Zasady promocji

unijnego źródła finansowania projektów

Wnioski o płatność

rozmowa z przedstawicielem Urzędu Wojewódzkiego

Przykłady projektów:

rewitalizacja w Żyrardowie
Euro-OIOM w Międzylesiu

B

IULETYN ZPORR

Biuletyn współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Unii Europejskiej oraz z budżetu państwa w ramach ZPORR

2

(4)/2005

ISSN 1732-8624

październik - grudzień

S

PIS TREŚCI

Redakcja:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego

Pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa
tel. [phone]
faks: (22) 693 40 88
e-mail: [e-mail]

Okładka: Aneta Rudalska
Projekt, skład i łamanie: Aneta Rudalska

© Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2005
Wykorzystanie materiałów pochodzących z niniejszej publikacji jest możliwe z podaniem źródła

www

.zporr

.gov

.pl

Słowo wstępne

1

Rozporządzenia o pomocy publicznej w ramach ZPORR

2

4

Zmia

ny w Uzupełnieniu ZPORR

Aktualności

Promocja doskonała

4

Porady

Poczwórna weryfikacja

6

Wywiad

ZPORR w regionach

Lubuskie doświadczenia w realizacji ZPORR

8

Projekty

Euro-OIOM w Międzylesiu

10

Rewitalizacja Żyrardowa

12

Stan realizacji

Wdrażanie ZPORR (stan na 30 września 2005 r.)

15

Pytania

ZPORR - odpowiedzi na często zadawane pytania

18

Doświadczenia państw Unii Europejskiej

Internet za unijne pieniądze

20

Szkolenia dla członków Komitetów Monitorujących: wspólny priorytet dla Włoch i Polski

21

ZPORR na Węgrzech

22

Dane adresowe

24

Instytucje wdrażające działania 2.5 Promocja przedsiębiorczości oraz 3.4 Mikroprzedsiębiorstwa

Słowo wstępne

1

B

IULETYN ZPORR

Szanowni Państwo!

Z przyjemnością oddaję w Państwa ręce kolejny numer Biuletynu ZPORR.

Program jest obecnie w zaawansowanym stadium wdrażania. Wartość umów
o dofinansowanie, podpisanych z beneficjentami przez Wojewodów oraz przed-
stawicieli Instytucji Wdrażających, stanowi ponad 52 proc. całości środków
z funduszy strukturalnych przeznaczonych na realizację ZPORR w latach 2004-
2006. Prezentując przykłady realizowanych, bądź nawet zakończonych projektów,
możemy już odwoływać się zarówno do doświadczeń z instrumentów przedakce-
syjnych, inwestycji realizowanych w „starych” państwach Unii, jak i do przedsię-
wzięć realizowanych przez beneficjentów Zintegrowanego Programu Operacyjne-
go Rozwoju Regionalnego.

W czwartym numerze Biuletynu ZPORR przedstawiamy jeden projekt francuski
oraz dwa polskie. Projekt złożony przez miasto Żyrardów pojawia się w kontekście
jednego z trudniejszych obszarów ZPORR, jakim jest rewitalizacja. Kolejna zapre-
zentowana inwestycja – modernizacja Oddziału Intensywnej Opieki Medycznej szpi-
tala w podwarszawskim Międzylesiu – zasługuje na uwagę jako przykład przedsię-
wzięcia typowego dla poddziałania 1.3.2. Regionalna infrastruktura ochrony zdrowia,
które, jak wiadomo, cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem beneficjentów.

Obok stałych kolumn, zawierających opisy projektów, odpowiedzi na często za-
dawane pytania oraz prezentacje instytucji zaangażowanych we wdrażanie ZPORR
w regionach, proponujemy Państwu również teksty na temat zasad promocji unij-
nego źródła finansowania oraz problemów zaobserwowanych przez Urząd Woje-
wódzki w związku z weryfikacją wniosków o płatność.

Chcemy, aby nasz Biuletyn powstawał we współpracy z Czytelnikami, a przez to
– aby w jak największym stopniu odpowiadał Państwa potrzebom i oczekiwaniom.
Będziemy wdzięczni za wszelkie uwagi i sugestie. Jeśli chcieliby Państwo, aby kon-
kretne zagadnienie zostało w Biuletynie poruszone, bądź też – jeśli mają Państwo
chęć zamieszczenia własnych tekstów, prosimy przesyłać propozycje na adres redakcji.

Życzę przyjemnej i owocnej lektury!

Dyrektor Departamentu Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Aktualności

2

B

IULETYN ZPORR

K

onieczność przygotowa-

nia rozporządzeń wyni-

kła ze zidentyfi kowania przez

Komisję Europejską elemen-

tów pomocy publicznej w ob-

szarach turystyki, odnawial-

nych źródeł energii oraz ochro-

ny powietrza. Zgodnie z unij-

nymi wymogami, opracowa-

ne zostały programy pomoco-

we, które notyfi kowano Ko-

misji Europejskiej w stycz-

niu 2005 r. Po uzyskaniu zgo-

dy Komisji Europejskiej

w czerwcu 2005 r., programy

31 października 2005 r. ukazały się w Dzienniku Ustaw i jednocześnie weszły w życie trzy
rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy związane z wdrażaniem ZPORR. Dotyczą
one udzielania pomocy publicznej na wspieranie inwestycji w dziedzinach: turystyki (Dz.
U. Nr 219, poz. 1856), wykorzystania odnawialnych źródeł energii (Dz. U. Nr 219, poz.
1857) oraz redukcji emisji ze źródeł spalania paliw (Dz. U. Nr 219, poz. 1855).

Rozporządzenia o pomocy publicznej

w ramach ZPORR

Rodzaje projektów objętych pomocą publiczną w ramach ZPORR, zgodnie z rozporzą-

dzeniami w sprawie udzielania pomocy (Dz. U. nr 219, poz. 1855, 1856, 1857))

musiały być jeszcze wprowa-

dzone do krajowego porząd-

ku prawnego. Dzięki wejściu

w życie rozporządzeń możliwe

stało się udzielanie wsparcia

w objętych nimi dziedzinach.

W rozporządzeniach okre-

ślono zasady, zgodnie z któ-

rymi w ramach ZPORR bę-

dzie udzielana pomoc publicz-

na (m.in. rodzaje projektów,

typy benefi cjentów). Wskazu-

ją również, jakie koszty zali-

czają się do wydatków kwali-

fi kowalnych. Zgodnie z zasa-

dami realizowania projektów

przy udziale funduszy struk-

turalnych, wsparcie udziela-

ne jest jako refundacja części

poniesionych przez benefi cjen-

ta wydatków kwalifi kowal-

nych. Rozporządzenia okre-

ślają również maksymalną in-

tensywność pomocy udziela-

nej w związku z realizacją no-

wych inwestycji oraz inwesty-

cji nie będących nowymi inwe-

stycjami.

Redukcja emisji ze źródeł spalania paliw – pomoc ma na celu dostosowanie źródeł spalania

paliw do wymogów ochrony środowiska poprzez:

modernizację i rozbudowa miejskich systemów ciepłowniczych i wyposażenie ich w instalacje
ograniczające emisje zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza;

przekształcenie istniejących systemów ogrzewania obiektów użyteczności publicznej w
systemy bardziej przyjazne dla środowiska.

Pomoc na realizację inwestycji nie będącej nową inwestycją, może być udzielona
w szczególności na:

dostosowanie istniejących źródeł spalania paliw określonych w pkt IV.1, IV.2 i IV.3 załącznika
nr 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 sierpnia 2003 r. w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 163, poz. 1584 oraz z 2005 r. Nr 113, poz. 954) do
określonych w tym rozporządzeniu standardów emisyjnych;

zmniejszenie emisji zanieczyszczeń w stopniu wykraczającym ponad obowiązujące standardy
emisyjne określone w rozporządzeniu, o którym mowa w pkt 1;

zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, w przypadku gdy nie zostały ustanowione standardy
emisyjne;

Aktualności

B

IULETYN ZPORR

3

wytwarzanie energii elektrycznej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła, jeżeli:

wytwarzanie charakteryzuje się sprawnością przemiany energii
pierwotnej paliwa brutto w energię elektryczną lub mechaniczną i
ciepło łącznie nie mniejszą niż 80% lub

wytwarzanie pozwoli na zmniejszenie zużycia energii lub

proces produkcyjny będzie mniej szkodliwy dla środowiska od
stosowanego obecnie.

Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii

budowa i modernizacja:

elektrowni wodnych, z wyjątkiem budowli piętrzących dla elektrowni
wodnych o mocy powyżej 10 Mwe,

elektrowni wiatrowych,

instalacji wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem
biomasy lub związanej ze współspalaniem,
instalacji wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem
biogazu uzyskiwanego w procesie fermentacji metanowej osadów
ściekowych oraz odpadów komunalnych na składowiskach,
infrastruktury przyłączeniowej, niezbędnej do odbioru i przesyłu
energii elektrycznej oraz ciepła ze źródeł odnawialnych oraz
urządzeń związanych
z automatyką tych systemów,

instalacji pozyskiwania wód termalnych,

kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych;

budowa lub przystosowanie istniejących instalacji energetycznych
do wykorzystywania metanu pochodzącego z odmetanowania kopalń węgla kamiennego i szybów
wydobywczych ropy naftowej;

zastosowanie pomp ciepła wykorzystujących ciepło ziemi lub ciepło z otoczenia.

Turystyka – pomoc może być udzielana na nowe inwestycje, takie jak:

adaptacja zabytków techniki i architektury w celu zwiększenia atrakcyjności turystycznej regionu;

rozwój i modernizacja infrastruktury noclegowej i innej infrastruktury turystycznej;

rozwój i modernizacja infrastruktury gastronomicznej;

opracowanie i utworzenie systemów i centrów informacji turystycznej, w tym nowoczesnej,
interaktywnej sieci informacji internetowej;
rozwój i modernizacja infrastruktury służącej rozwojowi aktywnych form turystyki, w tym
budowa i modernizacja obiektów sportowych i rekreacyjnych;
projekty inwestycyjne gmin uzdrowiskowych związane z rozwojem funkcji leczniczo –
wypoczynkowych.

P

orady

Aktualności

B

IULETYN ZPORR

4

Promocja doskonała

Głównym zmartwieniem beneficjentów jest to, czy zostanie im przyznane dofinanso-

wanie z funduszy strukturalnych. W porównaniu z przygotowaniem dobrego wniosku,

właściwa promocja projektu wydaje się czymś łatwym. I rzeczywiście tak jest – pod

warunkiem jednak, że zapoznaliśmy się z wytycznymi i poznaliśmy ich logikę.

Zgodnie z wytycznymi Instytucji Zarządzającej ZPORR, wszystkie materiały informacyjne i promocyjne, a także dokumenty

stosowane podczas realizacji projektu, powinny zawierać:

• logo Unii Europejskiej,

• logo Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego,

• w przypadku realizacji projektów finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego logo Europejskiego Funduszu Społecznego,

• co najmniej nazwę „Unia Europejska”,

• tam gdzie to możliwe sformułowanie w postaci „Projekt (ewentualnie nazwa lub opis) współfinansowany przez Unię

Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego / Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach

Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego”,

• informację o współfinansowaniu projektu z budżetu państwa, jeżeli takie współfinansowanie występuje.

11

października 2005 r. w

Dzienniku Ustaw zosta-

ło opublikowane rozporządzenie

Ministra Gospodarki i Pracy z 9

września 2005 r. wprowadzają-

ce zmiany do Uzupełnienia Zin-

tegrowanego Programu Opera-

cyjnego Rozwoju Regionalnego

2004-2006 (Dz. U. Nr 198, poz.

1644). Rozporządzenie weszło

w życie po upływie 7 dni od dnia

ogłoszenia. Modyfikacje, któ-

re uzyskały moc prawną i weszły

w życie, zostały uprzednio za-

twierdzone na trzech kolejnych

posiedzeniach Komitetu Moni-

torującego ZPORR: w dniach 17

marca, 12 maja oraz 15 czerw-

ca 2005 r.

