OSHO RAJNEESH

MAPY SWIADOMOSCI

[materialy nadeslane; pozostalych danych nie dostarczono]

Ja moge dac ci mape, ale to ty musisz isc, ty musisz podrózowac, ty musisz wedrowac. I jedno
pamietaj - moja mapa bedzie tak naprawde moja mapa i nie moze byc twoja mapa. Moze dac ci
kilka podpowiedzi, kilka wskazówek, ale nie moze byc twoja mapa, poniewaz jestes totalnie
innym czlowiekiem. Jestes tak niepowtarzalny, ze niczyja mapa nie moze byc twoja mapa.
Owszem, zrozumiawszy moja mape staniesz sie swiadomy wielu rzeczy o sobie, ale twoim
zadaniem jest nie isc za nia na oslep - bo wtedy staniesz sie pseudo-czlowiekiem. Sluchaj mnie,
moich slów, mojej ciszy, mojego istnienia. Próbuj zrozumiec to, co tutaj sie dzieje, co tutaj sie
zdarza, a potem sam podejmuj decyzje. Nie zrzucaj odpowiedzialnosci na nikogo innego. Taka
jest droga wzrastania. Taka jest droga, która sie dociera. Osho, The Dhammapada: The Way of
the Buddha

Wstep

W zeszlym roku jechalam samochodem przez Francje. Sa tam ogromne nowe autostrady - ze
wschodu na zachód mozna dostac sie niemal natychmiast. Jedynym problemem jest to, ze jadac
tymi nowymi drogami superszybkiego ruchu w ogóle nie masz okazji posmakowac kraju - ani
jednego widoku kamienistej wiejskiej drogi z kuszacymi kawiarenkami na rogach, gdzie podaja
slawetna swieza kawe i chrupiace bagietki z serem. Ani cienia uciazliwego objazdu wiodacego
przez ciekawie wygladajace targowisko, cmentarz, czy obok nieprawdopodobnie starej i pieknej
katedry. Pozostaje ci wybranie najbardziej dogodnej i praktycznej autostrady i dotarcie na
miejsce w mgnieniu oka albo drogi bardziej eksperymentalnej, z widokami, dzwiekami i
zapachami, do których z radoscia bedziesz wracal wspominajac podrózowanie w tej czesci
Ziemi. (Nie musze chyba dodawac, ze nie zawsze lubie to, co proste i waskie. Wole kierowac sie
wlasnym nosem.) I tak jest wlasnie z mapami. Pokazuja one drogi dluzsze lub drogi krótsze.
Moga powiedziec ci jak dotrzec do najszybszej trasy, ale ta najszybsza nie musi byc ta, która
naprawde bedziesz chcial jechac. Jest to kwestia osobistego wyboru. Przedstawiamy tu kilka map
swiadomosci, które mozesz sam eksplorowac. Jest to ledwie pare z tych map, które Osho
nakreslil abysmy mogli dotrzec do wlasnego wnetrza. Podobnie jak z mapami Francji, niektóre z
nich sa dla mnie nieporównywalnie latwiejsze do odczytania od innych. Niektóre wygladaja dla
mnie jak czysta chinszczyzna. Inne sa jak oddychanie aromatem brzoskwin kwitnacych wiosna.
Mysle, ze to dlatego Osho przedstawia tyle róznych mozliwosci - dla kazdego cos innego. Mam

takie poczucie, ze Osho w gruncie rzeczy mówi, ze wszystkie drogi prowadza do Rzymu. Ktos
moze naprawde poczuc metaforyczne mapy wnetrza czlowieka z tantry i jogi - fragmenty
pierwszego tomu wykladów serii "The Tantra Vision". Jest to podróz od czakry do czakry, od
najbardziej fundamentalnego osrodka do "tysiacplatkowego lotosu" Niemal jak wyraznie
namalowany znak na drodze, oto skromny przedsmak tego, w jaki sposób Osho opisuje czwarty
osrodek, serce, nazywany anahata - "niewydobyty dzwiek": Jezyk to dzwiek wydobyty - musimy
tworzyc go strunami glosowymi. Musi byc wydobywany - to dwie klaszczace dlonie. Serce to
jedna klaszczaca dlon. W sercu nie ma slowa - jest ono bez slów. (Hm!) "Dzungla, las, ogród i
dom" (z wykladów "Path of Love") stanowi jeszcze inna podróz z przewodnikiem do naszej
najbardziej wewnetrznej natury. Cale to poszukiwanie prawdy mozna podzielic na cztery etapy -
powiada Osho i opisuje kazdy swiety, tajemny symbol tak tresciwie jak tylko móglbys sobie tego
zyczyc (niektóre zdaja sie byc blizsze i bardziej znajome od innych - zaleznie od tego gdzie jestes
i jakimi sciezkami juz kroczyles). Czasem mapa pomaga. Ale co to Osho mówil o tym, aby nie
ugrzeznac patrzac na palec wskazujacy ksiezyc? W tym przypadku, jak sadze, chodzi o
ugrzezniecie na jakiejs jednej okreslonej drodze prowadzacej do celu. Przedstawiamy wiec kilka
róznych mozliwosci - do wyboru. Musze tu tylko przypomniec, ze ten wewnetrzny wedrowiec
swiadomosci nie powinien wpasc w zasadzke jakiegos szczególnie interesujacego objazdu. Kawa
moze byc smaczna, ale gdzie to ja mialam dojechac? Ma Prem Garimo

Dzungla - las - ogród - dom

Cale to poszukiwanie prawdy mozna podzielic na cztery etapy. I chcialbym, bys zglebil te cztery
etapy, gdyz bedziesz gdzies w tych czterech etapach: na któryms z tych etapów albo w drodze z
jednego etapu do innego... Pierwszy etap nazywam dzungla, drugi nazywam lasem, trzeci
nazywam ogrodem, czwarty nazywam domem. DZUNGLA Dzungla jest stanem glebokiego snu
- czlowiek swiadomie nie poszukuje. Wiekszosc zyje w tym stanie. Jest pewne poszukiwanie, ale
bardzo nieswiadome, jeszcze nie rozmyslne. Czlowiek szuka w ciemnosci po omacku, ale
niezupelnie jest swiadomy celu, ani nawet nie jest swiadomy tego, ze bladzi po omacku - jest to
bardzo przypadkowe. Czasem natknie sie na jakies okno i moze zyskac pewne spojrzenie, ale
znów to przegapia. Poniewaz nie jest to swiadome szukanie, tych wizji nie mozna utrzymac.
Czasem w snach cos ci sie wyjasnia. Czasem w milosci otwieraja sie i zamykaja jakies drzwi, ale
ty nie wiesz jak sie otworzyly i jak sie znów zamknely. Czasem patrzysz na wspanialy zachód
slonca, obejmuje cie cos ogromnie pieknego, wnika w ciebie inny swiat, a przynajmniej cie
dotyka - a potem odchodzi. I nie mozesz zaufac nawet temu, ze tak bylo, nie mozesz nawet
uwierzyc, ze to sie stalo... poniewaz nie poszukujesz swiadomie. Wiele razy spotykasz Boga -
uwazaj, wiele razy spotykasz Boga, spotykasz Go w wielu miejscach swego zycia, ale nie
potrafisz Go rozpoznac, przede wszystkim dlatego, ze nie szukasz Go. I pamietaj, jesli czegos nie
szukasz, nie mozesz tego zobaczyc. Mozesz to zobaczyc tylko wtedy, gdy tego szukasz. Moze to
przejsc tuz obok ciebie, ale jesli tego nie szukasz, nie zobaczysz tego. Aby cos zobaczyc,
czlowiek musi tego szukac. Pierwszy stan przypomina dzungle: gleboka, ciemna, gesta,
prymitywna, pierwotna. Zadna sciezka nie istnieje, nawet slady stóp, i czlowiek nie zmierza
donikad, stale potykajac sie wedruje od jednego ciemnego zakatka do innego ciemnego zakatka.
Wiekszosc ludzi zyje w dzungli, w nieswiadomym stanie umyslu. Ludzie spia glebokim snem,
czasem sa lunatykami, czasem sa somnambulikami. Tak nauczaja Budda, Chrystus, Gurdjieff,
Kabir - wiekszosc ludzi nie zyje, tylko egzystuje, wegetuje. Wygladasz tak, jakbys byl uwazny -
nie jestes uwazny. Zyjesz w gestej mgle, w chmurach. Twoje zycie jest mechaniczne. Owszem,

rózne rzeczy sie dzieja, ale dzieja sie tak, jak dzieje sie to mechanizmom: naciskasz guzik i
zapala sie swiatlo, tak, po prostu, naciskasz guzik i mechanizm zaczyna funkcjonowac, tak, po
prostu. Ktos naciska ten guzik w tobie i przychodzi zlosc, ktos naciska inny guzik w tobie i jestes
bardzo szczesliwy, ktos inny naciska jakis inny guzik i otacza cie jakis inny nastrój, i nie ma
nawet jednej chwili przerwy miedzy nacisnieciem guzika i pojawieniem sie tego nastroju. Jest to
mechaniczne. Nie jestes panem, jestes niewolnikiem. I takie jest twoje zycie: twoje najglebsze
centrum spi glebokim snem, a twoja swiadomosc jest otumaniona. Twoje cialo jest rydwanem, a
byle zachcianka, byle pragnienie wchodzi w ciebie, wiezie cie przez jakis czas, zabiera cie
dokads, zostawia cie tam, a potem kolejna zachcianka, kolejne pragnienie... I tak wedrujesz
zakosami, potykasz sie o jakis kamien, wpadasz na jakies drzewo. W ciemnosci ranisz siebie,
przysparzasz sobie bólu. Cale twoje zycie to nic innego jak tylko gleboki koszmar. Kilku ludzi
tutaj przyszlo do mnie nie szukajac, z samego przypadku; znaja jakiegos przyjaciela, który tu byl
i pomysleli: "dobra, pojedziemy i zobaczymy jak tam jest". Przegladali ksiazki w ksiegarni i
natkneli sie na któras z moich ksiazek, a moje zdjecie ich przyciagnelo - albo spodobal im sie
tytul ksiazki, zaciekawili sie i przybyli tutaj. Ale to poszukiwanie jest bardzo, bardzo
nieswiadome. Nie myslisz, nie medytujesz nad swym zyciem, jakie powinno byc, czym powinno
byc, dokad powinno prowadzic. A kazde pragnienie, gdy opanuje cie, staje sie twym panem. Gdy
jestes w zlosci, zlosc staje sie twoim panem, calkowicie nad toba zapanowuje. I nie jest tak, ze
jestes w zlosci: stajesz sie zloscia, i w tej zlosci robisz cos, czego bedziesz zalowal. I w tym tkwi
ironia - inne "ja" bedzie zalowalo tego, co zrobilo tamto "ja", inne pragnienie, inny stan, inny
nastrój. Teraz bedziesz cierpial, i pójdziesz, i bedziesz chcial prosic o wybaczenie. Jest to ktos
inny, nie jest to ta sama osoba. Gdzie sa te zaczerwienione oczy, ta twarz pelna przemocy, ta
gotowosc zabicia albo bycia zabitym? Wszystko minelo. Na tym etapie, etapie dzungli, ludzi
bardziej interesuja odpowiedzi niz pytanie. Natychmiast zadowalaja sie jakakolwiek glupia
odpowiedzia, jaka zostala im udzielona. W istocie rzeczy nigdy nie zadali pytania. Jeszcze przed
zapytaniem przyjeli odpowiedz. Tak ktos staje sie hindusem, ktos inny mahometaninem, a ktos
inny chrzescijaninem, zanim zadales pytanie, odpowiedz zostala ci udzielona, a ty kurczowo
trzymasz sie tej odpowiedzi. Taki wlasnie jest typ czlowieka, którego nazywasz "prostym" -
ociosany, tradycyjny, konformista. Ukierunkowany na przeszlosc: nigdy nie spoglada w
przyszlosc, i nigdy nie spoglada w terazniejszosc... Ten typ czlowieka wierzy w ksiedza, w
biskupa, w papieza, w shankaracharye. Ten czlowiek nigdy nie idzie poszukiwac gdzie indziej.
Trzyma sie kurczowo tego ksiedza, tej religii, tego kosciola, w którym przypadkowo sie narodzil.
Zostaje tam, zyje w nim, umiera w nim... A prawdziwe zycie jest niebezpieczne: na to nie moze
sobie pozwolic. Zycie jest przygoda w tym, co nowe, ale on kurczowo trzyma sie starego. Zycie
jest nieznane i niepoznawalne, a on nie chce ryzykowac swoja wiedza. Wraca poczta zwrotna bez
otwarcia koperty. Przychodzi, zyje, umiera, a w rzeczywistosci nigdy nie przychodzi, i nigdy nie
zyje i nigdy nie umiera. Cala jego egzystencja to gleboki sen. Jeszcze nie domaga sie bycia
czlowiekiem. Ten typ czlowieka nazywasz "glupkowatym". Zawsze wyglada tak, jakby byl
swietszy od ciebie, bardzo moralistyczny. Mysli, ze jest bardzo moralny, ale nie zna zadnych
podstaw moralnosci. I kurczowo trzyma sie norm spolecznych, nigdy nie wykracza poza nie.
Przestrzega zasad... Ten typ czlowieka jest tez uparty: nigdy sie nie zmienia, nie jest gotowy do
zmiany. Jest bardzo przeciwny zmianom, jest antyrewolucyjny I ten typ czlowieka jest
fanatykiem i faszysta; w kazdej chwili gotowy jest stac sie pelnym przemocy. A cala ta jego
przemoc pojawia sie, gdyz nie jest przekonany co do samego siebie, nie jest pewien wlasnej
religii. Jego religia nie jest jego doznaniem - jak moze byc jej pewny? Kiedy z nim dyskutujesz,
natychmiast w dyskusji wyjmuje miecz. Miecz jest jego argumentem. Ten typ czlowieka jest
bardzo irracjonalny, ale przemawia tak, jakby byl bardzo racjonalny. Jego racjonalizm to nic

innego jak tylko racjonalizacja, nie jest to rzeczywisty rozum. Pamietaj i obserwuj - gdzies w
glebi duszy musisz miec te dzungle. Niektórzy maja ja bardziej, inni maja ja mniej, ale róznica
dotyczy ilosci, stopnia. Ta dzungla tkwi w kazdym czlowieku. Jest to twoja nieswiadomosc,
ciemna noc wewnatrz ciebie. A z tej ciemnej nocy powstaje wiele instynktów, impulsów, obsesji,
szalenstw, i zapanowuja one nad twa swiadomoscia. Stan sie obserwujacym, stan sie uwaznym.
Na przyklad - pojawia sie zlosc. Pojawia sie z nieswiadomosci, ten dym unosi sie z
nieswiadomosci. Potem obejmuje twa swiadomosc i to cie otumania. Potem mozesz zrobic cos,
czego przy zdrowych zmyslach nigdy bys nie zrobil. Czekaj. Nie jest to pora na mówienie ani
jednego slowa lub robienie czegokolwiek. Zamknij drzwi, usiadz w ciszy, obserwuj jak ta zlosc
powstaje, a znajdziesz klucz. Obserwujac powstawanie zlosci, zobaczysz - stopniowo zlosc
wygasnie. Nie moze trwac wiecznie, ma pewna ilosc energii, pewna potencjalnosc. Gdy
wyczerpie sie ona, zlosc odchodzi; a gdy odchodzi i wewnetrznie znów sie uspokoisz, stwierdzisz
pewna zmiane, zmiane jakosci swego istnienia. Stales sie bardziej uwazny. Energia, która miala
stac sie zloscia i która miala byc zmarnowana i która miala byc niszczaca, zostala wykorzystana
przez twa swiadomosc. A teraz swiadomosc plonie jasniejszym ogniem, korzystajac z tej samej
energii. Taka jest wewnetrzna metoda dokonywania przemiany trucizny w nektar. LAS Z
dzungli musisz sie wydostac. Drugim stanem jest las. Przypomina on dzungle, z jedna mala
róznica - w lesie jest kilka sciezek, szlaków, nie autostrad, ale sciezek do pieszych wedrówek. W
dzungli nie ma nawet jednej sciezki. Dzungla jest bardzo prymitywna, w dzungli czlowiek
jeszcze sie nie pojawil, jest ona niemal zwierzeca. W lesie pojawiaja sie ludzie. Jest kilka sciezek,
mozesz odnalezc droge. Las przypomina snienie. Dzungla byla jak sen, las przypomina snienie.
Przypomina podswiadomosc: kraine brzasku, ani nocy, ani dnia, ot, posrodku. Wszystko jest
nadal zamglone, ale nie jest ciemne. Cos mozna zobaczyc, odrobine mozesz sie poruszyc, masz
pewna doze swiadomosci. Jest to kraina blyszczacych oczu, hippisów, tak zwanego religijnego
szukajacego, uzaleznionego od narkotyków, próbujacego znalezc jakakolwiek droge, jakikolwiek
sposób, skróty pozwalajace jakos wydostac sie z tego lasu. Jest to stan, w którym zaczyna sie
poszukiwanie, bardzo niepewnie, ale przynajmniej sie zaczyna. Lepsze to niz dzungla. Hippis jest
lepszy od czlowieka tepego, lepszy od czlowieka prostego: przynajmniej szuka. Moze czasem isc
w niewlasciwym kierunku. Poszukujac medytacji staje sie uzalezniony od narkotyków, gdyz
narkotyki moga dac cos podobnego, pewne zblizone doznanie; a on przynajmniej poszukuje,
przynajmniej wedruje. Moze popelnia bledy, ale przynajmniej wedruje. Czlowiek w dzungli w
ogóle nie wedruje - nie popelnia bledów, ale i nie wedruje. A pozostawanie w miejscu jest
najwiekszym bledem jaki mozna popelnic. Wedruj! W zyciu sa próby i bledy, czlowiek musi
uczyc sie na bledach. Wiele sciezek otwiera sie w drugim etapie; w gruncie rzeczy zbyt wiele, i
czlowieka ogarnia zamieszanie. Jest to bardzo chaotyczne. Dzungla jest bardzo spokojna,
wszystko jest jasne. Choc jest ciemno, wiara jest jasna - ktos jest hindusem, ktos jest
mahometaninem, ktos jest chrzescijaninem, i wszystko jest jasne... Jest ciemno, ale wszystko jest
jasne, ludzie nie sa w zamieszaniu. Ludzie sa martwi, ale nie zmieszani. Wraz z zyciem pojawia
sie zamieszanie, i chaos. Ale to z chaosu gwiazdy sie rodza. W drugim typie pojawiaja sie poeci,
malarze, artysci, muzycy, tancerze. To rewolucjonisci. Pierwszy typ jest ortodoksyjny, drugi jest
rewolucyjny. Pierwszy typ jest tradycyjny, drugi jest utopijny. Pierwszy jest ukierunkowany na
przeszlosc, drugi jest ukierunkowany na przyszlosc. Dla pierwszego zloty wiek juz minal, dla
drugiego dopiero nadejdzie. Patrzy on przed siebie. Przypomina Glupca z kart tarota - patrzy
przed siebie, w niebo. Stoi na skraju skaly, z jedna noga zawieszona nad przepascia. Ale jest tak
szczesliwy, nie patrzy w dól, patrzy w niebo, na odlegle gwiazdy. Jest pelny marzen. Jest bliski
smierci, ale jest pelny marzen. To niebezpieczne. A jesli zapytasz mnie co wybrac, powiem:
wybierz to drugie, badz glupcem, nigdy nie badz punditem. Lepiej byc glupcem i ryzykowac niz

