BIOLOGIA MEDYCZNA cz. II

Prezentacja opracowana tylko dla studentów studiów

niestacjonarnych I roku Fizjoterapii w Wyższej Szkole Zarządzania

Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody autora zabronione.

CYKL KOMÓRKOWY

PODZIAŁ KOMÓRKI

MITOZA

MEJOZA

4

2

1

Liczba komórek

1c

2c

4c

4c

2c

Ilość DNA

1n

1n

2n

2n

2n

Liczba chromosomów

II podział

I podział

G2

S

G1

Mejoza

Interfaza

2c, 4c – ilość DNA

4c

2c

2c

4c

4c

2c

G1 (6-12h)

Produkcja RNA i białek

Zwiększenie objętości,

Przygotowania do replikacji

S (6-8h)

Replikacja DNA

G2 (3-4h)

Przygotowania do podziału

MITOZA

2n=6 chromosomów, czyli 3 pary

MEJOZA

CROSSING-OVER

2n

1n 1n 1n 1n

2n

2n 2n

Warunkuje stałosć liczby chromosomów dla każdego
gatunku

Jest to proces namnażania się komórek
somatycznych

Cytokineza następuje dopiero po drugim podziale
mejotycznym

Potelofazie następuje cytokineza i tworzenie błon
komórkowych

W anafazie I podziału do biegunów wrzeciona
rozchodzą się chromosomy (rozdzielanie
chromosomów homologicznych), dopiero w anafazie
II podziału - chromatydy

W anafazie do biegunów wrzeciona rozchodzą się
chromatydy

W metafazie I podziału w płaszczyźnie równikowej
wrzeciona kariokinetycznego ustawiają się biwalenty
– pary chromosomów homologicznych (każdy z nich
składa się z dwóch chromatyd
(biwalent = 4 chromatydy)

W metafazie w płaszczyźnie równikowej wrzeciona
kariokinetycznego ustawiają się chromosomy, złożone
z dwóch chromatyd

Profaza długa i skomplikowana, złożona z 5 etapów
(leptoten, zygoten, pachyten, diploten i diakineza)

Krótka profaza

Te same fazy podziałowe

Te same fazy podziałowe

Każda komórka potomna ma o połowę mniejszą liczbę
chromosomów niż komórka macierzysta (1n)

Każda komórka potomna ma tę samą liczbę
chromosomów, co komórka macierzysta (2n)

Dwa podziały, powstają cztery komórki

Jeden podział, powstają dwie komórki

Rozdzielanie jednostek dziedzicznych, prowadzące do
rekombinacji materiału genetycznego

Służy do namnażania ilości materiału komórkowego

wzrost i rozwój organizmu)

Zachodzi w komórkach macierzystych gamet (w jej
wyniku powstają gamety)

Zachodzi w komórkach somatycznych (komórkach
ciała)

MEJOZA

MITOZA

BAKTERIE

FORMY KULISTE

PACIORKOWIEC

DWOINKI

ZIARNIAKI

GRONKOWIEC

PAKIETOWIEC

LASECZKA

FORMY WYDŁUŻONE

MACZUGOWIEC

PAŁECZKA

KRĘTEK

PRZECINKOWIEC

ŚRUBOWIEC

FORMY SKRĘCONE SPIRALNIE

PRĄTEK

PROMIENIOWIEC

FORMY ROZGAŁĘZIONE

KOMÓRKA PROKARIOTYCZNA

BAKTERIE

heterotroficzne

(cudzożywne)

autotroficzne
(samożywne)

pasożyty

saprofity

fotosyntetyzujące

chemosyntetyzujące

beztlenowe

(zielone i purpurowe)

tlenowe

(sinice)

BAKTERIE

BEZTLENOWE

TLENOWE

fermentujące

wykorzystujące nieorganiczny
akceptor elektronów
inny niż tlen

kwas propionowy, bursztynowy,
octowy, dwutlenek węgla

propionowa

Propionibacterium

aceton, butanol

acetonowo - butanolowa

Clostridium

wodór, kwas masłowy,
bursztynowy, octowy, etanol

masłowa

Clostridium

kwas mlekowy

mlekowa

Lactobacillus

Końcowe produkty

Fermentacja

Przykład bakterii

Bakterie fermentujące

Sposoby oddychania bakterii

W przypadku zranienia
podanie surowicy
przeciwtężcowej

Martwica tkanek

Laseczka zgorzeli gazowej
przenoszona podobnie jak
tężca

Zgorzel

(gangrena)

Szczepienia ochronne, w
przypadku zranienia
podanie surowicy
przeciwtężcowej

Mrowienie w okolicach rany, niepokój,
bóle głowy, szczękościsk i utrudnione
połykanie, bolesne skurcze, bóle mięśni

Laseczka tężca
występującego w
zanieczyszczonej ziemi w
kontakcie z raną

Tężec

Izolacja chorych,
dezynfekcja mieszkania

Zapalenie gardła, wysoka gorączka,
wymioty, bóle brzucha i głowy, biegunka,
szkarłatna wysypka

Paciorkowiec ropny
przenoszony drogą
powietrzną

Płonica

(szkarlatyna)

Zwalczanie wszawicy,
izolacja chorych,
szczepienia ochronne

Wysoka gorączka, dreszcze, utrata
przytomności, drobna plamista wysypka
na ciele, halucynacje