Przygotowywanie zmian w Uzu-

pełnieniu programu odbywało się

w ścisłej współpracy z Urzędami

Marszałkowskimi, Urzędami Wo-

jewódzkimi oraz Wojewódzkimi

Urzędami Pracy. Wszystkie roz-

wiązania były konsultowane z przed-

stawicielami tych instytucji, a tak-

że z przedstawicielami ogólnopol-

skich organizacji, o których mówi

ustawa o Narodowym Planie Roz-

woju, oraz z partnerami spo-

łeczno-gospodarczymi biorącymi

udział w pracach Komitetu Moni-

torującego ZPORR.

Wprowadzone zmiany obejmu-

ją m.in.:

• uruchomienie wypłat zalicz-

kowych jako alternatywnego spo-

sobu udzielania pomocy stypen-

dialnej młodzieży wiejskiej w ra-

mach działania 2.2. Wyrównywa-

nie szans edukacyjnych poprzez

programy stypendialne,

• umożliwienie pracodawcom

występowania w roli projekto-

dawców w przypadku projektów

polegających na subsydiowaniu

zatrudnienia w ramach działania

2.4. Reorientacja zawodowa osób

zagrożonych procesami restruktu-

ryzacyjnymi,

• zmianę sposobu kwalifikowa-

nia beneficjentów ostatecznych

w ramach działania 2.4., tak, aby

pomocą mogły zostać objęte rów-

nież osoby, które przed rozpoczę-

ciem realizacji projektu złożone-

go do oceny Instytucji Wdraża-

jącej przestały spełniać warunki

objęcia wsparciem określone w

Uzupełnieniu ZPORR (tzn. utra-

ciły status osoby pracującej),

• uściślenie definicji niektó-

rych pojęć, takich jak „benefi-

cjent końcowy” oraz „ostateczny

odbiorca”, celem dostosowania

terminologii do Rozporządzenia

Rady (WE) nr 1260/1999 z dnia

21 czerwca 1999 r. ustanawiają-

cego przepisy ogólne w sprawie

funduszy strukturalnych oraz do

Rozporządzenia Komisji (WE) nr

438/2001 z dnia 2 marca 2001 r.

ustanawiającego szczegółowe za-

sady wykonania rozporządzenia

Rady (WE) nr 1260/1999 z dnia

21 czerwca 1999 r.,

• umożliwienie współfinanso-

wania projektów realizowanych

w ramach działania 1.6. Rozwój

transportu publicznego w aglo-

meracjach ze środków pochodzą-

cych z budżetu państwa,

• umożliwienie finansowania

w ramach Pomocy Technicznej

ZPORR wydatków związanych

z przygotowaniami do kolejnego

okresu programowania (działa-

nia 4.1. oraz 4.2. zmieniły nazwy

na odpowiednio Wsparcie proce-

su wdrażania ZPORR oraz progra-

mowania RPO na lata 2007-2013

— wydatki limitowane i Wsparcie

procesu wdrażania ZPORR oraz

programowania RPO na lata 2007-

2013 — wydatki nielimitowane).

Dokonano również korekt w ta-

belach finansowych, w związku

z zatwierdzonymi przez Komitet

Monitorujący ZPORR realoka-

cjami środków, wynikającymi ze

zmian kursu złotego wobec euro.

Zmiany w Uzupełnieniu ZPORR

P

orady

B

IULETYN ZPORR

5

Budowa szkoły oraz zakup wyposażenia
zostały współfinansowane przez Unię
Europejską z Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego oraz budżet
państwa w ramach Zintegrowanego Programu
Operacyjnego Rozwou Regionalnego

��������������

TEKST

pozostałe informacje

T

ym, co przede wszystkim

powinno być promowa-

ne, jest unijne źródło dofinan-

sowania projektu. Obowiąz-

ki beneficjenta w tym zakre-

sie, nakreślone w Rozporzą-

dzeniu Komisji Europejskiej

nr 1159/2000, zostały rozwi-

nięte i wyjaśnione w 17 roz-

dziale Podręcznika Procedur

Wdrażania ZPORR, zatytuło-

wanym „Wymagania związa-

ne z promocją unijnego źró-

dła dofinansowania projektu”.

Obowiązek promocji poja-

wia się po podpisaniu umo-

wy lub Tym, co przede wszyst-

kim powinno być promowa-

ne, jest unijne źródło dofinan-

sowania projektu. Obowiąz-

ki beneficjenta w tym zakre-

sie, nakreślone w Rozporzą-

dzeniu Komisji Europejskiej

nr 1159/2000, zostały rozwi-

nięte i wyjaśnione w 17 roz-

dziale Podręcznika Procedur

Wdrażania ZPORR, zatytuło-

wanym „Wymagania związa-

ne z promocją unijnego źró-

dła dofinansowania projektu”.

Obowiązek promocji pojawia

się po podpisaniu umowy lub

– w przypadku Pomocy Tech-

nicznej – wydaniu decyzji o

dofinansowaniu projektu. Je-

żeli projekt zostanie w całości

zrealizowany przed podpisa-

niem umowy/wydaniem decy-

zji, odpowiednie działania, po-

legające np. na zamieszczeniu

ogłoszeń w prasie, postawieniu

odpowiednich tablic oraz kore-

spondencyjnym poinformowa-

niu wykonawców projektu o

fakcie unijnego współfinanso-

wania, należy podjąć z chwi-

lą powstania obowiązku pro-

mocji.

W miarę możliwości oznako-

wanie przedstawione w ramce

powinno być w szczególności

stosowane do:

• korespondencji prowa-

dzonej w sprawach projektu

z wykonawcami projektów, in-

stytucjami zaangażowany-

mi we wdrażanie ZPORR,

• umów z wykonawcami oraz

dokumentacji przetargowej,

• umów z pracownikami

zatrudnionymi w ramach

projektu lub opisów sta-

nowisk tych pracowników,

• ogłoszeń

na

wy-

bór wykonawcy, nabór

personelu czy uczest-

ników w ramach pro-

jektów szkoleniowych,

• materiałów konferencyj-

nych, szkoleniowych, materiałów

multimedialnych, broszur i ulotek,

• materiałów

prasowych,

• stron internetowych za-

wierających informację o

projektach

realizowanych

z funduszy strukturalnych,

• oznaczania różnego rodza-

ju urządzeń i sprzętów np. kom-

puterów nabywanych w ramach

projektu, oraz wszystkich po-

zostałych instrumentów stoso-

wanych przy realizacji projek-

tu, dla których w Rozdziale 17

Podręcznika Procedur Wdra-

żania ZPORR nie określo-

no specyficznych wymagań.

Rozmieszczenie poszczegól-

nych znaków na materiałach

jest dowolne. Należy jedynie

pamiętać aby umieszczane na

danym obiekcie symbole Unii

Europejskiej, programu oraz

funduszu miały zbliżoną wiel-

kość. Nie należy używać skró-

tów UE, EFRR, EFS, ponieważ

nie są one powszechnie znane.

Na wszystkich materiałach po-

winny być umieszczane peł-

Więcej informacji:
1. Podręcznik Procedur Wdrażania ZPORR oraz
Książka znaku ZPORR (logo ZPORR): www.zporr.gov.pl
(zgodnie z interpretacją Instytucji Zarządzającej ZPORR,
Książka znaku ZPORR oraz Książka tożsamości EFS
wskazują najlepszą praktykę, do której stosujący loga
powinni dążyć. Istotne jest, aby zastosowano przynajmniej przybliżone barwy dla
odpowiednich logotypów, a kolor tła nie był agresywny)
2. Logo UE: www.europa.eu.int/abc/symbols/emblem/graphics1_pl.htm
3. Książka tożsamości EFS (logo EFS): www.efs.gov.pl

Opracowała: Lidia Idzikowska

ne nazwy.

W przy-

padku inwe-

stycji infra-

struktural-

nych, zależ-

nie od wiel-

kości pro-

jektu istnie-

je koniecz-

ność zasto-

sowania bil-

lboardu, ta-

blicy lub ta-

bliczki in-

f o r m a c y j -

nej a następ-

nie – trwa-

łej

tabli-

cy pamiąt-

kowej. Za-

sady stoso-

wania tych

instrumen-

tów zostały

szczegóło-

wo opisane

w Rozdzia-

le 17 Pod-

ręcznika.

* Od Redakcji: aby ułatwić benefi cjentom wnioskowanie o płatność, rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia

14 lipca 2005 r. wprowadzono nowe wzory umów o dofi nansowanie w ramach ZPORR, które znoszą obowiązek wydatko-

wania środków na realizację projektu z wyodrębnionego rachunku, wskazanego w umowie. Rozporządzenie to weszło w ży-

cie 25 lipca 2005 r. (szerzej piszemy o tym na stronie 16).

W

ywiad

6

B

IULETYN ZPORR

Poczwórna weryfikacja

O wnioskach o płatność oraz najczęściej pojawiających się w nich

błędach opowiada Jerzy Kulik, Zastępca Dyrektora Biura Zarządzania

Funduszami Europejskimi w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim.

Kiedy zaczęły wpływać wnioski

o płatność od benefi cjentów?

Pierwsze wnioski o płat-

ność wpłynęły w grudniu 2004

r. Było to zaraz po podpisaniu

pierwszych umów między wo-

jewodą a benefi cjentami. Były

to wnioski tych benefi cjentów,

którzy byli w trakcie realizacji

projektów i już zdążyli ponieść

wydatki, bądź nawet zdążyli

zrealizować całkowicie projekt.

Ile do tej pory wpłynęło do

Państwa wniosków o płatność?

Do połowy sierpnia 2005

wpłynęło około 100 wniosków

dotyczących rozliczenia róż-

nych okresów w realizowanych

projektach. Jednak muszę nie-

stety dodać, że w każdym ta-

kim wniosku po weryfi kacji

stwierdzane były błędy, w wy-

niku których musiał być on po-

prawiany i składany ponownie.

Często ten sam wniosek przeka-

zywany jest do nas wielokrotnie

z powodu pojawiających się w

nim błędów - średnio poprawia-

ny jest cztery razy, co daje w su-

mie około 400 dokonanych do-

tychczas weryfi kacji wniosków.

W jakich działaniach poja-

wiły się pierwsze wnioski

o płatność?

Dotyczyły głównie projektów

infrastrukturalnych, tzn. rozli-

czeń z tytułu wykonania wodo-

ciągów, kanalizacji i dróg. Je-

den z pierwszych wniosków

o płatność dotyczył również

projektu z poddziałania 1.3.1

Regionalna infrastruktura edu-

kacyjna.

Jak często benefi cjenci wnio-

skują o refundację poniesio-

nych wydatków, czy robią to

raz w miesiącu czy rzadziej?

Możemy wyróżnić trzy gru-

py benefi cjentów. Pierwsza

to wnioskodawcy składający

wniosek o płatność „na pró-

bę”, traktujący tę czynność

jako sposób na zdobycie do-

świadczenia, formę nauki. Tak

postępuje, zaraz po podpisa-

niu umowy o dofi nansowa-

nie, część benefi cjentów, któ-

rzy już rozpoczęli realizację

projektów. Dopiero po jakimś

czasie, kiedy opanują proce-

durę, określają częstotliwość

wnioskowania uwzględniającą

postęp prac i stopień zaawan-

sowania inwestycji. Druga

grupa to benefi cjenci składa-

jący regularnie wnioski o płat-

ność, raz w miesiącu. Trzecia

grupa to benefi cjenci, którzy

wnioskują o refundację dopie-

ro po odbiorze od wykonawcy

całych, gotowych elementów

lub rozliczają całą inwestycję

jednym wnioskiem końcowy

Jakie błędy pojawiają się

we wnioskach o płatność?

Możemy wyróżnić kilka ka-

tegorii pojawiających się błę-

dów. Pierwsza to błędy wynika-

jące z nieuwagi czy niedbałości

osób przygotowujących wnio-

sek. Często zapominają wypeł-

nić wymagane pola we wnio-

sku, wypełniają części wnio-

sku przeznaczone dla Instytucji

Pośredniczącej, błędnie podają

dane dotyczące projektu, a na-

wet zapominają wpisać nazwę

benefi cjenta. Takich przypad-

ków jest bardzo dużo i nie spo-

sób ich tu wszystkich wymie-

nić. Najbardziej dziwi mnie to,

że pod tak niedbale sporządzo-

nym dokumentem podpisuje

się osoba reprezentująca bene-

fi cjenta, która powinna spraw-

dzić i zweryfi kować pracę osób

przygotowujących

wniosek.

