DTR-AM-G/104/06 1

APATOR MINING Sp. z o.o.

40-203 Katowice Al. Roździeńskiego 188

DOKUMENTACJA TECHNICZNO –

RUCHOWA

INSTRUKCJA OBSŁUGI

ROZRUSZNIK STYCZNIKOWY

typu

RE 22

DTR-AM-G/104/06

Katowice marzec 2006

DTR-AM-G/104/06 2

SPIS TREŚCI

1. CHARAKTERYSTYKA

3

2. ZGODNOŚĆ Z NORMAMI

3

3. WARUNKI PRACY I PRZECHOWYWANIA

4

4. DANE ZNAMIONOWE

5

5. PARAMETRY TECHNICZNE ZASTOSOWANYCH PODZESPOŁÓW

6

6. OBUDOWA I BLOKADY

25

7. ELEMENTY WYPOSAŻENIA KOMÓR ROZRUSZNIKA
STYCZNIKOWEGO

30

8. ZASADA DZIAŁANIA 34
9. INSTRUKCJA INSTALOWANIA, OBSŁUGI I KONSERWACJI

41

10. USTERKI I SPOSÓB ICH USUWANIA

43

11. WYKAZ CZĘŚCI I PODZESPOŁÓW WYMIENIALNYCH

44

12. WARUNKI STOSOWANIA

46

13. OCENA ZAGROŻEŃ ELEKTRYCZNYCH

47

14. SCHEMAT OBWODÓW GŁÓWNYCH I ZABEZPIECZEŃ
ROZRUSZNIKA TYPU RE 22

49

15. SCHEMAT OBWODÓW STEROWANIA ROZRUSZNIKA TYPU RE 22

50

DTR-AM-G/104/06 3

1. CHARAKTERYSTYKA

Rozruszniki stycznikowe RE 22 przeznaczone są do bezpośredniego rozruchu silników
napędów górniczych w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych ze stopniem „a”, „b”
i „c” niebezpieczeństwa wybuchu metanu oraz klasy A i B zagrożenia wybuchem pyłu
węglowego. Są przystosowane do pracy w sieci trójfazowej z izolowanym punktem
neutralnym transformatora po stronie wtórnej. Dwa odpływy umożliwiają łączenie jednego
lub dwóch silników.
Rozruszniki są certyfikowane na zgodność z normami europejskimi i dyrektywą ATEX dla
urządzeń grupy I kategorii M2.
Rozruszniki chronią przed skutkami:
- zwarć
- asymetrii obciążenia
- przeciążeń
- obniżenia rezystancji izolacji torów głównych
- zwarć, zwiększenia rezystancji i przerw w obwodach sterowania
- zwiększenia rezystancji uziemienia
- niewłaściwej kolejności faz i asymetrii napięcia zasilającego /wyposażenie opcjonalne/.
Zapewniają:
- bezpieczne sterowanie w różnych systemach sterowania
- możliwość nadania sygnału ostrzegawczego przed załączeniem urządzenia
- wizualizację zadziałania zabezpieczeń, przekaźników i obecności napięć pomocniczych.
Zaletą rozruszników jest przejrzystość sygnalizacji zadziałania zabezpieczeń, oraz działania
stycznika toru głównego. Diody koloru czerwonego, umieszczone w wskaźniku, sygnalizują
stan awaryjny (zadziałanie zabezpieczeń lub nieprawidłowe parametry toru zasilającego).
Diody koloru zielonego sygnalizują gotowość rozrusznika do pracy, załączenie sygnalizacji
ostrzegawczej, załączenie stycznika toru głównego. Diody koloru żółtego sygnalizują
obecność napięć pomocniczych i napięć zasilania przekaźników. Zmianę kierunku obrotów
zasilanych silników (po wcześniejszym wyłączeniu rozrusznika) można dokonać
przełącznikiem odłącznikowym Q1 umieszczonym z przodu rozrusznika.

2. ZGODNOŚĆ Z NORMAMI

Rozruszniki stycznikowe spełniają wymagania norm:
PN-EN 50014: 2004 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.
Wymagania ogólne.
PN-EN 50018: 2005 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.
Osłona ognioszczelna „d”
PN-EN 50020 : 2005 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.
wykonanie iskrobezpieczne „i”.
PN-EN 60204-1:2001 Bezpieczeństwo maszyn. Wyposażenie elektryczne maszyn – Część 1.
Wymagania ogólne.
PN-EN 12321 : 2005 Maszyny dla górnictwa podziemnego. Wymagania bezpieczeństwa dla
przenośników zgrzebłowych.
PN-IEC 60038:1999 Napięcia znormalizowane IEC.
PN-EN 60446: 2004 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z
maszyną, oznaczenie i identyfikacja. Oznaczenia identyfikacyjne przewodów barwami oraz
cyframi.

DTR-AM-G/104/06 4

PN-G-42042 : 1998 Środki ochronne i zabezpieczające w elektroenergetyce kopalnianej.
Zabezpieczenia zwarciowe i przeciążeniowe. Wymagania i zasady doboru.
PN-G-50000:2002 Ochrona pracy w górnictwie. Maszyny górnicze. Ogólne wymagania
bezpieczeństwa i ergonomii.
PN-G-50001:2002 Ochrona pracy w górnictwie. Wyposażenie elektryczne maszyn
górniczych. Wymagania ogólne .
PN-G-50003:2003 Ochrona pracy w górnictwie. Urządzenia elektryczne górnicze.
Wymagania i badania.

Rozruszniki stycznikowe spełniają wymagania norm zharmonizowanych z dyrektywą unii
europejskiej 94/9/WE wprowadzonej ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA GOSPODARKI, z
dnia 22 grudnia 2005r. Dz. U. nr 263/2005 poz. 2203:
Rozruszniki stycznikowe zostały zaprojektowane i są produkowane zgodnie z zasadami
dobrej praktyki inżynierskiej w dziedzinie bezpieczeństwa.

Cechowanie
Rozruszniki stycznikowe są oznaczane:

Oznaczenie: CE 1453

I M2 EExd [ia] I

Nr certyfikatu: KDB 06 ATEX095X

Jednostka wydająca certyfikat:

GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA

JEDNOSTKA CERTYFIKUJĄCA

ZESPÓŁ CERTYFIKACJI WYROBÓW

Kopalnia Doświadczalna „BARBARA” Mikołów

3. WARUNKI PRACY I PRZECHOWYWANIA

Rozruszniki stycznikowe przeznaczone są do zasilania i sterowania urządzeń zainstalowanych
w podziemnych zakładach górniczych, zgodnie z właściwościami określonymi cechą budowy
przeciwwybuchowej, przy spełnieniu poniższych warunków:

- napięcie zasilania

3x500V lub 3x1000V 50Hz

- wahania napięcia zasilania

0,85 do 1,1 U

n

- wysokość nad poziomem morza

do 1000 m

- temperatura otoczenia
a/ najwyższa

b/ najniższa

+ 40

°C

- 20

°C

- wilgotność względna powietrza przy +25

° C

95%

- położenie pracy

poziome

- dopuszczalne odchylenie od pionu

± 10°

- stopień zanieczyszczenia środowiska

3 wg PN-EN 60947-1 : 2005 (U)

DTR-AM-G/104/06 5

4. DANE ZNAMIONOWE
Napięcie znamionowe

3x500V lub 3x1000V, 50Hz

Maksymalny prąd ciągły

≤250A

Odpływ 1

250A

355kW (dla nap. 1000V)

Odpływ 2

nie obciążony

Odpływ 1

125A

160kW (dla nap. 1000V)

Odpływ 2

125A

160kW (dla nap. 1000V)

Odpływ 1

125A

90kW (dla nap. 500V)

Odpływ 2

125A

90kW (dla nap. 500V)

Zdolność wyłączania zwarciowa

20kA, cosφ=0,2

Minimalny przekrój żyły

(dla maksymalnego prądu obciążenia)

Odpływ 1

95mm

2

Odpływ 2

35mm

2

Uwaga:

dla prądów niższych stosować przekroje

wg PN-G-42060 : 1997

Sumaryczny prąd dopływu na zaciskach

R, S, T

≤400A ( obciążalność zacisków

przelotowych I=400A-I

obciążenia

)

Maksymalny przekrój żyły (dopływ)

120mm

2

Zakres nastaw zabezpieczeń przeciążeniowych:

Odpływ 1

20

÷250A

Odpływ 2

20

÷125A

Zakres nastaw zabezpieczeń zwarciowych:

Odpływ 1

60A

÷2500A

Odpływ 2

60A

÷1250A

230V 50Hz (obwody wewnętrzne)

30V 50Hz (obwody wewnętrzne)

24V DC (obwody wewnętrzne)

24V 133Hz (obwody wewnętrzne)

Napięcia pomocnicze:

24V, 42V, 50Hz [obwody wewnętrzne

oraz wyprowadzone na zewnątrz

(około 80VA) z kontrolą upływową]

Rezystancja nastawcza BZU torów głównych 50kΩ

Rezystancja blokowania układów kontroli

ciągłości uziemienia

100Ω

Rezystancja blokowania i wyłączania układów

sterowania

600Ω

Zastosowany przekaźnik kontroli kolejności faz

(opcja wyk. 02 i 03)

typu RETs-631

Wymiary z wpustami (szerokość x wysokość x

głębokość)

834x760x546mm

Masa

ok. 330 kg

Temperatura pracy

-20

÷40

o

C

Maksymalna wilgotność względna

do

95%

Pozycja pracy

pozioma

Oznaczenie

KDB 06 ATEX095X

I M2 EExd [ia] I

Stopień ochrony obudowy

IP54

DTR-AM-G/104/06 6

Rozruszniki stycznikowe powinny być przechowywane w pomieszczeniach zamkniętych,
przy czym w miejscach tych nie powinny występować nagłe zmiany temperatury mogące
spowodować kondensację pary wodnej.

Rodzaje wykonań:

Wykonanie

01 02 03

Rozrusznik w

wyposażeniu

standardowym (*)

Jak wykonanie 01

(dodatkowo dodany

czujnik kolejności

faz)

Jak wykonanie 01

(dodatkowo dodany

czujnik kolejności

faz oraz monitoring)

(*) – wyposażenie standardowe – zgodne z rozdziałem 1 (oprócz czujnika kolejności faz
i monitoringu) w zakresie armatury zgodnie z tablicą 2.

UWAGA
Rozruszniki RE mogą być produkowane na eksport na inne napięcia znamionowe przy
uwzględnieniu wymagań obowiązujących w kraju Odbiorcy.

