-
łanie do sądu dyscyplinarnego, który orzeka w tych sprawach jako druga i ostat-
nia instancja.
Art. 86.
Postępowanie dyscyplinarne toczy się niezależnie od postępowania karnego o ten
sam czyn, może być jednak zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego.
Art. 87.
1. (uchylony).
2. W razie śmierci obwinionego przed ukończeniem postępowania dyscyplinarne-
go, postanowienie o jego umorzeniu traci moc, a postępowanie toczy się nadal,
jeżeli żąda tego - w terminie dwumiesięcznym od dnia zgonu obwinionego - je-
go małżonek, krewny w linii prostej, brat lub siostra.
Art. 88.
1. Nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego, jeżeli od chwili popełnienia
przewinienia upłynęły trzy lata, a w wypadkach przewidzianych w art. 8 ust. 2 -
sześć miesięcy.
2. Jeżeli jednak czyn zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne
nie następuje wcześniej niż przedawnienie karne.
3. Przedawnienie dyscyplinarne przerywa każda czynność organu powołanego do
ścigania przewinienia.
4. Karalność przewinienia dyscyplinarnego ustaje, jeżeli od czasu popełnienia
upłynęło pięć lat, a w wypadku przewidzianym w art. 8 ust. 2 - dwa lata.
©Kancelaria Sejmu
s. 35/40
2007-07-02
Art. 88a.
Od orzeczeń i postanowień kończących postępowanie dyscyplinarne odwołanie
przysługuje stronom oraz Ministrowi Sprawiedliwości w terminie 14 dni od dnia
doręczenia odpisu orzeczenia albo postanowienia, wraz z uzasadnieniem oraz po-
uczeniem o terminie i trybie wniesienia odwołania.
Art. 89.
1. Sąd dyscyplinarny jest w zakresie orzekania niezawisły.
2. Sąd dyscyplinarny rozstrzyga samodzielnie nasuwające się zagadnienia prawne i
orzeka na mocy przekonania opartego na swobodnej ocenie całokształtu dowo-
dów, uwzględniając okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na
niekorzyść obwinionego.
Art. 90.
1. Sąd dyscyplinarny wszczyna postępowanie na wniosek uprawnionego oskarży-
ciela.
2. Minister Sprawiedliwości może polecić wszczęcie dochodzenia albo postępowa-
nia przed sądem dyscyplinarnym przeciwko adwokatowi lub aplikantowi adwo-
kackiemu.
2a. W wypadku określonym w ust. 2 Ministrowi Sprawiedliwości przysługują prawa
strony.
3. Jeżeli adwokat świadczy w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub pań-
stwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) -
stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym pomoc prawną na pod-
stawie obowiązujących tam przepisów o świadczeniu pomocy prawnej przez
prawników z Unii Europejskiej, sąd dyscyplinarny, który wszczął postępowanie
dyscyplinarne, niezwłocznie zawiadamia o tym właściwy organ w tym państwie,
przesyłając temu organowi odpis wniosku, o którym mowa w ust. 1.
Art. 91.
1. W sprawach dyscyplinarnych orzekają:
1) sąd dyscyplinarny izby adwokackiej,
2) Wyższy Sąd Dyscyplinarny.
2. Sąd dyscyplinarny izby adwokackiej rozpoznaje wszystkie sprawy jako sąd
pierwszej instancji, z wyjątkiem spraw określonych w ust. 3 pkt 2 oraz w art. 85
ust. 2.
3. Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpoznaje:
1) jako sąd drugiej instancji sprawy rozpoznawane w pierwszej instancji przez
sądy dyscyplinarne izb adwokackich,
2) jako sąd pierwszej instancji sprawy dyscyplinarne członków Naczelnej Ra-
dy Adwokackiej i okręgowych rad adwokackich,
3) inne sprawy przewidziane przepisami ustawy.
4. Sąd orzeka w składzie trzyosobowym. Odwołania od orzeczeń wydanych w try-
bie, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, rozpoznaje ten sam sąd w innym, pięciooso-
bowym składzie.