Często występują błędy związa-

ne z niedopełnieniem obowiąz-

ku wydatkowania środków z

wyodrębnionego rachunku ban-

kowego. Niestety, benefi cjen-

ci nie przestrzegają tego obo-

wiązku i płacą wykonawcom z

innych rachunków bankowych

niż ten wskazany w umowie

jako wyodrębniony rachunek

dla projektu. Naprawienie tego

błędu jest poważnym proble-

mem. Nie jest łatwo przeksię-

gować te operacje, dlatego cza-

sami benefi cjenci proszą wyko-

nawców o zwrot środków, a na-

stępnie przekazują je ponownie

z właściwego rachunku banko-

wego*. Zdarzały się również

sytuacje, że benefi cjenci, kie-

dy problem dotyczył niewiel-

kich kwot, rezygnowali w ogóle

z refundacji, by nie przeprowa-

W
ywiad

B

IULETYN ZPORR

7

dzać całej procedury związanej

z wykazaniem właściwego spo-

sobu wykonywania postano-

wień umowy o dofinansowanie.

Zdarzają się problemy polega-

jące na braku niezbędnych za-

łączników lub ich niedostatecz-

nej jakości. Bywa na przykład,

że faktury są wystawiane za to-

war bądź usługę inną niż ta opi-

sana w protokole odbioru lub w

umowie z wykonawcą. Uży-

wa się skrótów my-

ślowych, które zupeł-

nie nie oddają tego,

co było przedmiotem

wykonania i umowy.

Przykładem może być

sytuacja, z którą mie-

liśmy do czynienia w

jednym z wniosków

o płatność, gdzie na

załączonej fakturze

jak również w proto-

kole odbioru, napisa-

no „ogrodzenie” i nie

wiadomo było, co się

za tym kryje: zakup

ogrodzenia, jego bu-

dowa, a może roze-

branie. Ostatecznie po

analizie załączników

do wniosku o dofinan-

sowanie ustaliliśmy,

że chodzi o remont

ogrodzenia. To implikuje wie-

le problemów. Po pierwsze, wy-

dłuża w czasie całą procedurę

związaną z refundacją środków,

a po drugie – zmusza benefi-

cjenta do przedstawienia faktur

korygujących. I tutaj pojawiają

się kolejne problemy. Zdarza-

ło się że wykonawca wystawiał

nową fakturę, nie korygując po-

przedniej, co powodowało że w

obrocie znajdowały się dwa lub

nawet więcej „oryginały” fak-

tur, których kopie potwierdzone

za zgodność z oryginałem były

dołączane do kolejnych wnio-

sków o płatność. Prostowanie

takich działań niezgodnych z

obowiązującym prawem jest

bardzo trudne, a poza tym, jak

już wcześniej powiedziałem,

bardzo czasochłonne. Kolejny

załącznik sprawiający kłopoty

to protokoły odbioru. Bardzo

często zdarza się, że beneficjen-

ci po zakończeniu pewnego eta-

pu prac nie sporządzają proto-

kołu ich odbioru. Załącznik ten

powinien stanowić podstawę do

wystawienia faktury; nie wy-

starczy opis na fakturze, że coś

zostało zrobione. Tu ponownie

podkreślam to co już wcześniej

mówiłem – niedbalstwo. Proto-

koły odbioru często są robione

źle gdyż m.in. używa się w nich

„skrótów myślowych”, które nie

precyzują faktycznie wykona-

nych robót. Nie rozlicza się da-

nego etapu prac na tle całej umo-

wy. Często wykonawca projek-

tu wypisuje w protokole odbio-

ru informacje i dane których in-

spektor nadzoru nie weryfikuje

wnikliwie i przyjmuje je bez za-

strzeżeń, co generuje problemy

w procesie weryfikacji. A prze-

cież nasze wymogi nie są czymś

nadzwyczajnym, każda inwesty-

cja powinna być rozliczana rze-

telnie i mieć właściwie prowa-

dzoną dokumentację.

Czy zdarzają się przypadki, że

wnioski o płatność są niezgod-

ne z umową o dofinansowanie?

Na szczęście takich przypad-

ków jest niewiele. Ale zdarza-

ją się sytuacje, kiedy w części

E4 we wniosku aplikacyjnym

nieprecyzyjnie zapisane są wy-

datki. Wówczas musimy anali-

zować wiele innych dokumen-

tów, żądać wyjaśnień i opinii

od beneficjenta, by w ogóle zi-

dentyfikować czy dany wyda-

tek jest przedmiotem projektu.

Zdarza się też złe stosowanie

ustawy Prawo Zamówień Pu-

blicznych, co de facto prowa-

dzi do braku kwalifikowalności

wydatków wcześniej uznanych

za kwalifikowalne.

Czy zdarzyły się fałszer-

stwa dokumentów?

Nie, jeszcze nie było takiego

przypadku. Choć tak do końca

nie można udzielić teraz odpo-

wiedzi na to pytanie, ponieważ

dotąd nasza weryfikacja pole-

gała na kontroli dokumentów

przedkładanych przez benefi-

cjenta. Faktyczną sytuację po-

znamy dopiero w trakcie kon-

troli realizacji poszczegól-

nych projektów u beneficjenta.

Rozmawiał Rafał Nowak

ZPORR w regionach

B

IULETYN ZPORR

8

Z

a koordynację proce-

su wdrażania ZPORR

w województwie lubuskim od-

powiedzialny jest Departament

Polityki Regionalnej Urzę-

du Marszałkowskiego. W ra-

mach Departamentu utworzo-

nych zostało pięć oddziałów,

z których dwa realizują głów-

nie zadania związane z wdra-

żaniem programu. Są to Od-

dział Wyboru Projektów oraz

Oddział Promocji i Monitoro-

wania Funduszy UE. Oddział

Wyboru Projektów zajmuje się

przyjmowaniem projektów, ich

oceną formalną, organizacją

oceny merytorycznej dokony-

wanej przez Panele Ekspertów

oraz posiedzeń Regionalnego

Komitetu Sterującego. Oddział

Promocji i Monitorowania

Funduszy UE odpowiedzialny

jest za realizację Planu Dzia-

łań Komunikacyjnych oraz ko-

ordynację realizacji działań in-

formacyjnych i promocyjnych

prowadzonych przez instytucje

wdrażające poszczególne dzia-

łania w ramach ZPORR.

Wdrażaniem Działania 2.2

Wyrównywanie szans eduka-

cyjnych poprzez programy sty-

pendialne zajmuje się Oddział

Obsługi Projektów w Depar-

tamencie Spraw Społecznych.

Oddział ten odpowiedzialny

jest za nabór projektów, ocenę

formalną oraz organizację pro-

cesu oceny merytorycznej.

Przed akcesją Polski do

Unii Europejskiej pojawiło się

wiele wątpliwości, w szcze-

gólności dotyczących zdolno-

ści polskich regionów do ab-

sorpcji przyznanych dla na-

szego kraju środków wspól-

notowych. Widoczne rezulta-

ty wdrażania Programu w Wo-

jewództwie Lubuskim nie po-

twierdzają tych obaw. Po pół-

tora roku od przystąpienia Pol-

ski do UE oraz uruchomie-

nia ZPORR, wysokość wspar-

cia przyznanego przez Zarząd

Województwa Lubuskiego w

Priorytetach I i III przekroczy-

ła 90% alokacji przeznaczonej

na lata 2004-2006.

Skuteczny proces wdraża-

nia Programu wymaga od jego

benefi cjentów rzetelnej i kom-

pleksowej wiedzy na temat za-

sad oraz możliwości ubiegania

się o środki fi nansowe pocho-

dzące z funduszy europejskich.

Urząd Marszałkowski Woje-

wództwa Lubuskiego, mając

na uwadze bliską perspekty-

wę akcesji Polski do Wspólno-

ty, rozpoczął realizację działań

informacyjnych i promocyj-

nych już w roku 2003. Przy-

gotowania potencjalnych be-

nefi cjentów do odpowiednie-

go wykorzystania pomocy fi -

nansowej w ramach funduszy

strukturalnych rozpoczęły się

cyklem szkoleń we wrześniu

2003 roku. Ich celem było za-

prezentowanie przedstawicie-

lom samorządów lokalnych

oraz partnerom społecznym

polityki strukturalnej Unii Eu-

ropejskiej oraz omówienie me-

todologii sporządzania projek-

tów w Internetowym Systemie

Ewidencji Kart Projektów. W

rezultacie tych spotkań prze-

szkolonych zostało około 300

osób.

Z początkiem roku 2004

podjęto prace nad Podręcz-

nikiem Procedur Instytucji

Wdrażającej ZPORR oraz Pla-

nem Działań Komunikacyj-

nych związanym z wykorzy-

staniem funduszy struktural-

Lubuskie

doświadczenia w realizacji

ZPORR

Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego
ul. Podgórna 7, 65-057 Zielona Góra
http://www.lubuskie.pl http://www.zporr.lubuskie.pl

Departament Polityki Regionalnej
[e-mail], tel. [phone]
Oddział Promocji i Monitorowania Funduszy UE
[e-mail], tel. [phone]
Oddział Wyboru Projektów
[e-mail], tel. [phone]

Departament Spraw Społecznych
Oddział Obsługi Projektów
[e-mail], tel. [phone]

Dane kontaktowe

ZPORR w regionach

Opracowano w Departamencie Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego

B

IULETYN ZPORR

9

nych w Województwie Lubu-

skim w ramach Zintegrowa-

nego Programu Operacyjnego

Rozwoju Regionalnego.

W maju 2004 roku w Urzę-

dzie Marszałkowskim odbyła

się konferencja inaugurująca

ZPORR w Województwie Lu-

buskim pt. „Lubuskie w świe-

tle polityki strukturalnej - moż-

liwości wykorzystania bez-

zwrotnej pomocy UE w latach

2004-2006 w ramach Zintegro-

wanego Programu Operacyjne-

go Rozwoju Regionalnego”.

Konferencja miała na celu za-

prezentowanie ZPORR w re-

gionie oraz przybliżenie bene-

fi cjentom procedur przygoto-

wywania i realizacji projektów

współfi nansowanych ze środ-

ków europejskich.

Niezwykle ważne dla wdra-

żania Programu było odpo-

wiednie przygotowanie poten-

cjalnych benefi cjentów I i III

Priorytetu ZPORR do prawi-

dłowego wypełniania wnio-

sków aplikacyjnych. W tym

celu przeprowadzono w sierp-

niu 2004 roku we wszystkich

powiatach województwa lu-

buskiego szkolenia mające na

celu podniesienie kwalifi kacji

wnioskodawców w zakresie

aplikowania o środki fi nanso-

we w ramach ZPORR. Podczas

warsztatów dokonano analizy

najczęściej popełnianych błę-

dów przy wypełnianiu wnio-

sków, a także omówiono do-

świadczenia zdobyte w maju i

czerwcu 2004 roku, podczas I i

II naboru. W spotkaniach szko-

leniowych wzięło udział oko-

ło 200 przedstawicieli władz

powiatowych, gminnych oraz

wszystkich innych zaintereso-

wanych instytucji.

Rozpoczęcie pierwszej edy-

cji naboru wniosków o dofi nan-

sowanie projektów w ramach

ZPORR ogłoszono w Woje-

wództwie Lubuskim 19 maja

2004 r. Do tej pory w ramach

Priorytetu I oraz III ZPORR (z

wyłączeniem działania 3.4) od-

było się sześć rund. Podczas

wszystkich konkursów zło-

żono łącznie 529 projektów,

z czego Zarząd Województwa

wybrał do realizacji 89.

Ku miłemu zaskoczeniu

osób zaangażowanych w reali-

zację Programu, podjęte dzia-

łania promocyjne oraz infor-

macyjne dotyczące ZPORR

spotkały się z ogromnym za-

interesowaniem. Przy każdym

kolejnym naborze zwiększa-

ła się liczba składanych wnio-

sków aplikacyjnych. Podczas

I naboru złożono 37 projek-

tów, w II - 67, w III - 143, w IV

- 197, w V (tylko działanie 1.1)

– 13 wniosków, a w VI - 72. Z

każdym kolejnym konkursem

wzrastała poprawność wypeł-

nianych formularzy. Świadczy

to zarówno o skutecznej dzia-

łalności szkoleniowej i pro-

mocyjno-informacyjnej Urzę-

du Marszałkowskiego, jak i

- wśród benefi cjentów – o po-

głębiającej się wiedzy i coraz

większych

umiejętnościach

pozyskiwania środków w ra-

mach Zintegrowanego Pro-

gramu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego.

