1

Praca socjalna wobec przemocy

Przemoc jest głównym z zjawisk destrukcyjnych z życiu człowieka. Dotyczy ona sfery życia

w płaszczyźnie indywidulanej, jak i zbiorowej, w tym rodzinnej. Rodzina jest bardzo

szczegółowym miejscem, w którym stosowanie przemocy ma szkodliwy wymiar zarówno dla

środowiska rodzinnego, jak i każdego z jej członków, włącznie ze sprawcą. Stąd konieczne

jest podejmowanie działań wspomagających proces ograniczania i docelowo likwidacji form

przemocy, które w rodzinie mogą lub pojawiają się.

Praca socjalna z rodziną dotkniętą problemem przemocy, koncentruje się na rozwiązywaniu

problemów związanych z przemocą i wprowadza zmiany służące ograniczaniu i całkowitej

eliminacji czynników przemocotwórczych. Celem tej aktywności jest wzmacnianie sił

ludzkich poszczególnych członków rodzin doświadczających przemocy do przebudowy życia

rodzinnego, poprawy relacji interpersonalnych oraz tworzenia warunków sprzyjających

rozwojowi poszczególnych członków rodziny, jak i całego środowiska rodzinnego. Pozostaje

ona w ścisłym związku z innymi działaniami społecznymi, włącznie z terapeutycznym

wspomaganiem procesu zmiany człowieka. Rozumienie pracy socjalnej w rodzinie

doświadczającej przemocy obejmuje szereg działań, których przedmiotem jest sfera

motorycznego oddziaływania adresowanego do indywidualnych członków rodzin, rodziny

jako grupy społecznej, środowiska, w którym żyje rodzina doświadczająca przemocy, a także

ponadlokalnych środowisk społecznych, w których zjawisko przemocy bierze swe źródła –

systemy społeczne, środowiska zatrudnienia, edukacji, opieki, kultury.

Misja, cele i strategie pracy socjalnej z rodziną doświadczającą przemocy w rodzinie:

Misją jest ochrona życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej osób dotkniętych

przemocą w rodzinie oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

Celem głównym jest stworzenie warunków sprzyjających uzyskaniu zdolności do

funkcjonowania w środowisku rodzinnym wolnym od przemocy w rodzinie, w pełnienia ról

rodzinnych, społecznych i zawodowych.

Celami szczegółowymi jest:



Zatrzymanie przemocy w rodzinie



Zapewnienie bezpieczeństwa osobą dotkniętym przemocą w rodzinie



Zmiana postaw wobec przemocy w rodzinie zarówno przez osoby dotknięte przemocą,

jaki i stosujące przemoc w rodzinie

2



Wykorzystanie potencjału rodziny i poszczególnych jej członków dla rozwiązania

problemu przemocy w rodzinie i zapobiegania wystąpienia jej w przyszłości



Edukacja w zakresie psychologicznych oraz społecznych źródeł zachowań

przemocowych



Poprawa funkcjonowania prospołecznego, w tym poprawa samooceny zarówno osób

dotkniętych przemocą oraz osób stosujących przemoc w rodzinie

Wobec trudnej oraz skomplikowanej problematyki w rodzinach dotkniętych przemocą

w sugeruje się stosowanie zintegrowanej metodyki pracy socjalnej prowadzonej w celu

wywołania i/lub wzmocnienia zmiany. Proces prowadzenia pracy socjalnej zorientowany jest

na rozwiązywanie problemów.

Z uwagi na wielokrotnej problemy występujące w rodzinie dotkniętej przemocą w rodzinie,

różnorodne współwystępujące dysfunkcje takie jak:



Uzależnienie od alkoholu



Zaburzenia osobowości



Rozpad rodziny

Wskazane jest, aby w trakcie diagnozowania problemu zwrócić uwagę na te kwestie, które

mają bardzo istotny wpływ na życie rodziny, charakter relacji w niej występującej,

możliwości nawiązania komunikacji z poszczególnymi członkami rodziny i stosowania

właściwych form pracy socjalnej oraz stosowania adekwatnych do sytuacji usług. Z uwagi na

stan nasilenia przemocy w rodzinie fazę cyklu przemocy w rodzinie, stopień motywacji osób

dotkniętych przemocą w rodzinie, ich stan świadomości istoty przemocy w rodzinie

możliwości nawiązania relacji z osobą stosującą przemoc w rodzinie, proponuje się przyjęcie

następujących strategii działań:



Ochrona życia i zdrowia osób dotkniętych przemocą w rodzinie – strategia

dopuszczająca stosowanie wszelkich zgodnych z prawem działań, o charakterze

ratunkowym, podejmowanym niezwłocznie po powzięciu informacji o zagrożeniu



Towarzyszenie w docelowym lub ostatecznym rozwiązaniu problemu przemocy

w rodzinie – strategia polegająca na wnikliwym zdiagnozowaniu sytuacji związanej

z przemocą w rodzinie, ale z czynnym udziałem pokrzywdzonej osoby, zaplanowaniu

dalszych działań mających przynieść trwały skutek polegający na rozwiązywaniu

problemu, a czasem także jego przyczyn

3



Korygowanie i psychoedukacja adresowana do osób stosujących przemoc w rodzinie

– strategia polega na angażowaniu sprawców przemocy w rodzinie w czynny udział

inicjonowania i utrwalania pożądanych zmian

Realizując podane strategie pomagania rodzinom dotkniętym przemocą w rodzinie, można

stosować zarówno metody pracy socjalnej zorientowanej na działaniach – zadaniach –

odnoszących się do zmiany zachowań osób dotkniętym problemem przemocy w rodzinie, jak

i podejścia skoncentrowanego na rozwiązania. Skoncentrowane na rozwiązaniach to nowa

metoda w pracy socjalnej, w której główny punkt ciężkości kłodzie się na poszukiwaniu

rozwiązań trudnej sytuacji życiowej osoby / rodziny.

Fazy przemocy:

1. Faza narastania napięcia – w tej fazie partner jest zazwyczaj napięty i stale

podirytowany. Starasz się go uspokoić, dbasz o starannie wypełnienie obowiązków

domowych. Zaczynasz się zastanawiać nad tym, co możesz zrobić, aby uniknąć

kolejnej awantury

2. Faz ostrej przemocy – partner jest gwałtowny wpada w szał, jakiś drobiazg wywołuje

potworną awanturę. Możesz zostać wtedy poważnie pobita lub zraniona. Najczęściej

wtedy decydujesz się wezwać policję, zwracasz się o pomoc

3. Faza miesiąca miodowego – jest to faza skruchy i okazywania miłości. Sprawca

przeprasza za swoje zachowanie, obiecuje poprawę. Jest czuły, troskliwy oraz

zapewnia o swojej miłości. Partner staje się podobny do mężczyzny, jakiego kobieta

pokochała. Ofiara zaczyna wierzyć, że jej partner się zmienił, i że przemoc była tylko

incydentem, który już się nie powtórzy

Faza miesiąca miodowego przemija i następuje pierwsza faza przemocy. Wszystko zaczyna

się od nowa. Przemoc w następnych cyklach na ogół jest bardziej gwałtowna i dłuższa, a fazy

miesiąca miodowego krótsze i nie takie miodowe.

Zadania pracownika socjalnego wobec ofiar przemocy w rodzinie

W ramach swoich kompetencji i zadań pracownik socjalny:



Udziela wsparcia psychologicznego i socjalnego



Przeprowadza wywiad środowiskowy umożliwiający diagnozę sytuacji rodziny lub

osoby

4



Pomaga ustalić plan bezpieczeństwa w przypadku gdy ofiara decyduje się pozostać ze

sprawcą



Pomaga znaleźć bezpieczne schronienie, jeśli ofiara decyduje się na opuszczenie

domu



Pomaga w razie potrzeby zapewnić pomoc medyczną



Kieruje do specjalistów zajmujących się pomaganiem ofiar przemocy



Informuje o dalszych krokach jakie podejmie w sprawie pomocy rodzinie

i zapewnieniu bezpieczeństwa



Pracownik informuje także o swoich uprawnieniach i możliwościach



W razie potrzeby bądź na życzenie zainteresowanych zwraca się do policji o podjęcie

działań prewencyjnych wobec sprawcy



W przypadku stwierdzenia lud podejrzenia popełnienia przestępstwa powiadamia

organy ścigania



Uruchamia działania związane z interwencją kryzysową



Udziela informacji o przysługujących świadczeniach i formy pomocy



Pomaga w załatwieniu spraw urzędowych



Informuje o możliwości uzyskania pomocy w środowisku lokalnym



Monitoruje efekty podjętych działań



Współpracuje z innymi instytucjami

Bibliografia:

1. Ośrodek Pomocy Społecznej w Głuchołazach – zakładka przemoc w rodzinie

2. J. Grodecka, R. Kułacka, K. Sarzała, A. Żukeiwicz „Standard pracy socjalnej z

rodziną doświadczającą przemocy w rodzinie”

5

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lędzinach

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej znajduję w Lędzinach przy ulicy Lędzińskiej 47.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej działa w oparciu o przepisy:

a) Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (D. U. z 20014 r. nr 64 poz.

593)

b) Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (D. U. z 2003 r. nr

228 poz. 2255 z póź zm.)

c) Ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych

oraz zaliczce alimentacyjnej (D.U. z 2005 r. nr 86 poz. 732 z póź. zm.)

d) Ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (D.U. z 2005 r. nr 249 poz.