5. PARAMETRY TECHNICZNE ZASTOSOWANYCH PODZESPOŁÓW

5.1 Dane techniczne urządzeń zasilających

5.1.1 Transformator sterowniczy stycznika 1-fazowy T4 typu TMM300/X

2x550(500)//42-230V

a) moc

180/650VA

b) uzwojenie pierwotne PRI

0-500-550V/0-500-550V

c) uzwojenie wtórne SEC

0-42, 0-230V

d) znamionowy prąd uzwojenia 0-42V

0,1A

e) znamionowy prąd uzwojenia 0-230V

0,8A lub 2,8A chwilowo

5.1.2 Transformator bezpieczeństwa 1-fazowy T5 typu TMM300/X

2x550(500)//24-30-42V

a) moc

180VA

b) uzwojenie pierwotne PRI

0-500-550V/0-500-550V

c) uzwojenie wtórne SEC

0-24-30-42V

d) znamionowy prąd uzwojenia 0-42V

2,9A

e) znamionowy prąd uzwojenia 0-30V

1,7A

f) znamionowy prąd uzwojenia 0-24V

5A

5.1.3 Zasilacz nieiskrobezpieczny G typu ZG-01E

Zasilacz jest zasilany z transformatora T5

DTR-AM-G/104/06 7

a/ zasilanie

30V, 50 Hz (zac. 1, 9)

b/ wyjście DC

24 V (zaciski 12, 5)

c/ wyjście AC

24V, 133Hz (zaciski 8, 15)

Szczegółowe dane odnośnie zasilacza ZG-01E zawarte są w jego dokumentacji techniczno
ruchowej.

10

1

9

12

5

7

14

15

8

P

Mikroprocesor

GNDH

+24V

Zwieracz

tyrystorowy

DC/AC

Przetwornica

AC/DC

24V DC

24V

133Hz

24V

133Hz

ZG-01E

42V/50Hz

30V/50Hz

Rys.1. Schemat blokowy zasilacza ZG-01E.

Uwaga:
W układzie rozrusznika RE 22 nie jest wykorzystywane wejście 10 oraz wyjścia 7, 14
zasilacza.

4

11

14

22

21

6

8

3

2

X12/5, X10/O4

3

2

X3/A3

X3/A1

Rys.2 Obwody zasilane z transformatorów T4 i T5 oraz obwody 24V, 133Hz zasilane z
zasilacza G.

DTR-AM-G/104/06 8

5.2 Dane techniczne urządzeń sterowniczych i zabezpieczeniowych

5.2.1 Przekaźnik sterowniczy P2S-1E

Przekaźnik P2S-1E składa się z dwóch autonomicznych płytek sterowania PS
funkcjonujących niezależnie od siebie i jest wykorzystywany w obwodach o poziomie
iskrobezpieczeństwa "ia".
Parametry pojedynczej płytki sterowania PS:
Zasilanie

24V 133Hz z zasilacza typu ZG-01E

Poziom obwodów pomiarowych
iskrobezpiecznych

ia

Rezystancja wyłączania

≤600Ω

Rezystancja blokowania

≤600Ω

Dopuszczalna pojemność zastępcza linii
pomiarowej

C

o

=0,5

μF

Dopuszczalna indukcyjność obwodu

L

o

=10mH

Napięcie łączeniowe styków wykonawczych

42V 50Hz

Parametry maksymalne związane z
iskrobezpieczeństwem obwody pomiarowe
(wtyki 11, 12 i 23, 24)

Uo=29V

Io=51mA

Po=371mW

Co=0,5

μF

Lo=10mH

Obwody wyjściowe (wtyki 6-8 i 18-20)

Um=50,4V

Dopuszczalny zakres temperatur otoczenia

od -20

o

C do +70

o

C

Szczegółowe dane techniczne przekaźnika P2S-1E zawiera dokumentacja techniczno
ruchowa nr DTR-AM-G/080/05.

Oznaczenie: CE 1453 I (M1)

[EExia] I

Nr certyfikatu: KDB 05ATEX081U IP30

Rys. 3 Aplikacja przekaźnika sterowniczego P2S-1E

P2S-1E

DTR-AM-G/104/06 9

5.2.2 Przekaźnik kontroli (ciągłości) uziemienia P2U-1E

Przekaźnik P2U-1E składa się z dwóch identycznych członów PU do kontroli rezystancji
uziemienia obwodów torów głównych.
Człony te funkcjonują w przekaźniku niezależnie od siebie.

Dane techniczne:
Zasilanie

24V 133Hz z zasilacza typu ZG-01E

Poziom obwodów pomiarowych iskrobezpiecznych

ib

Rezystancja wyłączania (wartość rezystancji obwodu

pomiarowego żyły ochronnej + żyły pomocniczej,

powyżej której następuje wyłączenie przekaźnika

wykonawczego)

≤100Ω

Dopuszczalna wartość napięcia indukowanego w

żyłach: ochronnej i pomocniczej przewodu

pomiarowego

U

ind

=0…7V (50Hz)

Dopuszczalna pojemność zastępcza linii pomiarowej

Co=0,5

μF

Dopuszczalna indukcyjność obwodu

Lo=20mH

Napięcie łączeniowe styków wykonawczych

42V (50Hz)

Obwody pomiarowe (wtyki 1, 2 i 13, 14)

Uo=29V

Io=36mA

Po=260mW

Obwody wyjściowe (wtyki 5-8 i 17-20)

50,4V

Dopuszczalny zakres temperatur otoczenia

od -20

o

C do +70

o

C

Szczegółowe dane techniczne przekaźnika P2U-1E zawiera dokumentacja techniczno
ruchowa nr DTR-AM-G/079/04.

Oznaczenie: CE 1453 I (M2)

[EExib] I

Nr certyfikatu: KDB 04ATEX318U IP30

DTR-AM-G/104/06 10

Rys.4. Aplikacja przekaźnika P2U-1E – obwód kontroli ciągłości uziemienia

5.2.3 Przekaźnik kontroli izolacji PKI-M

Przekaźnik typu PKI-M (z pamięcią wyłączenia) służy do kontroli rezystancji izolacji

obwodów. Posiada dwa niezależne od siebie człony, oznaczone:

a) PK – wykorzystywany w rozruszniku RE 22 jako centralno-blokujące

zabezpieczenie upływowe (C/BZU) obwodów 42V – z pamięcią wyłączenia

b) PI – stosowany jako blokujące zabezpieczenie upływowe (BZU) obwodów głównych

(500V lub 1000V 50Hz) – z pamięcią wyłączenia

Dane techniczne:
Zasilanie

24V 133Hz zasilacza typu ZG-01E

Poziom obwodów pomiarowych iskrobezpiecznych

ib

Obwody pomiarowe członu PK
(wtyki 13, 14, 15)

Uo=29V

Io=3,3mA

Po=24mW

Co=2

μF

Lo=1H

Obwody pomiarowe członu PI (wtyki 4-5)

Uo=29V

Io=1,4mA

Po=11mW

Co=2

μF

Lo=1H

Najwyższe napięcie łączeniowe styków

wykonawczych

42V, 50Hz

Obwody styków wykonawczych (wtyki 7-8

i 9-10, 18-19, 20-21)

50,4V

Dopuszczalny zakres temperatur otoczenia

od -20

o

C do +70

o

C

DTR-AM-G/104/06

11

Szczegółowe dane techniczne przekaźnika PKI-M zawiera dokumentacja techniczno ruchowa
nr DTR-AM-G/102/05

Oznaczenie: CE 1453 I (M2)

[EExib] I

Nr certyfikatu: KDB 05ATEX433U IP30

Podstawowe cechy przekaźnika PKI-M wykorzystywanego w rozruszniku

Człon

Pozycja

nastawnika

Rodzaj

zabezpieczenia

Pamięć

wyłączenia

Rezystancja

nastawcza

[k

Ω]

Sprzęgnięcie z

kontrolowanym

obwodem

Poziom

iskrobez
pieczeńs

twa

członu

pomiaro

wego

Oznaczenie

schematowe

PK 2

C/BZU

obwodów do

42V, 50Hz

TAK 7

bezpośrednio na

zaciski

13-14-15

za stycznikiem

wyłączającym

ib (w

stanie

beznapię

ciowym

kontrolo

wanego

obwodu)

F42

PI

(wyk.

011)

1

BZU dla sieci

500V, 1000V

TAK 50

zespół

prostowniczy

ZP-04

ib F41

Rys. 5 Wykorzystanie PKI-M jako BZU obwodów 3x500V, 1000V 50Hz .

DTR-AM-G/104/06

12

Rys 6. Wykorzystanie członu PK przekaźnika PKI-M jako zabezpieczenia
C/BZU obwodów 42V-24V, 50Hz.

Funkcję blokującego zabezpieczenia upływowego
pełni człon PI przekaźnika
PKI-M oznaczony F41. Zabezpieczenie to działa na zasadzie pomiaru rezystancji izolacji
doziemnej obwodów głównych 3x500V, 1000V, 50Hz wyłączonych spod napięcia, następnie
porównuje zmierzoną wartości z wartością rezystancji nastawczej i w przypadku gdy
aktualnie mierzona wartość jest mniejsza, odwzbudzony zostaje przekaźnik wykonawczy
F41 (7, 8) i poprzez stycznik pomocniczy K4 blokowana jest możliwość załączenia stycznika
głównego.
W obwodach pomocniczych 42V-24V, 50Hz funkcję centralno-blokującego
zabezpieczenia upływowego (C/BZU) pełni człon PK przekaźnika typu PKI-M oznaczony
F42. Działa on na zasadzie pomiaru rezystancji izolacji obwodów pomocniczych 42V, 24V,
50Hz będących pod napięciem lub bez napięcia. W przypadku gdy rezystancja izolacji jest
mniejsza od dopuszczalnej następuje odwzbudzenie przekaźnika F42 i poprzez jego styki
(18, 19) przerwanie obwodu zasilania cewki stycznika K9 a tym samym wyłączenie napięcia
pomocniczego 42V, 24V 50Hz. W rozruszniku istnieje możliwość sprawdzenia działania
przekaźników upływowych łącznikiem S1 poprzez przekręcenie łącznika kluczem trójkątnym
w lewo - „TEST”.
W każdym przypadku po zadziałaniu lub wykonaniu próby któregokolwiek zabezpieczenia
upływowego w celu ponownego uruchomienia rozrusznika stycznikowego należy zresetować
przekaźnik łącznikiem S1 – poprzez przekręcenie łącznika kluczem trójkątnym w prawo
- „RESET”.

DTR-AM-G/104/06

13

5.2.4 Przekaźnik mikroprocesorowy nadprądowy PMN-1E

W każdym torze prądowym zainstalowane są zabezpieczenia nadprądowe w skład

których wchodzą przetworniki prądowo-napięciowe typu IU-2 oraz przekaźniki nadmiarowo
prądowe mikroprocesorowe typu PMN-1E. Przetworniki prądowo-napięciowe o
znamionowym prądzie pierwotnym 400A i znamionowym napięciu wtórnym 2mV/A
dostarczają sygnały proporcjonalne do prądów pierwotnych, do przekaźnika PMN-1E.
Przekaźnik PMN-1E zasilany jest napięciem pomocniczym 24V 133Hz z zasilacza
górniczego ZG-01E. Posiada on następujące człony (rys. 6a):
- przeciążeniowy – przekaźnik wykonawczy K2 (zac. 8-5)
- asymetrowo-prądowy – przekaźnik wykonawczy K3 (zac. 8-6)
- zwarciowy – przekaźnik wykonawczy K4 (zac. 8-7)
- temperaturowy – przekaźnik wykonawczy K1 (zac. 8-4)
Pobudzenie któregokolwiek członu powoduje wyłączenie przekaźnika wykonawczego K5
(otwarcie styku wyprowadzonego na zaciski (9-10).