P

rojekty

10

B

IULETYN ZPORR

�����������

Euro-OIOM

w Międzylesiu

Szpital w warszawskim Międzylesiu jest jedną z mazowieckich
placówek ochrony zdrowia, które otrzymały dofinansowanie
w ramach poddziałania ZPORR 1.3.2. „Regionalna infrastruktura
ochrony zdrowia”. Dzięki wsparciu z funduszy UE, szpital posiada
obecnie jeden z najnowocześniejszych Oddziałów Intensywnej
Opieki Medycznej w Polsce.

31

grudnia 2004 r. uru-

chomiony

został

Oddział Intensywnej Opieki

Me-dycznej w Międzyleskim

Szpitalu

Specjalistycznym

w

Warszawie,

gruntow-

nie zmodernizowany w ra-

mach projektu „Modernizacja

OIOM Centralnego Szpitala

Kolejowego w Warszawie

–

Międzylesiu

SPZOZ”.

Projekt uzyskał wsparcie

z Europejskiego Funduszu

Rozwoju

Regionalnego

w ramach Zintegrowanego

Programu

Operacyjnego

Rozwoju

Regionalnego.

Całkowita kwota wydatkowa-

na na modernizację OIOM wy-

niosła 3 621 174,38 złotych,

z czego oczekiwana refun-

dacja w ramach ZPORR wy-

niesie 2 719 589,15 złotych.

Wkład własny Szpitala na re-

alizację zadania inwestycyjne-

go wyniósł 901 582,23 złotych.

Podstawowe

zadania

ja-

kie są realizowane przez

Oddział Intensywnej Opieki

Medycznej, to przywracanie i

utrzymywanie podstawowych

czynności życiowych u osób

po ciężkich zawałach, udarach

i wstrząsach, oparzeniach, cięż-

kich zabiegach chirurgicznych,

zatruciach i wypadkach komu-

nikacyjnych. Oddział świad-

czy usługi dla potrzeb wszyst-

kich jednostek Międzyleskiego

Szpitala Specjalistycznego w

Warszawie. Spełnia wszel-

kie warunki sanitarno - epide-

miologiczne. Posiada najno-

wocześniejsze wyposażenie.

Jest to jeden z najnowocze-

śniejszych w Polsce Oddziałów

Intensywnej Opieki Medycznej.

P

rojekty

11

B

IULETYN ZPORR

Tekst oraz zdjęcia:

Międzyleski

Szpital Specjalistyczny w Warszawie

Całkowita

powierzchnia

zmodernizowanego OIOM-u

wynosi 661,28 m

2

. Oddział

składa się z trzech sal inten-

sywnego nadzoru: głównej

sześciołóżkowej sali inten-

sywnej opieki medycznej, sali

jednoosobowej oraz separat-

ki. Sale są klimatyzowane, zaś

poszczególne stanowiska dla

pacjentów posiadają dostęp

do gazów medycznych, próż-

ni, prądu, oraz zasilania awa-

ryjnego.

Na uwagę zasługuje zwłasz-

cza nowej generacji sprzęt mo-

nitorujący stan pacjenta i nad-

zorujący jego funkcje życiowe.

Jest to monitorowanie pełne

i dokładne, eliminujące przy-

padkowość

dokonywanych

pomiarów, szybko reagujące

na zmiany stanu pacjenta. W

skład wyposażenia technicz-

nego wchodzą: aparaty do po-

miarów ciśnienia krwi metodą

inwazyjną, elektryczne urzą-

dzenia do ssania, stymulato-

ry zewnętrzne, urządzenia do

pomiaru rzutu serca, aparat he-

modializy, bronchfiberoskop,

aparat do pomiaru ciśnienia

wewnątrzczaszkowego, przy-

łóżkowy aparat RTG, defibry-

lator z możliwością wykony-

wania kardiowersji. Na każ-

dym stanowisku umiejscowio-

no: respiratory z możliwością

regulacji stężenia tlenu, zesta-

wy do intubacji i wentylacji,

sprzęt do szybkich oraz regu-

lowanych przetoczeń płynów,

kardiomonitory, pulsoksyme-

try, kaponografy, aparaty do

automatycznego mierzenia ci-

śnienia krwi metodą nieinwa-

zyjną, urządzenia do monitoro-

wania temperatury, zestawy do

pomiaru ośrodkowego ciśnie-

nia żylnego oraz fonendosko-

py. Fachowa opieka i tak no-

woczesne wyposażenie zapew-

niają maksymalne bezpieczeń-

stwo chorych.

Poza powierzchnią przezna-

czoną na bezpośrednie mo-

nitorowanie stanu pacjentów,

OIOM w Międzyleskim Szpi-

talu Specjalistycznym posiada

rozbudowane zaplecze gospo-

darcze przeznaczone dla po-

trzeb pacjentów (m. in. kuch-

nia, umywalnia chorych). Po-

nadto w skład Oddziału wcho-

dzą: myjnie sprzętu, pomiesz-

czenie mycia łóżek z aneksem

na użyte wyposażenie łóżek,

magazyny (pościeli, sprzętu

czystego i respiratorów, opa-

trunków, sprzętu jednorazowe-

go), pomieszczenie na sprzęt

porządkowy oraz sanitariaty z

natryskami.

Na Oddziale znajduje się

również Gabinet Zabiegowy

(wyposażony w nowoczesny

stół operacyjny, aparat do znie-

czuleń oraz lampy bezcienio-

we) a także pomieszczenia ad-

ministracyjne.

P

rojekty

B

IULETYN ZPORR

12

��������

��������

Rewitalizacja

Żyrardowa

Żyrardów, jako jedyne dotychczas miasto na Mazowszu, otrzymał
dofinansowanie z UE na 7 projektów rewitalizacyjnych, obejmujących
rewaloryzację parku miejskiego, rozbudowę systemu monitoringu
wizyjnego, przebudowę i remont dwóch ulic, oraz przebudowę i
remont trzech obiektów szkolnych.

Ł

ączna wartość siedmiu

żyrardowskich projek-

tów wynosi 12,8 mln zł. Kwota

pozyskanego dofi nansowania z

Europejskiego Funduszu Roz-

woju Regionalnego w ramach

ZPORR to 9,3 mln zł. Trzy in-

westycje z siedmiu zostały już

zrealizowane (rozbudowa mo-

nitoringu i remont dwóch ulic).

Uwarunkowania rewitalizacji

Uwarunkowania,

które

przyczyniły się do podjęcia

działań rewitalizacyjnych w

Żyrardowie, można podzielić

na dwie grupy. Z jednej stro-

ny, są to czynniki przestrzen-

no-architektoniczne, z dru-

giej: społeczno-gospodarcze.

Na obszarze miasta znajduje

się zabytkowa osada fabrycz-

na, teren poprzemysłowy daw-

nej fabryki lniarskiej, zdegra-

dowane budynki mieszkal-

ne oraz blokowiska. Z drugiej

strony, w mieście obserwuje

się niską aktywność społecz-

ną oraz wysoki poziom bezro-

bocia. Obszar miasta wymaga

więc zarówno technicznej od-

nowy, jak i ożywienia społecz-

nego i gospodarczego. Ska-

la problemu jest na tyle duża,

że konieczne stało się opraco-

wanie wieloletniego programu

oraz zapewnienie mu fi nanso-

wania z różnych źródeł, po-

nieważ zadanie to przekracza

możliwości samego Miasta.

Program rewitalizacji

Opracowanie programu re-

witalizacji poprzedziły dłu-

gie przygotowania. To je wła-

śnie wymienia się powszech-

nie, obok pomysłowości i za-

angażowania

pracowników

samorządowych, jako jeden

z kluczowych czynników ży-

rardowskiego sukcesu. Zanim

opracowany został program re-

witalizacji, Miasto podejmo-

wało różnego rodzaju inicjaty-

wy, związane z podnoszeniem

i propagowaniem wiedzy w

tej dziedzinie. Od 2000 r. Ży-

rardów jest członkiem wspie-

rającym Stowarzyszenia Fo-

rum Rewitalizacji. Wspólnie z

Forum Miasto zorganizowało

m.in. seminarium i wydało pu-

blikację nt. uwarunkowań re-

witalizacji Żyrardowa. Zorga-

nizowano warsztaty studenc-

kie dla przyszłych urbanistów

i prawników, których efek-

tem było opracowanie koncep-

cji zagospodarowania terenów

pofabrycznych. W lutym 2004

roku Żyrardów był gospoda-

rzem międzynarodowej konfe-

rencji, organizowanej wspólnie

z Ministerstwem Gospodarki i

Pracy oraz ekspertami zagra-

nicznymi w ramach Programu

Phare, w której wzięło udział

ponad 300 samorządowców. W

Żyrardowie gościli często za-

graniczni eksperci, którzy po-

zytywnie oceniali przygoto-

wywane projekty rewitaliza-

cyjne. Kiedy rozpoczęto pra-

ce nad Lokalnym Programem

Rewitalizacji, Żyrardów posia-

dał już Strategię Rozwoju Mia-

sta, Studium Uwarunkowań i

Kierunków Zagospodarowa-

nia Przestrzennego, Wielolet-

ni Plan Inwestycyjny oraz pro-

gramy operacyjne sektorowe,

m.in. program mieszkaniowy.

Lokalny Program Rewitaliza-

cji opracowany został przez ze-

spół pracowników samorządo-

wych: naczelników kilku wy-

działów Urzędu Miasta, kie-

rownika Miejskiego Zespo-

łu Urbanistycznego i zastępcę

prezydenta jako szefa grupy.

Prace rozpoczęły się w marcu

2003 i trwały trzy miesiące. W

czerwcu gotowy był dokument

„Założenia programu rewita-

lizacji”. Do końca roku trwa-

ły prace nad końcową wersją

programu. Jednocześnie opra-

P

rojekty

B

IULETYN ZPORR

13

cowane zostały i zgłoszone do

bazy ISEKP pierwsze projek-

ty rewitalizacyjne, które kon-

sultowano następnie z eks-

pertami. W marcu 2004 Rada

Miasta przyjęła Lokalny Pro-

gram Rewitalizacji. Misją pro-

gramu jest kompleksowa od-

nowa przestrzenna, gospodar-

cza i społeczna wyznaczonego

do rewitalizacji obszaru mia-

sta o powierzchni 180ha. Ob-

szar ten podzielony został na

osiem dużych zespołów, które

odpowiadają terenom wskaza-

nym wcześniej w analizie jako

problemowe. Zespoły podzie-

lone zostały na projekty, a te

na konkretne zadania inwesty-

cyjne. Program opracowano

na lata 2004 – 2020. Przyjęto

trzy podokresy programowa-

nia: 2004 – 2006, obejmujący

zadania obligatoryjne (pilota-

żowe) oraz 2007 – 2013 i 2014

– 2020 obejmujące zadania fa-

kultatywne. Zaplanowano za-

równo zadania tzw. „twarde”

– infrastrukturalne (punkto-

we i liniowe), jak i „miękkie”:

wsparcie ze strony miasta dla

przedsiębiorców w postaci sto-

sowania ulg w podatku od nie-

ruchomości, pomoc

Żyrardowskiego Sto-

warzyszenia Wspie-

rania Przedsiębior-

czości dla przedsię-

biorców i osób chcą-

cych założyć wła-

sną firmę oraz pomoc

Powiatowego Urzę-

du Pracy dla bezro-

botnych. W procesie

wdrażania założono

koordynującą rolę sa-

morządu Miasta, ale

włączono też wie-

lu partnerów, m.in.:

spółdzielnie miesz-

kaniowe, wspólnoty

mieszkaniowe, orga-

nizacje pozarządowe, przedsię-

biorców. Założono, że źródła-

mi finansowania zadań będą:

budżet miasta, budżety wspól-

not mieszkaniowych i właści-

cieli nieruchomości, budżety

Narodowego i Wojewódzkie-

go Funduszu Ochrony Środo-

wiska i Gospodarki Wodnej,

budżet państwa oraz fundu-

sze strukturalne UE. Realiza-

cja programu rewitalizacji ma

przyczynić się do: zatrzyma-

nia degradacji budynków i te-

renów objętych ochroną kon-

serwatorską; ożywienia tere-

nów poprzemysłowych i wpro-

wadzenia tam nowych funkcji

usługowych, umożliwiających

utworzenie miejsc pracy, pod-

wyższenia standardu zasobów

mieszkaniowych; poprawy es-

tetyki przestrzeni miejskiej

oraz wzmocnienia identyfika-

cji mieszkańców z miastem.