nigdy nie ryzykowac i pozostac zaspokojonym fikcyjna, zapozyczona wiedza. To drugie to
glupiec. Dla drugiego etapu mam specjalna nazwe - nazywam to "Kraina Kalifornii". Tak, jest to
Kalifornia ludzkiej duszy, gdzie istnieje wielki supermarket, supermarket duchowy - wszelkiej
masci techniki i wszelkiej masci przewodniki i mapy. W takiej chwili czlowiek zaczyna patrzec.
Nie jest zaspokojony kosciolem, w którym sie urodzil, zaczyna wedrowac i próbuje obcych
sciezek, nieznanych sciezek. To jest chwila, gdy czlowiek staje sie studentem i szuka
nauczyciela. Poszukiwanie nie weszlo jeszcze zbyt gleboko, ale zaczelo sie. Nasienie
wykielkowalo. Droga do przebycia jest wciaz daleka. Trzeba odbyc dluga droge, ale teraz jest
pewna mozliwosc. Pierwszy typ jest martwy, drugi typ jest zbyt zywy, niebezpiecznie zywy.
Pierwszy typ jest w jednym ekstremum, drugi typ wszedl w drugie ekstremum. W drugim tez nie
ma równowagi, równowaga przyjdzie w trzecim etapie. Pierwszy kurczowo trzyma sie martwych
liter, a drugi kurczowo trzyma sie nicosci, nigdzie nie ma miejsca, stale idzie, jest wedrowcem.
Pierwszy to gospodarz domostwa, drugi to wedrowiec. Drugi przypomina toczacy sie kamien: nie
obrasta mchem. Nigdy nie dociera do centrum, stale wedruje od jednego nauczyciela do innego,
od jednej ksiazki do innej. Pierwszy bardzo latwo posluguje sie mowa, drugi staje sie mniej
wygadany. Rozmawiales kiedys z hippisem? Bardzo trudno zrozumiec co on mówi. A gdy sam
nie wie co mówi, powiada "prawda?" Nie zna siebie, a pyta ciebie: "prawda? widzisz?" - a sam
niczego nie widzi. I zamiast wyrazac sie slowami, zaczyna wyrazac sie dzwiekami. Zaczyna
uzywac dzwieków, dziecinnych dzwieków. Staje sie mniej elokwentny. Pierwszy jest bardzo
rozumowy, zyje w glowie. Drugi porusza sie ku sercu, staje sie typem bardziej uczuciowym.
Pierwszy nie jest swiadomy, ale mysli, ze jego myslenie jest swiadomoscia. Drugi jeszcze nie
dotarl do zródla uczucia, ale mysli, ze emocjonalizm, sentymentalizm to uczucie. Hippis potrafi
plakac, potrafi smiac sie. Jest ekscentryczny, szalony, ale to lepsze niz pierwszy. Pierwszy jest
polityczny, drugi jest niepolityczny. Pierwszy wierzy w wojne, drugi zaczyna ufac pokojowi.
Pierwszy gromadzi przedmioty, drugi zaczyna kochac ludzi... piekne. Pierwszy wierzy w
malzenstwo, drugi wierzy w milosc. Pierwszy zyje w schronieniu, drugi nie wie gdzie bedzie
jutro. Ale jest to dobre - wszystko zaczelo sie poruszac. Moze poruszac sie w niewlasciwym
kierunku, to prawda, ale moze tez poruszac sie we wlasciwym kierunku. Ruch jest dobry. Teraz
potrzebny bedzie wlasciwy kierunek. Jedna rzecz juz sie stala, teraz potrzebny bedzie kierunek.
Pierwszy jest bardzo ziemski: wierzy w konta bankowe i ubezpieczenie na zycie. Pierwszy jest
bardzo chciwy wladzy, pieniedzy Drugi nie wierzy w zabezpieczenie - bardziej ufa zyciu niz
ubezpieczeniu na zycie. Wierzy w milosc bardziej niz w zabezpieczenie jakie mozna miec z
konta bankowego. Nie jest opetany pieniedzmi, nie gromadzi. Nie jest moralny w takim sensie
moralnosci jak pierwszy typ, zaczyna miec moralnosc nowego rodzaju, moralnosc rewolucyjna,
moralnosc osobista. Moralnosc pierwszego typu jest spoleczna, moralnosc drugiego typu jest
osobista. Moralnosc pierwszego typu polega na uwarunkowaniach, moralnosc drugiego typu
polega na sumieniu. Rozglada sie wokolo i cokolwiek ma ochote zrobic, robi to. Robi to, co
uznaje, jest indywidualnoscia... Pierwszy typ jest zbiorowoscia. Nieswiadomosc jest zbiorowa,
podswiadomosc jest indywidualna... Pierwszy typ jest dogmatyczny, teologiczny - drugi jest
filozoficzny. OGRÓD A trzecim jest ogród, trzecim etapem. Ogród jest stanem przebudzenia -
czlowiek jest przebudzony. Pierwszym jest sen, drugi to snienie, trzeci to przebudzenie. Hindusi
nazywaja pierwszy sushupti, drugi - swabhana, trzeci - jagrati. Teraz jest on swiadomy, uwazny,
dzien sie przebudzil. Ksiazki, przewodnicy, nauczyciele stali sie nieistotni - znalazl Mistrza.
Pierwszy wierzy w ksiedza. Drugi nie wie dokad isc, nie ma kompasu, pogubil wszelkie kierunki,
do nikogo nie idzie. Mozesz wyszkolic psa i nazwac go Guru Maharaji i on pójdzie. Zrób tylko
propagande i zobaczysz, ze ten pies znajdzie swoich zwolenników. Drugi moze isc do
jakiegokolwiek Guru Maharaji. Gotowy jest upasc u stóp kogokolwiek, jest za bardzo gotowy.

Pierwszy nigdy nie jest gotowy, drugi jest zbyt gotowy. Dla pierwszego kwestia padniecia u stóp
kogokolwiek innego niz jego wlasny ksiadz nie istnieje. Drugiemu kazdy zdaje sie byc tym
ksiedzem. Jego oczy sa bardzo niezdecydowane. Moze on isc do kazdego, do kazdego, kto
twierdzi, do kazdego, kto potrafi krzyczec w glos: "Tak, ja bede twoim przewodnikiem. Ja jestem
nauczycielem swiata. Ja jestem tym i tamtym." Ktokolwiek potrafi to powiedziec, on bedzie
gotowy pasc do jego stóp. Ale trzeciego nie interesuja juz nauczyciele, nie jest studentem.
Interesuje go kontakt osobisty, interesuje go Mistrz, on chce stac sie uczniem. Nie przejmuje sie
tym, co Mistrz mówi, bardziej interesuje sie ta aura, która Mistrz stwarza wokól siebie. Nie
interesuja go jego doktryny, jego filozofia - interesuje go jego istnienie. Gdy stajesz sie
zainteresowany istnieniem, i gdy patrzysz wprost do najglebszego rdzenia czlowieka, gdy
zaczynasz odczuwac obecnosc, dopiero wtedy mozesz stac sie uczniem. Nie poszukujesz
filozoficznych odpowiedzi, teraz pytanie Kim jestem? stalo sie istotne. Drugi jest gotów uczyc
sie, pierwszy nie jest gotów uczyc sie, trzeci jest gotów oduczyc sie. Powtórze - pierwszy nie jest
gotów uczyc sie. Drugi jest gotów uczyc sie skadkolwiek i uczy sie zbyt wielu rzeczy,
sprzecznych, glupich, dobrych, zlych - i popada w zamet. Trzeci jest gotowy oduczyc sie. Nie
poszukuje wiedzy. Powiada: "Poszukuje kogos, kto dotarl. I nie bede sluchal tego czy to, co on
mówi, jest argumentacyjnie uzasadnione, filozoficznie prawdziwe. Chce byc w intymnej relacji."
Relacja miedzy nauczycielem i studentem nie jest osobista. Relacja miedzy Mistrzem i uczniem
jest osobista, jest to romans. Trzeba czuc, trzeba byc w obecnosci Mistrza, trzeba obserwowac.
Nie trzeba wnosic swojego umyslu - trzeba odsunac umysl na bok i trzeba patrzec wprost, i czuc.
Jeden z Mistrzów zen powiadal: "Gdy dotarlem do mojego Mistrza, przez trzy lata siedzialem u
jego boku, a on nawet na mnie nie spojrzal. Potem, po trzech latach - spojrzal na mnie i byla to
wielka radosc. Potem znów minely trzy lata i któregos dnia usmiechnal sie do mnie, i bylo to
blogoslawienstwem. Potem znów minely trzy lata, i któregos dnia polozyl dlon na mej glowie, i
bylo to ogromne, bylo to niewiarygodne. Potem znów minely trzy lata, i któregos dnia objal
mnie, i ja zniknalem, i on znikl... i byla jednosc." Znalezienie Mistrza to znalezienie punktu, z
którego Bóg jest najblizszy, znalezienie najblizszych drzwi, za którymi Bóg jest dostepny. Ktos
dotarl... A jak sie o tym przekonasz? Musisz odczuc, myslenie tu nie pomoze. Myslenie
zaprowadzi cie na manowce; musisz odczuc, musisz byc cierpliwy, musisz byc w jego obecnosci,
musisz smakowac, musisz stac sie odurzony jego obecnoscia. I powoli, powoli wszystko stanie
sie jasne. Gdy twój umysl wygasnie, wszystko stanie sie jasne. Albo jest Mistrzem, albo nie jest, i
bedzie to objawienie. Jesli jest, mozesz zanurzyc sie calkowicie. Jesli nie jest, musisz ruszyc w
droge. W obu przypadkach dojdziesz do pewnego konca. Czasem moze tak sie zdarzyc, ze
poczujesz, ze to jest Mistrz, ale nie dla ciebie. Wtedy tez musisz ruszyc w droge, bo Mistrz moze
pomóc tylko wtedy, gdy ty i on pasujecie do siebie, gdy waszym przeznaczeniem jest bycie
razem, gdy waszym przeznaczeniem jest bycie dla siebie. Na tym etapie, ogrodu, otwiera sie
totalnie inna perspektywa. Jest to punkt, w którym wazne staje sie pytanie Kim jestem? a ty nie
domagasz sie odpowiedzi. Nie jestes gotów przyjac zadnej odpowiedzi z zewnatrz. A Mistrz nie
da ci zadnej odpowiedzi. Tak naprawde zniszczy wszystkie twoje odpowiedzi - to wlasnie ja tutaj
robie... Zabieram ci wszystkie twoje odpowiedzi, bys pozostal sam ze swym pytaniem, czysty ze
swym pytaniem, dziewiczy ze swym pytaniem. Gdy pozostaje pytanie, a nie ma odpowiedzi z
zewnatrz, zaczynasz zapadac sie wewnatrz siebie. To pytanie jak strzala przenika do samego
zródla twego istnienia - i tam jest odpowiedz. I ta odpowiedz nie jest werbalna. Nie jest to teoria,
która napotykasz, jest to urzeczywistnienie. Eksplodujesz. Po prostu wiesz. Nie jest to wiedza -
wiesz. Jest to doznanie, egzystencjalne. Ten pierwszy czlowiek jest dogmatyczny, sekciarski. Ten
drugi czlowiek jest filozoficzny. Ten trzeci czlowiek jest religijny, egzystencjalny. DOM A
czwartym etapem jest dom. Hindusi zwa go turiya - czwarty stan. W czwartym stanie dotarles,

dotarles do samego rdzenia swego istnienia - dom, oswiecenie, samadhi, satori, nirwana. Dotarles
do miejsca, w którym znika Mistrz i uczen, w którym znika oddany i Bóg, w którym znika
poszukujacy i to, co poszukiwane, w którym znikaja wszelkie dualizmy. Wykroczyles ponad
dwa, dotarles do jednego. To jest to miejsce, którego wszyscy szukamy, a jego piekno polega na
tym, ze ono juz tu jest. Gdy dotrzesz do domu, stwierdzisz, ze dotarles tam, gdzie zawsze byles.
Patrzac za siebie z tego domu, rozesmiejesz sie. Zobaczysz, ze tej dzungli nie bylo na zewnatrz,
byla to twoja wlasna nieswiadomosc. Lasu nie bylo na zewnatrz, bylo to twoje wlasne snienie.
Ogrodu nie bylo na zewnatrz, byla to twoja wlasna uwaznosc. A tym domem jest twoje wlasne
istnienie, satchitanand. To ty, twoja najbardziej wewnetrzna natura, swabhava, tao - nazywaj to
jak tylko chcesz. Jest to bez nazwy. Takie sa te cztery etapy.

Wielblad - lew - dziecko

Zarathustra dzieli ewolucje swiadomosci na trzy symbole: wielblad, lew i dziecko. Wielblad to
zwierze juczne gotowe oddac sie w niewole, nigdy sie nie buntuje. Nie potrafi nawet powiedziec
nie. Jest istota wierzaca na slowo, wyznawca, zwolennikiem, wiernym niewolnikiem. To
najnizszy poziom ludzkiej swiadomosci. Lew jest rewolucja. Poczatkiem rewolucji jest swiete
nie. W swiadomosci wielblada zawsze jest potrzeba kogos, kto bedzie prowadzil i kto bedzie
mówil "powinienes..." Potrzeba mu dziesieciorga przykazan. Potrzebne mu sa wszystkie religie,
wszyscy ksieza i wszystkie swiete pisma, bo sam sobie nie potrafi zaufac. Nie ma odwagi i nie
ma duszy i nie ma tesknoty do wolnosci. Jest posluszny. Lew jest tesknota do wolnosci,
pragnieniem zniszczenia wszystkich wiezien. Lew nie potrzebuje zadnego lidera - sam sobie
wystarcza. Nikomu nie pozwoli nakazywac "bedziesz..." - jest to uraza dla jego dumy. Moze on
tylko powiedziec: "ja to zrobie". Lew jest odpowiedzialnoscia i ogromnym wysilkiem
wyzwolenia sie z wszelkich lancuchów. Ale i lew nie jest najwyzszym szczytem ludzkiego
wzrastania. Najwyzszy szczyt jest wtedy, gdy lew takze przechodzi metamorfoze i staje sie
dzieckiem. Dziecko jest niewinnoscia. Nie jest posluszenstwem, nie jest nieposluszenstwem. Nie
jest wiara, nie jest niewiara - jest czysta ufnoscia, jest swietym tak mówionym egzystencji i zyciu
i temu wszystkiemu, co sie w nim zawiera. Dziecko jest samym szczytem czystosci, szczerosci,
autentyzmu, chlonnosci i otwartosci na egzystencje. Te symbole sa bardzo piekne. Zglebimy
implikacje tych symboli w miare jak Zarathustra bedzie je opisywal - jeden po drugim.
WIELBLAD Wielblad jest chyba najbrzydszym zwierzeciem calej egzystencji. Nie mozna
poglebic jego brzydoty. Co jeszcze mozna zrobic? Taka z niego karykatura. Wyglada tak, jakby
wyszedl prosto z piekla. Wybór wielblada jako najnizszej swiadomosci jest idealnie trafny.
Najnizsza swiadomosc w czlowieku jest kaleka - chce byc zniewolona. Boi sie wolnosci, bo boi
sie odpowiedzialnosci. Gotowa jest dac sie objuczyc takim ciezarem, jak to tylko mozliwe.
Cieszy sie, gdy jest obarczana ciezarem. I taka jest najnizsza swiadomosc - obladowana wiedza,
która jest zapozyczona. Zaden godny czlowiek nie pozwoli sobie na obciazanie sie zapozyczona
wiedza. Ta obladowuje cie moralnoscia, która umarli przekazuja zywym, która jest dominacja
martwych nad zywymi. Zaden godny czlowiek nie pozwoli, zeby rzadzili nim umarli. Najnizsza
swiadomosc czlowieka tkwi w ignorancji i nieswiadomosci, nieuwaznosci, w glebokim snie -
gdyz stale podawana jest jej trucizna wierzenia na slowo, wiary, nigdy nie dopuszcza sie
watpienia, nawet mówienia nie. A czlowiek, który nie potrafi powiedziec nie, traci swoja
godnosc. I czlowiek, który nie potrafi powiedziec nie... jego tak nic nie znaczy. Czy widzisz te
implikacje? Tak ma znaczenie tylko wtedy, gdy wczesniej potrafiles powiedziec nie. Jesli nie
umiesz powiedziec nie, twoje tak jest bezsilne, nic nie znaczy. LEW Dlatego wielblad musi

zmienic sie w pieknego lwa, gotowego umrzec, ale nie gotowego dac sie zniewolic. Nie mozesz z
lwa uczynic zwierzecia jucznego. Lew ma taka godnosc jaka zadne inne zwierze nie moze sie
poszczycic. Nie ma skarbów, nie ma królestw - jego godnosc tkwi tylko w sposobie bycia - bez
leku, bez obawy przed nieznanym, gotów powiedziec nie nawet ryzykujac smierc. Ta gotowosc
powiedzenia nie, ta buntowniczosc, zmywaja z niego wszelki brud pozostawiony przez wielblada
- wszelkie slady i odciski kopyt, jakie zostawil wielblad. I dopiero po lwie, po wielkim nie,
mozliwe jest swiete tak dziecka. Dziecko mówi tak nie dlatego, ze sie boi. Mówi tak dlatego, ze
kocha, dlatego, ze ufa. Mówi tak, bo jest niewinne, nie moze sobie wyobrazic, ze moze byc
oszukane. Jego tak to ogromna ufnosc. Nie wynika z leku, wynika z glebokiej niewinnosci. Tylko
to tak moze je zaprowadzic na najwyzszy szczyt swiadomosci, do tego, co nazywam boskoscia...
Teraz poszukuje ono swojej najwyzszej boskosci. Zaden bóg nie bedzie mu wrogiem. Nie bedzie
sie klaniac zadnemu bogu - samo sobie bedzie panem. Taki jest duch lwa - absolutna wolnosc z
pewnoscia oznacza wolnosc od boga, wolnosc od tak zwanych przykazan, wolnosc od swietych
pism, wolnosc od jakiejkolwiek moralnosci narzuconej przez innych ludzi. Oczywiscie pojawi sie
tez cos w rodzaju cnoty, ale bedzie to cos, co pochodzi z twego wlasnego, cichego, malego glosu.
Twoja wolnosc przyniesie odpowiedzialnosc, ale ta odpowiedzialnosc nie bedzie narzucona przez
kogos innego... Teraz nie ma kwestii kogokolwiek, kto móglby nim rzadzic. Nawet Bóg nie jest
juz tym, kogo by sluchal. Czlowiek o duchu buntowniczym - a bez buntowniczego ducha
metamorfoza nie moze nastapic - musi rzec: "nie, to moja wola - zrobie wszystko, co moja
swiadomosc uzna za sluszne, i nie zrobie nic, co moja swiadomosc uwaza za niewlasciwe. Poza
mym wlasnym istnieniem nie ma dla mnie innego przewodnika. Prócz wlasnych oczu, nie bede
wierzyl zadnym innym oczom - nie jestem slepy i nie jestem idiota. Widze. Mysle. Medytuje i
sam odnajduje dla siebie co jest sluszne, a co jest niewlasciwe. Moja moralnosc bedzie jedynie
cieniem mojej swiadomosci." DZIECKO Dziecko jest najwyzszym szczytem ewolucji pod
wzgledem swiadomosci. Ale dziecko to tylko symbol - nie znaczy to, ze dzieci sa najwyzszym
stanem istnienia. Dziecko podano tu symbolicznie, gdyz dziecko nie jest wyuczone. Jest
niewinne, a jesli jest niewinne, jest pelne zadziwienia, jego dusza teskni do tego, co tajemnicze.
Dziecko to poczatek, przygotowanie - i zycie zawsze powinno byc poczatkiem i zawsze uciecha i
zabawa, zawsze smiechem, nigdy powaga. Swiete tak jest potrzebne, ale to swiete tak moze
przyjsc dopiero po swietym nie. Wielblad zawsze mówi tak, ale jest to tak niewolnika. On nie
potrafi powiedziec nie. Jego tak nie ma zadnej wartosci. Lew mówi nie! Ale nie potrafi
powiedziec tak. Sprzeciwia sie to jego wlasnej naturze. Przypomina mu wielblada. Jakos
wyzwolil sie od wielblada i powiedzenie tak znów mu przypomina - zrozumiale - tak wielblada i
niewole. Nie, to zwierze w wielbladzie nie potrafi powiedziec nie. W lwie - moze powiedziec nie,
ale nie jest w stanie powiedziec tak. Dziecko nic nie wie o wielbladzie, nic nie wie o lwie. To
dlatego Zaratustra powiada: "Dziecko jest niewinnoscia i zapomnieniem..." Jego oczy sa czyste i
ma ono wszelki potencjal, by powiedziec nie. Skoro tego nie mówi, to dlatego, ze ufa - nie
dlatego, ze sie boi. Nie z leku, ale z ufnosci. A gdy tak pochodzi z ufnosci, jest to najwieksza
metamorfoza, najwieksza przemiana, na jaka mozna miec nadzieje. Te trzy symbole sa piekne i
warto je pamietac. Pamietaj, ze jestes tu, gdzie wielblad, i ze musisz stac sie lwem, i pamietaj, ze
nie wolno ci zatrzymac sie na lwie. Musisz pójsc jeszcze dalej, ku nowemu poczatkowi, ku
niewinnosci i swietemu tak - ku dziecku. Prawdziwy medrzec na powrót staje sie dzieckiem.
Krag sie zamyka - od dziecka, znów po dziecko. Ale róznica jest ogromna. Dziecko jako takie
jest w ignorancji. Bedzie musialo stac sie wielbladem, lwem, i wrócic potem do dziecka - ale to
dziecko nie jest tym samym dawnym dzieckiem, gdyz nie jest w ignorancji. Musi przejsc przez
wszystkie doznania zycia - niewole, wolnosc, bezsilne tak, dzikie nie - a jednak wszystko to
zapomni. Nie jest to ignorancja, ale niewinnosc. Tamto pierwsze dziecko bylo poczatkiem

podrózy. Drugie dziecinstwo jest dopelnieniem podrózy.. Pierwsze narodziny sa narodzinami
ciala, drugie sa narodzinami swiadomosci. Pierwsze narodziny czynia cie czlowiekiem, drugie
narodziny czynia cie bogiem.