Rys. 6a Płyta czołowa i styki wykonawcze przekaźnika PMN-1E
Człon temperaturowy – współpracujący z pozystorowymi i/lub bimetalowymi czujnikami,
mierzącymi np. temperaturę uzwojeń silnika.
Człon przeciążeniowy – zabezpiecza odbiorniki przed skutkami przeciążeń, ma
charakterystykę czasowo-prądową zbliżoną do charakterystyk klasycznych przekaźników
termobimetalowych i jak one po zadziałaniu przez pewien czas blokuje się w stanie
wyłączonym.
W celu nastawienia członu przeciążeniowego należy znać prąd obciążenia (np. obliczony lub
zmierzony prąd zastępczy) lub też w przypadku silników – jako wartość nastawczą członu
przeciążeniowego I

no

przyjmuje się prąd znamionowy silnika I

NM

(I

no

= I

NM

). Na pokrywie

czołowej przekaźnika dokonuje się następujących nastaw (rys. 6a):
- nastawa „n” – dolny przełącznik określa prąd I

n

zakresu działania przekaźnika

- nastawa „k” – przełączniki pierwszy i drugi od góry – określają wartość prądu członu
przeciążeniowego I

no

zgodnie z zależnością I

no

=k

⋅I

n

.

Pierwszy przełącznik od góry określa setne części, drugi dziesiętne części współczynnika „k”.
Kasowanie zadziałania członu przeciążeniowego dokonuje się przez przekręcenie
zewnętrznego pokrętła S1 w prawo – „RESET” i przytrzymanie go około 7s. Następuje wtedy
połączenie zacisku (14) przekaźnika PMN-1E z potencjałem (-24V) a tym samym jego
zresetowanie.

DTR-AM-G/104/06

14

Tablica 1
Nastawa
„n"

I

n

[A]

I

no

=k

⋅I

n

. [A]

Skok nastaw[A]

8 50 (0,40

÷0,99)⋅50=20,00÷49,50

0,5

1 100 (0,20

÷0,99)⋅100=20,00÷99,00

1

2 200 (0,20

÷0,99)⋅200=40,00÷198,00

2

4 400 (0,20

÷0,99)⋅400=80,00÷396,00

4

Człon zwarciowy – zabezpiecza kable / przewody przed skutkami zwarć jakie mogą wystąpić
w instalacjach odpływowych. Dokonuje się nastaw prądu działania I

w

członu zwarciowego

oraz czasu jego działania. W celu realizacji nastaw niezbędna jest znajomość prądu
rozruchowego I

R

silnika oraz obliczeniowego prądu zwarcia 2 fazowego I

min

(wg PN-G-42042 : 1998).

Nastawa członu zwarciowego:

Przy doborze nastawy członu zwarciowego musi być spełniona zależność:

1,2

⋅I

R

<I

w

<

cz

k

I

min

gdzie:

I

R

– wartość prądu rozruchowego silnika

k

R

– krotność prądu rozruchowego

k

cz

– współczynnik czułości wg PN-G-42042 : 1998

k

cz

=1,5 – w pomieszczeniach „b" i „c”

k

cz

=1,3 – w pomieszczeniach „a" niebezpieczeństwa wybuchu metanu

Wartość I

W

oblicza się wg nastawy „w” – pokrętło trzecie od góry – wg wzoru:

I

W

=(3+w)

⋅I

no

Dopuszczalne nastawy „w”: 0, 1,……7.
W celu obliczenia bezpośrednio nastawy „w” można posługiwać się wzorem:

1,2•k

R

-3<w<

NM

cz

I

k

I

•

min

-3

Nastawę czasu opóźnienia działania zabezpieczenia zwarciowego dokonuje się
przełącznikiem drugim od dołu na płycie czołowej przekaźnika.
Przełącznik ten ma dziesięć pozycji oznaczonych 0

÷9 przy czym nastawy określone są

następująco:

Nastawa

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Czas
opóźnienia
działania[ms]

30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

Jeżeli w instalacji zasilającej nastąpi zwarcie to przekaźnik wykonawczy K5 zostanie
odwzbudzony a przekaźnik K4 pobudzony (rys.6a) – co w układzie rozrusznika skutkuje
zapaleniem się czerwonej diody w module wyświetlającym (zamknięte styki 7-8
zabezpieczenia
PMN-1E).

DTR-AM-G/104/06

15

Przeprowadzenie testu sprawności działania członu zwarciowego i przeciążeniowego w
układzie rozrusznika wymaga przekręcenia zewnętrznego pokrętła S1 w lewo – „TEST” i
przytrzymanie w tej pozycji przez czas około 5s. Następuje wtedy poprzez styki S1(1, 2) oraz
S1 (5, 8) połączenie zacisku (15) przekaźników F1, F2 (PMN-1E) z potencjałem (-24V) a tym
samym przeprowadzenie ich testów.
Odblokowanie członu zwarciowego w układzie rozrusznika wymaga przekręcenia
zewnętrznego pokrętła S1 w prawo – „RESET” i przytrzymanie w tej pozycji przez czas
około 5s. Następuje wtedy połączenie zacisku (14) przekaźnika PMN-1E z potencjałem
(-24V) a tym samym jego zresetowanie.

Człon asymetrowy – działa przy występowaniu dużych asymetrii prądowych, w
szczególności przy przerwie w jednej fazie w instalacji odbiorczej. Zakres działania członu
asymetrowego jest nastawiony fabrycznie.
Kasowanie zadziałania członu asymetrowego dokonuje się przez przekręcenie zewnętrznego
pokrętła S1w prawo - ” RESET” i przytrzymanie przez czas około 5 s.
Następuje wtedy połączenie zacisku (14) przekaźnika PMN-1E z potencjałem (-24V) a tym
samym jego zresetowanie.

Uwaga: Suma nastaw członów przeciążeniowych w [A] dwóch zabezpieczeń nadprądowych
PMN-1E nie powinna być większa od prądu znamionowego rozrusznika tj
250A.Wynika to ze znamionowego prądu obciążenia rozrusznika dla poszczególnych
odpływów (patrz dane znamionowe).

Przykład doboru nastaw:

Silnik o prądzie znamionowym I

NM

=125A i prądzie rozruchowym I

RN

=750A (k

R

=6) pracuje

w sieci o napięciu znamionowym 500V, w której obliczony prąd zwarcia 2 fazowego wynosi
I

min

=3000A. Pomieszczenia ze stopniem „b" niebezpieczeństwa wybuchu metanu (k

cz

=1,5).

Czas zwarcia nie powinien przekraczać 100ms, zakłada się że, czas wyłączania stycznika
wynosi 40ms.
1. Prąd znamionowy silnika I

NM

=125A mieści się w przedziałach I

no

równych 40,00

÷198,00A

(I

n

=200A) lub 80,00

÷396,00A (I

n

=400A). Ze względu na mniejsze uchyby należy wybrać

przedział o mniejszym skoku nastaw (Tablica 1) tj. 40,00

÷198,00A. Odpowiada to prądowi

I

n

=200A czyli n=2.

2. Wartość nastawy „k”:

62

,

0

200

125 =

=

=

n

NM

I

I

k

Nastawa „setnych” 2, „dziesiętnych” 6,

3. Nastawa „w”:

3

125

5

,

1

3000

3

6

2

,

1

−

<

<

−

⋅

•

w

4,2<w<13 Przyjęto w=5
4. Nastawa czasu członu zwarciowego:

Czas opóźnienia działania członu zwarciowego:
Nastawa t=3 oznacza, że czas opóźnienia jest równy t

z

=60ms.

DTR-AM-G/104/06

16

Szczegółowe dane techniczne przekaźnika PMN-1E zawiera dokumentacja techniczno
ruchowa nr DTR-AM-G/084/05

Oznaczenie:

CE 1453 I (M2)

[EExib] I

Nr certyfikatu: KDB 05ATEX244U IP30


5.2.5 Separator SP6M-12

Separator przekaźnikowy posiada 6 przekaźników, których cewki zasilane są napięciem
nieiskrobezpiecznym a przełączne styki mogą pracować w odseparowanych obwodach
iskrobezpiecznych. W rozruszniku stycznikowym w obwodach zasilania cewek separatora są
styki pomocnicze stycznika głównego K (S1/33, S1/34) przekaźników pomocniczych
K4 (5, 6), K6 (21, 24), K7 (21, 24), K8 (21, 24), K110 (21, 24) oraz K120 (31, 34).
Umożliwia to wyprowadzenie iskrobezpiecznych styków np. dla obwodów pomocniczych
zewnętrznych pracujących w układach sterowania.

Parametry techniczne:
- znamionowe napięcie

zasilania

24V

DC

- napięcie znamionowe (listwy zaciskowej)
a)

obwody

iskrobezpieczne

Ui

≤45V

b)

obwody

nieiskrobezpieczne

Um

≤143V

- prąd znamionowy (listwy zaciskowej)
a)

obwody

iskrobezpieczne

Ii

≤2A

b)

obwody

nieiskrobezpieczne

I

≤5A

Szczegółowe dane techniczne separatora SP6M zawiera dokumentacja techniczno ruchowa nr
DTR-AM-G/085/05

Oznaczenie:

CE 1453 I (M2)

[EExia] I

Nr certyfikatu: KDB 05ATEX159U IP30

5.2.6 Zabezpieczenie od asymetrii napięcia i niewłaściwej kolejności faz (F3)
– wyposażenie opcjonalne dla wyk. 02 i 03.

Zadaniem zabezpieczenia od asymetrii i niewłaściwej kolejności faz typu RETs-631 jest
blokowanie załączenia lub wyłączenie stycznika głównego przy:

- asymetrii napięcia zasilania powyżej nastawionej wartości (5÷25%)
- zaniku napięcia jednej z faz (w praktyce – przepaleniu jednego z głównych bezpieczników
F01, F02, F03)
- nieprawidłowej kolejności faz
- symetrycznym obniżeniu napięcia poniżej 70%.

Zasada działania zabezpieczenia RETs-631 (F3).

Ważną funkcją przekaźnika F3 w układzie rozrusznika RE jest kontrola prawidłowej
kolejności faz napięcia. Jeżeli kolejność faz napięcia zasilającego jest prawidłowa, to po
przełączeniu dźwigni odłącznika Q1 w pozycję „I” (prawo), przekaźnik F3 pobudza się, dioda

DTR-AM-G/104/06

17

F3 (H1) gaśnie i zamyka się styk F3 (10-11) w obwodzie cewek K4 i K8. Zmiana kolejności
faz spowoduje odwzbudzenie przekaźnika F3 i w konsekwencji wyłączenie lub zablokowanie
możliwości załączenia stycznika głównego K. Takie wykorzystanie przekaźnika F3 powinno
mieć miejsce w przypadku odbiorników np. pomp dla których istotną sprawą jest
zapewnienie właściwego kierunku obrotów silnika. Jeżeli potrzebna jest zmiana kierunku
obrotów silnika, to należy wykonać połączenie mostkowe X2 ( 6-7) i wówczas przekaźnik F3
służy wyłącznie do sygnalizacji niewłaściwej kolejności faz. Zaleca się tak wykonać
połączenie żył przewodu zasilającego aby w poz. „I” odłącznika Q1 dioda F3 (H1) nie
świeciła się a w pozycji „II” – świeciła się sygnalizując, odwrotną kolejność faz.
W przypadku wykonania połączenia mostkowego X2 (6-7), w obwodach sterowania
iskrobezpiecznego członu K11 należy wykorzystywać styki pomocnicze odłącznika Q1
wyprowadzone na X20 (7, 8) – styk „I” lub X20 (9, 10) styk „II”.