Projekty rewitalizacyjne

W okresie czerwiec-sier-

pień 2004 r. Miasto Żyrardów

złożyło łącznie 9 projektów do

dofinansowania z EFRR w ra-

mach ZPORR, w tym 7 w za-

kresie Lokalnego Programu

Rewitalizacji. W okresie gru-

dzień 2004 - styczeń 2005 ak-

ceptację uzyskało 8 projek-

tów, w tym wszystkie 7 rewi-

talizacyjnych: rewaloryzacja

parku miejskiego, rozbudo-

wa systemu monitoringu wi-

zyjnego, przebudowa i remont

dwóch ulic, przebudowa i re-

mont trzech obiektów szkol-

nych. Łączna wartość koszto-

rysowa siedmiu projektów re-

witalizacyjnych wynosi 12,8

mln zł. Łączna wartość po-

zyskanego dofinansowania z

EFRR w ramach ZPORR wy-

nosi 9,3 mln zł. Trzy inwesty-

cje z siedmiu zostały już zre-

alizowane (rozbudowa moni-

toringu i remont dwóch ulic)

Projekt „Przebudowa ulicy

Łukasińskiego”

Ulica Łukasińskiego jest

drogą gminną położoną na te-

renie osady fabrycznej - zabyt-

kowego zespołu urbanistycz-

nego w centrum miasta. Ulica

łączy centrum z innymi ważny-

mi dla miasta terenami: dwor-

cem kolejowym, drogą krajo-

wą nr 5 i targowiskiem miej-

skim. Jednak ważniejszą rolę

będzie odgrywała w związ-

ku z rewitalizacją terenu osa-

dy fabrycznej. Będzie ona uli-

cą dojazdową do tego terenu.

Zatoki postojowe zlokalizowa-

ne wzdłuż ulicy Łukasińskie-

go będą dostępne dla osób od-

wiedzających tę część miasta.

Modernizacja ulicy była ko-

nieczna ze względu na zły stan

techniczny nawierzchni drogi

i chodników. Niewystarczają-

ca była ilość miejsc parkingo-

wych. Pas zieleni zdewastowa-

ny był przez parkujące na nim

samochody.

Ulica Łukasińskiego przed rewitalizacją

P

rojekty

Opracowanie: Jarosław Komża,

Dorota Wrzodak, Urząd Miasta

Żyrardów

B

IULETYN ZPORR

14

Przebudowa ulicy Łukasiń-

skiego jest elementem realiza-

cji Lokalnego Programu Re-

wita-lizacji. Przedmiotem pro-

jektu była poprawa stanu tech-

nicznego dwujezdniowej ulicy

na całej jej długości (215 mb)

z jednoczesnym zwiększeniem

bezpieczeństwa ruchu drogo-

wego poprzez kompleksową

przebudowę ulicy. Celem ogól-

nym projektu było ożywienie

społeczne i gospodarcze mia-

sta poprzez rewitalizację zde-

gradowanych obszarów Żyrar-

dowa. Cele bezpośrednie były

następujące: poprawa funkcjo-

nalności struktury ruchu ko-

łowego, ruchu pieszego i es-

tetyki przestrzeni publicznych

poprzez poprawę funkcjonal-

ności części jezdnej, parkin-

gowej i chodników; umożli-

wienie w przyszłości obsługi

wzmożonego ruchu turystycz-

nego, zwiększenie funkcjo-

nalności i estetyki przestrzeni

publicznej oraz podwyższenie

standardu obsługi komunika-

cyjnej miasta i warunków za-

mieszkiwania mieszkańców.

W wyniku realizacji projek-

tu zmodernizowano 0,84 km

drogi i chodników oraz 4985

m kw. powierzchni obiektów

infrastruktury drogowej. Pro-

jekt obejmował: poszerzenie

jezdni oraz zmianę nawierzch-

ni ulicy i zjazdów z asfaltowej

na kostkę brukową, wymianę

nawierzchni chodników z nie-

równych płyt betonowych na

kostkę brukową, poprawę spo-

sobu odwodnienia ulicy (wy-

konanie 2 wpustów kanaliza-

cji deszczowej z przykanali-

kami), przebudowę istnieją-

cej linii oświetlenia uliczne-

go (z napowietrznej na kablo-

wą umieszczoną w gruncie),

wprowadzenie 14 punktów

oświetleniowych, wykonanie

zatok parkingowych (poprzez

zmniejszenie i uporządkowa-

nie zieleńców) z kostki bruko-

wej i urządzenie pasa zieleni

ulicznej. Zmodernizowana uli-

ca dzięki obniżonym podjaz-

dom przystosowana została do

ruchu osób niepełnosprawnych

i matek z małymi dziećmi. Wy-

posażona została w miejsca do

parkowania dla osób niepeł-

nosprawnych oraz płytki wy-

pukłe w chodnikach sygnali-

zujące osobom niewidomym

i niedowidzącym zbliżanie

się do przejścia dla pieszych.

Poprawa warunków tech-

nicznych ulicy zwiększyła do-

stępność komunikacyjną tego

terenu. Pozytywnie wpłynę-

ła na opinię mieszkańców z

uwagi na pobliską lokalizację

centrum usługowego oraz tar-

gowiska miejskiego. Osobom

przyjeżdżającym i zwiedzają-

cym poprawiła dostęp do ży-

rardowskiej starówki. Realiza-

cja projektu przyczyniła się do

podwyższenia standardu obsłu-

gi komunikacyjnej miasta, po-

wstania nowych miejsc parkin-

gowych, polepszenia warun-

ków zamieszkania oraz popra-

wy estetyki centrum miasta.

Okres realizacji projektu

przewidziano na 03.02.2004

– 25.10.2005. Prace trwały od

04.02.2005 do 20.08.2005, kie-

dy to umieszczono tablicę pa-

miątkową. Wszystkie prace

w ramach projektu były zgod-

ne z harmonogramem rzeczo-

wym.

Finansowanie wydatków

przed refundacją obej-

mowało zaangażowanie

po części środków wła-

snych miasta (opraco-

wanie studium wykonal-

ności, koszty promocji),

a po części zaciągnięcie

pożyczki na prefinanso-

wanie (na roboty związa-

ne z przebudową ulicy).

Do tej pory złożo-

no w ramach projektu

20 wniosków o płatność.

Pierwszy wniosek zło-

żony został 31.12.2004.

Otrzymana

dotych-

czas refundacja wynosi

397 047,53 zł z EFRR

oraz 2 974,54 zł z budżetu

państwa (rezerwa celowa). Po-

zostałe wnioski są obecnie roz-

patrywane.

Ulica Łukasińskiego po rewitalizacji

Stan realizacji

15

B

IULETYN ZPORR

3.5.2 Lokalna infrastruktura ochrony zdrowia

3.5.1 Lokalna infrastruktura edukacyjna i sportowa

3.4 Mikroprzedsiębiorstwa

3.3 Zdegradowane obszary miejskie,

poprzemysłowe i powojskowe

3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji

3.1 Obszary wiejsckie

2.6 Regionalne strategie informacyjne i transfer wiedzy

2.5 Promocja przedsiębiorczości

2.4 Reorientacja zawodowa osób

zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi

2.3 Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa

2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych

poprzez programy stypendialne

2.1 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego

rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie

1.6 Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach

1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego

1.4 Rozwój turystyki i kultury

1.3.2 Regionalna infrastruktura ochrony zdrowia

1.3.1 Regionalna infrastruktura edukacyjna

1.2 Infrastruktura ochrony środowiska

1.1 Modernizacja i rozbudowa

regionalnego układu transportowego

ZPORR ogółem (Priorytety I, II, III)

0

20

40

60

80

100

120

%

%

%

%

%

%

%

64,96

52,37

2,30

74,67

96,03

104,00

96,83

54,18

69,96

32,65

61,64

28,78

14,68

50,92

46,91

82,59

63,66

57,27

46,97

115,06

60,30

15,06

48,13

41,40

87,13

60,03

39,22

40,13

52,31

35,52

35,09

10,68

17,81

51,41

42,72

39,38

82,83

18,20

82,02

86,22

72,98

1,48

1,52

5,40

7,45

0,56

0,81

0,00

0,03

2,30

0,01

0,00

0,03

0,06

5,65

2,18

2,33

0,00

6,68

5,05

������������������������������������������������������������������������������

��������������������������������������������������������������������������������������������������

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

* alokacje obliczone po kursie 1€ = 3,9009 PLN

Wdrażanie ZPORR

(stan na 30 września 2005 r.)

Z

miesiąca na miesiąc

obserwujemy

stabil-

ny wzrost liczby oraz warto-

ści wniosków wybranych do

wsparcia z funduszy UE w ra-

mach ZPORR. Już ponad 52

proc. całości dostępnych w la-

tach 2004-2006 środków obję-

tych zostało umowami o dofi -

nansowanie. We wszystkich

województwach

rozpoczęło

się refundowanie benefi cjen-

tom poniesionych wydatków.

Łączna kwota płatności wynio-

sła ok. 263 mln zł, co stanowi

2,3 proc. ogólnopolskiej alo-

kacji na lata 2004-2006 oraz

4,4 proc. wartości podpisanych

umów.

Realizacja Priorytetów I, II i III ZPORR wg działań*

Stan realizacji

16

B

IULETYN ZPORR

Nowe rozporządzenie

w sprawie wzorów umów

25 lipca br. weszło w życie

rozporządzenie Ministra Go-

spodarki i Pracy z dnia 14 lip-

ca 2005 r. w sprawie wzorów

umów o dofi nansowanie pro-

jektów realizowanych w ra-

mach Zintegrowanego Progra-

mu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego 2004-2006 (Dz.

U. nr 137, poz. 1153)

Zastąpiło ono poprzednie

rozporządzenie regulujące tę

kwestię, z dnia 14 październi-

ka 2004 r

Zmiany mają przyczynić się

do sprawniejszego wdrażania

programu, dzięki wprowadze-

niu kilku ułatwień dla benefi -

cjentów. Na mocy nowego roz-

porządzenia nie będzie już ko-

nieczne prowadzenie wyodręb-

nionego rachunku bankowego

dla projektów współfi nanso-

wanych z Europejskiego Fun-

duszu Rozwoju Regionalnego

oraz przedstawianie dwóch za-

bezpieczeń (wystarczy jedno).

Największy zatwierdzony

projekt

19 lipca br. Komisarz ds.

Polityki Regionalnej Danuta

Hűbner podpisała decyzję po-

twierdzającą współfi nansowa-

nie ze środków Europejskie-

go Funduszu Rozwoju Regio-

nalnego dla projektu „Zin-te-

growany transport publiczny w

aglomeracji krakowskiej – etap

I”, złożonego podczas I rundy

naboru w ramach Działania 1.6

Rozwój transportu publicznego

w aglomeracjach.

Całkowite wydatki kwa-

lifi kowalne projektu obliczo-

no na 54 mln euro. Zgodnie z

decyzją Komisji Europejskiej

wysokość wkładu fi nansowe-

go ze środków EFRR wynie-

sie 27 mln euro, czyli 49,6%

kosztów

kwalifi kowalnych.

Projekt obejmuje trzy za-

dania

inwestycyjne:

• przebudowę

ulic

Lu-

bicz

oraz

Rakowieckiej,

wraz z realizacją pasa tram-

w a j o w o - a u t o b u s o w e g o ,

• przedłużenie linii Krakow-

skiego Szybkiego Tramwa-

ju do osiedla Krowodrza Gór-

ka, wraz z budową termina-

la autobusowego, integrujące-

go system komunikacji zbio-

rowej z północnych obszarów

aglomeracji z systemem ko-

munikacji wewnątrzmiejskiej,

• zakup 24 niskopodłogo-

wych, ekologicznych tramwa-

jów, o długości ok. 30 metrów.