©Kancelaria Sejmu
s. 36/40
2007-07-02
5. Orzeczenie z uzasadnieniem wydane przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny w dru-
giej instancji doręcza się stronom, Ministrowi Sprawiedliwości oraz Naczelnej
Radzie Adwokackiej.
Art. 91a.
1. Od orzeczenia wydanego przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny w drugiej instancji
przysługuje stronom, Ministrowi Sprawiedliwości, Rzecznikowi Praw Obywa-
telskich oraz Prezesowi Naczelnej Rady Adwokackiej kasacja do Sądu Najwyż-
szego.
2. Orzeczenie, od którego służy kasacja podmiotom wymienionym w ust. 1, nie
podlega wykonaniu do czasu wniesienia kasacji lub bezskutecznego upływu
terminu do jej wniesienia.
Art. 91b.
Kasacja może być wniesiona z powodu rażącego naruszenia prawa, jak również ra-
żącej niewspółmierności kary dyscyplinarnej.
Art. 91c.
Kasację wnosi się do Sądu Najwyższego za pośrednictwem Wyższego Sądu Dyscy-
plinarnego, w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem.
Art. 91d.
1. Od kasacji, o której mowa w art. 91a ust. 1, nie uiszcza się opłaty sądowej.
2. Orzeczenie, od którego wniesiono kasację, nie podlega wykonaniu do czasu roz-
poznania kasacji.
3. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację na rozprawie w składzie trzech sędziów.
Art. 91e. (uchylony).
Art. 92.
1. Właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd dyscyplinarny izby adwokackiej, któ-
rej obwiniony jest członkiem w chwili wszczęcia postępowania dyscyplinarne-
go.
2. Jeżeli przewinienie objęte jedną sprawą popełniło dwóch lub więcej obwinio-
nych wpisanych na listę adwokatów lub aplikantów adwokackich w różnych
izbach, właściwy jest sąd dyscyplinarny, w którego okręgu popełniono przewi-
nienie, a jeżeli miejsca tego ustalić nie można - sąd dyscyplinarny izby, w której
wszczęto najpierw postępowanie dyscyplinarne.
3. Spory o właściwość miejscową, jeżeli ustalenie właściwości zgodnie z ust. 2 jest
niemożliwe, rozstrzyga Wyższy Sąd Dyscyplinarny.
4. W razie gdy sąd właściwy nie może z powodu przeszkody rozpoznać sprawy lub
podjąć innej czynności albo gdy wymagają tego względy celowości, Wyższy
Sąd Dyscyplinarny wyznaczy inny sąd dyscyplinarny do rozpoznania sprawy.
©Kancelaria Sejmu
s. 37/40
2007-07-02
Art. 93.
1. Stronami w postępowaniu dyscyplinarnym są oskarżyciel, obwiniony i pokrzyw-
dzony.
2. Oskarżycielem w postępowaniu jest rzecznik dyscyplinarny.
3. Obwinionym jest adwokat lub aplikant adwokacki, przeciwko któremu toczy się
postępowanie dyscyplinarne.
4. Pokrzywdzonym jest osoba, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone
postępowaniem adwokata lub aplikanta adwokackiego określonym w art. 80.
Art. 93a.
Rzecznik dyscyplinarny doręcza Ministrowi Sprawiedliwości odpisy postanowień o
wszczęciu dochodzenia oraz informuje Ministra Sprawiedliwości o wniesieniu do
sądu dyscyplinarnego wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego lub o
skierowaniu wniosku o ukaranie do dziekana okręgowej rady adwokackiej.
Art. 94.
Obwiniony ma prawo do ustanowienia obrońcy, którym może być wyłącznie adwo-
kat.
Art. 95.
1. Sąd dyscyplinarny orzeka na rozprawie lub na posiedzeniu.
2. Rozstrzygnięcia sądu dyscyplinarnego zapadają w formie orzeczeń lub postano-
wień. Orzeczenie może być wydane jedynie na rozprawie, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej.