Dane techniczne zabezpieczenia RETs-631:
- kontrolowane napięcie sieci trójfazowej Un = 500V, 690V (dla każdej sieci inny
przekaźnik) dla sieci 1000V przekaźnik jest podłączony do sieci poprzez transformator T3
- częstotliwość 50Hz
- najniższe napięcie pracy 0,7Un
- maksymalne napięcie pracy 1,1 Un
- zakres nastawy asymetrii 5-25%
- zakres opóźnienia czasu zadziałania przy asymetrii 0,5-5s
- temp. pracy (-5 do +55)

°C

Nastawy na przekaźniku w rozruszniku dostarczanym użytkownikowi:
- zakres asymetrii - nastawa 10%
- zakres opóźnienia czasu zadziałania przy asymetrii - nastawa 2s.

5.2.7 Sterownik SRO-1

Sterownik SRO-1 pracuje w obwodach sterowania rozrusznika stycznikowego. Posiada trzy
separowane galwanicznie wejścia napięciowe. W zależności od nich zmieniają się stany
trzech przekaźników wykonawczych. Użytkownik ma możliwość zmiany parametrów
czasowych, za pośrednictwem dwóch zadajników umieszczonych na czole obudowy.
Urządzenie posiada 4 diody świecące do sygnalizacji stanu przekaźników wykonawczych
i obecności napięcia zasilania patrz rys. 7.

DTR-AM-G/104/06

18

Rys. 7 Sterownik SRO-1

Dane techniczne sterownika SRO-1

- napięcie zasilania [A1-A2]:

24V, 50Hz

- napięcia wejść sterowniczych
[K-A2, L-A2, M-A2]:

24V, 50Hz

- liczba i rodzaj styków przekaźników
wykonawczych:
[10-11-12, 20-21-22, 30-31-32]

3 przełączne

- maksymalne napięcie łączeniowe styków
przekaźników wykonawczych

42 V, 50 Hz

- dopuszczalne średnice przewodów
łączeniowych

0,2

÷ 2,5 mm

²

- dopuszczalny zakres temperatur otoczenia

od -20

o

C do +70

o

C

- wilgotność względna powietrza przy +25

o

C

do 95%

- masa

0,2 kg

- wymiary

45 x 94 x 114 mm

Na rysunku 8 przedstawiono przykładową aplikację, która ma zastosowanie w rozruszniku
stycznikowym, typu RE.

Urządzenie to realizuje wszystkie potrzebne funkcje czasowe. Dla ułatwienia analizy,

na przebiegach czasowych pominięto czasy własne przekaźników K4, K5, K6, K7 i stycznika
głównego K

.

DTR-AM-G/104/06

19

Opóźnienie włączenia stycznika głównego od momentu załączenia stycznika pomocniczego
K4 ustawia się zadajnikiem oznaczonym tz1. Może wynosić od 3 do 10 sekund, zgodnie z
poniższą zależnością:

wartość wybrana

zadajnikiem t

z1

opóźnienie t

z1

[s]

1,2,3 3

4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
0 10

Drugi zadajnik służy do regulacji czasu tz2 , po którym od momentu włączenia stycznika
głównego powinno nastąpić potwierdzenie załączenia. Czas ten może być regulowany w
zakresie od 1 do 4 sekund, co 1 s. Czas sygnalizacji ostrzegawczej (działania przekaźnika
K33) wynosi tz1+4 s, czyli ostrzeżenie o uruchomieniu maszyny następuje w czasie tz1 przed
załączeniem stycznika K oraz trwa 4 s po jego załączeniu.

wartość wybrana

zadajnikiem t

z2

opóźnienie t

z2

[s]

1 1
2 2
3 3

4,5,6,7,8,9,0 4

Uwaga:

1. Jeżeli w trakcie odliczania czasu t

z1

nastąpi wyłączenie stycznika K4, to jego odliczanie

zostaje przerwane. Powtórne włączenie K4 powoduje odliczanie tego czasu od początku.
2. Jeżeli w czasie odliczania czasu t

z2

nastąpi wyłączenie przekaźnika K4, to przekaźnik

wykonawczy K32 zwalnia i powtórne pobudzenie przekaźników K31 i K32 nastąpi po
odpowiednio po czasach t

p1

i

t

p2.

W ten sposób ograniczona zostaje częstość łączeń stycznika głównego K.

DTR-AM-G/104/06

20

Rys. 8 Aplikacja przekaźnika z przebiegami czasowymi


Szczegółowe dane techniczne sterownika SRO-1 zawiera dokumentacja techniczno ruchowa
nr DTR-AM-G/099/05.

5.2.8. Moduł pomiarowy SM-IM8 (opcja)
Rozrusznik stycznikowy RE może być opcjonalnie wyposażony w podzespoły, które służą do
wizualizacji jego pracy:

- moduł pomiarowy typ SM-IM8 (produkcji „SOMAR”-Katowice) montowany w

komorze głównej,

- separator magistrali z wyjściem iskrobezpiecznym typ SP3 (produkcji „SOMAR”-

Katowice) montowany do tulei wpustu W38m (we wpuście EZWK-21 w komorze
dopływowej),

DTR-AM-G/104/06

21

Separator magistrali typu SP3 (opcja)
Producent „SOMAR”-Katowice
Napięcie zasilania nieiskrobezpieczne

5V DC (-15%÷+20%)

Napięcie zasilania iskrobezpieczne

9÷13,65V DC

Stopień ochrony

IP 54

Separator SP3 jest przeznaczony do transmisji informacji pomiędzy liniami
iskrobezpiecznymi i nieiskrobezpiecznymi z zachowaniem oddzielenia galwanicznego.
Oddzielenie galwaniczne zrealizowane przy pomocy trasoptorów typu CNY65EXI. Separator
montowany jest w tulei wpustu pomocniczego W38m lub W38d.

Oznaczenie:

CE 1453 I M2 EExmb

[ib] dI

Nr certyfikatu: KDB 06ATEX014X IP 54

Moduł pomiarowy umożliwia śledzenie dziewięciu sygnałów dwustanowych i dwóch
analogowych.

W układzie rozrusznika RE wykorzystano do transmisji sygnały przedstawione w poniższej
tabelce:

Nr

zacisku

modułu

Opis sygnału Nazwa

sygnału

Nr diody świecącej

w sygnalizatorze

PSD/02 w

rozruszniku

5 Niewłaściwa kolejność faz F3

F3

H1

6

Sygnalizacja ostrzegawcza K7

K7

H5

9 Przekaźnik sterowniczy K110

K110

H6

10 Przekaźnik sterowniczy K120

K120

H7

11 Załączony stycznik główny K

K

H8

12

Zwarcie, asymetria,
przeciążenie silnika toru 1
(F1)

F1

H9, H10, H11

13 Doziemienie

obwodów

głównych F41

F41 H14

14

Zwarcie, asymetria,
przeciążenie silnika toru 2
(F2)

F2

H15, H16, H17

15 Doziemienie

obwodów

pomocniczych F42

F42 H20

Szczegóły techniczne oraz podstawowe informacje niezbędne do opracowania programu
obsługi modułu są zawarte w DTR urządzenia.

DTR-AM-G/104/06

22

5.2.9. Sposób montażu separatora magistrali SP3.
Separator SP3 (1) jest połączony z komorą ognioszczelną rozrusznika stycznikowego (6) za
pomocą ognioszczelnego wpustu (3) z gwintem M38x1,5 wkręcanego do korpusu wpustu (5)
rozrusznika. Przed montażem na część wchodzącą do obudowy z separatora nakładamy
pierścień uszczelniający (4). Następnie całość wkręcamy do korpusu wpustu (5)
ognioszczelnego rozrusznika stycznikowego pamiętając o takim wkręceniu aby wpust
separatora był wkręcony do maksymalnego oporu. Tak wkręcony separator zabezpieczamy
przed odkręceniem przykręcając blokadę za pomocą śruby z łbem walcowym z gniazdem
prostokątnym (2).

Wkręcony separator łączy się z obwodem nieiskrobezpiecznym listwy (X8) za pomocy wiązki
sześciu kolorowych przewodów zgodnie z poniższym rysunkiem.

Na listwę X8 (zaciski 1, 2, 3, 3, 4, 5, 6) w komorze dopływowej mogą być łączone
obwody nieiskrobezpieczne o napięciu do Um=90V i Po= 6VA.

UWAGA:
w/w montaż realizowany jest przez producenta rozrusznika – APATOR MINING Sp. z.o.o.

DTR-AM-G/104/06

23

5.3 Podzespoły torów głównych

5.3.1 Przełącznik odłącznikowy PK-400/G

Przełącznik odłącznikowy Q1 przeznaczony jest do tworzenia bezpiecznej przerwy
izolacyjnej w obwodzie głównym zasilania rozrusznika stycznikowego, oraz do zmiany
kierunku obrotów zasilanych silników, jego styk pomocniczy Q 1.1 (1, 2) umieszczony jest w
obwodzie zasilania przekaźników pomocniczych K4 i K8. Styki pomocnicze Q1.3

L

(3, 4) oraz

Q1.2p (3, 4) wyprowadzono na listwę X20 w komorze odpływowej.
Na wspólnym wałku napędowym umieszczone są odłącznik główny (Q1) i pomocniczy (Q2)
Wziernik w komorze odłącznika umożliwia obserwacje położenia styków przełącznika
odłącznikowego. Położenie jego styków jednoznacznie opisane jest także na tabliczkach
umieszczonych nad przełącznikiem odłącznikowym rys. 10.
Pozycja:
„B”

- w której przełącznik odłącznikowy jest wyłączony tzn. jego styki są rozwarte (brak

napięcia na odpływach) - wyłączone Q1 i Q2.
„I” - to załączenie prawego kierunku obrotów włączony Q1 i Q2.
„K”

- to położenie kontrolne do testu wyłączony Q1, załączony Q2.

„II”

- to załączenie lewego kierunku obrotów załączony Q1 i

Q2.

Każda pozycja jest pozycją jednoznaczną zarówno pod względem wizualnym jak też
mechanicznym, gdyż konstrukcja mechanizmu zapewnia jednoznaczne
i pewne położenie styków przełącznika odłącznikowego w żądanej pozycji. Zespół
wskaźników umieszczony we wzierniku na płycie czołowej rozrusznika sygnalizuje obecność
napięcia :
- „H0” – na zaciskach przyłączowych dopływ-przelot
- „H1” - za odłącznikiem głównym (Q1)
- „H2” – za rozłącznikiem pomocniczym (Q2)

Przełącznik odłącznikowy spełnia wymagania konstrukcyjne dotyczące łączników
izolacyjnych podane w normach PN-EN 60947-1 :2002/A2:2004, oraz PN-EN 60947-3
:2002.