Student - uczen - oddany - Mistrz

Sa takie cztery etapy, które trzeba zrozumiec. Pierwszy - student - przychodzi do mistrza, ale
nigdy do mistrza nie dociera. Dociera tylko do nauczyciela. Moze to byc ten sam czlowiek, ale
student nie jest gotów do przemiany, do odrodzenia sie. Przyszedl, by posiasc nieco wiecej
wiedzy. Chce stac sie nieco bardziej wyuczonym. Ma pytania, ale te pytania sa jedynie
intelektualne, nie sa egzystencjalne. Nie dotycza jego zycia, nie sa kwestia zycia i smierci.
Czlowiek tego rodzaju moze wedrowac od jednego mistrza do drugiego zbierajac slowa, teorie,
systemy, filozofie. Moze stac sie bardzo efektywny, moze stac sie wielkim punditem, ale nie wie
nic. Jest to cos, co trzeba zrozumiec. Jest wiedza - mozesz jej miec tyle, ile chcesz, a nadal
pozostaniesz ignorantem. I jest ignorancja, która tak naprawde jest niewinnoscia - nic nie wiesz, a
jednak dotarles do takiego miejsca, gdzie wszystko jest znane. Jest wiec wiedza, która jest
ignorancja, i jest ignorancja, która jest madroscia. Studenta interesuje wiedza. Ale czasem tak
jest, mozesz przyjsc do mistrza jako student, ot, z samej ciekawosci, i mozesz zostac
pochwycony jego charyzma, mozesz zostac pochwycony jego oczami, mozesz zostac
pochwycony biciem jego serca. Przyszedles jako student, ale przechodzisz do drugiego etapu -
stajesz sie uczniem. Student niepotrzebnie wedruje z miejsca na miejsce, od jednego swietego
pisma do innego. Wiele zbiera, ale wszystko to sa smieci. Kiedy wyjdzie z tego kokonu bycia
studentem i stanie sie uczniem, bladzenie ustaje - harmonizuje sie z mistrzem. Sam tego nie
wiedzac, ulega przemianie. Dowie sie o tym dopiero pózniej, ze wszystko sie zmienia. Te same
sytuacje, wobec których stawal w przeszlosci, teraz przyjmuje calkiem inaczej. Watpliwosci
znikaja, racjonalnosc zdaje sie byc dziecinna zabawa. Zycie jest o wiele glebsze, tak bardzo, ze
nie mozna tego zawrzec w slowach. Gdy student staje sie uczniem, zaczyna slyszec cos, co nie
zostalo wypowiedziane - pomiedzy slowami... pomiedzy zdaniami... w przerwach, gdy mistrz
nagle sie zatrzymuje... ale porozumienie trwa. Uczen to wielki krok naprzód w porównaniu ze
studentem. W przeszlosci, w czasach Upaniszadów, szkoly tajemne istniejace w Indiach
nazywane byly gurukula. Slowo bardzo znaczace - oznacza ono "rodzina mistrza". Nie jest to
zwykla szkola, studium czy uniwersytet. Nie jest to kwestia jedynie uczenia sie, jest to kwestia
bycia w milosci. Nie oczekuje sie od ciebie, abys byl w milosci ze swoim nauczycielem na
uniwersytecie. Ale w gurukula, gdzie rozkwitaly Upaniszady, byla to rodzina milosci. Kwestia
uczenia sie byla drugorzedna, istotna byla kwestia istnienia. Nie jest wazne ile wiesz, wazne jest
na ile jestes. A mistrz nie jest zainteresowany dokarmianiem twojego biokomputera, umyslu. Nie
bedzie powiekszal twojej pamieci, bo jest to bezuzyteczne. To moze dokonac maszyna, a
maszyna moze to zrobic nawet lepiej od ciebie. Komputer moze robic to, czego ludzka pamiec
nie potrafi dokonac. Jeden komputer moze pomiescic cala biblioteke. Nie musisz czytac -
wystarczy, ze zapytasz komputer, a on da ci odpowiedz. I bardzo rzadko zdarza sie, aby cos stalo
sie nie tak, gdy wysiadzie elektrycznosc lub wyczerpia sie baterie. Mistrza nie interesuje
uczynienie z ciebie komputera. Interesuje go uczynienie z ciebie swiatla dla ciebie samego,
autentycznego istnienia, istnienia niesmiertelnego - nie tylko wiedzy, nie tylko tego, co inni
powiedzieli, ale twojego przezycia. Gdy uczen zbliza sie do mistrza coraz bardziej, nastaje
pewien punkt przemiany: uczen staje sie, w pewnej chwili, oddanym. Kazdy z tych etapów ma w
sobie pewne piekno. Stanie sie uczniem bylo wielka rewolucja, ale to nic wobec stania sie

oddanym. W jakim momencie uczen przemienia sie i staje sie oddanym? Tak bardzo zywi go
energia mistrza, jego swiatlo, jego milosc, jego smiech, sama jego obecnosc - a on nic nie moze
dac w zamian. Przychodzi chwila, gdy zaczyna odczuwac tak ogromna wdziecznosc, ze po prostu
chyli glowe do stóp mistrza. Nie ma nic innego, co móglby dac, oprócz siebie. Od tej chwili jest
on niemal czescia mistrza. Jest w glebokiej synchronicznosci z sercem mistrza. Jest to
wdziecznosc, bycie pelnym podziekowania. A czwarty etap przychodzi wtedy, gdy staje sie on
jednym z mistrzem. Jest taka opowiesc o Rinzai. Niemal dwadziescia lat zyl on ze swym
mistrzem, a pewnego dnia przyszedl i usiadl na miejscu mistrza. Przyszedl mistrz - spojrzal na
Rinzai siedzacego na jego miejscu. Po prostu podszedl i usiadl tam, gdzie zwykl byl siadac
Rinzai. Nic nie zostalo powiedziane, ale wszystko zostalo zrozumiane. Wszyscy byli zadziwieni -
"Co sie dzieje?" W koncu Rinzai rzekl do mistrza: * Czy nie czujesz sie urazony? Czy nie
zniewazylem cie? Czy w jakis sposób nie okazalem niewdziecznosci? Mistrz rozesmial sie. -
Teraz stales sie mistrzem. Dotarles do domu - rzekl. - Od studenta do ucznia, od ucznia do
oddania, a od oddania do bycia mistrzem. Ogromnie sie ciesze, ze mozesz miec udzial w mojej
pracy Teraz nie musze przychodzic tu codziennie, wiem, ze jest ktos jeszcze z ta sama aura, tym
samym aromatem. - A naprawde to byles bardzo leniwy. To powinno stac sie trzy miesiace temu,
nie mozesz mnie oszukac. Od trzech miesiecy czuje, ze ten czlowiek niepotrzebnie trzyma moje
stopy. Moze usiasc na tym miejscu, a dla odmiany teraz ja moge trzymac jego stopy. Zebranie
odwagi zajelo ci trzy miesiace. - Mój Boze - rzekl Rinzai - a ja myslalem, ze nikt o tym nie wie,
ze to bylo tylko wewnatrz mnie. A ty podajesz mi dokladna pore kiedy to sie stalo. Tak, to bylo
trzy miesiace temu. Bylem leniwy i nie mialem dosc odwagi. Zawsze myslalem, ze to jest
niewlasciwe, ze wyglada to nieodpowiednio. - Gdybys zaczekal jeszcze jeden dzien - odrzekl
mistrz - uderzylbym cie w glowe. Trzy miesiace to dosc czasu na podjecie decyzji, a ty nie
zadecydowales... egzystencja zadecydowala. Bylem nauczycielem na uniwersytecie. Opuscilem
uniwersytet z tego tylko powodu, ze zatrzymuje sie on na pierwszym etapie. Zaden uniwersytet
nie wymaga bys stal sie uczniem, kwestia bycia oddanym czy mistrzem po prostu nie istnieje. I
sa swiatynie, które nie czyniac cie studentem czy uczniem, po prostu narzucaja ci oddanie - które
bedzie falszywe, nie bedzie mialo korzeni. A na calym swiecie, w kosciolach, synagogach,
swiatyniach, sa oddani - nic nie wiedzac o byciu uczniem, stali sie uczniami, stali sie oddanymi.
Szkola tajemna jest bardzo systematycznym spotkaniem z cudownoscia. A cudownosc jest
wszedzie wokól ciebie, i wewnatrz, i na zewnatrz. Potrzeba tylko pewnego systemu. Mistrz po
prostu dostarcza pewnego systemu, abys mógl powoli wejsc na glebsze wody, a w koncu przejsc
do tego etapu, w którym znikasz w oceanie - sam stajesz sie oceanem.

Siedem czakr - jednosc

Czlowiek rodzi sie przebudzony, a potem zasypia. Czlowiek rodzi sie jednoscia, a potem staje sie
wieloscia. Czlowiek rodzi sie jako indywidualnosc, a potem zasypia i sni, ze jest tlumem. To jest
caly problem, cale zadanie, cale wyzwanie zycia. Trzeba to zrozumiec. Takie jest to
poszukiwanie: szukamy tego, czym pierwotnie bylismy. Szukamy tego czym naprawde jestesmy.
Szukamy tego, czego ani na jedna chwile nie zagubilismy, tylko zapomnielismy; przestalismy o
tym pamietac. Byc moze jest to takie oczywiste, i dlatego przestalismy o tym pamietac. Jezus
powiada: "Dopóki znów nie staniecie sie jak dzieci nie wejdziecie do mojego Królestwa
Bozego." Jego wskazanie jest wyrazne. Dopóki nie odzyskasz swej pierwotnosci, dopóki znów
nie podazysz do pierwotnego zródla... Pewnego wieczoru poszukujacy zapytal Jezusa: "Co mam
robic, by poznac Boga?" I Jezus rzekl: "Dopóki nie narodzisz sie na nowo, nie poznasz go."

Trzeba dojsc do tego pierwotnego zródla w którym bylismy wtedy, gdy sie urodzilismy. Legenda
powiada, ze Jezus odmówil uczenia sie alfabetu, liter. Nie pozwolil nauczycielom omawiac beta -
dwa, dopóki nie mogli wyjasnic znaczenia alfa - jednosci, tak, by byl zaspokojony. A oni, rzecz
jasna, nie potrafili go wyjasnic. Jeden jest liczba, na której opiera sie cala arytmetyka; jeden jest
liczba, na której opiera sie kazdy czlowiek, caly wszechswiat, koncepcja Boga, rzeczywistosci. I
dziecko Jezus zadalo: "Dokad nie wyjasnicie znaczenia jednosci, nie zajme sie kolejna litera
alfabetu. Najpierw powiedzcie mi czym jest alfa, dopiero wtedy bede gotowy, aby przejsc do
dwojga, beta." Poniewaz nie zdolano mu wyjasnic, odmówil pójscia do szkoly. Zapisków tego
nie ma w ewangeliach chrzescijanskich, poniewaz wiele rzeczy nie zostalo zapisanych w
ewangeliach chrzescijanskich. Ale to jest jedna z najstarszych tradycji essenskich. Przekazywana
byla, ta opowiesc, z mistrza na ucznia, przez stulecia. Jest to jedna z najbardziej znaczacych
opowiesci o Jezusie: jego naleganie, ze najpierw trzeba poznac jednosc, bo jednosc jest podstawa
wszystkiego. Gdy jestes przebudzony, jestes jednoscia. Gdy zasypiasz, stajesz sie wieloscia.
Zauwazyles to? We snie tyle ról odgrywasz jednoczesnie. Rankiem, gdy sie budzisz, jestes
jednoscia. We snie jestes tym, który sni, jestes tym, co jest snione; jestes kierownikiem snu,
jestes aktorem, jestes opowiescia, jestes scena i jestes tez publicznoscia. Stajesz sie wieloscia,
ulegasz rozpadowi, stajesz sie tlumem. We snie przestajesz byc jednoscia. Gdy budzisz sie, nagle
kierownik, aktor, opowiesc, scena, dramat, publicznosc, to, co jest snione i ten, kto sni, wszystko
znika w jednej jednosci. Hindusi nazywaja caly ten swiat kraina snu, maya. Spimy bardzo
gleboko. Dlatego poszukiwanie jednosci, albo poszukiwanie uwaznosci jest tym samym; bo
stajac sie uwaznym, stajesz sie jednoscia - albo, stajac sie jednoscia stajesz sie uwazny. Wyjasnie
ci teraz jak na tyle sposobów, na miliony sposobów poszukujemy jednosci. Rodzi sie dziecko.
Jego pierwsze funkcjonowanie w swiecie jest przez jedzenie, jego pierwsze funkcjonowanie w
swiecie jest przez wchloniecie materii. Poszukiwanie zaczelo sie: materia chce spotkac sie z
materia. Materia chce byc w organicznej jednosci z inna materia; materia przyciaga materie,
sciaga materie. To pierwsza milosc: jedzenie. Jedzenie daje dziecku pierwszy orgazm. Gdy po
zjedzeniu posilku lub wypiciu wody czujesz zaspokojenie, to zaspokojenie jest uczuciem
jednosci. Materia z zewnatrz zostala wchlonieta do wewnatrz, wnetrze spotkalo sie z
zewnetrzem. To spotkanie nie jest bardzo glebokie, nie moze byc, jest spotkaniem materii; jest
bardzo powierzchowne - a jednak jest. Hindusi nazywaja to pierwsza czakra, muladhar. Wielu
jest ludzi, którzy zyja w pierwszej czakrze. Po prostu stale jedza i wydalaja. Cale ich zycie to nic
innego, tylko wchlanianie materii i wyrzucanie materii na zewnatrz, ich zycie jest bardzo
mechaniczne. Jest bardzo, bardzo waskie, maly tunel. Muladhar jest najmniejszym otworem w
twoim istnieniu, przez który swiatlo wchodzi w ciebie, a ty wchodzisz do egzystencji.
Najmniejszym otworem jest muladhar, pierwszy osrodek. Zaczyna on funkcjonowac, bo dziecko
musi przezyc; najpierw musi przyjac pokarm, inaczej by umarlo. Jest to srodek zapewniajacy
przetrwanie, ale czlowiek nie powinien zyc aby jesc. Jezeli zyjesz tylko po to, aby jesc, w ogóle
nie zyjesz. Po prostu czekasz na smierc. I wybrales bardzo mala przyjemnosc, bardzo zwyczajna
przyjemnosc, jedynie drobne pocieszenie, i na tej malej przyjemnosci konczysz. A wokolo sa
ogromne mozliwosci... Przyjrzyj sie swemu zyciu. Jesli jestes zbyt przywiazany do jedzenia, stan
sie nieco uwazniejszy. To pierwsze poszukiwanie jednosci. Teraz nawet fizycy, kilku szalonych
fizyków mówi, ze atomy sa razem, bo kochaja sie. Slowo milosc nie jest dobre, wyglada na
antropomorficzne; teraz jednak kilku fizyków ma dosc odwagi, by powiedziec, ze cos ono
wyjasnia. I trzeba je stosowac, bo wyglada na to, ze innego wyjasnienia nie ma. Dlaczego
elektrony, neutrony i protony sa razem? Skad to bycie razem? Musi istniec jakis rodzaj wiezi,
pewne przyciaganie. Musi byc pewna jednosc, musi trwac pewien romans, na najnizszym
poziomie, ale musi byc jakis romans, inaczej dlaczego one sie nie rozejda? Mozna nazwac to

grawitacja, mozna nazwac to magnetyzmem, mozna nazwac to polem magnetycznym, jak tylko
chcesz, ale milosc wydaje sie byc najlepszym slowem, bo moze wyjasnic caly zakres, od
najnizszego do najwyzszego. Milosc wydaje sie byc slowem najbardziej ekonomicznym, zawiera
sie w nim caly zakres. Kiedy jesz i za bardzo ulegasz obsesji jedzenia, trzymasz sie po prostu
pierwszej lekcji milosci: elektrony, protony, neutrony przyciagaja sie wzajemnie, twoje cialo
przyciaga inne cialo - materie z zewnatrz. Oczywiscie jest pewne spelnienie, bo zawsze, gdy jest
jednosc, jest spelnienie, jest zadowolenie, ale jest ono bardzo niskie, najnizsze. Czlowiek
powinien nauczyc sie wychodzic poza nie. Dlatego wszystkie religie ucza znaczenia postu. Post
nie oznacza glodowania, post nie oznacza, ze musisz zabic swoje cialo, ze musisz byc niszczacy,
nie. Post oznacza jedynie: daj tylko tyle, ile trzeba, nie wiecej, abys mógl byc dostepny na drugiej
plaszczyznie; bedziesz mógl stac sie dostepny drugiemu osrodkowi. Jesli jestes zbyt opanowany
obsesja jedzenia, jedzenie zamknie cie; bedziesz tylko materia. Nie trzeba zbyt przywiazywac sie
do jedzenia, i nie trzeba tez zbyt przywiazywac sie do postu. Wtedy osiaga sie równowage. A
wzrastanie nastepuje tylko poprzez równowage. Drugim osrodkiem jest svadhisthan. Kiedy
dziecko jest zdrowe, szczesliwe, i jego cialo jest cale, zaczyna dominowac. W dziecku pojawia
sie pragnienie dominowania, dziecko staje sie politykiem. Zaczyna usmiechac sie do ludzi, bo
poznaje, ze gdy usmiechasz sie, ludzie ulegaja twojemu wplywowi. Zaczyna plakac, krzyczec, bo
poznaje, ze placzem i krzykiem mozesz manipulowac matka, ojcem, rodzina. Gdy potrzeby
fizyczne dziecka zostana zaspokojone, pojawia sie nowa potrzeba, która jest zyciowo wazna
potrzeba - dominowanie. To znów jest dazenie do wprowadzenia jednosci, jednosci tego, co
podlega dominacji, i tego, który dominuje. Zawsze, gdy nad kims panujesz, stajesz sie w pewien
sposób jednoscia z nim. Zawsze, gdy ktos poddaje sie tobie, albo ty poddajesz sie komus, w
pewien sposób stajecie sie jednoscia. Dlatego na calym swiecie ludzie próbuja panowac nad
innymi: zony chca panowac nad mezami, mezowie próbuja panowac nad zonami, rodzice próbuja
panowac nad dziecmi, dzieci usiluja panowac nad rodzicami, kazdy na swój sposób. Caly swiat
próbuje panowac. Jezeli wlasciwie to zrozumiesz, to równiez jest poszukiwaniem jednosci.
Zawsze, gdy kogos pokonasz i stajesz sie osoba dysponujaca moca posiadania, wchlonales tego
czlowieka do swojego istnienia. Jego zyciowosc zostala wchlonieta, jego zyciowa energia stala
sie jednoscia z toba. Ten otwór jest nieco wiekszy niz pierwszy, jest to wieksze otwarcie.
Czlowiek z obsesja jedzenia jest bardziej zamkniety niz czlowiek z obsesja wladzy: przynajmniej
przebywa z ludzmi. Bedzie mial w zyciu relacje miedzyludzkie pewnego typu: niezbyt dobre,
gdyz relacja oparta na dominowaniu nie moze byc bardzo dobra, przede wszystkim jest pelna
przemocy, agresywna, brzydka, ale jednak jest to pewien rodzaj relacji. Politycy zyja w drugim
osrodku. Zarloki zyja w pierwszym, politycy w drugim, a potem jest trzeci, manipura; mezczyzna
i kobieta chca spotkac sie, stac sie jednoscia. W Biblii powiedziano: Bóg stworzyl Adama na
swój obraz. Trzeba zrozumiec pewna kwestie. Adam musial byc obojgiem, Adam musial byc i
Adamem i Ewa, inaczej Ewa nie moglaby byc wyjeta z Adama. W pierwotnym tekscie
hebrajskim uzyto takich slów, które wszystko wyraznie objasniaja: Bóg stworzyl Adama-Ewe w
jednym istnieniu. To pierwotnie stworzone istnienie nie bylo ani mezczyzna, ani kobieta, bylo
jednym i drugim. Nie bylo to ani "on" ani "ona" byla jednosc. Tylko z tej jednosci Bóg mógl
wziac oddzielna kobiete. Jesli spytasz naukowców, powiedza, ze gdy dziecko dorasta w lonie
matki, przez pare miesiecy nie jest ani chlopcem, ani dziewczynka, jest cialem. Stopniowo
pojawiaja sie cechy rozrózniajace, staje sie ono albo chlopcem, albo dziewczynka. Pierwotna
komórka, ameba, jest zarazem meska i zenska, nie jest jeszcze podzielona. Zatem powiedzenie,
ze Bóg stworzyl Adama, nie jest wlasciwe. Moja sugestia jest taka: Bóg stworzyl Adama-Ewe, a
potem podzielil ich na dwie oddzielne istoty. Wraz z tym podzialem pojawilo sie wielkie
pragnienie spotkania tej drugiej osoby. Kazdy mezczyzna szuka kobiety, i kazda kobieta szuka