2104)

e) Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (t.j. D.U. z

2000 r. nr 98 poz. 1071 z póź. zm.)

f) Ustawy z dnia 9 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (D.U. z 2001 r. nr 142 poz.

1591 z póź. zm.)

g) Uchwały Rady Miejskiej w Lędzinach nr XCI/12/99 z dnia 30 grudnia 1999 r.

w sprawie utworzenia Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lędzinach

Celem działalności ośrodka jest:

a) Kształtowanie lokalnej polityki społecznej oraz opracowanie i realizacja gminnej

strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem

programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów

alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup

szczególnego ryzyka

b) Umożliwianie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych,

których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne środki, możliwości

i uprawnienia, a także zapobieganie powstawaniu takich sytuacji

c) Zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwianie im

bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka, jak również

doprowadzenie do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze

środowiskiem

6

d) Prowadzenie postępowania i wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach

świadczeń, których obowiązek realizacji, nałożony został na Ośrodek ustawami oraz

realizacja tych świadczeń

Zadania Ośrodka w zakresie pomocy społecznej obejmują:

a) Zadania własne z zakresu pomocy społecznej realizowane przez gminy w tym zadania

o charakterze obowiązkowym

b) Zadania zlecone gminie przez administrację rządową podyktowane zapisami ustawy

o pomocy społecznej

c) Inne zadania z zakresu pomocy społecznej wynikające z rozeznanych potrzeb gminy,

rządowych programów pomocy społecznej bądź innych ustaw mających na celu

ochronę poziomu życia osób i rodzin, po otrzymaniu odpowiednich środków

d) Zadania w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych w ramach

upoważnień udzielonych przez Burmistrza Miasta

Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej oraz świadczeń rodzinnych

i alimentacyjnych z zastrzeżeniem świadczeń określonych odrębnymi przepisami, wydawane

są w formie pisemnej.

W realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej Ośrodek współpracuje z organizacjami

społecznymi, Kościołek Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi,

fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Ośrodek

może zgodnie z obowiązującymi przepisami i upoważnieniami zlecać podmiotom

upoważnionym prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej, realizację

określonych zadań, po uprzednim przeprowadzeniu konkursu ofert, przyznając określone na

ten cel środki finansowe.

Działy Miejskiego Ośrodka Pomocy w Lędzinach:

a) Dział świadczeń społecznych – procedury postępowania w sprawach o świadczenia

z pomocy społecznej:

o celem pomocy społecznej jest zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych

osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających

godności człowieka

o

prawo do świadczeń z pomocy społecznej uwarunkowane jest wykazaniem się

własną aktywnością w zakresie zaspokajania swych potrzeb bytowych.

7

W pierwszej kolejności osoby, rodziny korzystające z pomocy społecznej

winny wykorzystać własne zasoby, możliwości i uprawnienia

o

pomoc społeczna nie może stanowić stałego źródła utrzymania, zwłaszcza

w przypadku osób, które mają warunki i możliwości, aby podjąć pracę

b) dział świadczeń rodzinnych

c) dział interwencji socjalnej i profilaktyki – został utworzony z myślą o pomaganiu

osobom i rodzinom będących w trudnej sytuacji życiowej w kryzysie, ze szczególnym

uwzględnieniem sytuacji pomocy rodzinie

d) świetlica socjoterapeutyczna – zadana świetlicy:

o

pomoc w kryzysach szkolnych, rodzinnych, rówieśniczych, osobistych

o zapewnienie dzieciom racjonalnego wypoczynku poprzez organizowanie

zabaw i kółek zainteresowań oraz pomoc w planowaniu przyszłości

i realizowaniu marzeń

o pomoc w nauce i odrabianiu lekcji

o

sporządzanie diagnozy indywidualnej dziecka i jego rodziny

o prowadzenie zajęć profilaktycznych i socjoterapeutycznych zgodnie

z programem przygotowanym według potrzeb i diagnozy indywidualnej dzieci

e) dom dziennego pobytu seniora – jest ro dział Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

zajmujący się zaspokajaniem podstawowych potrzeb wyższego rzędu ludzi starszych,

chorych, często z ustalonym stopniem niepełnosprawności i osób samotnych, często

nie mających oparcia w rodzinie. Pobyt w placówce daję także możliwość korzystania

z urządzeń sanitarno – higienicznych, korzystania z posiłków na miejscu i na wynos.

Obszarem, który powinny być rozwiązane, a nie są według mnie jest świetlica

socjoterapeutyczna, powinna zostać ona przeniesiona do innego budynku lub gruntownie

wyremontowana, aby dzieci w niej przebywające miały lepszy komfort przebywania w niej.