5.3.2. Bezpieczniki torów głównych

Bezpieczniki topikowe torów głównych F01, F02, F03 zabezpieczają rozrusznik stycznikowy
i sieci odpływowe przed skutkami zwarć, wkładki topikowe które mogą być stosowane to
315A o charakterystyce aM.

DTR-AM-G/104/06

24

5.3.3 Stycznik główny

W torach głównych rozrusznika stycznikowego zastosowano stycznik typu HR-VS3 (prod.
Ostroj-Hansen+Reiders). Oznaczenie schematowe K.

Parametry techniczne:

Stycznik HR-VS3
Prąd znamionowy Ie

315A

Moc łączeniowa dla silników trójfazowych
w kategorii AC-3, 1000V

355kW

Napięcie znamionowe izolacji

1200V

Znamionowa zdolność łączeniowa 1200cykli/h
Masa

9kg

5.3.4 Zaciski torów odpływowych

W komorze odpływowej znajdują się izolatory z zaciskami U1, V1, W1 oraz U2, V2, W2 do
podłączenia przewodów odpływowych, należy stosować kabel, przewód zasilający
dopuszczonego typu o przekroju żyły roboczej dla maksymalnego obciążenia nie mniejszej
niż :
- odpływ 1 95mm

2

- odpływ 2

35mm

2

5.3.5 Listwa zaciskowa torów pomocniczych i iskrobezpiecznych LZ-B10

Oznaczenie schematowe listew:
X20 - listwa zaciskowa obwodów iskrobezpiecznych (niebieska)
X21, X22 - listwy zaciskowe obwodów ciągłości uziemienia oraz obwodów
temperaturowych silnika
X23 – listwa zaciskowa obwodów napięć pomocniczych 24V-42V oraz sygnalizacji
ostrzegawczej

Stopień ochrony

IP 00

Napięcie izolacji

500 V

Prąd ciągły

57 A

Ilość zacisków

6

Przekrój podłączanych żył

0,75 -6 mm

2

Średnica zewnętrzna wprowadzanych przewodów

15-27 mm

Temperatura otoczenia

-25

O

C + 125

O

C

Wilgotność względna

do 93% t

o

=20

O

C

Materiał

tworzywo termoutwardzalne

Masa

120 g

DTR-AM-G/104/06

25

5.3.6 Listwa zaciskowa torów pomocniczych oraz monitoringu LZ-B4/6
(w komorze dopływowej)

Oznaczenie schematowe listew:
X2 - listwa pomocnicza
X8 – listwa minitoringu

Stopień ochrony

IP 00

Napięcie izolacji

500 V

Prąd ciągły

32 A

Ilość zacisków

6

Przekrój podłączanych żył

0,75 -4 mm

2

Temperatura otoczenia

-25

O

C + 125

O

C

Wilgotność względna

do 93% t

o

=20

O

C

Materiał

tworzywo termoutwardzalne

Masa

42 g

6. OBUDOWA I BLOKADY

6.1 Obudowa

Obudowę tworzy zespół komór zamykanych pokrywami. Komora główna aparatowa jest
zamykana okrągłą pokrywą umocowaną w zamku ryglowym. Pokrywa komory głównej jest
powiązana z korpusem obudowy zawiasami oraz blokowana mechanicznie z napędem
odłącznika przełącznikowego i rozłącznika pomocniczego. Komora odłącznika zamykana jest
pokrywą prostokątną w której jest umieszczony wziernik do obserwacji zestyków odłącznika
przełącznikowego. Pokrywa komory odłącznika mocowana jest w prowadnicach obudowy i
blokowana z napędem odłącznika przełącznikowego i rozłącznika pomocniczego.
Prostopadłościenne komory: dopływ-przelot i przyłączowa, są zamykane pokrywami
prostokątnymi i mają w ściankach bocznych wspawane kołnierze mocujące wpusty kablowe.
Rozmieszczenie poszczególnych komór obudowy KO10-4 pokazano na rys. 9

1. komora główna+komora przełącznika odłącznikowego
2. komora dopływ przelot
3. komora przyłączowa (kabli odpływowych, obwodów pomocniczych i sterowniczych)
4. wziernik do obserwacji styków przełącznika odłącznikowego
5. sworzeń wraz z tarczką blokady pokrywy komory głównej
6. napęd łącznika kontrolnego S1
7. zewnętrzny zacisk uziemiający
8. przycisk wyłączający w wałku napędu
9. manipulator przełącznika odłącznikowego

Oznaczenie:

CE 1453 I M2 EExd I

Nr certyfikatu: KDB 05ATEX420U

DTR-AM-G/104/06

26

Rys. 9 Rozrusznik stycznikowy RE 22

6.2 Czynności przy otwieraniu i zamykaniu pokryw

6.2.1 Otwieranie i zamykanie pokrywy komory głównej
Poniższe czynności wykonywać zgodnie z rys. 10 i 11
1. Manipulator (2) zespołu napędowego odłącznika przełącznikowego i rozłącznika

pomocniczego ustawić w położenie „B” (odłącznik przełącznikowy i rozłącznik
pomocniczy otwarty).

2. Kluczem przystosowanym dla śrub M12 z łbem sześciokątnym obrócić zespół wałka

blokady (1) o kąt 90

0

w prawo ( w położenie „I” blokady zespołu odłącznika

przełącznikowego i rozłącznika pomocniczego- załączone)

3. Kluczem kształtowym obrócić pokrywę komory głównej (4) w zamku o kąt 30

0

w lewo i

wysunąć ją z zamka.

Przy zamykaniu pokrywy wykonać czynności w odwrotnej kolejności

6.2.2. Otwieranie i zamykanie pokrywy komory odłączników

1. Manipulator (2) zespołu napędowego odłącznika przełącznikowego i rozłącznika

pomocniczego ustawić w położenie „B” (odłącznik przełącznikowy i rozłącznik
pomocniczy otwarty).

2. Kluczem przystosowanym do śrub M12 z łbem trójkątnym wkręcić śrubę blokującą (8)

pokrywę komory odłączników do wyczuwalnego oporu .

3. Kluczem kształtowym przesunąć pokrywę komory odłączników (9) w prawe skrajne

położenie.

Przy zamykaniu pokrywy wykonać czynności w odwrotnej kolejności

DTR-AM-G/104/06

27

6.3. Czynności przy zamykaniu napędu odłącznika przełącznikowego i rozłącznika
pomocniczego w położeniu „B” na kłódkę

1. Ustawić zespół napędu odłącznika przełącznikowego i rozłącznika pomocniczego w

położeniu „B”

2. Wcisnąć sworzeń blokujący do oporu i przytrzymać za wystające końce kołka
3. Przełożyć kabłąk kłódki przez otwór podłużny w tulejce
4. Zatrzasnąć kłódkę
Czynności odblokowania napędu odłącznika przełącznikowego i rozłącznika pomocniczego
wykonać w odwrotnej kolejności.
6.4. Zasada działania blokady odłącznika przełącznikowego i rozłącznika pomocniczego.
System blokad odłącznika przełącznikowego (Q1) i rozłącznika pomocniczego (Q2)
przedstawiono na rys.10 rys.11
Konstrukcja blokady uniemożliwia załączenie odłącznika przełącznikowego i rozłącznika
pomocniczego w czasie gdy otwarta jest pokrywa komory głównej lub komory odłącznika.
Obrót tarczki blokującej (7) lub wykręcenie śruby blokującej (8) możliwe jest tylko w
położeniu „B” napędu odłącznika i rozłącznika pomocniczego.

6.4.1. Blokada pokrywy komory głównej.

.

Prawe położenie tarczki blokującej uniemożliwia manipulowanie napędem odłącznika
przełącznikowego rozłącznika pomocniczego. Otwarcie pokrywy głównej powoduje obrót
sworznia zawiasów i uniemożliwia przestawienie tarczki blokującej w lewe położenie
(tarczka (7) jest blokowana przez tuleję (6)).

6.4.2. Blokada pokrywy komory odłączników.

.

Śruba blokady (8) w położeniu wkręconym do oporu powoduje blokadę napędu odłącznika
przełącznikowego i rozłącznika pomocniczego, a w położeniu wykręconym do oporu blokuje
pokrywę (9).

Rys. 10 Zasada działania blokad przy odblokowanych pokrywach komory głównej
i przełącznika odłącznikowego

DTR-AM-G/104/06

28

Rys. 11 Zasada działania blokad przy zablokowanych pokrywach komory głównej
i przełącznika odłącznikowego

Objaśnienia do rys. 10 i 11

1- zespół wałka blokady
2- manipulator zespołu napędowego (Q1) i (Q2)

3- wałek napędowy
4- pokrywa komory głównej
5- zawias
6- tuleja
7- tarcza blokująca
8- zespół śruby blokującej
9- pokrywa komory odłączników

Tabliczka zespołu blokady Q1 i Q2

I

położenie odblokowania pokrywy komory głównej

0

położenie zablokowania pokrywy komory głównej

Tabliczka zespołu napędu Q1 i Q2

B

- blokada (wyłączone Q1 i Q2)

I

załączenie prawego kierunku obrotów (prawy kierunek obrotów Q1 i załączony Q2)

K

położenie kontrolne do testu (wyłączony Q1 i załączony Q2)

II

załączenie lewego kierunku obrotów (lewy kierunek obrotów Q1 i załączony Q2)

DTR-AM-G/104/06

29

6.5 Odblokowywanie przekaźników ziemnozwarciowych

Po zadziałaniu przekaźników ziemnozwarciowych po wystąpieniu doziemienia, ich
odblokowanie „RESET” jest możliwe tylko przy użyciu specjalnego klucza. Dokładny opis
patrz. rozdział 8.

6.6 Armatura podstawowa

Rozmieszczenie otworów dla wpustów pokazano na rys. 12. Otwór I przeznaczony jest dla
wpustu przewodu (kabla) zasilającego obwodu głównego, otwór II przeznaczony jest dla
przewodu będącego odgałęzieniem przewodu zasilającego, otwór III i IV przeznaczony jest
dla jednego lub dwóch przewodów odpływowych obwodów głównych. W otwory V-VI
można zabudować wpusty typu W38m lub W38d służące do wprowadzenia przewodów
pomocniczych i sterowania.

Tablica 2

Otwór wpustu

l.p
.

Nazwa części

Średnica
przewodów

I II III

IV V VI

1. EWK-III

φ

53-68

1 x

2. EWK-II

φ

30-53

x x

3. EZWK-21

φ

14-21

φ

30-53

x x

4. EWKs-2

φ

30-53

x 1

5. EWKs-3

φ

53-63

1 x

6. W38d

φ

14-21

1 1

7. W38m

φ

7-14

Liczba sztuk

x x

8. EZTZ

x 1

9. EZPZ

x x

10

Tarcza wpustowa
TW38 (TW48)

φ

7-21

(

φ

21-30)

x x

11

Tarcza wpustowa
PW38 (PW48)

φ

7-21

(

φ

21-30)

x x

1

– wyposażenie podstawowe

x -

możliwość zastosowania opcjonalnego.