mezczyzny Szukamy przeciwienstwa, biegunowego przeciwienstwa. Bez tej drugiej osoby, zdaje
sie, jakby czegos brakowalo; bez tej drugiej osoby, zycie wydaje sie byc niespelniajace; bez tej
drugiej osoby, zdaje sie, ze jestes polowa, nie caloscia. Stad jest tyle pogoni za miloscia,
kochaniem i byciem kochanym. Jest to trzecia czakra, manipura: potrzeba spotkania mezczyzny z
kobieta i stania sie jednoscia. Jesli chodzi o nizsza nature, jest to najwyzszy osrodek. W trzech
nizszych osrodkach, seks to najwyzszy osrodek. Zarloki tylko gromadza, to najgorsi ludzie w
swiecie. Nigdy nie dziela sie, skapcy, bogaci, gromadzacy, wyzyskujacy Lepsi od nich sa
politycy, oni przynajmniej wchodza w relacje miedzyludzkie. Ale i oni sa niebezpieczni, gdyz ich
relacje sa oparte na panowaniu. Znaja tylko jedno: albo ulegasz komus, albo nad kims panujesz.
Caly ich jezyk jest nieludzki. Nie znaja zadnych relacji ludzkich, znaja wojne, znaja przemoc,
znaja agresje. Calym ich staraniem jest stanie sie tak dominujacym, by kazdego móc wchlonac.
Tak robil Aleksander Wielki, tak robil Adolf Hitler Lepsze jest to od pierwszego, przynajmniej
tworza jakies relacje miedzyludzkie. Nawiazuja te relacje niewlasciwie, ale przynajmniej je
nawiazuja. Pierwszy wchodzi w relacje tylko z przedmiotami: pieniedzmi, jedzeniem, domem,
samochodem. Drugi wchodzi w relacje z ludzmi. Jego relacje nie sa jeszcze wiele warte, ale
jednak sa to relacje miedzyludzkie; prymitywne, z samego poczatku, bardzo pierwotne, ale
jednak sa to relacje miedzyludzkie. Trzeci wchodzi w relacje oparte na seksie, dwojgu
kochankach: poeci, artysci, malarze, istnieja z trzecim osrodkiem, estetyka. Trzeci jest najwyzszy
w nizszych osrodkach, czlowiek zaczyna dzielic sie. A gdy kogos kochasz, nie chcesz
dominowac. Pamietaj: jesli chcesz dominowac, twoja milosc skazona jest drugim osrodkiem, nie
jest jeszcze miloscia. Jesli naprawde kochasz, chcesz wolnosci dla siebie i chcesz tez wolnosci
dla tej kochanej osoby. Milosc daje wolnosc, daje niezaleznosc, bo piekno milosci jest tylko
wtedy, gdy wynika ona z wolnosci. Nie jest to dominowanie, jest to dzielenie sie, odpowiedzialne
dzielenie sie, jestes szczesliwy dzielac sie swoimi energiami. Ale i to jeszcze nie jest ludzkie,
zwierzeta tez potrafia to robic, robia to bardzo dobrze, lepiej niz ludzie. Ale to poszukiwanie
prowadzi wyzej. Gdy mezczyzna i kobieta naprawde sie spotykaja i nastepuje orgazm, bedziesz
mial pierwszy przeblysk, daleki przeblysk boskosci. Stad atrakcyjnosc seksu, stad to glebokie
pragnienie orgazmu seksualnego, bo jest w nim odzwierciedlona jednosc - tylko na chwile, moze
nawet nie na chwile, na ulamek sekundy... jedynie umykajacy przeblysk... ale to Bóg przechodzi
obok. Czlowiek uzalezniony od jedzenia jest bardzo daleko, nie ma nawet przeblysku. Czlowiek
uzalezniony od wladzy jest bardzo brzydki, bardzo agresywny, jest w wielkim zamieszaniu - ten
przeblysk nie jest mozliwy. W glebokim romansie seksualnym Bóg moze po raz pierwszy
przeniknac do ciebie. Pierwszy promyk samadhi pojawia sie w orgazmie seksualnym. Tak
naprawde, czlowiek zaczal myslec o samadhi tylko wskutek orgazmu seksualnego, gdy stal sie
swiadomy w tej chwili blogoslawienstwa, gdy dwie osoby spotykaja sie tak gleboko, ze
roztapiaja sie w sobie, ze ich granice przestaja byc granicami, ze jakos w cudowny sposób
zaczynaja tetnic w jednym osrodku, ze nie sa dwojgiem serc, ze nie sa dwojgiem oddychajacych
cial, staja sie jednoscia. Pojawia sie pewien rytm, harmonizuja sie ze soba. A ten rytm jest tak
ogromny, tak potezny, ze oboje zatracaja sie w tym rytmie, ze oboje powierzaja sie mu. Pamietaj,
w drugim osrodku chcesz kogos podporzadkowac sobie, a ten ktos usiluje podporzadkowac sobie
ciebie. W trzecim osrodku oboje powierzacie sie czemus, co jest poza wami. Oboje powierzacie
sie bogu milosci. Oboje powierzacie sie orgazmicznej jednosci energii seksu; w tym powierzeniu,
oboje znikacie. Na jedna chwile jestescie Adamem i Ewa razem. I Biblia mówi: Bóg stworzyl
Adama na swój obraz. Gdy Adam i Ewa naprawde sie spotykaja, obraz Boga znów jest
odzwierciedlony w stanie twej swiadomosci. W twym jeziorze swiadomosci odbija sie ksiezyc
Boga... wciaz jest odlegly, ale ten pierwszy przeblysk wszedl w ciebie. Muladhar jest
materialnym, pierwszym osrodkiem. Svadhisthan, drugi osrodek, jest istotny dla zycia. Trzeci,

manipura, psychosomatyczny, jest najwyzsza jednoscia w nizszym swiecie; jasne, chwilowa, a
jednak ma ogromne znaczenie. Czwarty to anahata; wykracza poza seksualnosc, staje sie czysta
miloscia. Kiedy widzisz kwiat, kwiat rózy, i twoje serce tetni razem z nim, nie ma seksualnosci.
Nie ma mezczyzny i kobiety, nie ma biegunowosci, ot, jestes poruszony pieknem. To piekno nie
ma zadnego zwiazku z mezczyzna i kobieta, to piekno jest poza mezczyzna i kobieta. Patrzysz w
noc, cale niebo pelne jest gwiazd, i nagle jestes poruszony do samego rdzenia swojego istnienia.
Pojawia sie ogromna radosc... zaczynasz spotykac sie z gwiazdami. Nie ma kwestii mezczyzny i
kobiety, nie ma yin i yang, w ogóle nie jest to kwestia biegunowosci. Milosc wychodzi poza
biegunowosc, seks zostaje ponizej biegunowosci. Seks potrzebuje przeciwienstwa, milosc nie
potrzebuje przeciwienstwa. Dlatego w seksie zawsze jest jakis subtelny konflikt: poniewaz
harmonia z przeciwienstwem nigdy nie moze byc totalna. Przez kilka chwil, moze... i znowu
wkrada sie konflikt. Kochankowie stale ze soba walcza. Psycholodzy twierdza, ze gdy dwoje
kochanków przestaje sie klócic, ukazuje to po prostu, ze milosc zniknela. Kochankowie sa
intymnymi wrogami. Ciagle sie klóca, dokuczaja sobie. Tak, sa chwile, gdy sa calkowicie w
sobie rozpuszczeni, ale sa to rzadkie chwile, nieliczne i odlegle od siebie. W milosci
biegunowosc znika. Milosc bardziej przypomina przyjazn. Mozesz kochac drzewo, mozesz
kochac kamien, mozesz kochac gwiazdy, mozesz kochac trawe, mozesz kochac cokolwiek.
Milosc nie ma nic wspólnego z biegunowoscia mezczyzna-kobieta. Milosc jest ponad
przeciwienstwami, stad ta jednosc jest glebsza. To jest czwarta czakra, anahata, czakra serca. I w
tej czwartej naprawde stajesz sie czlowiekiem. Az do trzeciej byles czescia królestwa zwierzat,
byles jednym ze zwierzat, niczym wiecej, niczym specjalnym. Ale w czwartej stajesz sie kims
specjalnym, niepowtarzalnym - rodzi sie ludzkosc, stales sie czlowiekiem. Pamietaj, samo
wygladanie na czlowieka nie oznacza, ze jestes czlowiekiem. Dopiero wtedy, gdy zaczyna
funkcjonowac czwarty osrodek, stajesz sie czlowiekiem. Wielu ludzi umiera jak zwierzeta, nigdy
nie wznosza sie oni ponad seksualnosc. Nigdy nie poznaja, ze jest pewien rodzaj milosci, który
jest ponad przeciwienstwami i który jest ogromnie spelniajacy, gdyz nie ma w nim konfliktu.
Milosc jest bezwarunkowa, seks jest warunkowy. W seksie jest dawanie i przyjmowanie. W
milosci po prostu wylewasz siebie. Nie domagasz sie, nie ma zapotrzebowania. Nie chodzi o to,
ze nic nie dostajesz - dostajesz po tysiackroc wiecej, ale nie domagasz sie tego. Dzieje sie to po
prostu samo z siebie, cala egzystencja obsypuje cie we wzajemnosci, odpowiada echem. W
czwartym osrodku znów jest jednosc, spotykaja sie to, co nizsze, i to, co wyzsze. Pamietaj o tych
jednosciach, gdyz stopniowo poruszamy sie coraz bardziej ku staniu sie jednoscia. Na pierwszej
plaszczyznie materia spotyka materie. Na drugiej plaszczyznie zycie spotyka sie z zyciem. Na
trzeciej plaszczyznie spotykaja sie przeciwienstwa, mezczyzna spotyka sie z kobieta, yin spotyka
sie z yang. Na czwartej, anahata, nizsze spotyka sie z wyzszym. Trzy osrodki sa ponizej anahaty i
trzy osrodki sa wyzej od anahaty; anahata to drzwi miedzy jednymi i drugimi, pomost. W twym
sercu Bóg spotyka sie ze swiatem, nieprzejawione spotyka sie z przejawionym, nieznane spotyka
poznane, gospodarz spotyka goscia, umysl spotyka nie-umysl. Serce jest najbardziej tajemniczym
osrodkiem czlowieka. I dopóki serce nie zacznie funkcjonowac, nie poznasz celu zycia. W sercu,
pierwszy poczatek wyzszego. Otwieraja sie rozlegle przestrzenie... wychodzisz z tunelu. Anahata
jest wielkim oknem, czyni cie ono dostepnym dla nieba i czyni niebo dostepnym dla ciebie.
Mozesz tez powiedziec to w inny sposób: w anahata, w milosci, spotykaja sie nieswiadomosc z
nadswiadomoscia. Albo jeszcze inaczej mozna to wyrazic: w anahata, w milosci, spotykaja sie
seks i modlitwa. Seks jest nizszy od milosci, modlitwa jest wyzsza od milosci. A milosc jest
wielka tajemnica. Jest w niej cos z seksu, na pewno, i jest w niej cos z modlitwy. Dlatego nie ma
innej tajemnicy porównywalnej z miloscia. Jest w niej cos z seksu; jesli pójdziesz i kochasz
drzewo, chcesz je objac; chcialbys je dotykac tak, jak dotykalbys twarzy ukochanej osoby. Jesli

kochasz skale, chcialbys calowac ja tak, jak calowalbys usta ukochanej osoby; cos z seksu, cos
ciagnie sie z przeszlosci. A jednak, gdy calujesz skale, jest poszanowanie, wielkie zdumienie,
wielki cud. Jestes pelen szacunku, masz nastrój modlitwy, jest to cos w rodzaju wielbienia. W
milosci spotykaja sie modlitwa i seks. Jesli nie jestes uwazny, milosc moze spasc i stac sie
seksualna. Jesli jestes dostatecznie uwazny, milosc moze wzniesc sie wysoko i stac sie pelna
modlitwy. Trzeba o tym pamietac. Milosc jest bardzo krucha. Bardziej prawdopodobne jest, ze
milosc zejdzie do nizszej rzeczywistosci i stanie sie seksem. Gdy zakochujesz sie pierwszy raz w
kobiecie lub w mezczyznie, moze nie byc w tym nic z seksu. Wczesniej czy pózniej seks pojawi
sie. Gdy pierwszy raz patrzysz na piekna kobiete, moze byc poszanowanie, wielkie zdumienie,
jakbys w jej twarzy ujrzal twarz Boga. Gdy spojrzysz w oczy kobiety, nagle otwieraja sie drzwi
do tajemniczosci. Nie myslisz kategoriami seksu i ciala i fizycznosci, w ogóle cie to nie
obchodzi. Przyzywa cie cos wyzszego. Ale potem zakochujesz sie i stopniowo zapominasz to, co
wyzsze i wchodzisz w to, co nizsze. Milosc prawie zawsze spada do tego, co nizsze, gdyz nie
jestesmy swiadomi. I dlatego we wszystkich jezykach, gdy ktos wchodzi w milosc, mówi sie o
nim: "wpadl po uszy, zakochal sie" Ludzie wpadaja w milosc, bardzo rzadko wznosza sie w
milosci. Pamietaj, to sformulowanie jest bardzo prawidlowe. Milosc zaczyna sie jako cos bardzo
wysokiego, romantycznego, poetyckiego, boskiego, a potem stopniowo godzi sie na cos bardzo
zwyczajnego, fizycznego, zepsutego. Milosc zaczyna sie jako modlitwa, poczatek milosci jest
religijny, ale milosc konczy sie w koszmarze. Pamietaj o tym: jesli jestes czujny, mozesz pomóc
sobie, by nie spasc, mozesz pomóc sobie i poddac sie dyscyplinie wznoszenia sie. Wtedy milosc
moze stac sie modlitwa. W anahata, osrodku serca, spotykaja sie nizsze i wyzsze. Jest to wielkie
doznanie jednosci, bardzo kruche, rzecz jasna, trzesace sie, drzace, niezbyt pewne; przypomina
proces, idzie naprzód, cofa sie; ale jesli jestes czujny, mozesz wykorzystac ja jako punkt wyjscia
do jeszcze wyzszych mozliwosci. Piata czakra jest visuddhi. To czakra modlitwy, czakra gardla,
czakra modlitwy, spiewania, porozumienia z Bogiem. W piatej czakrze spotykaja sie wewnetrzne
z zewnetrznym. Pamietaj, w czwartej spotykaja sie nizsze z wyzszym. W piatej spotykaja sie
wewnetrzne z zewnetrznym. "Bóg" oznacza po prostu cala egzystencje, która jest poza toba, a
"ty" egzystencje, która jest w tobie; ja-Ty jest forma modlitwy. To mówi Martin Buber Ja - to jest
doznaniem swiata, Ja - Ty jest doznaniem modlitwy i Boga i milosci. W osrodku gardla, visuddhi
- slowo "visuddhi" oznacza "czysty, najczystszy" - w piatym, milosc stala sie najczystsza. Jest po
prostu ekstaza, radoscia. Spotkaly sie wnetrze z zewnetrzem. Gdy wierny sklada poklon przed
swoim bóstwem, to wnetrze sklada poklon zewnetrzu. Gdy ktos spiewa piesn sloncu lub
ksiezycowi, to wnetrze spiewa piesn zewnetrzu. I pamietaj, byles swiadkiem tylko jednego,
widziales jak to wierny spiewal piesn swojemu bóstwu. Nie widziales czegos innego, bo jest to
bardzo subtelne: bóstwo spiewa piesn temu wiernemu. To tez nastepuje, ale jest bardzo subtelne.
Tego doznasz dopiero wtedy, gdy doswiadczysz modlitwy. Czasem modlisz sie do Boga, a
czasem to Bóg modli sie do ciebie. Powiem to tak, bo zazwyczaj nie mówi sie tego, poniewaz
powiedzenie, ze Bóg modli sie do ciebie wyglada na swietokradztwo, choc tak jest. Tak samo,
jak matka, która spiewa dziecku kolysanke... tak, Bóg takze spiewa kolysanke. Ale ty musisz na
nia zapracowac. Gdy twoja modlitwa zostala wysluchana, gdy naprawde otworzyles swoje serce,
calkowicie zapomniales siebie, wtedy nagle modlitwa nie jest juz ekspresja z twojej strony.
Zaczynasz sluchac... Bóg zaczyna sie modlic. Spotykaja sie wnetrze z zewnetrzem. Potem jest
szósta czakra, czakra medytacji, czakra trzeciego oka, czakra ajna. Spotyka sie prawe z lewym,
spotyka sie rozum i intuicja, spotykaja sie meskosc i kobiecosc, yin i yang. Trzeba tu cos
zrozumiec. W trzeciej mezczyzna i kobieta spotykaja sie na planie fizycznym, zewnetrznie. W
szóstej znów spotyka sie meskosc i kobiecosc, ale juz nie na zewnatrz, wewnatrz. Trzecia to
osrodek seksu, a szósta to osrodek tantry Wewnatrz jestes obojgiem. Polowa twego istnienia jest