Nabory wniosków w zakre-

sie turystyki, ochrony powie-

trza oraz wykorzystania od-

nawialnych źródeł energi

Zidentyfi kowanie przez Ko-

misję Europejską elementów

pomocy publicznej w obszarze

projektów z zakresu turystyki,

ochrony powietrza i odnawial-

nych źródeł energii spowodo-

wało konieczność przygotowa-

nia przez stronę polską progra-

mów pomocowych na wspie-

ranie tego rodzaju inwestycji,

oraz przekazania tych progra-

mów do akceptacji Komisji

Europejskiej.

Po wielomiesięcznym ocze-

kiwaniu na stanowisko Komi-

sji Europejskiej, MGiP otrzy-

mało w czerwcu br. decyzję

uprawniającą do udzielania po-

mocy publicznej na inwestycje

dotyczące turystyki, ochrony

powietrza i odnawialnych źró-

deł energii. Dzięki temu moż-

liwe stało się ogłoszenie przez

Urzędy Marszałkowskie nabo-

rów wniosków w tych dziedzi-

nach.

Stan realizacji

B

IULETYN ZPORR

17

* alokacje obliczone po kursie 1€ = 3,9009 PLN

0

20

40

60

80

100

zachodniopomorskie

wielkopolskie

warmińsko-mazurskie

świętokrzyskie

śląskie

pomorskie

podlaskie

podkarpackie

opolskie

mazowieckie

małopolskie

łódzkie

lubuskie

lubelskie

kujawsko-pomorskie

dolnośląskie

ZPORR ogółem

%

%

%

%

%

%

������������������������������������������������������������������������������

��������������������������������������������������������������������������������������������������

�������������������������������������������������������

���������������������������������������������������������������������

92,01

3,29

40,67

74,67

52,37

2,30

67,87

37,37

0,57

79,69

62,96

4,95

56,37

37,98

2,15

85,87

64,90

6,82

70,38

36,87

1,82

70,00

54,76

5,61

77,11

51,52

0,75

81,42

55,25

3,40

54,38

70,75

2,54

87,49

60,11

4,58

80,04

76,14

2,70

80,95

68,54

0,40

92,97

53,12

2,98

54,65

64,00

1,87

92,26

79,02

1,05

Realizacja Priorytetów I, II i III ZPORR

wg województw*

Pytania

18

B

IULETYN ZPORR

19

B

IULETYN ZPORR

B

IULETYN ZPORR

18

ZPORR

odpowiedzi na często

zadawane pytania

1. Jaka jest metoda oce-

ny kwalifikowania zakupu

pojazdów?

Co do zasady, koszty na-

bycia pojazdów są wyłączo-

ne z dofinansowania z fun-

duszy strukturalnych, przede

wszystkim z uwagi na trudno-

ści w zagwarantowaniu, że po-

jazd będzie użytkowany wy-

łącznie w celach, dla jakich

został zakupiony i wyłącznie

w granicach strefy zakwalifi-

kowanej do objęcia pomocą.

Równocześnie jednak, w wy-

jątkowych sytuacjach do-

puszcza się dofinansowa-

nie zakupu pojazdu, pod wa-

runkiem łącznego spełnie-

nia następujących warunków:

• zagwarantowania, że pojaz-

dy będą użytkowane wyłącz-

nie w granicach strefy zakwali-

fikowanej do objęcia pomocą;

• zagwarantowania, że po-

jazdy będą użytkowane jedy-

nie dla celów określonych we

wniosku o dofinansowanie;

Beneficjent musi złożyć pi-

semne oświadczenie, że bę-

dzie przestrzegał wymie-

nionych wyżej warunków.

W razie niedotrzymania po-

wyższych warunków, Bene-

ficjent zostanie zobligowany

do zwrotu otrzymanej dotacji.

2. Czy istnieje możli-

wość wszczęcia procedu-

ry udzielania zamówienia

publicznego na realizację

projektów przed podpi-

saniem umowy o dofinan-

sowanie pomiędzy benefi-

cjentem a Instytucją Po-

średniczącą?

W oparciu o zapisy umo-

wy o dofinansowanie zawie-

ranej pomiędzy beneficjentem

a Wojewodą można rozpo-

cząć procedurę udzielania za-

mówienia publicznego przed

podpisaniem umowy o dofi-

nansowanie (beneficjent pono-

si ryzyko, w wypadku gdyby

umowa nie została podpisana).

W przypadku gdy proce-

dura udzielania zamówień

publicznych rozpoczęła się

przed podpisaniem umowy o

dofinansowanie, nie ma za-

stosowania kontrola ex-ante

zamówień

publicznych.

3. Czy uchwalony przez

Radę Gminy plan rewita-

lizacji terenów miejskich i

poprzemysłowych jest pra-

wem miejscowym?

Tak, uchwalony przez Radę

Gminy plan rewitalizacji tere-

nów miejskich i poprzemysło-

wych jest prawem miejscowym.

4. Czy częścią planu rewita-

lizacji terenów miejskich i

poprzemysłowych powinien

być miejscowy plan zagospo-

darowania przestrzennego

terenu rewitalizowanego?

Plan rewitalizacji terenów

miejskich i poprzemysłowych

oraz plan zagospodarowania

przestrzennego nie mogą się

wzajemnie wykluczać. Zało-

żenia tych planów powinny

być spójne. Nie ma natomiast

wymogu włączenia planu za-

gospodarowania przestrzen-

nego do planu rewitalizacji.

5. Czy w przypadku zawie-

rania umowy z wykonaw-

cą inwestycji finansowa-

nej w ramach programu

ZPORR, wymaga się od wy-

konawcy zakupu i używania

materiałów

pochodzących

z krajów Unii Europejskiej?

Nie ma obowiązku zakupu

i używania przez wykonaw-

cę urządzeń pochodzących z

krajów Unii Europejskiej. Za-

sadniczym warunkiem jest by

sprzęt posiadał właściwości

techniczne niezbędne dla reali-

zacji inwestycji, oraz odpowia-

dał obowiązującym normom.

6. Jak wygląda procedu-

ra odwoływania się od

decyzji, dotyczącej do-

finansowania projektu?

Tryb odwoławczy jest

przewidziany tylko w I i III

Priorytecie ZPORR, z wy-

łączeniem

działania

3.4.

Beneficjent ma możliwość od-

wołania się od decyzji pod-

jętych w odniesieniu do zło-

żonego przez niego wniosku

o dofinansowanie projektu.

Odwołanie może dotyczyć wy-

niku oceny formalnej lub kwe-

stii proceduralnych na każdym

etapie oceny i wyboru projektu.

Wnioskodawca w terminie 7

dni roboczych od daty otrzy-

mania wyników danego eta-

pu procedury oceny projek-

tów ma prawo do odwołania

się od podjętych decyzji do

jednostki ds. wyboru projek-

tów. Jednostka ds. wyboru pro-

jektów rozpatruje odwołanie w

terminie 21 dni roboczych od

daty otrzymania odwołania.

W przypadku uznania, że od-

wołanie jest uzasadnione, jed-

Pytania

18

B

IULETYN ZPORR

19

B

IULETYN ZPORR

B

IULETYN ZPORR

19

nostka ds. wyboru projektów

przekazuje benefi cjentowi sto-

sowną informację o ponow-

nym włączeniu projektu do

procedury oceny projektów.

W przypadku podtrzymania

decyzji o odrzuceniu projek-

tu, jednostka ds. wyboru pro-

jektów przekazuje rozpatrzo-

ne odwołanie wraz z uzasad-

nieniem do Instytucji Zarzą-

dzającej. Instytucja Zarządza-

jąca w terminie 21 dni robo-

czych od daty otrzymania roz-

patrzonego odwołania z Urzę-

du Marszałkowskiego podej-

muje ostateczną decyzję w

sprawie i przekazuje ją do be-

nefi cjenta, przesyłając przy

tym kopię decyzji do właści-

wego Urzędu Marszałkowskie-

go. W przypadku, gdy w wyni-

ku procedury odwoławczej In-

stytucja Zarządzająca podej-

mie decyzję o nieuzasadnio-

nym odrzuceniu wniosku o do-

fi nansowanie projektu, wnio-

sek przekazywany jest do ko-

lejnego etapu procedury wybo-

ru projektów. Zalecenia Insty-

tucji Zarządzającej są wiążące.

Rozpoczęcie procedury od-

woławczej wobec projektu nie

wstrzymuje biegu procedury

wyboru pozostałych projek-

tów złożonych w rundzie apli-

kacyjnej. Jeżeli ze względu na

wyczerpanie alokacji nie prze-

widuje się rozpoczęcia kolej-

nej rundy aplikacyjnej, Zarząd

Województwa może wstrzy-

mać decyzję o wyborze projek-

tów do wsparcia do momentu

rozstrzygnięcia procedury od-

woławczej dla wszystkich pro-

jektów, które do takiej procedu-

ry przystąpiły. Podjęcie decyzji

o wstrzymaniu procesu wybo-

ru projektów nie jest w opisa-

nym przypadku obligatoryj-

ne. Leży ono każdorazowo w

gestii Zarządu Województwa.

W przypadku odwołań od decy-

zji Wojewody (w terminie 7 dni

od daty otrzymania przez bene-

fi cjenta informacji o odmowie

podpisania umowy), odwoła-

nie kierowane jest do Wojewo-

dy. W przypadku uznania, że

decyzja o odmowie podpisania

umowy była niezasadna, Wo-

jewoda podejmuje działania w

kierunku podpisania umowy z

benefi cjentem. W przypadku

podtrzymania decyzji o odmo-

wie podpisania umowy, Woje-

woda w terminie 21 dni robo-

czych przesyła odwołanie wraz

z uzasadnieniem podjętej de-

cyzji do Instytucji Zarządza-

jacej. Instytucja Zarządzająca

w terminie 21 dni roboczych

podejmuje ostateczną decyzję

w sprawie. Decyzja ta jest

przekazywana do benefi cjen-

ta oraz właściwego Wojewody.

7

. Czy aktualne zaświad-

czenie z właściwego od-

działu ZUS o nie zalega-

niu z należnościami może

być zastąpione zaświad-

czeniem z KRUS?

Programy funduszy struktu-

ralnych skierowane są zarów-

no do przedsiębiorców, rolni-

ków, jak i jednostek samorzą-

du terytorialnego. Ubezpiecze-

niu w KRUS mogą podlegać

także rolnicy prowadzący po-

zarolniczą działalność gospo-

darczą, ale muszą oni w każ-

dym przypadku być rolnika-

mi, a co za tym idzie powinni

ubiegać się o wsparcie z SPO

„Restrukturyzacja i Moderni-

zacja Sektora Żywnościowego

oraz Rozwój Obszarów Wiej-

skich”. Dlatego przedsiębiorca

nie może przedstawić zaświad-

czenia z KRUS aplikując o

środki z działania 3.4 ZPORR.

8. Czy jednym z wymo-

gów stawianych benefi -

cjentom ZPORR jest obo-

wiązek posiadania prawa

do dysponowania grun-

tem w momencie składa-

nia wniosku o dofi nanso-

wanie? Czy powyższy wy-

móg dotyczy również przy-

padku, kiedy planowa-

na inwestycja realizowa-

na będzie na terenie za-

mkniętym, którego właści-

cielem nie jest benefi cjent?

Dofi nansowanie w ramach

ZPORR mogą otrzymać jedy-

nie projekty realizowane na

gruncie należącym do bene-

fi cjenta. Jednakże „Instrukcja

Wypełniania wniosku o do-

fi nansowanie realizacji projek-

tu ze środków EFRR na pro-

jekt realizowany w ramach

ZPORR” stwierdza, iż w przy-

padku robót budowlanych wy-

magających jedynie czasowe-

go zajęcia terenu nie będące-

go własnością benefi cjenta

musi on uzyskać zgodę wła-

ściciela gruntu na zajęcie te-

renu na czas realizacji zadania.