Cecha budowy przeciwwybuchowej

Wpusty:

EWK-II, EWK-III, EZWK-21, EZTZ

Oznaczenie:

I M2 EExd I

Nr certyfikatu: KDB 05ATEX042U

DTR-AM-G/104/06

30

EWKs-2, EWKs-3, EZPZ

Oznaczenie:

CE 1453 I M2 EExd I

Nr certyfikatu: KDB 05ATEX041U

W 38d, W38m, PW 38

Oznaczenie:

I M2 EExd I , 2GD EEx dIIC

Nr certyfikatu: KDB 04ATEX206U

Tarcze wpustowe:

Oznaczenie:

I M2 EExd I

Nr certyfikatu: KDB 04ATEX204U

Rys. 12. Rozmieszczenie wpustów

Uwaga:

APATOR MINING dostarcza rozrusznik stycznikowy z wyposażeniem
podstawowym zgodnym z tablicą 2.

7. ELEMENTY WYPOSAŻENIA KOMÓR ROZRUSZNIKA
STYCZNIKOWEGO

7.1 Komora dopływ-przelot

W komorze dopływ przelot znajdują się zaciski przyłączowe oznaczone R, S, T, przeznaczone
do podłączenia zasilania rozrusznika stycznikowego z możliwością podłączenia przewodu
obwodu przelotowego do zasilania innych urządzeń o prądzie obciążenia 150A (łączne
obciążenie zacisków odpływ-przelot: 250A+150A=400A).
Ponadto w komorze (opcjonalnie) znajduje się listwa zaciskowa torów pomocniczych
monitoringu X8.

DTR-AM-G/104/06

31

7.2 Komora przełącznika odłącznikowego

W komorze odłączników znajduje się:
- zespół odłącznika- przełącznikowego typu PK-400/G , w którym na wspólnym wałku

napędowym umieszczone są odłącznik przełącznikowy (Q1) i rozłącznik pomocniczy (Q2)

- zespół wskaźników umieszczony we wzierniku na płycie czołowej rozrusznika sygnalizuje
obecność napięcia :

- H0, na zaciskach przyłączowych dopływ- przelot

- H1, za odłącznikiem przełącznikowym (Q1)

- H2, za rozłącznikiem pomocniczym (Q2)

- H3, na torach odpływowych ( za stycznikiem )
- bezpieczniki ( F01, F02, F02 ), osadzone w stykach nożowych za zespołem
przełącznika odłącznikowego i rozłącznika pomocniczego

7.2.1 Przełącznik odłącznikowy PK-400/G

Patrz rozdział 5.3.1.

7.2.2 Sygnalizator diodowy PSD/02

Sygnalizator diodowy umieszczono w komorze ognioszczelnej od strony wewnętrznej za
wziernikiem typu EWM-1

Wziernik EWM-1

Oznaczenie:

I M2 EEx dI

Nr certyfikatu: KDB 04 ATEX 082 U

Sygnalizator diodowy umożliwia sygnalizację :
- niewłaściwa kolejność faz

H1

- obecność napięcia

230V,

50Hz

H2

- obecność napięcia

24V,

50Hz

H3

- obecność napięcia

24V,

133Hz

H4

-

sygnalizacja

ostrzegawcza

H5

- przekaźnik

sterowniczy

K110

H6

- przekaźnik

sterowniczy

K120

H7

- stycznik główny

H8

-

zwarcie

toru

„1”

H9

- symetria „1”

H10

- przeciążenie

silnika

„1”

H11

- nadmierna temp. uzwojeń „1”

H12

- nadmierna rezystancja żyły PE „1”

H13

- doziemienie obwodów głównych

H14

-

zwarcie

„2”

H15

-

asymetria

„2” H16

- przeciążenie

silnika

„2”

H17

- nadmierna temp. uzwojeń „2”

H18

- nadmierna rezystancja żyły PE „2”

H19

- doziemienie obwodów pomocniczych

H20

DTR-AM-G/104/06

32

Ponadto sygnalizator diodowy służy do ciągłego pomiaru procentowej wartości prądu
przemiennego pobieranego przez poszczególne odpływy.
Znamionowe warunki użytkowania
- napięcie zasilania: 24V DC
- częstotliwość napięcia zasilania: 50Hz
- zasilanie diod sygnalizacyjnych:24V DC

7.3 Komora przyłączowa odpływów

W komorze przyłączowej odpływów umieszczono:
- zaciski odpływowe torów głównych,
- zaciski przyłączowe iskrobezpiecznych obwodów sterowania (listwa X20)
- zaciski obwodów zewnętrznych ciągłości uziemienia oraz obwodów temperaturowych

silników (listwa X21- odpływ 1 oraz X22 – odpływ 2)

- zaciski obwodów zewnętrznych 24V/42V/50Hz oraz sygnalizacji ostrzegawczej
(listwa X23)
- separator przekaźnikowy (A2)

Rys. 13. Rozmieszczenie listew pomocniczych w komorze odpływów

DTR-AM-G/104/06

33

7.4 Komora główna

W komorze głównej znajdują się:

-

zespół stycznika (K)

-

wyłącznik nadmiarowo-prądowy (QS1)

-

wyłącznik nadmiarowo-prądowy (QS2)

-

wyłącznik nadmiarowo-prądowy (QS3)

-

bezpiecznik(F7)

-

bezpieczniki (F61, F62, F63)

- transformator (T4) sterowniczy i (T5) bezpieczeństwa
- transformator pomocniczy (T3) - opcja
- zabezpieczenie od asymetrii napięcia i niewłaściwej kolejności faz (F3) - opcja
- stycznik pomocniczy (K9)
- moduł pomiarowy dla monitoringu (A3) - opcja
- zasilacz górniczy (G)
- łącznik „TEST”, „RESET” (S1)

Ponadto w komorze głównej zainstalowany jest zespół wysuwalny, którego demontaż
wymaga jedynie odłączenia złącz (X10, X11, X13, X14).

7.4.1 Zespół wysuwalny

W skład zespołu wysuwalnego wchodzą :

- przekaźnik (K1.) typu

P2S-1E

- przekaźnik (K2.) typu

P2U-1E

- przekaźnik (F4.) typu PKI-M

- przekaźnik (F1.), (F2.) typu PMN-1E
- sterownik (K3) typu SRO-1

- przekaźnik pomocniczy (K6) typu R4-2014-23-5024
- przekaźnik pomocniczy (K7) typu R4-2014-23-5024
- przekaźnik pomocniczy (K8) typu R4-2014-23- 5024
- przekaźnik pomocniczy (K110) typu R4-2014-23-5024
- przekaźnik pomocniczy (K120) typu R4-2014-23-5024

Przekaźniki K1. , K2. , F4 . , F1. , F2. , poprzez kodowanie są zabezpieczone przed

włożeniem do niewłaściwego gniazda.

DTR-AM-G/104/06

34

Rys 14. Zespół wysuwalny rozrusznika stycznikowego RE 22

8. ZASADA DZIAŁANIA

8.1 Przygotowanie układu

Przed załączeniem rozrusznika stycznikowego należy:
• sprawdzić zakresy nastaw zabezpieczeń nadprądowych

typu PMN-1E (F1, F2) oraz

pozycję nastawników na przekaźniku PKI-M ( F4.)

• ustawić we właściwych pozycjach nastawniki na sterowniku SRO-1 (K3.)

• sprawdzić położenie łączników nadmiarowo- prądowych (QS1, QS2, QS3) wszystkie

powinny być w poz. zał.

• dokonać odpowiednich połączeń na listwie X2 w zależności od potrzeb, w tym od

przewidywanego zastosowania członu (K12) w przekaźniku sterowniczym P2S-1E .

Po załączeniu przełącznika odłącznikowego Q1 następuje:

• zasilanie transformatorów pomocniczych T4, T5 i za jego pośrednictwem zasilacza

G

• zasilanie przekaźników ; K1. , K2. , F4. , F1, F2

• kontrola rezystancji izolacji obwodów głównych odpływowych przez przekaźnik

F4.

(człon BZU - płytki PI-01) oraz kontrola rezystancji izolacji dla obwodów 24V

i 42V/50Hz (człon C/BZU płytka PK) przekaźnika F4.

• załączenie stycznika K9 po sprawdzeniu obwodów pomocniczych przez przekaźnik

F4.

(człon - płytka PK)

• zasilenie sterownika K3. i pobudzenie jego przekaźników K31, K32 oraz K5 i K6

Układ elektryczny umożliwia teraz dokonanie TESTU przekaźnika kontroli izolacji F4.
oraz przekaźników nadmiarowo-prądowych F1, F2 :

DTR-AM-G/104/06

35

Łącznik S1- „TEST”

po prawej stronie rozrusznika stycznikowego przestawiamy w

kierunku „w lewo” - testowane są wtedy:

- człon centralno-blokujący F42 przekaźnika F4. (PKI-M) obwodu zewnętrznego

24V, 42V poprzez styki wykonawcze łącznika S1 (13, 14) oraz człon blokujący F41
obwodów głównych w przekaźniku F4. (PKI-M) poprzez styki wykonawcze łącznika
S1 (17, 18),
- przekaźniki nadmiarowo-prądowe F1 oraz F2 (PMN-1E) poprzez styki wykonawcze
łącznika S1 (1, 2) oraz S1 (5, 6)

Łącznik S1 – „RESET”

pokrętło po prawej stronie rozrusznika stycznikowego

przestawiamy w kierunku „w prawo” - resetowane są wtedy:

- człon centralno-blokujący F42 obwodu zewnętrznego 24V, 42V przekaźnika F4.
(PKI-M), poprzez styki wykonawcze S1 (15, 16) oraz człon blokujący F41 obwodów
głównych w przekaźniku F4. (PKI-M) poprzez styki wykonawcze S1 (19, 20)

- przekaźniki nadmiarowo-prądowe F1 oraz F2 (PMN-1E) poprzez styki wykonawcze
łącznika S1 (3, 4) oraz S1 (7, 8)

Aplikacja łącznika „TEST” , „RESET”

Uwagi :

1. Przeprowadzenie TESTU i RESETU w rozruszniku stycznikowym jest możliwe tylko

przy użyciu specjalnego klucza z końcówką trójkątną.

2. Po wykonaniu TESTU łącznikiem S1 (łącznik należy przekręcić w lewo), należy dokonać

RESETU

łącznikiem S1 (łącznik należy przekręcić w prawo) aby odblokować działanie

przekaźnika F4. oraz F1 i F2

3. Każdorazowe zadziałanie przekaźnika kontroli izolacji , F4. oraz F1 i F2 wymaga użycia

łącznika S1 RESET po usunięciu przyczyny jego zadziałania.