kobieca, polowa twego istnienia jest meska. W trzecim oku, tam jest spotkanie. To trzecie oko
jest symboliczne, oznacza, ze twe prawe oko i lewe oko rozplywaja sie w jednym oku: to staje sie
trzecim okiem. Teraz masz dwoje oczu, dwa istnienia. Potem bedziesz mial jedno oko. Jest takie
powiedzenie Jezusa, o ogromnym znaczeniu. Posluchaj go, medytuj nad nim. Jezus powiada:
"Gdy tak oko twe jednym sie stanie, cale cialo twe pelne swiatla bedzie." Mówi on o trzecim oku.
Gdy oko twe jednym sie stanie, cale cialo twe pelne swiatla bedzie. Jedno oko laczy sie z lewa
pólkula mózgu, drugie laczy sie z prawa pólkula mózgu. Oba sa podzialem twojego istnienia, nie
jestes jeszcze symfonia. Twoja lewa i prawa strona sa asymetryczne. Przyjrzales sie kiedys swej
twarzy? Polowy twojej twarzy, prawa i lewa, nie sa symetryczne. Popatrz raz jeszcze w lustro,
popatrz uwaznie: lewa czesc twojej twarzy jest inna od prawej czesci twojej twarzy. Twój
wewnetrzny umysl podzielony jest na prawa i lewa pólkule, i funkcjonuja one na rózne sposoby.
Lewa pólkula rozumuje, a prawa pólkula dziala intuicyjnie. Poezja rodzi sie z prawej pólkuli,
logika rodzi sie z lewej pólkuli. Jesli lewa pólkula poety zostanie usunieta, nic on nie straci,
nawet nie bedzie tego swiadomy. Jesli prawa pólkula matematyka zostanie usunieta, zupelnie on
zniknie, nie bedzie wiedzial co robic. Zniknie cale jego doswiadczenie. Wyobraznia pochodzi z
prawej, rozumowanie z lewej. Prawa pólkula jest zenska, a lewa pólkula jest meska, a obie
polaczone sa bardzo malym pomostem, ledwie sa zlaczone. W szóstym osrodku, w czakrze ajna,
w osrodku trzeciego oka, te dwie pólkule spotykaja sie i staja sie jednoscia. Wtedy twój rozum
nie jest przeciwny twojej intuicji, a twoja wyobraznia nie jest przeciwna twojej logice. Wtedy
twoja logika i twoja wyobraznia dzialaja razem. Popatrz: cokolwiek mówie, zawsze mówie
logicznie, ale cokolwiek mówie, zawsze jest to nielogiczne. Tresc jest nielogiczna, opakowanie
jest bardzo logiczne. Jezeli bede chcial z toba dyskutowac, moge dyskutowac, nie ma z tym
zadnego problemu. Ale to, co mówie, jest czyms, co jest poza dyskusja. Jesli twoja wiara jest
przeciwna logice, nie dotarles jeszcze do wewnetrznej jednosci. Twoja wiara powinna byc poza
logika, a nie przeciwna logice. Pamietaj o tym rozróznieniu. Twoja wiara powinna byc poza
logika, powinna byc wspierana przez logike, do pewnego momentu logika moze isc razem z nia.
Moze byc racjonalna, moze byc bardzo sensowna. Nie ma potrzeby, aby wiara byla przeciwna
logice. Jesli wiara jest przeciwna logice, jestes nadal podzielony, to jedno oko jeszcze nie
zdarzylo ci sie. Najwieksi mistycy swiata zawsze byli tez najwiekszymi logikami. Shankara,
Nagarjuna, wielcy logicy, a jednak nielogiczni. Szli z logika tak daleko, jak tylko zdolali, a
potem nagle dokonywali kwantowego przeskoku... i mówili: "Do tej chwili logika pomaga, dalej,
logika nie ma prawa istnienia." Jesli chcesz dyskutowac z Shankara, zostaniesz pokonany w tej
dyskusji. Shankara podrózowal po calym tym kraju; wielki mistyk, a pokonal tysiace uczonych.
Dzielem calego jego zycia bylo: isc i pokonywac ludzi, a jednak byl bardzo nielogiczny. Rano
dyskutowal tak logicznie, ze najwieksi logicy wygladali przy nim dziecinnie. A wieczorem
modlil sie i tanczyl w swiatyni i plakal i lkal jak dziecko. Niewiarygodne. Napisal jedna z
najpiekniejszych modlitw, i ktos spytal go: "Jak mozesz pisac tak piekne modlitwy? Jestes takim
logikiem, jak mozesz byc tak emocjonalny, ze placzesz i lkasz i lzy ci leca?" Rzekl: "Moja
intuicja nie jest przeciwna mojej logice, moja intuicja jest poza moja logika. Moja logika ma
pewna funkcje, która ma wypelnic: ide razem z nia, ide z nia z calego serca, ale potem
przychodzi taka chwila, gdy nie moze ona przejsc poza... a ja musze przejsc takze poza..."
Pamietaj, jest to najwieksza jednosc. A gdy nastepuje to w szóstym, gdy spotkaly sie twoja
kobiecosc z twoja meskoscia, twoje wewnetrzne yin i yang, stajesz sie jednoscia. Przed ta
jednoscia jest jeszcze jeden krok. Stales sie jednoscia wewnatrz siebie. Teraz siódma czakra jest
sahasrar. Oto czakra samadhi, ostatecznej ekstazy, totalnego orgazmu. Teraz spotyka sie czesc z
caloscia, spotyka sie dusza i Bóg, spotyka sie ty i wszystko... znikasz w totalnym orgazmie. Moze
tak o tym nie myslales, ale powiem ci to: wszystkie siedem czakr to siedem sposobów

doznawania orgazmu. Jest pewien subtelny orgazm, gdy czujesz zaspokojenie jedzeniem, pewne
glebokie zadowolenie. Jest pewien subtelny orgazm, gdy masz nad kims wladze; politycy
wygladaja na bardzo szczesliwych i zdrowych - jesli im sie udaje. Gdy sa u wladzy, wygladaja
bardzo promiennie. Energia zdaje sie ich wypelniac, wygladaja na niewyczerpywalnych, nigdy
nie sa zmeczeni, biegaja z jednego miejsca w drugie, robia tysiace rzeczy, nigdy nie sa zmeczeni,
sa bardzo promienni. Hitler mial taka magnetyczna sile, ten charyzmat. Skad pochodzi ta
promiennosc? Jest to orgazm wladzy. Widziales to kiedys? Gdy polityk stoi i otaczaja go miliony
ludzi, i patrza na niego, dzieje sie subtelny orgazm. On czuje sie bardzo szczesliwy, tylu ludzi
zwraca na niego uwage, tyle zywotnosci naplywa do niego, tyle wibracji naplywa do niego, styka
sie z jego tetnieniem i jest wielki orgazm. Staje sie promienny. Eksploduje. Gdy polityk
przegrywa, okazuje sie fiaskiem, znika cala jego promiennosc, znika caly jego charyzmat. Gdy
widzisz polityka, któremu nie udalo sie, na przyklad idz teraz i zobacz Richarda Nixona, bedziesz
po prostu zaskoczony jak ten czlowiek, który mial taka wladze, stal sie tak bezsilnym. Znikl caly
charyzmat. Biedny Nixon... I to ten sam czlowiek byl tak potezny - co sie stalo? Energia, która
naplywala do niego, juz nie naplywa. Ten orgazm juz nie nastepuje. Utracil on swoja ukochana;
jego ukochana byl tlum, mial on romans z tlumem, i to zostalo utracone. Politycy, gdy
przegrywaja, wygladaja na bardzo pustych; gdy im sie powodzi, wygladaja na tak pelnych. Na
tych siedmiu plaszczyznach jest siedem typów orgazmu. A przez orgazm rozumiem doznanie
jednosci. Ostateczne nastepuje w sahasrar, siódmej czakrze, gdy indywidualne ego calkowicie
rozplywa sie w kosmicznej calosci. Jest to orgazm totalny, cel, zródlo. Chrzescijanie uczynili
krzyz swoim symbolem. Gdy patrze na krzyz, sadze, ze chrzescijanie zgubili jego prawdziwe
znaczenie. Dla mnie krzyz nie jest symbolem smierci, ale arytmetycznym znakiem plus. I ja tak
to widze, a wtedy ma on totalnie inne znaczenie, ten arytmetyczny znak plus. Poniewaz Jezus
polaczyl sie z caloscia w tamtej chwili na krzyzu, Jezus stal sie "plus", Jezus znikl w Bogu. Jezus
przestal istniec, tylko jednosc zostala. Mówilem wam o tej legendzie, ze Jezus nie chcial uczyc
sie drugiej litery, beta, bo powiedzial: "Najpierw musze zrozumiec alfa, jednosc." Zaden
nauczyciel nie mógl go nauczyc. Trzeba bylo zrezygnowac z jego nauki w szkole. Ale na krzyzu
nauczyl sie znaczenia alfa. Tylko Bóg moze tego nauczyc, gdyz tylko Bóg moze byc Mistrzem.
Co stalo sie na krzyzu? Krzyz oznacza plus; przed krzyzem Jezus zyl zyciem minus, tak, jak
kazdy. Powiem to tak: ego to minus, poniewaz ego nie istnieje. Ego jest tym, czego nie ma, jest
czyms minus. Bóg to plus, Bóg jest tym, co jest. Na krzyzu, plus Boga spotkal minus Jezusa. Ten
minus rozpuscil sie w plusie, Jezus stal sie Chrystusem. Jezus stal sie jednoscia, teraz nie jest juz
dwojgiem czy wieloscia, stal sie alfa. To jest zródlo i to jest cel. Zródlo jest celem, poniewaz
poczatek jest koncem. Alfa jest omega. Naukowcy zajmujacy sie atomami twierdza, ze kazdy
atom ma ladunek dodatni i ujemny. Jesli rozdzielimy ladunki dodatnie i ujemne, nastepuje
eksplozja; na tym polega wybuch atomowy. Kazdy maly atom, niewidzialny atom, ma dwie
energie: dodatnia i ujemna, minus i plus. Sa one razem, sa zlaczone w glebokim orgazmie, w
glebokim stosunku seksualnym, minus z plusem, dodatnie z ujemnym. Jesli je oderwiesz od
siebie, jesli dokonasz ich rozwodu, nastepuje wielka eksplozja energii. To stalo sie w Hiroshimie
i Nagasaki: maly atom rozbity na czesci moze stac sie tak niszczacy. To samo dzieje sie w
sahasrar, ale z drugiej strony. Minus laczy sie z plusem, nie sa one odsuwane od siebie, lacza sie;
nie nastepuje rozwód, ale malzenstwo. To malzenstwo jest jednoscia, joga. Zazwyczaj istniejemy
jako minus; Bóg jest energia plus, ego jest energia minus. W dniu, w którym postanowimy
wrzucic swój minus w plus, nastapi malzenstwo. To malzenstwo nastepuje w sahasrar, w siódmej
czakrze. Te czakry to tylko alegorie, mm? Sa tylko po to, aby dac ci mape, abys zrozumial jak to
poszukiwanie, od jedzenia do Boga, jest jednoscia. To poszukiwanie zmierza do znalezienia
jednosci. Jestesmy zagubieni w wielosci, jestesmy zagubieni w tlumie, jestesmy rozbici; a cale

poszukiwanie polega na znalezieniu jednosci, na staniu sie niepodzielnym, na staniu sie
indywidualnoscia.

Siedem czakr - joga

Slowo czakra tak naprawde nie oznacza "osrodek", slowo "osrodek" nie jest w stanie objasnic
czy opisac czy przelozyc tego poprawnie, poniewaz gdy mówimy "osrodek" oznacza to cos
statycznego. A czakra oznacza cos dynamicznego. Slowo czakra znaczy "kolo"; poruszajace sie
kolo. Czakra jest wiec dynamicznym osrodkiem twojego istnienia, przypominajacym niemal wir
wodny, trabe powietrzna, oko cyklonu. Jest dynamiczny, wytwarza wokól siebie pole
energetyczne. Siedem czakr... Pierwszy osrodek, osrodek seksu, daje pewna integracje. Dlatego
tyle jest pragnienia seksu. Jest to naturalne, samo w sobie jest korzystne i dobre, ale jesli tu
poprzestaniesz, zatrzymales sie u wejscia do palacu. Wejscie jest dobre, prowadzi do palacu, ale
nie jest miejscem, z którego mozna uczynic swa siedzibe, nie jest to miejsce, gdzie mozna na
zawsze sie zatrzymac... a blogosc, czekajaca na ciebie na wyzszych integracjach innych
osrodków zostanie przegapiona. A w porównaniu z ta blogoscia i szczesciem i radoscia, piekno
seksu jest niczym, przyjemnosc seksu jest niczym. Daje ci on po prostu chwilowy wglad. Druga
czakra jest hara. W osrodku hara spotyka sie zycie i smierc. Jesli dotrzesz do drugiego osrodka,
dotrzesz do wyzszego orgazmu integracji. Zycie spotyka smierc, slonce spotyka ksiezyc. I to
spotkanie jest teraz wewnetrzne, dlatego to spotkanie moze byc bardziej trwale, bardziej stabilne,
poniewaz nie jestes zalezny od nikogo innego. Teraz spotykasz swoja wlasna wewnetrzna kobiete
lub swego wlasnego wewnetrznego mezczyzne. Trzeci osrodek to pepek. Tu spotyka sie to, co
pozytywne z tym, co negatywne, elektrycznosc dodatnia z elektrycznoscia ujemna. Ich spotkanie
jest jeszcze wyzsze niz spotkanie zycia i smierci, gdyz energia elektryczna, prana, bioplazma, czy
bioenergia, jest glebsza niz zycie i smierc. Istnieje przed zyciem, istnieje po smierci. Zycie i
smierc istnieja dzieki bioenergii. To spotkanie bioenergii w pepku, nabhi, daje jeszcze wyzsze
doznanie bycia jednia, zintegrowana jednoscia. Potem jest serce. W osrodku serca spotyka sie to,
co nizsze i to, co wyzsze. W osrodku serca prakriti i purusha, seksualnosc i duchowosc, to, co
swiatowe i to, co nie z tego swiata... mozna tez nazwac to spotkaniem nieba i ziemi. Jest to
jeszcze wyzsze, bo po raz pierwszy zjawia sie cos spoza - widzisz slonce wznoszace sie znad
horyzontu. Nadal jestes zakorzeniony w ziemi, ale twe galezie siegaja do nieba. Stales sie
spotkaniem. To dlatego osrodek serca daje najwyzsze i najbardziej wysubtelnione doznanie, jakie
jest zazwyczaj mozliwe: doznanie milosci. Doznanie milosci jest spotkaniem ziemi i nieba;
dlatego milosc w pewnej mierze jest ziemska, w innej jest niebianska... Ponad sercem jest
osrodek gardla. Tu znowu nastepuje kolejna integracja, jeszcze wyzsza, jeszcze bardziej subtelna.
Osrodek ten jest osrodkiem dawania i przyjmowania. Kiedy rodzi sie dziecko, przyjmuje przez
osrodek gardla. Zycie wchodzi w nie najpierw przez osrodek gardla - dziecko wciaga powietrze,
oddycha; potem ssie mleko matki. Dziecko dziala z osrodka gardla, ale on funkcjonuje
polowicznie i wkrótce dziecko o nim zapomina. Ono tylko przyjmuje. Jeszcze nie potrafi dawac.
Jego milosc jest bierna. A jesli zadasz milosci, pozostajesz w wieku dzieciecym, pozostajesz
dziecinny. Dopóki nie dojrzejesz, gdy bedziesz mógl dawac milosc, nie staniesz sie dorosly...
Potem jest osrodek trzeciego oka... Dwie pólkule mózgu spotykaja sie w trzecim oku, to jest
dokladnie miedzy dwojgiem oczu. Jedno oko reprezentuje prawa, drugie oko reprezentuje lewa, a
to jest dokladnie posrodku. Te pólkule mózgu, lewa i prawa, spotykaja sie w trzecim oku, jest to
bardzo wysoka synteza. Ludzie potrafia opisywac az do tej chwili. To dlatego Ramakrishna mógl
opisywac az do trzeciego oka. A kiedy zaczal mówic o tym, co finalne, o ostatecznej syntezie,

która nastepuje w sahasrar, raz po raz zapadal w cisze, w samadhi. Zatapial sie w niej, bylo to
zbyt wiele... Ostatnia synteza jest synteza przedmiotu i podmiotu, zewnetrznego i wewnetrznego,
znowu. W orgazmie seksualnym spotykaja sie to, co zewnetrzne z tym, co wewnetrzne, ale na
chwile. W sahasrar spotykaja sie na trwale. To dlatego powiadam, ze trzeba odbyc te podróz od
seksu do samadhi... Seks to tylko przeblysk sahasrar Sahasrar da ci blogosc tysiac razy, milion
razy wieksza, da ci dobrodziejstwo.

Siedem czakr - sufi

Czlowiek jest tecza, wszystkimi siedmioma kolorami naraz. W tym jest jego piekno ale i jego
problem. Czlowiek ma wiele obliczy, wiele wymiarów. Jego istnienie nie jest proste, jest wielka
zlozonoscia. I z tej zlozonosci rodzi sie harmonia, która nazywamy Bogiem - boska melodia.
Zatem pierwszym, co trzeba zrozumiec o czlowieku, jest to, ze czlowieka jeszcze nie ma.
Czlowiek to tylko mozliwosc, potencjalnosc. Czlowiek moze byc, czlowiek to obietnica. Pies
jest, skala jest, slonce jest... czlowiek moze byc. Stad niepokój i niedola: mozna przegapic, nie
ma pewnosci. Moze rozkwitniesz, moze nie rozkwitniesz. Stad drzenie, dygotanie, roztrzesienie
wewnatrz: "Kto wie czy zdolam tego dokonac czy nie?" Czlowiek jest pomostem miedzy
zwierzeciem i tym, co boskie. Zwierzeta sa ogromnie szczesliwe; rzecz jasna nie sa swiadome,
nie sa swiadomie szczesliwe, sa jednak ogromnie szczesliwe, bez zmartwien, bez neurotyki. Bóg
jest ogromnie szczesliwy i swiadomy. Czlowiek jest miedzy jednym a drugim, w otchlani,
zawsze niezdecydowany - byc czy nie byc? Czlowiek jest tecza, powiadam, gdyz tecza da ci
totalna perspektywe, w jakiej mozna czlowieka zrozumiec - od tego, co najnizsze, do tego, co
najwyzsze. Tecza ma siedem kolorów, czlowiek ma siedem osrodków istnienia. Alegoria
siódemki jest bardzo stara. W Indiach alegoria ta przybrala forme siedmiu czakr: najnizsza jest
muladhar, najwyzsza jest sahasrar, a pomiedzy nimi jest piec stopni, piec dalszych czakr. I
czlowiek musi przejsc przez wszystkich tych siedem czakr, siedem stopni prowadzacych do tego,
co boskie. Zwykle jestesmy uwiezieni na najnizszym. Pierwsze trzy (muladhar, svadhisthan i
manipura) to czakry zwierzece. Jezeli zyjesz w pierwszych trzech, nie róznisz sie od zwierzat, a
przez to popelniasz zbrodnie. Nie chodzi o to, ze w rzeczywistosci popelniasz zbrodnie -
popelniasz zbrodnie, gdyz nie zdolasz byc tym, czym od poczatku miales byc; przegapisz te
mozliwosc. Jesli ziarno nie wzrasta i nie staje sie kwiatem, popelnia zbrodnie - nie przeciwko
komus, przeciwko samemu sobie. I ten grzech, który czlowiek popelnia wobec samego siebie,
jest najwiekszym. Tak naprawde grzechy wobec innych popelniamy dopiero wtedy, gdy
popelnilismy ten pierwszy, podstawowy grzech przeciwko samym sobie. Pierwsze trzy czakry
odnosza sie do jedzenia, pieniedzy, wladzy, dominowania, seksu. Jedzenie jest najnizej, seks jest
najwyzej w trzech najnizszych czakrach. Trzeba to zrozumiec. Jedzenie jest najnizsze - czlowiek
z obsesja jedzenie nalezy do zwierzat najnizszej kategorii. Chce po prostu przezyc. Nie ma
zadnego celu, chce po prostu przezyc po to, zeby przezyc. Jezeli zapytasz go po co, nie ma zadnej
odpowiedzi, której móglby ci udzielic. Któregos dnia Mulla Nasruddin powiedzial do mnie: *
Chcialbym miec wiecej ziemi. - Ale po co? Tak jak teraz, masz jej dosc - spytalem go. -
Móglbym hodowac wiecej krów - odrzekl. - A co bys z nimi zrobil? - zapytalem. - Sprzedalbym
je i zarobil pieniadze - odpowiedzial. - A potem? Co bys potem zrobil z tymi pieniedzmi? *
Kupilbym wiecej ziemi. - Po co? - zapytalem go. - Zeby hodowac jeszcze wiecej krów. I tak to
trwa, ot, bledne kolo, z którego nigdy nie wychodzisz; jesz po to, zeby zyc, zyjesz po to, zeby
jesc. To najnizsza mozliwosc. Najnizsza forma zycia jest ameba. Ameba tylko je, to wszystko.
Ameba nie ma zycia plciowego, ameba zjada wszystko, co tylko moze; ameba jest dokladnym