Art. 95a.
Rozprawa przed sądem dyscyplinarnym jest jawna, chyba że jawność rozprawy za-
graża ujawnieniu tajemnicy adwokackiej albo zachodzą inne wymagane przepisami
prawa przyczyny wyłączenia jawności.
Art. 95b.
Ministrowi Sprawiedliwości oraz osobom przez niego upoważnionym przysługuje w
każdym stadium postępowania prawo wglądu do akt i żądania informacji o wynikach
postępowania dyscyplinarnego, jak również prawo żądania prawomocnych orzeczeń
dyscyplinarnych wraz z aktami sprawy.
Art. 95c.
Postępowanie dyscyplinarne obejmuje:
1) dochodzenie, z zastrzeżeniem art. 90 ust. 2,
2) postępowanie przed sądem dyscyplinarnym,
3) postępowanie wykonawcze.
©Kancelaria Sejmu
s. 38/40
2007-07-02
Art. 95d.
Sąd dyscyplinarny lub rzecznik dyscyplinarny może umorzyć postępowanie dyscy-
plinarne w wypadkach mniejszej wagi.
Art. 95e.
1. (uchylony).
2. Karę za nieusprawiedliwione niestawiennictwo, za odmowę zeznań lub przyrze-
czenia, nakłada na świadka lub biegłego - na wniosek sądu dyscyplinarnego lub
rzecznika dyscyplinarnego - sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszka-
nia świadka lub biegłego. Świadek lub biegły nie podlega karze, jeżeli nie był
uprzedzony o skutkach niestawiennictwa, odmowy złożenia zeznań lub przyrze-
czenia.
3. Przymusowe sprowadzenie świadka zarządza - na wniosek sądu dyscyplinarnego
lub rzecznika dyscyplinarnego - właściwy sąd rejonowy.
Art. 95f. (uchylony).
Art. 95g.
Cofnięcie odwołania przed rozpoczęciem rozprawy odwoławczej wiąże Wyższy Sąd
Dyscyplinarny.
Art. 95h.
1. Wyższy Sąd Dyscyplinarny rozpoznaje sprawę w granicach odwołania, bierze
jednak z urzędu pod rozwagę naruszenie prawa materialnego oraz rażące naru-
szenie przepisów o postępowaniu.
2. Orzeczenie podlega zmianie na korzyść obwinionego lub uchyleniu niezależnie
od granic odwołania, jeżeli jest ono oczywiście niesprawiedliwe.
Art. 95i.
Wyższy Sąd Dyscyplinarny może orzec na niekorzyść obwinionego tylko wtedy, gdy
wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy.
Art. 95j.
1. Adwokat lub aplikant adwokacki, przeciwko któremu toczy się postępowanie
dyscyplinarne lub karne, może być tymczasowo zawieszony w czynnościach
zawodowych przez sąd dyscyplinarny w szczególnie uzasadnionych okoliczno-
ściach sprawy. Postanowienie o tym zawieszeniu wydaje sąd dyscyplinarny z
urzędu bądź na wniosek stron.
1a. Sąd dyscyplinarny orzeka o tymczasowym zawieszeniu w czynnościach zawo-
dowych adwokata lub aplikanta adwokackiego, w stosunku do którego w pro-
wadzonym przeciwko niemu postępowaniu karnym zastosowano tymczasowe
aresztowanie, w terminie 14 dni od daty powzięcia wiadomości o tymczasowym
aresztowaniu. Jeżeli w stosunku do tymczasowo aresztowanego adwokata lub
©Kancelaria Sejmu
s. 39/40
2007-07-02
aplikanta adwokackiego nie wszczęto w chwili orzekania o tymczasowym aresz-
towaniu postępowania dyscyplinarnego albo brak jest wniosku o tymczasowe
zawieszenie, sąd dyscyplinarny ogranicza tymczasowe zawieszenie do czasu
trwania tymczasowego aresztowania.