8.2 Obwody sterowania

Iskrobezpieczne obwody sterowania rozrusznika stycznikowego przystosowane są do

sterowania przyciskami sterowniczymi znajdującymi się poza rozrusznikiem.
Głównym elementem obwodów sterowania jest człon K11 przekaźnika K1. zasilany
napięciem stabilizowanym z zasilacza nieiskrobezpiecznego G.
Wzrost rezystancji w obwodzie pętli sterowniczej powyżej R

b

=R

w

=600

Ω, uniemożliwia

załączenie lub powoduje wyłączenie załączonego przekaźnika sterowniczego.
Za pętlę obwodu sterowania uważa się część obwodu znajdującego się poza obudową
rozrusznika stycznikowego.

Łączniki po prawej stronie obudowy:

I– łącznik S1 „TEST”
II – łącznik S1 „RESET”

DTR-AM-G/104/06

36

Uwagi:
1. Dokumentacja szczegółowa zastosowania rozruszników stycznikowych powinna być

opracowana i zatwierdzona zgodnie z obowiązującymi przepisami użytkowania maszyny
lub grupy maszyn.

Rys. 15. Iskrobezpieczne obwody sterowania oraz separatora przekaźnikowego (poziomu ia)

8.3 Załączenie i wyłączenie

Po zdalnym wysterowaniu członu K11 przekaźnika K1., K21, K22 przekaźni-
ka K2. i zwartych zaciskach (9, 10) na listwie X2 następuje:

• załączenie stycznika pomocniczego K4

• rozpoczęcie sygnalizacji ostrzegawczej – jeśli nie ma połączenia mostkowego

X2 (1, 2)

• po czasie t

z1

nastawionym na sterowniku K3. następuje wyłączenie stycznika

pomocniczego K5 i w konsekwencji

• przerwanie obwodów pomiarowych blokujących zabezpieczeń upływowych

(człon PI-01) przekaźnika F41

•

załączenie stycznika głównego K

•

po czasie t

z2

nastawionym na sterowniku K3. wyłącza się przekaźnik K6

•

po 4s od załączenia stycznika głównego K kończy się sygnał ostrzegawczy.

Wyłączenie stycznika głównego następuje po:

• naciśnięciu przycisku w dźwigni napędu przełącznika odłącznikowego Q1

• przepaleniu bezpieczników głównych F01, F02, F03

• zadziałaniu przekaźnika nadmiarowo-prądowego F1 lub F2

• zadziałaniu zabezpieczenia od asymetrii napięcia i niewłaściwej kolejności faz F3

(opcja wyk. 02 i 03), zwarte zaciski (6, 7) na listwie X2

• zadziałaniu wyłączników nadprądowych QS1, QS2, QS3 przepaleniu

bezpieczników F7, F64, F65

DTR-AM-G/104/06

37

a także w przypadkach wyłączenia członu K11 przekaźnika K1. oraz członów K21, K22
przekaźnika K2. (wzrost rezystancji żyły ochronnej), zadziałaniu przekaźników
nadprądowych F1 oraz F2.

8.4 Wykorzystanie członu K12 w przekaźniku P2S-1E

Człon K12 może pełnić różne pomocnicze funkcje w układzie rozrusznika RE 22 o jego
przeznaczeniu decyduje użytkownik, dokonując odpowiednich przełączeń na listwie X2
(1

÷12). Parametry obwodu sterowniczego członu K12 są identyczne jak członu K11.

Najczęściej sterowanie członu K12 (jako blokada technologiczna) odbywa się przy użyciu
pojedynczego zestyku S z szeregowo włączoną diodą (polaryzacja dowolna):

1. Likwidacja sygnalizacji ostrzegawczej.

Wykonując połączenie mostkowe

X2 (1-2) podajemy napięcie 24V, 50Hz na wejście M przekaźnika (sterownika) K3.

Oznacza to likwidację sygnalizacji ostrzegawczej, przekaźnik K33 nie działa.

2.

„Powielanie” styków iskrobezpiecznych.

Niekiedy zachodzi potrzeba wykorzystania większej ilości styków iskrobezpiecznych.
Dodatkowe przekaźniki K110 i K120 których styki pomocnicze (21, 24) oraz (31, 34) są
wpięte w obwód cewki K6 separatora A2 umożliwiają poprzez dwa styki przełączne w
separatorze A2 powielenie styków iskrobezpiecznych.
Działanie przekaźnika K110 i K120 sygnalizowane jest diodami H6 i H7.

DTR-AM-G/104/06

38

3. Zdalne sterowanie obwodami 42/24V, 50Hz.
W przypadku konieczności zdalnego wyłączania i załączania obwodów 42V lub 24V, 50 Hz
(np. w celu prostej sygnalizacji świetlnej lub akustycznej), należy wykonać połączenia
X2 (3-4)

. Wówczas po naciśnięciu styku „S” załączony będzie stycznik pomocniczy K9 jak

na rys. poniżej.

Uwaga:

W tym przypadku najczęściej należy wykonać także połączenie mostkowe X2
(7-8)

aby przy łączeniu stycznika K9 nie wyłączać przekaźników K4 i K8.

DTR-AM-G/104/06

39

8.5 Przykłady sterowania

Na rys. 16 przedstawiono przykładowe schematy ideowe sterowania rozrusznika
stycznikowego oraz obwodów ciągłości uziemienia.

Przykład A –sterowanie przyciskami sterowniczymi START, STOP (R = 560

Ω) bez

sygnalizacji ostrzegawczej, z wykorzystaniem styku pomocniczego Q1.3 (L)
Przykład B – sterowanie przyciskami sterowniczymi START, STOP (R = 560

Ω) z

sygnalizacją ostrzegawczą.
Przykład C - sterowanie przyciskami sterowniczymi START, STOP (R = 560

Ω) z

sygnalizacją ostrzegawczą układu wielonapędowego
Przykład D – przykład sterowania z maszyny (np. kombajnu) przy wykorzystaniu obwodów
ciągłości uziemienia.

Przykład A

Przykład B

DTR-AM-G/104/06

40

Przykład C

Przykład D

(sterowanie z maszyny np. kombajnu przy wykorzystaniu obwodu ciągłości uziemienia).

Rys. 16 Przykłady sterowania

DTR-AM-G/104/06

41

Uwaga:
W układzie z kilkoma rozrusznikami (układy wielonapędowe) zamiast styku A2/K1 należy
stosować styk odpowiadający załączeniu ostatniego stycznika głównego w układzie
wielonapędowym.

9. INSTRUKCJA INSTALOWANIA, OBSŁUGI I KONSERWACJI

9.1 Przygotowanie wyrobu do pracy

• sprawdzić całość i kompletność części zainstalowanych w komorze dopływ-przelot

i komorze przyłączowej

• sprawdzić działanie przełącznika odłącznikowego przez dokonanie kilkakrotnie czynności

łączeniowych

• sprawdzić działanie blokady mechanicznej napędu przełącznika odłącznikowego przy

otwieraniu komory głównej sprawdzić kompletność części zainstalowanych w
poszczególnych komorach .

9.2 Instalowanie

Upewnić się o zgodności napięcia sieci z napięciem na jakie jest przełączony rozrusznik
RE 22. W przypadku braku określenia w zamówieniu wielkości napięcia sieci rozrusznik
fabrycznie będzie przełączony na 1000V. Przystosowanie rozrusznika polega na
odpowiednim połączeniu zacisków strony pierwotnej transformatorów pomocniczych T4, T5
oraz odpowiednim przyłączeniu przekaźnika pomiarowego F3 (zasilanie poprzez
transformator T3 dla 1000V lub bezpośrednio dla 500V). Odpowiednie schematy połączeń
dla różnych napięć sieci są umieszczone na transformatorach T4 i T5. Przełączenia
rozrusznika mogą dokonywać upoważnieni elektrycy (przeszkoleni przez producenta) .
Rozrusznik stycznikowy ustawić poziomo z dopuszczalnym odchyleniem 10

°oraz w razie

potrzeby zabudować daszek ochrony przed wodą kapiącą lub podwyższenie.
Podłączyć do zacisków R, S, T poszczególne fazy oraz przewód ochronny do zacisku PE
wewnątrz obudowy. W razie potrzeby dodatkowo przyłączyć obudowę rozrusznika
przewodem zewnętrznym (min 35 mm

2

Cu lub bednarki 30x3) do istniejącego systemu

uziemiających przewodów ochronnych. Należy zwrócić uwagę na doprowadzenie napięć
zasilania o właściwej kolejności faz, ponieważ w przypadku kolejności niewłaściwej
rozrusznik nie uruchomi silnika.
Dokonać podłączeń obwodów sterowania, pomocniczych i ochronnych zgodnie ze
szczegółową dokumentacją systemową.
W komorze przyłączowej przewody iskrobezpiecznych obwodów zewnętrznych prowadzić w
istniejącym korytku kablowym.
Przeprowadzić kontrolę nastaw zabezpieczeń i pozostałych podzespołów według pkt. 8.1
„Przygotowanie układu”.

9.3 Obsługa i diagnostyka

Uruchomienie rozrusznika stycznikowego może nastąpić po sprawdzeniu

prawidłowości montażu oraz zainstalowaniu zgodnie z parametrami technicznymi,
warunkami pracy, zatwierdzoną dokumentacją i wybranym rodzajem sterowania.

DTR-AM-G/104/06

42

9.4 Konserwacja
Użytkownik rozrusznika w kopalni ma obowiązek utrzymywać go w należytym stanie,
użytkować zgodnie z przeznaczeniem, kontrolować i przeprowadzać czynności
konserwacyjne. Prace konserwacyjne i czynności polegające na usuwaniu uszkodzonych
elementów mogą być przeprowadzane tylko przez osobę wykwalifikowaną tzn.:
• znającą zasady działania, uruchamiania i instalowania wyposażenia elektrycznego

rozrusznika,

• będąca wykwalifikowanym elektrykiem,

• znająca używanie aparatury ratowniczej zgodnie z zasadami BHP,

• potrafiąca udzielić pierwszej pomocy.
Przeglądy:
• Przeglądy doraźne – należy przeprowadzić w przypadku zmiany miejsca zainstalowania

oraz w przypadku, gdy zachodzi konieczność wymiany uszkodzonych elementów lub
podzespołów.

• Przeglądy okresowe – należy przeprowadzać w okresach 1 do 3 miesięcy, zależnie od

warunków ruchowych;

Zakres czynności konserwacyjnych:
- oczyścić wnętrza poszczególnych komór,
- usunąć nagromadzoną wodę kondensacyjną,
- styki odłącznika oraz napęd łączników pomocniczych oczyścić i sprawdzić ich działanie,
- części trące blokady pokryć cienką warstwą smaru,
- sprawdzić stan uziemienia i rezystancji izolacji,
- usunąć wszystkie uszkodzone elementy np. listwy zaciskowe, części izolacyjne,
- sprawdzić poprawność działania przekaźników, styczników pomocniczych,
- wszystkie powierzchnie ognioszczelne pokryw oczyścić i pokryć smarem,
- założyć pokrywy, dokręcić śruby i sprawdzić działanie zespołu,
- przeprowadzić test .