symbolem czlowieka najnizszego. Ameba nie ma innych narzadów, tylko usta - cale jej cialo
funkcjonuje jako usta. Pochlania wszystko, co tylko znajdzie sie w poblizu; cokolwiek zblizy sie,
po prostu to wchlania. Wchlania to calym cialem, cale jej cialo jest ustami. Staje sie coraz
wieksza, coraz wieksza; potem przychodzi chwila, gdy jest zbyt wielka i nie moze sobie
poradzic, wtedy dzieli sie na dwoje. Wtedy zamiast jednej sa dwie ameby; i zaczynaja one robic
to samo. Ameba po prostu je i zyje, a zyje po to, zeby jesc wiecej. Niektórzy ludzie zyja na tym
najnizszym poziomie. Strzez sie go - zycie ma cos wiecej, co moze ci dac. Nie jest to tylko
przetrwanie, jest to przetrwanie dla czegos znaczacego. Przezycie jest konieczne, ale samo w
sobie nie jest celem, jest tylko srodkiem. Drugi typ, nieco wyzszy niz opetany obsesja jedzenia,
to maniak wladzy, polityk. Chce dominowac nad ludzmi. Po co? W glebi siebie czuje sie bardzo,
bardzo gorszy, chce pokazac swiatu, ze "Jestem kims, potrafie dominowac, moge ustawic was na
wlasciwym miejscu". Nie ustawil siebie na wlasciwym miejscu, a próbuje caly swiat ustawic na
wlasciwym miejscu. Jest to czlowiek opetany przez ego. Moze poruszac sie w dowolnym
kierunku; jesli zajmie sie pieniedzmi, bedzie gromadzil pieniadze, pieniadze stana sie symbolem
wladzy. Jesli zajmie sie polityka, nie moze nad soba zapanowac dopóki nie dotrze do samego
konca - a tam nic nie ma. Mialem kiedys kota - bardzo glupiego kota, prawie polityka. Wchodzil
na drzewa, i byl w tym doskonaly. I wchodzil na najwyzsza galaz drzewa, a potem tkwil tam i nie
wiedzial jak zejsc. I bylo to problemem niemal co dnia: ktos musial wejsc na drzewo i zniesc go
na dól. Tkwil tam i wrzeszczal i halasowal w agonii. I nigdy sie nie nauczyl. Nazywalem wiec
tego kota "politykiem". Wchodzi, premier, prezydent, Adolf Hitler, Richard Nixon, wchodzi na
sama góre, a potem nie ma juz gdzie isc i nie wie jak zejsc na dól. Zaden polityk nie wie jak zejsc
na dól. Uczy sie tylko jednej sztuki - jak wchodzic do góry, coraz wyzej. I potem przychodzi taka
chwila, gdy nie ma juz "wyzej"... Wtedy - wielka frustracja. Powiadaja, ze Aleksander poradzil
sie kiedys astrologa. Astrolog popatrzyl na jego dlon i rzekl: "Aleksandrze, wszystko jest dobrze,
staniesz sie najwiekszym zdobywca w swiecie. Ale pamietaj - jest tylko jeden swiat, który mozna
podbic." I podobno Aleksandra ogarnal wielki smutek. Astrolog zapytal: "Czemu stales sie taki
smutny, tak nagle?" Odparl: "Co innego mi zostaje? Skoro jest tylko jeden swiat, gdy go podbije,
co bede robil? To sprawia, ze czuje wielki smutek." Wspinacz... U zwierzat mozna obserwowac
"kolejnosc dziobania". Jesli popatrzysz na grupe malp, stwierdzisz, ze jedna jest prezydentem
albo premierem, czy jakkolwiek nazwiesz króla malp, a wszystkie malpy go sluchaja. On jest
przywódca, on dominuje. Jesli napotkasz tygrysy, stwierdzisz, ze jeden dominuje nad calym
stadem. Dominowanie nad kims innym, usilowanie zdobycia kogos innego - to bardzo zwierzecy
instynkt. Prawdziwy czlowiek chce zdobyc siebie, nie innych. Chce poznac siebie. Nie chce
zapychac jakiejs wewnetrznej dziury dominowaniem nad kims innym. Prawdziwy czlowiek
kocha wolnosc dla siebie i takze dla innych. A trzeci jest seks; i twierdze, ze jest czyms lepszym
niz jedzenie, niz polityka, gdyz ma w sobie pewna ceche nieco wyzsza - wspólnote. Ma w sobie
cos wyzszego. Przy jedzeniu po prostu wchlaniasz, nie dzielisz sie. W dominowaniu niszczysz,
nie tworzysz. Seks jest najwyzsza mozliwoscia na tej nizszej plaszczyznie - dzielisz sie, dzielisz
sie swoja energia, i stajesz sie twórczy. Jesli chodzi o egzystencje zwierzeca, seks jest najwyzsza
wartoscia. I ludzie sa uwiezieni gdzies w obrebie tych trzech. Czwarta jest czakra anahata.
Pierwsze trzy sa zwierzece, ostatnie trzy sa boskie, a miedzy nimi jest czwarta, anahata, czakra
serca, lotos serca, czakra milosci. I to jest pomost. Milosc jest pomostem miedzy tym, co
zwierzece, i tym, co boskie. Spróbuj zrozumiec to tak gleboko, jak to jest tylko mozliwe,
poniewaz to jest cale przeslanie Kabira, przeslanie milosci. Ponizej serca czlowiek jest
zwierzeciem, ponad sercem staje sie boski. Tylko w sercu czlowiek jest ludzki. To dlatego
czlowiek, który potrafi odczuwac, który potrafi kochac, który potrafi modlic sie, który potrafi
plakac, który potrafi smiac sie, który potrafi dzielic sie, który potrafi miec wspólczucie, jest

naprawde istota ludzka. Pojawia sie w nim ludzkosc, wnikaja do niego pierwsze promienie
slonca. A piata jest visuddhi, szósta jest ajna, a siódma jest sahasrar W piatej milosc staje sie
coraz bardziej napelniona medytacja, coraz bardziej napelniona modlitwa. W szóstej milosc nie
jest juz relacja z innym czlowiekiem. Nie jest nawet modlitwa, stala sie stanem istnienia. Nie jest
to tak, ze kogos kochasz, nie. Teraz przypomina to cos takiego, jakbys byl miloscia. Nie jest to
kwestia kochania, sama twoja energia jest miloscia. Nie mozesz dzialac inaczej. Teraz milosc to
naturalny przeplyw; tak, jak oddychasz, tak kochasz; jest to stan bezwarunkowy. A w siódmej
jest samadhi, sahasrar - dotarles do domu. W teologii chrzescijanskiej znalezc mozna te sama
alegorie w opowiesci, ze Bóg stworzyl swiat w szesc dni, siódmego zas odpoczywal. Tych szesc
dni to szesc czakr, szesc osrodków istnienia. Siódmy jest odpoczynkiem: czlowiek dotarl do
domu, odpoczywa. Tej alegorii nie zrozumiano. Chrzescijanie, a szczególnie teolodzy
chrzescijanscy, nigdy nie wchodza bardzo gleboko. Ich rozumienie pozostaje powierzchowne, co
najwyzej logiczne, teoretyczne, ale nigdy nie dotyka tego, co istotne. Bóg stworzyl swiat -
najpierw stworzyl materie, a na koncu stworzyl czlowieka. Przez piec dni stwarzal wszystko inne
w swiecie, materie, zwierzeta, ptaki, a potem szóstego dnia stworzyl czlowieka. A w ostatniej
chwili szóstego dnia stworzyl kobiete. I jest to bardzo symboliczne - kobieta jest ostatnim
stworzeniem, nawet mezczyzna nie jest ostatni. I ta alegoria jest jeszcze piekniejsza, bo powiada,
ze stworzyl on kobiete z mezczyzny. Oznacza to, ze kobieta jest ulepszeniem mezczyzny, forma
czystsza. Przede wszystkim - kobieta oznacza intuicje, poezje, wyobraznie. Mezczyzna oznacza
wole, proze, logike, rozum. Sa to symbole - mezczyzna oznacza ceche agresywna, kobieta
oznacza przyjmowanie. Przyjmowanie jest najwyzsze. Mezczyzna oznacza logike, rozumowanie,
analize, filozofie; kobieta oznacza religie, poezje, wyobraznie; bardziej plynna, bardziej
elastyczna. Mezczyzna walczy z Bogiem. Nauka jest czystym produktem ubocznym mezczyzny,
mezczyzna walczy, zmaga sie, usiluje zdobywac. Kobieta nie walczy, po prostu wita, czeka,
ulega. A ta chrzescijanska alegoria powiada, ze Bóg najpierw stworzyl mezczyzne. Mezczyzna
jest najwyzszy w królestwie zwierzat - ale jesli chodzi o ludzkosc, kobieta jest wyzsza. Teolodzy
chrzescijanscy zinterpretowali to absolutnie niewlasciwie, zinterpretowali to wedle samczego
szowinizmu. Mysla, ze mezczyzna jest wazniejszy, dlatego Bóg najpierw stworzyl mezczyzne.
Skoro tak, to zwierzeta musza byc jeszcze wazniejsze! Ta logika jest falszywa. Mysla, ze
mezczyzna jest sednem, kobieta jest tylko zalacznikiem. W ostatniej chwili Bóg poczul, ze
czegos brakuje, wzial wiec jedna z kosci mezczyzny i stworzyl kobiete. Kobiety nie uwaza sie za
zbyt istotna - ot, pomocnik, po to tylko, zeby mezczyzna czul sie dobrze, w przeciwnym razie
bylby samotny. Ta opowiesc analizowana jest tak, ze wydaje sie jakby to kobieta byla mniej
wazna od mezczyzny, zabawka, która mezczyzna moze sie bawic, bo gdyby nie to, bylby
samotny. Bóg kochal mezczyzne tak bardzo, ze pomyslal, ze bylby on smutny i osamotniony...
Nie, to nie jest prawda. Wyobraznia przychodzi tylko wtedy, gdy wola zostanie poddana. Ta
sama energia, która jest wola, staje sie wyobraznia, i ta sama energia, która staje sie agresja, staje
sie przyjmowaniem, i ta sama energia, która walczy, staje sie wspóldzialaniem. Ta sama energia,
która jest zloscia, staje sie wspólczuciem. Wspólczucie wywodzi sie ze zlosci, jest to zlosc
udoskonalona, jest to wyzsza symfonia wywodzaca sie ze zlosci. Milosc wywodzi sie z seksu -
jest wyzszym dostapieniem, czystszym.

Siedem czakr - tantra

W tantrze i jodze jest pewna mapa wnetrza czlowieka. Dobrze bedzie jesli zrozumiesz te mape -
to ci pomoze, ogromnie ci to pomoze. Tantra i joga zakladaja, ze w fizjologii czlowieka, w

subtelnej fizjologii, nie w ciele, jest siedem osrodków. W rzeczywistosci sa to metafory. Ale sa
one bardzo, bardzo pomocne w zrozumieniu czegos z wnetrza czlowieka. Oto tych siedem czakr.
MULADHAR Pierwsza i najbardziej podstawowa jest muladhar - dlatego nazywana jest
muladhar - muladhar oznacza "najbardziej fundamentalny, podstawowy" Mul znaczy
podstawowy, odnoszacy sie do korzeni. Czakra muladhar jest osrodkiem, w którym obecnie
dostepna jest energia seksu, ale spoleczenstwo wyrzadzilo wiele szkody tej czakrze. Seks tak
bardzo jest potepiany, nie mozna sie nim cieszyc. Dlatego ta energia pozostaje gdzies zwiazana -
oralna, analna, genitalna. Nie moze przejsc wyzej. Tantra powiada, ze czlowieka nalezy
przebudowac zaczynajac od tych trzech kwestii. Dlatego tantra mówi, ze pierwsza wielka praca
musi nastapic w muladharze. Dla wolnosci oralnej bardzo pomaga wrzeszczenie, smianie sie,
krzyczenie, plakanie, lkanie. Dlatego wybieram encounter, gestalt, primal i inne grupy tego
rodzaju - wszystkie one pomagaja uwolnic zablokowanie oralne. A dla uwolnienia cie od
zablokowania analnego bardzo przydatne jest pranayam, bastrika - szybkie oddychanie
chaotyczne - gdyz uderza ono bezposrednio w osrodek analny i umozliwia uwolnienie i
rozluznienie mechanizmu analnego. Dlatego medytacja dynamiczna ma ogromna wartosc. A
potem jest osrodek seksu - osrodek seksu musi zostac pozbawiony brzemienia winy, potepiania.
Musisz zaczac uczyc sie go na nowo, dopiero wtedy ten uszkodzony osrodek seksu moze
funkcjonowac w zdrowy sposób. Musisz zaczac na nowo uczyc sie cieszenia sie nim - bez
zadnego poczucia winy. Czakra muladhar musi zostac uwolniona - uwolniona od zatwardzenia,
uwolniona od biegunki. Czakra muladhar musi funkcjonowac optymalnie, w stu procentach -
wtedy energia zaczyna sie poruszac. SVADISTHAN Druga czakra jest svadisthan - to hara,
osrodek smierci. Te dwa osrodki sa bardzo zniszczone, gdyz czlowiek boi sie seksu i czlowiek
boi sie smierci. Dlatego unika sie smierci - nie mówi o smierci! Zapomnij o niej! Ona nie istnieje.
Nawet jesli czasami istnieje, nie zauwazaj jej, nie zwracaj na nia uwagi. Mysl dalej, ze bedziesz
zyl wiecznie - unikaj smierci! Tantra powiada: nie unikaj seksu i nie unikaj smierci. To dlatego
Saraha chodzil medytowac na pole kremacyjne - by nie unikac smierci. I chodzil tam z kobieta,
która uczyla lucznictwa - aby przezywac zycie zdrowego, pelnego seksu, seksu optymalnego. Na
polu kremacyjnym, gdy zyl z kobieta, te dwa osrodki musialy zostac uwolnione - smierc i seks.
Gdy juz zaakceptujesz smierc i nie boisz sie jej, gdy juz zaakceptujesz seks i nie boisz sie go, te
dwa dolne osrodki zostaja uwolnione. MANIPURA Trzeci osrodek, manipura, jest osrodkiem
wszystkich sentymentów, emocji. W manipurze ciagle tlumimy emocje. Oznacza to diament.
Zycie jest cenne ze wzgledu na sentymenty, emocje, smiech, placz, lzy i usmiechy. Wszystko to
sprawia, ze zycie jest cenne. Na tym polega chwala zycia - dlatego czakra ta nazywana jest
manipura, czakra diamentowa. Tylko czlowiek moze posiasc ten cenny diament. Zwierzeta nie
moga smiac sie; jasne, nie moga tez plakac. Lzy maja pewien wymiar dany tylko czlowiekowi.
Piekno lez, piekno smiechu, poezja lez i poezja smiechu dane sa tylko czlowiekowi. Wszystkie
inne zwierzeta maja tylko dwie czakry - muladhar i svadisthan. Rodza sie i umieraja - niewiele
jest miedzy jednym i drugim. Jesli i ty rodzisz sie i umierasz, jestes zwierzeciem - jeszcze nie
jestes czlowiekiem. A wielu, miliony ludzi, zyje tylko z tymi dwoma czakrami. Nigdy nie
wychodza poza nie. Nauczono nas tlumic sentymenty. Nauczono nas nie byc sentymentalnymi.
Nauczono nas, ze sentymentalnosc nie poplaca - badz praktyczny, badz twardy - nie badz miekki,
nie daj sie zranic! Wtedy mozna cie wykorzystac. Badz twardy! Przynajmniej pokaz, ze jestes
twardy, przynajmniej udawaj, ze jestes grozny, ze nie jestes lagodna istota. Stwórz wokól siebie
strach. Nie smiej sie, bo gdy sie smiejesz, nie zdolasz stworzyc wokól siebie strachu. Nie placz -
gdy placzesz, pokazujesz, ze boisz sie sam siebie. Nie pokazuj swych ludzkich ograniczen.
Udawaj, ze jestes doskonaly. Tlum trzeci osrodek, a staniesz sie zolnierzem, nie czlowiekiem, ale
zolnierzem - czlowiekiem armii, czlowiekiem falszywym. Wiele pracy jest w tantrze dla

uwolnienia trzeciego osrodka. Emocje trzeba uwolnic, rozprezyc. Gdy masz ochote na placz,
musisz plakac; gdy masz ochote smiac sie, musisz sie smiac. Musisz porzucic nonsens tlumienia,
musisz nauczyc sie ekspresji, bo tylko przez swoje sentymenty, swoje emocje, swoja wrazliwosc,
docierasz do tej wibracji, dzieki której mozliwe jest porozumienie. Trzeba uczynic trzeci osrodek
coraz bardziej dostepnym. Jest on przeciwny mysleniu, jesli wiec dopuscisz trzeci osrodek do
glosu, latwiej odprezysz sie w swym spietym umysle. Badz autentyczny, wrazliwy, wiecej
dotykaj, wiecej odczuwaj, wiecej sie smiej, wiecej placz. I pamietaj - nie mozesz zrobic wiecej
niz potrzeba, nie mozesz przesadzic. Nie mozesz wyzwolic nawet jednej lzy wiecej niz jest to
potrzebne, i nie mozesz smiac sie wiecej niz jest to potrzebne. Nie bój sie wiec, i nie zaluj sobie.
Tantra pozwala zyciu na wszystkie jego emocje. Takie sa te trzy dolne osrodki - dolne nie w
sensie oceniania - sa to trzy dolne osrodki, trzy dolne szczeble drabiny. ANAHATA Potem
przychodzi czwarty osrodek, osrodek serca, zwany anahata. To slowo jest piekne - anahata
oznacza niewydobyty dzwiek. Oznacza dokladnie to, co ludzie zen maja na mysli wtedy, gdy
mówia: "Czy slyszysz dzwiek jednej klaszczacej dloni?" - niewydobyty dzwiek. Serce jest
dokladnie posrodku, trzy osrodki sa ponizej niego, trzy osrodki powyzej. I serce jest drzwiami od
nizszego do wyzszego, albo od wyzszego do nizszego. Serce jest jak skrzyzowanie dróg. A serce
jest zupelnie pomijane. Nie uczono cie zyc z glebi serca. Nawet nie pozwolono ci wejsc do
królestwa serca, gdyz jest to bardzo niebezpieczne. Jest to osrodek bezdzwiecznego dzwieku, jest
to osrodek nielingwistyczny, dzwieku niewydobytego. Jezyk jest dzwiekiem wydobytym,
musimy tworzyc go strunami glosowymi. Musi byc wydobyty - to dwie klaszczace dlonie. Serce
to jedna klaszczaca dlon. W sercu nie ma slowa - jest ono bez slów. Zupelnie unikamy serca,
omijamy je. Zyjemy tak, jakby serce nie istnialo - albo, co najwyzej, jakby bylo mechanizmem
pompy sluzacym oddychaniu, tyle tylko. Tak nie jest. Pluca to nie serce. Serce jest ukryte
gleboko za plucami. I nie jest ono czyms fizycznym. Jest miejscem, w którym powstaje milosc.
Dlatego milosc nie jest sentymentem. A milosc sentymentalna miesci sie w trzecim osrodku, nie
w czwartym. Milosc nie jest tylko sentymentalna. Milosc ma wiecej glebi niz sentymenty, milosc
jest wazniejsza niz sentymenty. Sentymenty sa chwilowe. Mniej czy bardziej, sentyment milosci
jest blednie pojmowany jako doznanie milosci. Jednego dnia zakochujesz sie w jakims
mezczyznie czy kobiecie, nastepnego dnia juz tego nie ma - a ty nazywasz to miloscia. To nie jest
milosc. To sentyment. Spodobala ci sie ta kobieta, spodobala sie, pamietaj, nie wywolala w tobie
milosci - bylo to "polubienie" tak, jak lubisz lody. Bylo to upodobanie. Upodobania przychodza i
odchodza, upodobania sa chwilowe, nie moga dlugo trwac, nie maja zadnej mozliwosci trwania.
Spodobala ci sie jakas kobieta, pokochales ja, i koniec! To upodobanie jest skonczone. Tak samo
gdy polubisz lody, zjadles je i juz wcale nie patrzysz na lody A jesli ktos bedzie dawal ci wiecej
lodów, powiesz "To powoduje mdlosci - dosc! Wiecej juz nie moge." Upodobanie nie jest
miloscia. Nigdy nie pomyl upodobania z miloscia, bo wtedy cale twoje zycie bedzie tylko
drewnem niesionym przez fale... Bedziesz dryfowal od jednego czlowieka do drugiego, nigdy nie
rozwinie sie intymnosc. Czwarty osrodek, anahata, jest bardzo istotny, poniewaz to w sercu po
raz pierwszy nawiazales kontakt z matka. To przez serce byles polaczony ze swoja matka, nie
przez glowe. W glebokiej milosci, w glebokim orgazmie, znów jestes polaczony przez serce, nie
przez glowe. W medytacji, w modlitwie, dzieje sie to samo - jestes polaczony z egzystencja
poprzez serce, serce z sercem. Tak, jest to dialog serca z sercem, nie glowy z glowa. Jest to
nielingwistyczne. A osrodek serca jest tym osrodkiem, w którym powstaje bezdzwieczny dzwiek.
Gdy odprezysz sie w osrodku serca, uslyszysz Omkar, Aum. Jest to wielkie odkrycie. Ci, którzy
wstapili do serca, slysza wewnatrz swojego istnienia ciagle spiewanie, które brzmieniem
przypomina aum. Czy kiedykolwiek slyszales spiewanie, które nastepuje samo z siebie? Ty go
nie robisz... Dlatego nie zalecam mantr Mozna stale spiewac aum, aum, aum i mozna stworzyc