We wniosku o dofi nansowanie

realizacji projektu, należy rów-

nież dokładnie określić kto bę-

dzie właścicielem wybudowa-

nej inwestycji oraz kto będzie

nią zarządzał po zakończeniu

realizacji projektu. W ciągu 5

lat od daty podjęcia decyzji o

przyznaniu dofi nansowania z

Funduszy Strukturalnych be-

nefi cjent jest zobowiązany do

utrzymania celów projektu.

9. Czy zakup środków czy-

stości, elementów oświe-

tlenia, materiałów biuro-

wych, materiałów eksplo-

atacyjnych dla pracow-

ni specjalistycznych jest

kosztem

kwalifi kowal-

nym w poddziałaniu 1.3.1

Regionalna infrastruktu-

ra edukacyjna oraz 3.5.1

Lokalna infrastruktura

edukacyjna i sportowa?

Wydatki związane z bieżą-

cą eksploatacją i utrzymaniem

obiektów edukacyjnych nie są

kwalifi kowalne.

Doświadczenia państw Unii Europejskiej

20

B

IULETYN ZPORR

Źródło fi nansowania

Udział

w kosztach

Wartość

w EUR

Środki prywatne

20%

1 100 000

Środki unijne (EFRR)

50%

2 750 000

Budżet państwa

8%

440 000

Samorząd regionalny

8%

440 000

Związek Gmin

14%

770 000

RAZEM

100%

5 500 000

P

rzed złożeniem wniosku

o unijną pomoc, Związek

Gmin Montsecromeu zlecił ze-

wnętrznej fi rmie przeprowa-

dzenie badań dotyczących ce-

lowości inwestycji. Ich wyni-

ki wskazywały na zaintereso-

wanie szybkim dostępem do

sieci ze strony zarówno miesz-

kańców, jak i lokalnych przed-

siębiorstw. Jednocześnie, ra-

port wykonawcy podkreślał, że

prywatni operatorzy oferujący

programy przyłączeniowe kon-

centrują swoją działalność na

obszarach o dużej gęstości za-

ludnienia. W miejscach pery-

feryjnych, takich jak Montse-

cromeu, są natomiast nieobec-

ni – ze względu na niewystar-

czającą rentowność.

Projektodawca – Związek

Gmin – postanowił zorganizo-

wać przetarg i na jego podsta-

wie, zgodnie z prawem zamó-

wień publicznych, zlecić budo-

wę sieci jednej fi rmie. Przewi-

dziano zawarcie z wykonaw-

cą „umowy w sprawie konce-

sji robót publicznych i usług

publicznych”, na mocy któ-

rej do zleceniobiorcy należa-

ło zarówno wykonanie prac jak

i eksploatacja sieci. Wykonana

infrastruktura (budynek tech-

niczny i światłowody) miała

stać się własnością Związku

Gmin. Umowa z wykonawcą

przewidywała 20-procentowy

wkład zleceniobiorcy w kosz-

ty inwestycji (zawierała rów-

nież cennik korzystania z usłu-

gi

przez

użytkowni-

ków). Ogó-

łem,

po-

dział kosz-

tów przed-

stawiał się

tak, jak na

załączonej

tabeli.

Wniosek

o dofi nan-

s o w a n i e

został złożony 8 lipca 2001 r.

W sierpniu były już znane wy-

niki przetargu – mimo, że Re-

gionalny Komitet Programowy

dopiero we wrześniu zatwier-

dził dofi nansowanie projektu.

Umowa z prefektem regionu

(w Polsce w tej roli wystąpił-

by Wojewoda) została podpisa-

na 10 października 2001.

Pierwszy etap realizacji,

obejmujący

przeprowadze-

nie niezbędnych analiz, został

ukończony w maju 2002. Ru-

szyły prace inżynierskie, jed-

nak wkrótce pojawił się pro-

blem: na terenie przewidzia-

nym pod budynek technicz-

ny odkryto bardzo cenne ru-

iny galloromańskie. Co cieka-

we, jeszcze przed złożeniem

wniosku, w trakcie konsulta-

cji społecznych, na taką moż-

liwość wskazywało lokalne

stowarzyszenie archeologicz-

ne. Jednak służby rozpatrujące

projekt zignorowały to ostrze-

żenie. Prace musiały zostać

przerwane. Regionalna Dyrek-

cja ds. Kultury wyjaśniła: „Na-

sze służby dobrze znają stowa-

rzyszenie archeologiczne z De-

partamentu Neustrie. Nie pod-

ważając poważnego charakte-

ru jego działalności stwierdza-

my, że zgłasza ono regularnie,

przeważnie nieuzasadnione,

zastrzeżenia w czasie tego typu

konsultacji społecznych, a za-

tem nie możemy za każdym ra-

zem uwzględniać jego uwag”.

Sam projekt nie został za-

kwestionowany, jednak trze-

ba było zmodyfi kować budżet

oraz harmonogram jego reali-

zacji. Konieczność znalezie-

nia nowego miejsca dla budyn-

ku technicznego spowodowała

wzrost kosztów o 50 000 euro.

Złożono nowy, skorygowany

wniosek i podpisano z prefek-

tem aneks do umowy o dofi -

nansowanie.

Prace zostały ukończone w

październiku 2003 r. W listo-

padzie zleceniobiorca otrzy-

mał ostatnią część dotacji. Pro-

jekt bardzo dobrze wpisał się

w logikę funkcjonowania unij-

nych funduszy: środki prywat-

ne zostały częściowo zastą-

pione przez publiczne, w sy-

tuacji, w której pozostawienie

wszystkiego

mechanizmom

rynkowym pogłębiłoby trud-

ności regionu i zmniejszyłoby

jego konkurencyjność.

Opracował Jakub Kamiński,

na podstawie materiałów Dy-

rekcji ds. Zagospodarowania

Przestrzennego i Polityki Re-

gionalnej (www.datar.gouv.fr).

Internet za unijne pieniądze

Francuskie gminy w departamencie Neustrie położone były z dala od tradycyjnych
sieci telekomunikacyjnych. Nie przyciągały firm oferujących dostęp do Internetu.
Postanowiły więc same zadbać o instalację sieci szerokopasmowej.

Doświadczenia państw Unii Europejskiej

B

IULETYN ZPORR

21

W

ramach

projektu

współpracy bliźniaczej

„Wdrażanie ZPORR na pozio-

mie centralnym i regionalnym”

prowadzone są szkolenia dla

Sekretariatów Komitetów Mo-

nitorujących oraz dla członków

Komitetów w regionach.

Celem szkoleń jest popra-

wa umiejętności związanych

z opracowywaniem przez Se-

kretariaty dokumentów ilustru-

jących realizację ZPORR na

szczeblu województwa. Pla-

nowanym efektem szkoleń bę-

dzie również wzrost zdolno-

ści interpretacji przedstawia-

nych danych oraz wzrost kom-

petencji w zakresie obowiązu-

jących procedur wśród Człon-

ków Komitetów, tak aby mogli

oni świadomie współdziałać z

administracją, tj. z Urzędami

Wojewódzkimi i Marszałkow-

skimi. Z punktu widzenia In-

stytucji Zarządzającej ZPORR,

szkolenia mają przyczynić

się do otrzymywania z regio-

nów spójnych i odpowiednio

przedstawionych danych na te-

mat stanu realizacji programu.

Opracowując koncepcję szko-

leń, Zespół Projektu Twinnin-

gowego działał opierając się

na doświadczeniach włoskich

w tym zakresie.

Począwszy od pierwszych

Podstaw Wsparcia Wspólno-

ty szczególna rola przyznana

przez Komisję Europejską ak-

tywnemu udziałowi partnerów

w jak najlepszym wykorzysta-

niu środków funduszy struk-

turalnych nie znalazła właści-

wego odzwierciedlenia w pań-

stwach członkowskich. Przy-

czyną tego był zarówno brak

tradycji współpracy partnerów

społecznych i ekonomicznych

z administracją publiczną, jak

i niewystarczające kompeten-

cje partnerów w zakresie po-

lityk wdrażanych dzięki fun-

duszom strukturalnym. Sytu-

acja ta poprawiła się w okre-

sie obowiązywania kolejnych

Podstaw Wsparcia Wspól-

noty, ale wciąż jeszcze ist-

nieje potrzeba interwencji.

We Włoszech poziom kom-

petencji partnerów zajmują-

cych się funduszami różnił się

w zależności od Regionu i re-

prezentowanej organizacji. Nie

istniała pożądana kultura part-

nerstwa między partnerami

społecznymi i ekonomicznymi

oraz poszczególnymi Instytu-

cjami Zarządzającymi. Stwier-

dzono również, że partnerzy

nie posiadają specjalistycz-

nej wiedzy w zakresie dzie-

dzin powiązanych z fundusza-

mi strukturalnymi, oraz że ist-

nieją problemy z przekazywa-

niem właściwej informacji w

momencie rozpoczęcia i za-

kończenia partnerstwa.

W związku z tym stanem rze-

czy, uznano we Włoszech za

konieczne rozpoczęcie reali-

zacji szkoleń dla partnerów re-

prezentowanych w Komitetach

Monitorujących w ramach Po-

mocy Technicznej PWW.

Po przeprowadzeniu kon-

kursu i wyborze wykonaw-

cy rozpoczęła się faza iden-

tyfi kacji potrzeb w Regio-

nach (we Włoszech istnie-

ją duże różnice pomiędzy sy-

tuacją w poszczególnych Re-

gionach Celu 1, w związku

z czym uznano za niezbędne

przeprowadzenie szczegółowej

analizy potrzeb na miejscu).

Na podstawie wyników ana-

lizy określono szczegółowy

plan działań dostosowany do

specyfi cznych potrzeb każde-

go Regionu. Ponieważ pro-

jekt jest fi nansowany z Pomo-

cy Technicznej PWW, szcze-

gólny nacisk został położony

na wymianę doświadczeń mię-

dzy Regionami oraz działania

sprzyjające tworzeniu warto-

ści dodanej wynikającej z lo-

giki systemu oraz komplekso-

wych rozwiązań.

Szkolenia są planowane w za-

leżności od potrzeb i dyspozy-

cyjności uczestników, tak aby

ich liczba była jak największa.

Organizowane są zarówno ogól-

ne szkolenia na temat funduszy,

jak i szkolenia dotyczące zagad-

nień szczegółowych. Dla przed-

stawicieli pracodawców i związ-

ków zawodowych działających

w rolnictwie organizuje się na

przykład warsztaty o działa-

niach z zakresu rolnictwa i roz-

woju obszarów wiejskich. Dzię-

ki takim szkoleniom partnerzy

zdobywają wiedzę niezbędną do

właściwego wykonywania swo-

jej roli, co umożliwia im czyn-

ny i świadomy udział w part-

nerstwie.

Partnerzy poprosili również

o wsparcie w realizacji zadań

związanych z nowym okresem

programowania

2007-2013.

W związku z tym zaproszo-

no ich do udziału w przygoto-

waniu regionalnych dokumen-

tów strategicznych. Do grud-

nia 2006 r. uczestniczyć będą w

seminariach na temat funduszy

strukturalnych w nowym okre-

sie programowania, warszta-

tach poświęconych poszczegól-

nym działaniom i priorytetom

oraz konsultacjach na temat po-

szczególnych aspektów progra-

mowania.

Szkolenia dla członków Komitetów Monitorujących:

wspólny priorytet dla Włoch i Polski

Doświadczenia państw Unii Europejskiej

B

IULETYN ZPORR

22

ZPORR

na Węgrzech

dla najuboższych regionów

Unii. Podobnie jak Polacy,

Węgrzy musieli więc – zgod-

nie z Rozporządzeniem Rady

1260/1999/WE – przygotować

Narodowy Plan Rozwoju. Do-

kument ten posłużył następnie

jako punkt wyjścia do negoc-

jacji nad Podstawami Wsparcia

Wspólnoty (PWW).

W

przygotowywanych

(osobno dla każdego kra-

ju członkowskiego) przez

Komisję Europejską PWW

znajdują się ramy prawne

wdrażania unijnej pomocy oraz

zobowiązania fi nansowe Unii

i danego państwa, odnoszące

się do realizowanych na jego

obszarze programów rozwo-

jowych. Łącznie z Programem

Operacyjnym Rozwoju Re-

gionalnego, węgierskie PWW

na lata 2004-2006 przewidują

funkcjonowanie pięciu takich

Programy rozwoju regionalnego realizowane są także

w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Węgierski

odpowiednik ZPORR-u nosi bardzo podobną nazwę: Program
Operacyjny Rozwoju Regionalnego (Regionalis Fejlesztesi Operativ

Program).