9.5 Sprawdzenie przekaźników

Przekaźniki pomiarowe prod. APATOR MINING podlegają okresowemu sprawdzaniu przez
producenta lub upoważnioną przez niego jednostkę.
Terminy sprawdzania:

- Pierwszy po dwóch latach od daty produkcji
- Każdy następny po upływie jednego roku

DTR-AM-G/104/06

43

10 USTERKI I SPOSÓB ICH USUWANIA


Usterki o charakterze elektrycznym należy usuwać w oparciu o dostarczoną dokumentację
techniczną, biorąc pod uwagę rodzaj zakłócenia i występujące objawy. W razie stwierdzenia
wadliwego działania podzespołu czy aparatu należy wymienić go na zapasowy, a uszkodzony
(przekaźnik elektroniczny, zasilacz itp.) dostarczyć do producenta.


Uwagi:

• APATOR MINING nie ponosi odpowiedzialności za usterki i awarie

wynikające z wadliwej eksploatacji – niezgodnej z parametrami
technicznymi, obowiązujących dokumentów atestacyjnych, norm
i przepisów.

• W przypadku reklamacji użytkownik jest zobowiązany do przedstawienia

aktualnego zaświadczenia fabrycznego wyrobu oznakowanego hologramem

• Naprawy i remonty rozruszników związane z regeneracją części lub

modyfikacją może wykonywać tylko producent lub upoważniona przez niego
jednostka. Dotyczy to zarówno okresu gwarancji jak i po gwarancji.

• Wszelkie czynności nastawcze, regulacyjne, konserwacyjne i inne przy

wyposażeniu elektrycznym rozrusznika można dokonywać po odłączeniu
napięcia od strony zasilania.

Eksploatacja wyposażenia elektrycznego rozrusznika powinna być prowadzona zgodnie
z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28. 06. 2002. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego
zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych .

DTR-AM-G/104/06

44

11. WYKAZ CZĘŚCI I PODZESPOŁÓW WYMIENIALNYCH.

Oznacz.

schematowe

lp.

Nazwa i typ podzespołu Nr

indeksu,

rysunku

Producent

(dostawca)

Ilość

sztuk

Uwaga

Q

1. Przełącznik odłącznikowy

PK-400/G

APATOR

SA

1

F01, F02, F03

2. Wkładka topikowa

Wo-315-1 aM 1000/1140V

handlowy

3

K

3.

Stycznik HR-VS 3

handlowy

1

T1.1, T1.2,

T1.3

T2.1, T2.2,

T2.3

4.

Przetwornik prądowo napięciowy

typ IU-2 , 2mV/A

handlowy

6

T 6.1

5. Przekładnik prądowy

ELA 0 250/5A 2,5VA kl. 1

∅22

0231 D 22

handlowy

1 (opcja

wyk. 03)

T 6.2

6. Przekładnik prądowy

ELA 0 150/5A 3VA kl. 3

∅22

0173 D 22

handlowy

1

(opcja

wyk. 03)

F61, F62, F63

7.

Wkładka topikowa

G8x50 0,05A, 1200V

handlowy

3

(opcja

wyk. 03)

F64,F65

8. Wkładka topikowa

G8x50 5A,1200V

handlowy

2

F3

9.

Przekaźnik asymetrii

RETs-631 500V, 50Hz

handlowy

1

(opcja

wyk. 02,

03)

T3

10.

Transformator 3-fazowy T3M 40/X

3x1000V

handlowy

(opcja

wyk. 02,

03)

T4

11. TMM300/X 2x550(500)//42-230V

handlowy

1

T5

12.

TMM300/X
2x550(500)//24-30-42V

handlowy

1

F1, F2

13. Przekaźnik PMN-1E

AM-930450-01

APATOR

MINING

2

K1.

14. Przekaźnik P2S-1E

AM-930374-01

APATOR

MINING

1

K2.

15.

Przekaźnik P2U-1E

AM-930373-01

APATOR

MINING

1

F4.

16. Przekaźnik PKI-M

AM-130523-01

APATOR

MINING

1

G

17. Zasilacz

ZG-01E

53-839952-011

APATOR SA

1

A2

18.

Separator przekaźnikowy

SP6M-12 24V/DC

AM-140553-21

APATOR

MINING

1

K3.

19.

Sterownik Rozrusznika

Ognioszczelnego SRO-1

AM-930462-01

APATOR

MINING

1

K6,K7,K8,
K110,K120

20. Przekaźnik R4-2014-23-5024

24V/AC

Handlowy6 6

K5, K9

21.

Stycznik pomocniczy

S-N10Cx AC 24V (1A) NO

handlowy

2

K4

22. Stycznik

pomocniczy

S-N10Cx AC 24V (1B)

handlowy

1

DTR-AM-G/104/06 45

Oznacz.

schematowe

lp.

Nazwa i typ podzespołu Nr

indeksu,

rysunku

Producent

(dostawca)

Ilość

sztuk

Uwaga

QS1

23. Wyłącznik nadprądowy

S301D1 400V

handlowy 1

QS2

24. Wyłącznik nadprądowy

CLS 6-B4

handlowy 1 Moeller

QS3

25. Wyłącznik nadprądowy

S301 B6 400V

handlowy 1

F5

26. Ochronnik

przepięciowy

OPL 21

handlowy 1

F7

27. Wkładka topikowa aparatowa 2x20

WTAT 2A

handlowy 1

A1

28. Zespół prostownikowy ZP-04

63-820919-04

APATOR SA

1

A4

29. Sygnalizator

diodowy

PSD/02

APATOR

MINING

1

A3

30.

Moduł pomiarowy SM-IM8

handlowy

1 Opcja

dla

wykonania

03

31.

Separator magistrali SP3

hamdlowy

1

Opcja

dla

wykonania

03

DTR-AM-G/104/06

46

12. WARUNKI STOSOWANIA:

1. Dopuszczalna pojemność doziemna sieci 500V i 1000V łączonych na zaciski U,V,W nie

może przekroczyć C

o

=2

μF.

2. Dopuszczalna pojemność doziemna sieci 24V, 42V łączonych na zaciski 0, 24, 42, listwy

X23 nie może przekroczyć C

o

=2

μF.

3. Dopuszczalne parametry zewnętrznych obwodów kontroli ciągłości uziemienia łączonych

na zaciski 1, 2 listwy X21 oraz X22: 29V, 36mA, 260mW, Lo=20mH, Co=0,5

μF.

4. Parametry obwodów sterowania wyprowadzonych na zaciski 1, 2, 3, 4 listwy X20 poziom

zabezpieczenia „ia” Uo=29V, Io=51mA, Po=371mW,

charakterystyka obwodów liniowa, Co=0,5

μF, Lo=10mH, Li=0, Ci=0.

5. Dopuszczalne parametry zewnętrznych obwodów iskrobezpiecznych łączonych na listwę

X20 (zaciski 7, 8, 9, 10) wynoszą Uo=29V, Io=51mA, Po=371mW.

6. Parametry obwodów łączonych na zaciski separatora SP6M-12: poziom zabezpieczenia

„ia” i/lub „ib” Ui=45V, ∑Ui=60V dla obwodów łączonych na styki tego samego
przekaźnika, Ii=2A, Li=0, Ci=0.

7. Na listwę X23 (zaciski K4, com, K7, D1) mogą być łączone obwody nieiskrobezpieczne o

napięciu do 230V AC i prądzie do 4A.

8. Do połączenia elementów obudowy ognioszczelnej należy stosować śruby klasy

mechanicznej nie mniejszej niż 5.8.

9. Należy stosować kable zasilające dopuszczonego typu wg PN-G-42069 : 1997
10. Parametry elektryczne oraz dopuszczalny zakres temperatury otoczenia separatora
magistrali SP3 montowanego w wykonaniu 03 rozrusznika wyszczególnione są w
certyfikacie KDB 06ATEX014X.

DTR-AM-G/104/06

47

13. OCENA ZAGROŻEŃ ELEKTRYCZNYCH


Lp. Rodzaj

zagrożenia Skutki

wywołane Rodzaj

przeciwdziałania

1. Uszkodzenia

lub

usterki w wyposażeniu
elektrycznym

Możliwość porażenia lub
pożaru z przyczyn
elektrycznych

Części czynne są umieszczone
wewnątrz obudowy
zapewniającej ognioszczelność,
wytrzymałość na narażenia
mechaniczne, elektryczne oraz
zapewniającej stopień ochrony
przed dotykiem bezpośrednim
(IP 54). Otwarcie pokrywy
obudowy jest możliwe po
odłączeniu spod napięcia części
czynnych znajdujących się
wewnątrz obudowy oraz tylko
za pomocą specjalnego klucza.

2. Uszkodzenia

lub

usterki w obwodach
sterowania

Nieprawidłowe
funkcjonowanie maszyny

Obwód sterowniczy powoduje
wyłączenie urządzenia oraz
uniemożliwia jego załączenie w
przypadku wzrostu rezystancji
zewnętrznej pętli obwodu
sterowniczego powyżej wartości
600Ω. Uszkodzenie obwodu np.
zwarcie lub przerwa, powodują
wyłączenie oraz nie powodują
niezamierzonego załączenia
urządzenia.

3. Zakłócenia lub przerwy

w źródłach zasilania

Możliwość
samozałączenia maszyny

Układ sterownia rozrusznika
stycznikowego jest odporny na
samoczynne załączenie w
wyniku np. narażeń
powodowanych przez udary,
wibracje oddziaływujące na
elementy sterownicze.
Uniemożliwia samoczynne
załączenie urządzenia w
przypadku zaniku napięcia, a
następnie jego powrotu. Przy
wzroście napięcia zasilania
obwodu sterowniczego do
wartości 1,4Un nastąpi całkowite
odłączenie elektroniki zasilacza i
wyłączenie rozrusznika
stycznikowego.

DTR-AM-G/104/06

48

4. Uszkodzenia

w

obwodach mocy
(przeciążenie,
asymetria)

Możliwość uszkodzenia
maszyny

Zabezpieczeniami od skutków
zwarć, przeciążeń, asymetrii są
przekaźniki nadmiarowo-
prądowe F1 i F2 typu PMN-1E.
Opis działania w pkt. 5.2.4
Prądy zwarć o dużych
wartościach wyłączane są przez
bezpieczniki F01, F02, F03.

5. Utrata

ciągłości

obwodu ochronnego

Możliwość porażenia W przypadku wzrostu

rezystancji obwodu ochronnego
powyżej 100Ω następuje
wyłączenie lub uniemożliwienie
załączenia urządzenia.
Elementem wykonawczym jest
przekaźnik ciągłości uziemienia
typu P2U-1E. Opis działania w
pkt. 5.2.2

6. Obniżenie rezystancji

izolacji doziemnej

Obniżenie
bezpieczeństwa

W przypadku obniżenia
rezystancji izolacji torów
głównych 500V lub 1000V i
obwodów 24V, 42V następuje
wyłączenie lub uniemożliwienie
załączenia rozrusznika
stycznikowego. Elementami
wykonawczymi są przekaźniki
typu PKI-M. Człony centralne
tych zabezpieczeń posiadają
pamięć wyłączenia. Opis
działania w pkt. 5.2.3

DTR-AM-G/104/06 49

Schemat obwodów głównych i zabezpieczeń rozrusznika typu RE 22

DTR-AM-G/104/06 50

Schemat obwodów sterowania rozrusznika typu RE 22