mentalny substytut serca. To nie pomoze. To oszukiwanie siebie. A spiewac mozna latami, i
mozesz stworzyc wewnatrz falszywy dzwiek, jakby przemawialo twoje serce - tak nie jest. Jesli
chcesz poznac serce, nie nalezy spiewac aum, musisz po prostu byc w ciszy. Pewnego dnia,
nagle, jest ta mantra. Pewnego dnia, gdy zapadniesz sie w ciszy, nagle slyszysz dzwiek
dobiegajacy znikad. Powstaje on w twoim najglebszym wnetrzu. Jest to dzwiek twojej
wewnetrznej ciszy. Tak, jak w cicha noc jest pewien dzwiek, dzwiek ciszy, dokladnie tak samo
pojawia sie w tobie pewien dzwiek na znacznie glebszym poziomie. Pojawia sie, bede powtarzal
to raz po raz - nie wywolujesz go, nie powtarzasz aum, aum. Nie, nie wypowiadasz ani jednego
slowa. Jestes po prostu w pokoju. Jestes po prostu w ciszy. A on wybucha jak wiosna... nagle
zaczyna plynac, jest. Slyszysz go - nie wypowiadasz go, slyszysz go. W osrodku serca, w czakrze
anahata, slyszysz. A ty nigdy nie slyszales w sobie niczego, zadnego dzwieku, zadnego omkar,
zadnej mantry. To znaczy tyle tylko, ze unikales serca. Ten wodospad istnieje, i dzwiek plynacej
wody istnieje, ale ty go unikales, omijales go, poszedles jakas inna droga, poszedles jakims
skrótem. Ten skrót wychodzi z trzeciego osrodka i unika czwartego. Czwarty osrodek jest
najbardziej niebezpieczny, gdyz z tego osrodka rodzi sie ufnosc, rodzi sie wiara. A umysl musi
go unikac. Gdyby umysl go nie unikal, nie byloby mozliwosci istnienia watpliwosci. Umysl zyje
dzieki watpliwosciom. To jest czwarty osrodek. A tantra powiada, ze przez milosc poznasz ten
czwarty osrodek. VISUDDHI Piaty osrodek nazywany jest visuddhi. Visuddhi oznacza
czystosc. Jasne, po nastapieniu milosci jest czystosc i niewinnosc, nigdy wczesniej. Milosc
oczyszcza i tylko milosc - nic innego nie oczyszcza. Nawet najbrzydszy czlowiek w milosci staje
sie piekny. Milosc jest nektarem. Oczyszcza wszystkie trucizny. Dlatego piaty osrodek nazywany
jest visuddhi - visuddhi oznacza czystosc, czystosc absolutna. Jest to osrodek gardla. A tantra
powiada: mów tylko wtedy, gdy dotarles do piatego osrodka przez czwarty, mów tylko przez
milosc, inaczej nie mów. Mów poprzez wspólczucie, inaczej nie mów! Po co mówic? Jesli
dotarles przez serce i jesli uslyszales Boga tam przemawiajacego, albo Boga, który plynie tam jak
wodospad, jesli uslyszales dzwiek Boga, dzwiek jednej klaszczacej dloni, dopiero wtedy wolno ci
mówic, wtedy twój osrodek gardla zdola przekazac to przeslanie, wtedy cos mozna wlac nawet w
slowa. Gdy to masz, mozna wlac to nawet w slowa. Bardzo nieliczni ludzie docieraja do piatego
osrodka, bardzo rzadko, gdyz nie docieraja nawet do czwartego, jak wiec moga dotrzec do
piatego? Jest to bardzo rzadkie. Gdzies jest jakis Chrystus, jakis Budda, jakis Saraha, oni
docieraja do piatego. Nawet piekno ich slów jest ogromne - a co dopiero mówic o ich ciszy?
Nawet ich slowa zawieraja cisze. Mówia oni, a jednak nie mówia. Mówia, i mówia to, co
niewypowiadalne, niewyslowione, nie dajace sie wyrazic. Ty tez uzywasz gardla, ale to nie jest
visuddhi. Ta czakra jest zupelnie martwa. Gdy ta czakra ozywa, w twych slowach jest miód,
twoje slowa maja aromat, w twoich slowach jest muzyka, taniec. Wtedy wszystko, co mówisz,
jest poezja, wszystko, co wypowiadasz, jest czysta radoscia. AJNA A szósta czakra to ajna: ajna
oznacza porzadek. W szóstym osrodku jestes uporzadkowany, nigdy wczesniej. W szóstej
czakrze stajesz sie panem, nie wczesniej. Wczesniej byles niewolnikiem. W szóstej czakrze,
cokolwiek wypowiesz, stanie sie to, czegokolwiek zapragniesz, stanie sie to. W szóstej czakrze
masz wole, nigdy wczesniej. Wczesniej wola nie istnieje. Ale jest w tym pewien paradoks. W
czwartej czakrze znika ego. W piatej czakrze znikaja wszelkie nieczystosci i wtedy masz wole,
nie mozesz wiec ta wola ranic. W istocie rzeczy nie jest to juz twoja wola, jest to wola Boga,
gdyz ego znika w czwartym osrodku, wszystkie nieczystosci znikaja w piatym. Teraz jestes
najczystszym istnieniem, samym nosnikiem, narzedziem, poslancem. Teraz masz wole, poniewaz
cie nie ma - teraz wola Boga jest twoja wola. Bardzo rzadko czlowiek dociera do szóstej czakry,
poniewaz jest ona ostatnia, w pewnym sensie. W tym swiecie jest ostatnia. Poza nia jest siódma,
ale wtedy wkraczasz w totalnie inny swiat, odrebna rzeczywistosc. Szósta jest ostatnia linia

graniczna, posterunkiem kontrolnym. SAHASRAR Siódma jest sahasrar - sahasrar oznacza
tysiacplatkowy lotos. Gdy twoja energia przechodzi do siódmej - sahasrar - stajesz sie lotosem.
Teraz nie potrzebujesz juz szukac miodu innych kwiatów - teraz pszczoly zaczynaja przychodzic
do ciebie. Teraz przyciagasz pszczoly z calej ziemi, a czasem nawet zaczynaja do ciebie
przychodzic pszczoly z innych planet. Twoja sahasrar otworzyla sie, twój lotos rozkwitl pelnia
kwiecia. Ten lotos to Nirvana. Najnizsza jest muladhar W najnizszej rodzi sie zycie, zycie ciala i
zmyslów. W siódmej rodzi sie zycie, zycie wieczne, nie ciala, nie zmyslów. Taka jest fizjologia
tantry Nie jest to fizjologia ksiazek medycznych. Nie szukaj jej w ksiegach medycznych, nie ma
jej tam. Jest to metafora, jest to pewien sposób przekazu. Oto mapa, która ma wszystko uczynic
zrozumialym.

Dziesiec byków Zen

Na pastwisku tego swiata, bez konca odsuwam na boki wysokie trawy, poszukujac byka. Idac z
biegiem nienazwanych rzek, gubic sie na krzyzujacych sie sciezkach posród odleglych gór, sily
mnie zawodza, zyciowosc wyczerpuje sie, byka nie moge znalezc. Slysze tylko racice biegnace
noca przez las.
1.Poszukiwanie byka Wyruszamy na niezwykla pielgrzymke. Dziesiec byków Zen to cos
unikalnego w historii ludzkiej swiadomosci. Prawde wyrazano na wiele sposobów i zawsze
stwierdzano, ze pozostaje niewyrazona, bez wzgledu na to, co robisz. Obojetne jak bardzo bys ja
wyrazal, umyka, wymyka sie. Po prostu wymyka sie opisom. Slowa, których dlan uzywasz, nie
moga jej zawrzec. A z chwila, gdy wyraziles, natychmiast odczuwasz frustracje; tak jakby to, co
istotne zostalo opuszczone, a tylko to, co nieistotne zostalo wyrazone. Dziesiec byków zen
stanowi jedyny w swoim rodzaju wysilek zmierzajacy do wyrazenia tego, co jest niewyrazalne.
Byk jest symbolem energii, witalnosci, dynamizmu. Byk oznacza samo zycie. Byk oznacza twoja
wewnetrzna moc, twoja potencjalnosc. Byk jest symbolem, pamietaj o tym. Ty jestes, masz tez
zycie, ale nie wiesz czym jest zycie. Masz energie, ale nie wiesz skad ta energia pochodzi i do
jakiego celu ta energia zmierza. Jestes ta energia, a jednak jestes nieswiadomy tego, czym jest ta
energia. Nieswiadomy zyjesz. Nie zadales podstawowego pytania: Kim jestem? To pytanie jest
tym samym co poszukiwanie byka. Kim jestem? A dopóki nie zostanie to poznane, jak mozesz
zyc? Wtedy wszystko bedzie prózne, bo to podstawowe pytanie nie zostalo zadane, nie
odpowiedziano na nie. Dopóki nie poznasz siebie, cokolwiek robisz, bedzie to prózne.
Najbardziej podstawowa sprawa jest poznanie siebie. Ale dzieje sie tak, ze stale przegapiamy to,
co najbardziej podstawowe, i stale przejmujemy sie blahostkami. Czym sa wysokie trawy?
Symbolem. Poezja mówi symbolami. Malarstwo maluje symbole, poezja mówi symbole.
Pragnienia sa tymi wysokimi trawami, w których zagubil sie twój byk. Jesli zdolasz zrozumiec
jakosc swej energii, bedziesz mógl zrozumiec co stanowi dla ciebie spelnienie. Inaczej, nie
poznawszy siebie, stale biegniesz. Ten bieg jest prawie szalony. Zatrzymaj sie przy drodze,
pomedytuj chwile, zastanów sie nad tym, co robisz, po co to robisz. Nie biegnij goraczkowo, bo
to biegniecie zmusi cie do jeszcze szybszego biegu. To poszukiwanie jest trudne, poniewaz
prawda jest nie tylko nieznana - jest niepoznawalna. To poszukiwanie jest trudne, poniewaz
poszukujacy musi zaryzykowac dla niego cale swoje zycie. Jesli sluchasz swietych pism, idziesz
z biegiem rzek nazwanych. Jesli jestes wyznawca jakiejs religii, sekty, kosciola, masz mape - a
dla prawdy nie moze byc zadnej mapy. Nie moze byc zadnej mapy, poniewaz prawda jest
prywatna, nie publiczna. I przychodzi w tym poszukiwaniu chwila, gdy czujesz sie kompletnie
wyczerpany, zmeczony. Zaczynasz myslec, ze lepiej byloby, gdybys nigdy tego poszukiwania nie

rozpoczal. Czujesz sie tak sfrustrowany, ze zaczynasz odczuwac zazdrosc wobec tych, którzy
nigdy takimi sprawami sie nie przejmowali. Jest to naturalne, ale jest to dokladnie ta chwila, gdy
zaczyna sie prawdziwe poszukiwanie. Ta wyczerpana energia, to zmeczenie, pochodza z umyslu.
Umysl czuje sie zmeczony, bo umysl zawsze jest szczesliwy, gdy moze korzystac z map. Wobec
znanego, umysl pozostaje panem; wobec nieznanego, dziwnego, umysl jest calkowicie
zagubiony... Ta chwila przychodzi w poszukiwaniu kazdego czlowieka. Test to znaczacy
moment. A jesli zdolasz wyruszyc, nawet czujac sie wyczerpany, zmeczony, sfrustrowany, jesli
mimo tego zdolasz wyruszyc i isc i isc, umysl zostaje porzucony i pojawiaja sie pierwsze
przeblyski medytacji. Na brzegu rzeki, pod drzewami, odkrywam slady kopyt! Nawet pod
pachnaca trawa widze jego slady. Gleboko w odleglych górach mozna je znalezc. Te slady nie
moga byc bardziej ukryte niz nos czlowieka zwrócony ku niebu. 2. Odkrycie sladów Umysl
zostaje porzucony dopiero wtedy, kiedy ty trwasz i trwasz, podczas gdy umysl kaze ci zaprzestac.
Jesli nie posluchasz umyslu i powiesz: "Bede zglebial, bede szukal - jesli ty jestes zmeczony,
mozesz odpasc" - umysl bedzie trzymal sie ciebie jeszcze nieco dluzej. Ale jesli nie posluchasz i
pozostaniesz z dystansem i bez przejmowania sie, twe oczy skupione na celu, na byku, odkryja
slady. Zawsze tu byly, tylko ty byles zbyt zatloczony myslami, zbyt zachmurzony umyslem.
Dlatego nie widziales tych subtelnych sladów. A teraz, nawet pod trawa, nawet pod tymi samymi
pragnieniami, znajdujesz te same slady byka. Nawet pod pragnieniami znajdujesz ukrytego Boga.
Nawet pod tak zwanymi ziemskimi sprawami, odszukujesz cos z tego spoza. Byk nigdy nie
zagubil sie - poniewaz tym bykiem jestes ty Ten byk jest twoja energia, to twoje zycie. Zasada
twojej dynamiki jest byk. Byk nigdy nie zaginal. Jesli zdolasz to zrozumiec, poszukiwac nie
potrzeba. Wtedy samo to zrozumienie wystarcza. Ale jesli to zrozumienie nie przyszlo do ciebie,
poszukiwanie jest potrzebne. Poszukiwanie nie pomoze ci dotrzec do celu, bo cel nigdy nie zostal
zagubiony. Poszukiwanie pomoze ci tylko porzucic chciwosc, lek, chec posiadania, zazdrosc,
nienawisc, zlosc. Poszukiwanie pomoze ci tylko porzucic przeszkody, a gdy tych przeszkód juz
nie bedzie, nagle zdajesz sobie sprawe: "Zawsze tu istnialem! Nigdy nigdzie nie poszedlem!"
Byk tu jest. Poszukujacy jest poszukiwanym. Tylko pare niepotrzebnych rzeczy tloczy sie w
tobie, porzuc je, a odkryjesz sam siebie w calej swojej chwale. To poszukiwanie jest
indywidualne, jest pelne niebezpieczenstw. Samemu trzeba wedrowac. Ale na tym polega jego
piekno. W glebokiej samotnosci, tylko w glebokiej samotnosci, gdy nawet jednej mysli nie ma,
Bóg wchodzi w ciebie, lub inaczej, opuszcza cie. W glebokiej samotnosci, inteligencja staje sie
plomieniem, jasnym. W glebokiej samotnosci, cisza i blogosc otaczaja cie. W glebokiej
samotnosci, otwieraja sie twoje oczy, otwiera sie twoje istnienie. To poszukiwanie jest
indywidualne. Slysze spiew slowika. Slonce jest cieple, wiatr jest lekki, wierzby nad brzegiem sa,
zielone. Zaden byk nie moze sie tu ukryc! Jakiz artysta zdola namalowac ta masywna, glowe, te
majestatyczne rogi? 3. Ujrzenie byka Trzecia sutra mówi o wrazliwosci... Gdy stajesz sie
wrazliwy, wrazliwy na wszystko to, co dzieje sie wokól - spiew slowika - gdy stajesz sie
wrazliwy na wszystko, co ci sie przytrafia, i otacza cie, slonce jest cieple, wiatr jest lekki,
wierzby nad brzegiem sa zielone. W takiej wrazliwosci, jak moze ukryc sie byk? Byk moze ukryc
sie, jesli jestes skoncentrowany w jednym kierunku; wtedy jest wiele kierunków, gdzie byk moze
sie ukryc. A gdy nie jestes skoncentrowany w zadnym kierunku, po prostu otwarty na wszystkie
kierunki, jak byk zdola sie ukryc? Piekna sutra. Teraz nie ma tej mozliwosci, poniewaz nie ma
ani jednego miejsca, które byloby poza twoja swiadomoscia. Nie ma miejsca, w którym mozna
byloby sie ukryc. Przez koncentracje mozesz unikac. Stajesz sie uwazny na jedna sprawe
kosztem tysiaca innych rzeczy. W medytacji jestes po prostu swiadomy, bez zadnego zawezania.
Niczego nie odsuwasz na bok. Po prostu jestes otwarty i dostepny. Gdy spiewa slowik, jestes
dostepny. Gdy odczuwane jest slonce, dotyka twojego ciala i czujesz cieplo, jestes dostepny. Gdy