Riketsje (pałeczki)
przenoszone przez wesz
odzieżową, rzadziej
głowową

Dur plamisty

(tyfus plamisty)

Podobna jak przy
zakażeniu krętkiem bladym

Mężczyźni: ropny wyciek z cewki
moczowej, pieczenie, ból przy oddawaniu
moczu, w stanie przewlekłym zapalenie
gruczołu krokowego

Kobiety: upławy, zaburzenia cyklu
miesiączkowego, bezpłodność, zapalenie
stawów

Dwoinki rzeżączki
przenoszone drogą płciową
oraz przez wspólne
używanie np. pościeli,
ręczników

Rzeżączka

Higiena osobista, unikanie
przypadkowych kontaktów
seksualnych; obowiązkowe
badania kobiet w ciąży
(test Wassermanna)

Owrzodzenia na narządach płciowych,
czerwona wysypka na ciele, bóle głowy,
kości, stawów. Po latach utajenia
zapalenie stawów, uszkodzenie serca i
układu nerwowego (wcześnie wykryta-
całkowicie uleczalna, nieleczona prowadzi
do śmierci)

Krętek blady przenoszony
drogą płciową i z matki na
dziecko przed lub w czasie
porodu

Kiła

(syfilis)

Unikanie kontaktów z
chorymi, obowiązkowe
szczepienia ochronne

Osłabienie, bóle gardła, gorączka,
zaczerwienienie gardła i migdałków,
obrzęk podrzuchwowych węzłów
chłonnych

Maczugowiec błonicy
przenoszony głównie
drogą kropelkową

Błonica

(dyfteryt)

PROFILAKTYKA

OBJAWY

SPOSÓB ZAKAZENIA

CHOROBA

ANTYBIOTYKI

hamują

rozbudowę ścian bakterii

syntezę białek

streptomycyna

penicylina
ampicylina

OPORNOŚĆ BAKTERII

mutacje np. aminokwas w białku
rybosomalnym jest zmieniony
i streptomycyna nie hamuje jego działania

obecność w plazmidzie genu
degradującego antybiotyk

bryłowo-spiralny

np. bakteriofag

WIRUSY

pałeczkowaty

np. mozaiki tytoniu

bryłowy z otoczką

np. HIV

bryłowy

np. poliomyelitis

Opryszczka –

bolące pęcherzyki

wypełnione płynem lub bolesne czerwona
ranki dokoła ust, na palcach rąk, na
narządach płciowych, możliwe są
zakazenia spojówki i rogówki oka

Bezpośredni kontakt z osobą
zakażoną, używanie wspólnych talerzy,
sztućców, ręczników, maszynek do
golenia

Opryszczki

Grypa –

kaszel, katar bóle głowy,

gorączka, bóle mięśni, ogólne zmęczenie

Bezpośredni kontakt z osobą chorą,
drogą kropelkową

Grypy

WZB – żółtaczka wszczepienna

Przewlekłe zapalenie może prowadzić do
żółtaczki, marskości wątroby, a nawet
śmierci

Bezpośredni kontakt z chorym,
głównie przez krew, ale też ślinę, mocz,
nasienie, wydzielinę z pochwy, łono
matki

Zapalenia wątroby typu B

(HBV)

WZA –

brak apetytu, zmęczenie, stany

podgorączkowe, bóle brzucha, mięśni i
stawów, nudności i wymioty

Produkty spożywcze i woda
zanieczyszczona ludzkimi odchodami

Zapalenia wątroby typu A

(HAV)

Ospa prawdziwa –

wysoka gorączka, bóle

krzyża, zaczerwienienie spojówek,
swędząca wysypka na skórze i błonach
śluzowych

Bezpośredni kontakt z osobą chorą,
drogą kropelkową przez powietrze
(katar, kaszel)

Ospy prawdziwej

CHOROBY - OBJAWY

SPOSÓB ZAKAŻENIA

WIRUS

Epidemie grypy w XX wieku

od 750 tys. do 1 mln
zgonów

grypa
hongkong

typ A, H3N2

epidemia

1968

-

1970

od 1 do 1,5 mln
zgonów

grypa
azjatycka

typ A, H2N2

epidemia

1957

-

1958

500 mln zachorowań,
od 50 do 100 mln
zgonów

hiszpanka

typ A, H1N1

pandemia, rozprzestrzeniała się dzięki falom często
niedożywionych ludzi przemieszczających się po całym świecie
na skutek wojny

1918

-

1919

epidemia

1900

Liczba ofiar

Nazwa

potoczna

Szczep

wirusa

Zakres występowania

Lata

noworodek, młodzież, dorośli

Wirusowe zapalenie wątroby B

dzieci

Wirusowe zapalenie wątroby A

dzieci, młodzież

Świnka

niemowlęta

Rotawirusy

wiek podeszły

Półpasiec

niemowlęta

Parainfluenza

niemowlęta, dzieci, dorośli

Odra

płód, młodzież, dorośli

HIV

w każdym wieku

Enterowirusy

niemowlęta

Adenowirusy

płód

Różyczka

dzieci

Rinowirusy

niemowlęta, dzieci

Polio

w każdym wieku niebezpieczna

Opryszczka

dzieci

Koronawirusy

w każdym wieku

Grypa

płód, noworodki

Cytomegalia

Okresy życia (największe zagrożenie na

zakażenie)

Wirus lub nazwa choroby wirusowej