2. Postanowienie sądu dyscyplinarnego o tymczasowym zawieszeniu jest natych-
miast wykonalne. Jeżeli okres tymczasowego zawieszenia trwa więcej niż trzy
miesiące, Wyższy Sąd Dyscyplinarny bada z urzędu zasadność zawieszenia.
Art. 95k. (skreślony).
Art. 95l.
1. Koszty postępowania dyscyplinarnego stanowią wszelkie wydatki poniesione w
związku z tym postępowaniem.
2. Koszty postępowania ponosi obwiniony w razie skazania, a w pozostałych wy-
padkach izba adwokacka.
Art. 95ł.
1. Sąd dyscyplinarny przesyła odpis prawomocnego orzeczenia właściwej radzie
adwokackiej – do wykonania, a Ministrowi Sprawiedliwości i Naczelnej Radzie
Adwokackiej – do wiadomości.
2. Odpis prawomocnego orzeczenia o ukaraniu dyscyplinarnym i tymczasowym
zawieszeniu w czynnościach zawodowych dołącza się do akt osobowych.
3. O tymczasowym zawieszeniu w czynnościach zawodowych oraz o karze dyscy-
plinarnej zawieszenia w czynnościach zawodowych i wydalenia z adwokatury
zawiadamia się:
1) sądy,
2) prokuratury,
3) właściwe ze względu na charakter prowadzonych przez danego adwokata
spraw organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego
– w okręgu izby adwokackiej, w której adwokat albo aplikant adwokacki jest
wpisany na listę, a w sprawie adwokata wykonującego zawód radcy praw-
nego – radę okręgowej izby radców prawnych.
4. Usunięcie wzmianki o ukaraniu dyscyplinarnym następuje z urzędu po upływie:
1) trzech lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego orzeka-
jącego karę upomnienia, karę nagany lub karę pieniężną,
2) pięciu lat od odbycia kary zawieszenia w czynnościach zawodowych, jeżeli
adwokat lub aplikant adwokacki nie zostanie w tym czasie ukarany lub nie
zostanie wszczęte przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne.
5. Nie usuwa się wzmianki o karze wydalenia adwokata oraz aplikanta z adwoka-
tury.
6. Z chwilą zatarcia kary dyscyplinarnej dziekan okręgowej rady adwokackiej za-
rządza wykreślenie wzmianki o ukaraniu dyscyplinarnym oraz usunięcie z akt
osobowych dokumentów dotyczących ukarania.
©Kancelaria Sejmu
s. 40/40
2007-07-02
Art. 95m. (uchylony).
Art. 95n.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio
przepisy Kodeksu postępowania karnego.
Dział IX
Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe
Art. 96. (pominięty).
Art. 97.
1. Adwokaci i aplikanci adwokaccy, wpisani na listę w dniu wejścia w życie usta-
wy, są adwokatami i aplikantami w rozumieniu prawa o adwokaturze.
2. (pominięty).
Art. 98. (skreślony).
Art. 99.
1. Wymagań odbycia aplikacji adwokackiej nie stosuje się do osób, które po ukoń-
czeniu wyższych studiów prawniczych zajmowały przez okres pięciu lat stano-
wisko radcy prawnego w pełnym wymiarze zatrudnienia.
2. Naczelna Rada Adwokacka w porozumieniu z samorządem radcowskim określa
w regulaminie zasady i tryb składania uzupełniającego egzaminu adwokackiego
przez osoby wymienione w ust. 1.
Art. 100. (pominięty).
Art. 101.
1. Traci moc ustawa z dnia 19 grudnia 1963 r. o ustroju adwokatury (Dz.U. Nr 57,
poz. 309 i z 1967 r. Nr 13, poz. 55).
2. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy wymienio-
nej w ust. 1 w zakresie, w jakim nie są sprzeczne z niniejszą ustawą, zachowują
moc do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie niniejszej
ustawy.
Art. 102.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 1982 r.