R

epublikę

Węgierską

zamieszkuje

ok.

10

milionów ludzi. Z punktu

widzenia unijnej statystyki,

kraj podzielony jest na 7 re-

gionów (tzw. jednostek NUTS

II, którym odpowiadają pol-

skie województwa). W roku

2000 najbogatszy z tych re-

gionów – Węgry Środkowe

– wytwarzał, w przeliczeniu

na jednego mieszkańca, do-

chód równy 75,6 proc. średniej

unijnej. Na Wielkiej Nizinie

Północnej, która jest najsłabiej

rozwiniętym

regionem

kraju, wartość tego samego

wskaźnika wynosiła zaledwie

31,5 proc., a więc ponad dwa

razy mniej.

W toku negocjacji ak-

cesyjnych ustalono, że cały

obszar Republiki Węgierskiej

zostanie objęty Celem 1 poli-

tyki strukturalnej, czyli pomocą

programów. Dla porównania:

w ramach polskiego ZPORR-

u do rozdysponowania są

prawie 3 miliardy euro z

funduszy strukturalnych UE,

a więc kwota o miliard euro

wyższa niż suma wspólnoto-

wego wsparcia dla wszystkich

węgierskich programów razem

wziętych.

Za prawidłowe wdrażanie

PORR odpowiada Instytucja

Zarządzająca Programem

Operacyjnym Rozwoju Re-

gionalnego i Inicjatywą

Wspólnotową INTERREG,

utworzona wewnątrz Naro-

dowego Biura Rozwoju,

które jest częścią Urzędu

Ministra

ds.

Integracji

Europejskiej. Program obej-

muje 4 priorytety i 11 działań.

Programy Operacyjne w

ramach węgierskich Podstaw

Wsparcia Wspólnoty:

Środki z funduszy

strukturalnych

(w euro):

PO Konkurencyjność
Gospodarcza

429 009 213

PO Rozwój Rolnictwa i
Obszarów Wiejskich

317 218 750

PO Rozwój Zasobów Ludzkich

562 822 687

PO Infrastruktura i Ochrona
Środowiska

327 245 758

PO Rozwoju Regionalnego

359 420 752

Ogółem

1 995 717 160

Elementy Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego

Priorytet 1. Rozwój turystycznego potencjału regionów

Działanie 1. Rozwój atrakcji turystycznych

Działanie 2. Rozwój usług związanych z turystyką

Priorytet 2. Rozwój regionalnej infrastruktury i komunalnego środowiska

Działanie 1. Rozwój dostępności regionów
i mikroregionów opóźnionych w rozwoju

Działanie 2. Rewitalizacja obszarów miejskich

Działanie 3. Inwestycje infrastrukturalne w instytucje
przedszkolne i szkoły podstawowe

Priorytet 3. Wzmacnianie regionalnego wymiaru rozwoju zasobów ludzkich

Działanie 1. Wzmacnianie lokalnej administracji
publicznej i organizacji pozarządowych

Działanie 2. Wsparcie dla lokalnych inicjatyw
zatrudnienia

Działanie 3. Wzmacnianie współpracy szkół wyższych
z lokalnymi podmiotami

Działanie 4. Wsparcie kształcenia zawodowego w
sektorach kluczowych z regionalnego punktu widzenia

Priorytet 4. Pomoc techniczna

Działanie 1. Pomoc techniczna dla Podstaw Wsparcia
Wspólnoty

Działanie 2. Pomoc techniczna dla Programu
Operacyjnego Rozwoju Regionalnego

Instytucja Zarządzająca:
National Office for Regional Development
Departament:
Managing Authority for OPRD and Interreg Community
Initiative
Dyrektor departamentu: Mr. Tamas Lunk

Adres:
H-1015 Budapest Hattyu u. 14./H-1357 Budapest P.O. Box 2.
Telefon: [phone]
Fax: [phone]
e-mail: [e-mail]

Dane kontaktowe

Doświadczenia państw Unii Europejskiej

Opracował: Jakub Kamiński, na podstawie materiałów Narodowego Biura

Rozwoju – Instytucji Zarządzającej węgierskimi Podstawami Wsparcia

Wspólnoty (www.nfh.hu).

23

B

IULETYN ZPORR

Dane adresowe

Dolnośląskie

Wrocławska Agencja Rozwoju

Regionalnego S.A.

ul. Krupnicza 13

50-075 Wrocław

Tel.: [phone]

Faks: (0-71) 797 04 07

Kujawsko-Pomorskie

Toruńska Agencja Rozwoju

Regionalnego

ul. Kopernika 4

87-100 Toruń

Tel.: [phone] 62

Faks: (0-56) 622 28 99

Lubelskie

Lubelska Fundacja Rozwoju

ul. Rynek 7

20-111 Lublin

Tel. [phone],

743 63 56,743 73 25

Faks: (0-81) 743 73 26

Lubuskie

Agencja Rozwoju Regionalnego

w Zielonej Górze

ul. Chopina 11/13

65-001 Zielona Góra

Tel. [phone]

Faks: (0-68) 325-38-88

Łódzkie

Łódzka Agencja Rozwoju

Regionalnego S.A.

ul. Tuwima 22-26

90-002 Łódź

Tel.: [phone]

Faks: (0-42) 664 37 89

Małopolskie

Urząd Marszałkowski

Województwa Małopolskiego

Departament Polityki

Regionalnej i Funduszy

Strukturalnych

ul. Kordylewskiego 11

31-254 Kraków

Tel.: [phone]

Faks: (0-12) 299 07 26

Mazowieckie

Urząd Marszałkowski

Województwa Mazowieckiego

Departament Strategii,

Rozwoju Regionalnego

i Funduszy Strukturalnych

ul. Brechta 3

03-472 Warszawa

Tel.: [phone]

Faks: (0-22) 597 93 11

Opolskie

Stowarzyszenie „Promocja

Przedsiębiorczości”

ul. Damrota 4

45-064 Opole

Tel. [phone]

Faks: (0-77) 454 40 97

Podkarpackie

Rzeszowska Agencja Rozwoju

Regionalnego S.A.

ul. Szopena 51

35-959 Rzeszów

Tel.: [phone]

Podlaskie

Urząd Marszałkowski

Województwa Podlaskiego

Departament Polityki

Regionalnej Funduszy

Strukturalnej

ul. Wyszyńskiego 1

15-888 Białystok

Tel.: [phone]

Faks: (0-85) 748 51 46

Pomorskie

Agencja Rozwoju Pomorza S.A.

ul. Piwna 36/39

80-831 Gdańsk

Tel.: [phone]

323 31 00; 323 32 00

Faks: (0-58) 301 13 41

Śląskie

Górnośląska Agencja Rozwoju

Regionalnego S.A.

ul. Wita Stwosza 31

40-042 Katowice

Tel.: [phone]

Faks: (0-32) 257 95 29

Świętokrzyskie

Departament Rozwoju

Regionalnego i Współpracy

z Zagranicą

Urząd Marszałkowski

Województwa

Świętokrzyskiego

al. IX Wieków Kielc 3

25-516 Kielce

Tel.: [phone]

Faks: (0-41) 362 55 99

Warmińsko-Mazurskie

Warmińsko – Mazurska

Agencja Rozwoju

Regionalnego S.A.

ul. Kajki 10/12

10-547 Olsztyn

Tel.: [phone]

Faks: (0-89) 534 92 00

Wielkopolskie

Agencja Rozwoju

Regionalnego S.A. w Koninie

ul. Zakładowa 4

62-510 Konin

Tel.: [phone]

Faks: (0-63) 242 22 29

Zachodniopomorskie

Zachodniopomorska Agencja

Rozwoju Regionalnego

ul. Stoisława 2

70-223 Szczecin

Tel.: [phone]

Faks: (0-91) 488 26 26

24

B

IULETYN ZPORR

B

IULETYN ZPORR

24

Instytucje wdrażające działania 2.5

Promocja przedsiębiorczości oraz

3.4. Mikroprzedsiębiorstwa

B

IULETYN ZPORR

Dane adresowe

Urząd Marszałkowski
Województwa Dolnośląskiego

Departament Rozwoju
Regionalnego
ul. Wybrzeże J. Słowackiego 12-14
50-411 Wrocław
Tel.: [phone]
Faks: (71) 374-90-03
www.umwd.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Kujawsko-
Pomorskiego

Departament Wdrażania
Programów Regionalnych
Plac Teatralny 2, 87-100 Toruń
Tel.: [phone]
Fax: [phone]
www.kujawsko-pomorskie.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Lubelskiego

Departament Rozwoju
Regionalnego
ul. Lubomelska 1-3, 20-072 Lublin
Tel.: [phone]
Faks: (81) 532-57-38
www.lubelskie.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Lubuskiego

Departament Polityki Regionalnej
ul. Podgórna 7,
65-057 Zielona Góra
Tel.: [phone]
Faks: (68) 327-14-29
www.lubuskie.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Łódzkiego

Departament Polityki Regionalnej
ul. Piłsudskiego 8, 90-051 Łódź
Tel.: [phone]-93
Faks: (42) 663-30-94
www.lodzkie.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Małopolskiego

Departament Polityki Regionalnej
i Funduszy Strukturalnych
ul. Kordylewskiego 11

31-254 Kraków
Tel.: [phone]
Faks: (12) 299-07-26
www.malopolskie.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Mazowieckiego

Departament Strategii, Rozwoju
Regionalnego i Funduszy
Strukturalnych
ul. Brechta 3, 03-472 Warszawa
Tel.: [phone]
Faks: (22) 597-93-11
www.mazovia.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Opolskiego

Departament Koordynacji
Programów Operacyjnych
ul. Piastowska 12, 45-082 Opole
Tel.: [phone]-20
Faks: (77) 452-48-21
www.umwo.opole.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Podkarpackiego

Departament Funduszy
Strukturalnych i Programów
Przedakcesyjnych
ul. Sobieskiego 17
35-002 Rzeszów
Tel.: [phone] wew. 55
Faks: (17) 850-17-40 wew. 22
www.uw.rzeszow.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Podlaskiego

Departament Polityki Regionalnej
i Funduszy Strukturalnych
ul. Kardynała Stefana
Wyszyńskiego 1
15-888 Białystok
Tel.: [phone]
Faks: (85) 748-51-46
www.umwp-podlasie.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Pomorskiego

Departament Programów
Regionalnych
ul. Długi Targ 1/7, 80-828 Gdańsk

Tel.: [phone]
Faks: (58) 320-70-42
www.woj-pomorskie.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Śląskiego

Wydział Funduszy Europejskich
ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice
Tel.: [phone]
Faks: (32) 255-37-58
www.silesia-region.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Świętokrzyskiego

Departament Rozwoju
Regionalnego i Współpracy z
Zagranicą
Al. IX Wieków Kielc 3
25-516 Kielce
Tel.: [phone]
Faks: (41) 362-55-99
www.sejmik.kielce.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Warmińsko-
Mazurskiego

Departament Polityki Regionalnej
al. J. K. Piłsudskiego 7/9
10-575 Olsztyn
Tel.: [phone]
Faks: (89) 523-25-23
www.warmia.mazury.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa Wielkopolskiego

Departament Rozwoju Regionalnego
Al. Niepodległości 16/18
61-716 Poznań
Tel.: [phone]
Faks: (61) 854-17-85
www.wielkopolska.mw.gov.pl

Urząd Marszałkowski
Województwa
Zachodniopomorskiego

ul. Korsarzy 34, 70-540 Szczecin
Departament Integracji Europejskiej
Pl. Hołdu Pruskiego 8, 70-550 Szczecin
Tel.: [phone]
Faks: (91) 488-99-94
www.um-zachodniopomorskie.pl

Urzędy Marszałkowskie

departamenty odpowiedzialne

za wdrażanie ZPORR

24

B

IULETYN ZPORR

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Instytucja Zarządzająca ZPORR

Pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa
tel. [phone]
faks: (22) 693 40 88
e-mail: [e-mail]

punkt informacyjny: (22) 693 50 55

www

.zporr

.gov

.pl

www

.funduszestrukturalne.gov

.pl

europa.eu.int