wieje wiatr, czujesz go, jestes dostepny. Dziecko placze, pies szczeka - po prostu jestes uwazny.
Nie masz zadnego przedmiotu (swojej uwaznosci). Koncentracja jest przedmiotowa. W
medytacji nie ma przedmiotu. A w uwaznosci bez wybierania umysl znika, bo umysl moze
pozostac tylko wtedy, gdy swiadomosc jest waska. Gdy swiadomosc jest szeroka, szeroko
otwarta, umysl nie moze istniec. Umysl moze istniec tylko wraz z wyborami... Powiem to w ten
sposób: umysl jest zawezonym stanem swiadomosci, swiadomoscia plynaca bardzo waskim
kanalem, tunelem. Medytacja to po prostu stanie pod golym niebem, bycie dostepnym dla
wszystkiego... I nagle widzisz byka! W wielkiej wrazliwosci, nagle jestes swiadomy swojej
energii, czystej energii, sama rozkosz. To tego dotyczy wrazliwosc - twoich zmyslów stopionych
w jedna wrazliwosc. Nie chodzi tu o to, ze masz oczy i uszy i nos, nie; jestes oczouszonosem
jednoczesnie. Nie ma przerwy. Widzisz i slyszysz i czujesz i smakujesz na raz, równoczesnie.
Nie wybrales zadnego konkretnego zmyslu. Prawdziwy czlowiek rozumiejacy zyje przez zmysly,
jego dotyk jest totalny. Gdy dotyka cie prawdziwy czlowiek rozumiejacy, natychmiast
odczuwasz przeplyw energii. Nagle czujesz, ze cos wewnatrz ciebie zostalo przebudzone, jego
energia dotknela twojej spiacej energii. Cos w tobie powstaje. Tu zen jest najlepszy. Zadna inna
religia, zaden inny rozwój, nie dotarl tak gleboko do wlasciwej sciezki. Zmysly powinny
pozostac zywe, i jeszcze cos - twoje zmysly powinny wpasc w gleboki wewnetrzny rytm i
harmonie, powinny stac sie orkiestra. Dopiero wtedy prawda moze byc poznana, dopiero wtedy
mozesz pochwycic byka. Chwytam go w zacietej walce. Jego wielka wola i moc sa
niewyczerpane. Rusza na wysoki plaskowyz, daleko ponad mglami chmur, albo stoi w
nieprzeniknionym wawozie. 4. Zlapanie byka Bedzie walka, bo umysl nie tak latwo odda swa
moc. Tak dlugo umysl byl dyktatorem, teraz chcesz, by dyktator zszedl z tronu; jest to
niemozliwe. Umysl przyzwyczail sie do kierowania i popychania cie na wszystkie strony. Stoczy
z toba zacieta potyczke. Bedzie cie scigal, i bedzie znajdywal chwile slabosci, w których znów
moze zapanowac nad toba. Ale, kiedy zobaczysz byka, energie swojego istnienia, mozesz go
pochwycic. Oczywiscie, bedzie walka, poniewaz tak dlugo umysl pozostawal u wladzy.. A ta
energia, ten byk, jest niewyczerpana. Czasem stoi na szczycie wzgórza, na szczycie jakiegos
przezycia. Czasem w dolinie, w glebokim wawozie. Gdy staniesz sie wrazliwy na otaczajacy cie
swiat, twoja wrazliwosc moze byc zwrócona do wewnatrz, ku twemu wewnetrznemu domowi.
Jest to ta sama wrazliwosc, dzieki której slyszales spiew slowika, dzieki której odczuwales cieplo
slonca, dzieki której czules aromat kwiatu. Jest to ta sama wrazliwosc, która teraz zostala
zwrócona do wewnatrz. Dzieki tej samej wrazliwosci bedziesz smakowal Siebie, odczuwal
Siebie, widzial Siebie, dotykal Siebie. Wykorzystaj swiat jako szkolenie wrazliwosci. Zawsze
pamietaj: jezeli zdolasz stac sie bardziej i bardziej wrazliwy, wszystko bedzie absolutnie
wlasciwe. Za kazdym drzewem, i pod kazdym kamieniem, ukrywa sie byk. Dotykaj z miloscia, a
nawet kamien odpowie, i tam mozesz poczuc byka. Patrz z miloscia na gwiazdy, a gwiazdy
odpowiadaja - byk tam sie ukrywa. Byk jest energia Totalnosci. Jestes jej czescia. Jesli jestes
zywy i wrazliwy, mozesz odczuc calosc. Byk zawsze na ciebie czeka. Byk nie jest gdzies poza
toba. Byk jest twoim najbardziej wewnetrznym rdzeniem. Miedzy bykiem i toba jest ogromna
sciana umyslu, mysli. Mysli sa ceglami, zrobionymi ze szkla. Mozesz wiec przez nie widziec i
mozesz nie zdawac sobie sprawy, ze miedzy toba i rzeczywistoscia jest sciana. Walka bedzie
nieco trudna, poniewaz umysl nie da sie latwo przekonac - bo dla umyslu bedzie to smierc...
Smierc umyslu jest twoim zyciem. A zycie umyslu to twoja smierc. Jesli wybierasz umysl,
popelniasz samobójstwo, jesli chodzi o twoje wewnetrzne istnienie. Jesli wybierasz siebie,
musisz porzucic umysl - i to wlasnie jest medytacja. Bat i powróz sa potrzebne, inaczej moze on
zabladzic w jakas zapylona droge. Bedac dobrze wycwiczonym, staje sie naturalnie lagodny.
Potem, nie petany, slucha swego pana. 5. Poskromienie byka Bat jest symbolem uwaznosci, a

powróz jest symbolem wewnetrznej dyscypliny. Uwaznosc i dyscyplina sa najbardziej
fundamentalne dla poszukujacego. Jesli poddasz sie dyscyplinie bez uwaznosci, staniesz sie
hipokryta. Jesli poddasz sie dyscyplinie bez uwaznosci, staniesz sie zombie, robotem. Moze
nikomu nie wyrzadzisz krzywdy, moze bedziesz znany jako dobry czlowiek, albo nawet swiety,
ale nie zdolasz zyc swoim prawdziwym zyciem, nie bedziesz mógl go swietowac. Nie bedzie w
nim rozkoszy. Staniesz sie zbyt powazny, gotowosc do zabawy odejdzie na zawsze. A powaga
jest choroba. Jesli dyscyplina jest bez uwaznosci, narzucasz ja sila - i bedzie to przemoc, gwalt na
twoim wlasnym istnieniu. Nie da ci to wolnosci, stworzy wiecej i wiecej, wiekszych i wiekszych
wiezien. Dyscyplina jest sluszna, jesli opiera sie na uwaznosci. Dyscyplina zupelnie traci
slusznosc, staje sie zatruta, gdy jest przestrzegana bez uwaznosci, przez slepy, wierzacy umysl.
Pierwsza rzecza jest wiec bat - uwaznosc. A druga jest powróz - dyscyplina. Po co jest
dyscyplina potrzebna? Jesli jestes uwazny, wydaje sie, ze uwaznosc wystarcza. W koncu
wystarczy, ale nie na poczatku, bo umysl ma glebokie wzorce, a energia porusza sie zgodnie ze
starymi nawykami i starymi wzorcami. Nowe kanaly trzeba stworzyc. Mozesz stac sie uwazny,
ale na poczatku samo w sobie nie bedzie to wystarczalo, poniewaz umysl, znalazlszy nowa
okazje do wejscia w jakis stary wzorzec, natychmiast wslizguje sie w niego, w ulamku sekundy.
Wpadniecia w zlosc dokonuje natychmiast. Zanim staniesz sie tego swiadomy, gniew juz sie
pojawil. Pózniej, gdy twoja uwaznosc stanie sie totalna, gdy twoja uwaznosc stanie sie z toba
jednoscia absolutna, wtedy zanim cokolwiek sie stanie, uwaznosc zawsze jest, a priori. Jesli
przychodzi zlosc, przed zloscia jest uwaznosc; jesli owladnie toba seksualnosc, zanim to nastapi,
jest uwaznosc. Gdy uwaznosc staje sie czyms naturalnym, spontanicznym, jak oddychanie, kiedy
jest nawet we snie, dyscypline mozna porzucic. Ale na poczatku - nie. Na poczatku, gdy
uwaznosc tworzy sie, dyscyplina bedzie bardzo pomocna. Dyscyplina potrzebna jest do
stworzenia nowych szlaków. Dlatego uwaznosc i dyscyplina powinny isc razem. Sa ludzie
mówiacy, ze wystarczy sama uwaznosc. W pewnej mierze maja racje, ale dotarcie do tego punktu
uwaznosci, gdy wszystkiego jest dosc, gdy jest jego wlasna dyscyplina, jest bardzo, bardzo
trudne. Rzadko to nastepuje. Sa tez inni, którzy stale mówia, ze dyscyplina wystarcza, nie
potrzeba uwaznosci. Oni tez mówia o drugim ekstremum. Sama dyscyplina nie moze wystarczyc.
Wtedy czlowiek, który stale narzuca sobie dyscypline, stopniowo staje sie mechanicznym
robotem. Wiele religii nauczalo jedynie dyscypliny, moralnosci, dobrych dzialan i dobrych
uczynków - swiatu to nie pomoglo. Ludzie przez to nie stali sie uwazni, zywi. Oba
przeciwienstwa sa tylko polowa i polowa. Zen powiada, ze trzeba równoczesnie przestrzegac
uwaznosci i dyscypliny. Miedzy tymi dwoma przeciwienstwami trzeba stworzyc pewien rytm.
Nalezy zaczac od bata, a skonczyc na powrozie... Byk dobrze zna zapylone drogi, i jesli nie uzyje
sie bata i powrozu, istnieje wielkie prawdopodobienstwo, ze byk, którego pochwyciles, znów sie
zagubi. Potrzebne jest cwiczenie, ale cwiczenie nie jest celem. Cwiczenie jest tylko srodkiem. W
koncu trzeba wyjsc z cwiczenia, trzeba zapomniec o wszelkiej dyscyplinie. Jesli musisz
kontynuowac swoja dyscypline, pokazuje to po prostu, ze ta dyscyplina nie jest jeszcze naturalna.
Na poczatku pozostajesz uwazny, tworzysz nowe szlaki dla energii swojego umyslu. Stopniowo,
nie bedzie potrzeby, stopniowo, nawet pozostawanie w uwaznosci nie bedzie potrzebne. Po
prostu jestes uwazny, nie usilujesz byc uwazny. Dopiero wtedy jest rozkwit, gdy uwaznosc jest
naturalna, gdy medytacji nie trzeba robic, ale ona po prostu sama sie dzieje. Stala sie twoim
klimatem, zyjesz w niej. Jestes nia. Dosiadlszy byka, powoli wracam do domu. Glos mojego fletu
przenika wieczór. Nadajac tempo uderzeniami dloni, pulsujaca harmonia, kieruje nieskonczonym
rytmem. Ktokolwiek slyszy te melodie, przylaczy sie do mnie. 6. Jazda na byku z powrotem do
domu Jesli nie jestes panem, odchodzisz, daleko od domu. Gdy jestes panem, zaczynasz wracac
do pierwotnego zródla. Jesli nie jestes panem, ta energia odchodzi od ciebie, ku przedmiotom,

ludziom, wladzy, prestizowi, slawie. Ta energia stale odchodzi od ciebie, ku peryferiom. Gdy
jestes panem, energia zaczyna poruszac sie w kierunku domu. Gdy jestes panem, umysl idzie za
toba niczym cien. Gdy nie jestes panem, musisz jak cien isc za umyslem. Umysl oznacza energie
poruszajaca sie na zewnatrz, a medytacja oznacza energie poruszajaca sie do wewnatrz, te sama
energie. Jedynie kierunek jest inny. I pamietaj: jesli twoje poszukiwanie nie prowadzi cie do
stanów coraz wiekszej i wiekszej blogosci, kiedy mozesz spiewac i tanczyc, cos jest nie tak, cos
jest absolutnie niewlasciwego. Jestes na jakiejs niewlasciwej drodze. Twoja blogosc, twój spiew i
taniec, sa wskazaniami. Nie musza byc ekstrowertyczne, nie musisz spiewac tak, by inni mogli to
slyszec, ale bedziesz slyszal spiew stale wewnatrz siebie. Jesli chcesz, mozesz spiewac i dzielic
sie tym, ale wewnatrz ciebie bedzie pewien taniec. Im blizej jestes domu, tym czujesz sie
szczesliwszy. Szczescie jest pewna cecha energii powracajacej, kierujacej sie z powrotem do
domu... Tak wlasnie miliony ludzi przylaczaly sie do Buddy, Jezusa, Krishny - ich piesn, ich
blogosc, ich ekstaza, sa zarazliwe. Gdy raz uslyszysz, nie mozesz zrobic nic innego, jak tylko
dolaczyc. Na Wschodzie nazywamy to satsang. Oznacza to bycie w obecnosci mistrza, bycie w
harmonii mistrza, zlaczenie sie z mistrzem. Mistrz jest, po prostu przy nim siedzisz, nic nie
robisz. Ale stopniowo chloniesz ten klimat, to srodowisko. Stopniowo energia mistrza zaczyna
cie przepelniac, a ty stajesz sie dla niej otwarty. Stopniowo odprezasz sie, i nie stawiasz oporu, i
nie walczysz, i zaczynasz smakowac, i zaczynasz czuc cos z tego, co Nieznane, ten posmak, ten
aromat. Im wiecej tego smakujesz, tym pojawia sie wiecej ufnosci. Tylko dzieki byciu w
obecnosci czlowieka oswieconego otwieraja sie ogromne mozliwosci, twój potencjal zacznie
funkcjonowac, dzialac. Mozna odczuc dzwiek, szumiacy dzwiek nowosci, która do ciebie
przychodzi. Ale jest to dzielenie sie piesnia, dzielenie sie tancem, dzielenie sie swietowaniem.
Siedzac okrakiem na byku, docieram do domu. Jestem spokojny. Byk tez moze odpoczac.
Nadszedl swit. W pelnym blogosci wypoczynku, w moim domu, krytym strzecha, porzucilem bat
i powróz. 7. Wykroczenie ponad byka Gdy staniesz sie panem swego umyslu, wykraczasz
ponad umysl. Z chwila, gdy stajesz sie panem swego umyslu, umysl przestaje istniec. Pozostaje
tylko wtedy, gdy jestes niewolnikiem. Gdy pochwycisz byka i jedziesz na nim, byk znika. Byk
istnieje jako cos oddzielnego od ciebie tylko wtedy, gdy nie jestes panem. Trzeba to zrozumiec.
Pozostajesz podzielony jesli nie jestes panem, pozostajesz schizofreniczny, w kawalkach. Gdy
pojawia sie w tobie bycie panem, gdy sa uwaznosc i dyscyplina, bat i powróz, podzialy znikaja,
stajesz sie jednoscia. W tej jednosci nastepuje wykroczenia ponad byka. Wtedy nie widzisz siebie
oddzielonego od umyslu. Wtedy nie widzisz siebie oddzielonego od ciala. Wtedy nie widzisz
siebie oddzielonego od calosci. Stajesz sie jednoscia. Wszyscy panowie sa w jednosci z
egzystencja, tylko niewolnicy sa oddzieleni. Gdy wszystko harmonizuje sie i jest w jednosci,
nastepuje wykroczenie ponad wszystkie podzialy. Energia nie porusza sie w jakims jednym
kierunku, ty nie poruszasz sie w innym kierunku. Teraz oboje poruszacie sie w tym samym
kierunku. Nie ma juz walki. Podzial znikl. Nie walczysz z rzeka, plyniesz, unosisz sie na falach
rzeki. Nagle, nie jestes oddzielony od rzeki. Wejdz do rzeki. Najpierw spróbuj isc pod prad -
walcz, zmagaj sie, a zobaczysz, ze rzeka walczy z toba. I powiesz, ze rzeka próbuje cie pokonac.
I zobaczysz, w koncu rzeka pokona cie... poniewaz przyjdzie taka chwila, gdy zmeczysz sie, i
zobaczysz, ze rzeka wygrywa, a ty przegrywasz. Potem spróbuj innego sposobu: plyn z biegiem
rzeki, pozwól, by dzialo sie to, co ma sie dziac, a stopniowo zrozumiesz, ze teraz rzeka z toba nie
walczy. W istocie rzeczy rzeka wcale z toba nie walczyla, nawet wtedy, gdy poruszales sie pod
prad, rzeka z toba nie walczyla. To tylko ty byles w walce, tylko ty byles w egoistycznym
nastroju, ty, który próbowales wygrac, zwyciezyc, który próbowales cos udowodnic, ze "Jestem
kims". Ta mysl o byciu kims tworzy caly problem. Teraz jestes nikim, plyniesz z biegiem rzeki,
w glebokim przyzwoleniu. Rzeka nie jest juz ci przeciwna - nigdy nie byla! Zmienily sie tylko

twoje nastawienia, a ty czujesz, ze to rzeka calkowicie sie zmienila. Ta rzeka zawsze byla taka
sama. Teraz unosisz sie na falach rzeki. Wtedy jestes w organicznej jednosci z rzeka. Wtedy
odczuwasz doznanie orgazmiczne. Gdy jestes jednoscia z rzeka, nagle nastepuje wykroczenie
ponad wszystkie ograniczenia. Nie jestes juz maly, nie jestes juz duzy - jestes caloscia. I taka jest
droga dotarcia do domu, bo dom jest zródlem, tym zródlem, z którego przyszedles. Ten dom nie
jest gdzies indziej! Ten dom jest tu, skad przybyles, skad powstales. Dom jest zródlem. Jesli
pozwolisz sobie byc w glebokim przyzwoleniu, docierasz do domu. Dom oznacza, ze docierasz
do samego zródla zycia i istnienia, dotykasz samego poczatku. I w zaden inny sposób nie mozesz
byc spokojny. Jedynym sposobem bycia spokojnym jest nie bycie. Jedynym sposobem bycia
spokojnym jest bycie w glebokim przyzwoleniu, powierzeniu sie, w jednosci z energia zycia. I
nie tylko ty mozesz odpoczywac, byk takze. Nie tylko ty mozesz odpoczywac, ale i rzeka. Gdy
konflikt trwa, ani ty nie mozesz odpoczywac, ani Bóg. A teraz nie potrzeba uzywac bata i
powrozu. Gdy dotarles do miejsca, w którym czujesz, ze jestes jednoscia z rzeka zycia, nie
potrzeba uwaznosci czy dyscypliny. Wtedy medytowanie nie jest potrzebne! Wtedy nic nie jest
potrzebne. Wtedy zycie wszystko robi dla ciebie. Wtedy mozesz odprezyc sie, poniewaz mozesz
totalnie zaufac. Wtedy nawet uwaznosc nie jest potrzebna, pamietaj. Na poczatku uwaznosc jest
potrzebna. Na poczatku nawet dyscyplina jest potrzebna. Ale w miare duchowego wzrastania,
nastepuje wyjscie ponad te drabine. Mozesz ja odrzucic. Bat, powróz, osoba i byk - wszystko
zlewa sie w jedno w Nic-osci. To niebo jest tak ogromne, ze zadne przeslanie nie moze go
splamic. Jak platek sniegu moze istniec w szalejacym ogniu? Oto sa slady patriarchów. 8.
Wyjscie ponad byka i jazn Najpierw nastepuje wyjscie ponad byka - wyjscie ponad umysl,
energie umyslu, zycie, energie zycia. A potem, kiedy wyszedles ponad zycie, wychodzisz ponad
siebie samego. W chwili, gdy znika umysl, ty takze znikasz - poniewaz istniejesz w walce. Ego
istnieje w napieciu. Dla ego potrzebny jest dualizm. Nic moze ono istniec w rzeczywistosci
niedualistycznej. A zatem po prostu obserwuj: zawsze, gdy walczysz, twoje ego staje sie bardzo
ostre. Obserwuj dwadziescia cztery godziny na dobe, a zobaczysz wiele szczytów i wiele dolin
swego ego, i wiele razy odczujesz, ze go nie ma. Jesli z niczym nie walczysz, nie ma go. Zalezy
to od walki... Ego jest cudem: najbardziej iluzoryczna rzecza, a wydaje sie byc najbardziej
konkretna i rzeczywista. Ludzie dla niego zyja i dla niego umieraja. Ale potrzebuje ono ciaglego
pedalowania, a tym pedalowaniem jest twoja walka. Znajdziesz taki czy inny sposób. Jesli nie
znajdziesz nikogo innego, zaczniesz walczyc ze swoimi dziecmi. Zaczniesz walczyc ze swoja
zona lub ze swoim mezem - czasem w ogóle bez zadnego powodu. A naprawde, zadnego powodu
nie potrzeba, wszystkie powody sa uzasadnieniami. Ale ty musisz walczyc, inaczej zaczynasz
znikac, zaczynasz topniec, zaczynasz zapadac sie, jakbys byl w przepasci, przepasci bez dna. Ego
jest mozliwe tylko w konflikcie, walce. Jesli nie masz o co walczyc, stworzysz taki czy inny
sposób podjecia walki. Walka jest potrzebna, prawdziwa, nieprawdziwa, nie o to chodzi. Jesli jest
walka, mozesz byc. Jesli nie ma walki, znikasz. Dlatego najwiekszym przeslaniem, jakie moge ci
dac, jest to - zapamietaj - ze musisz dotrzec do takiego punktu, w którym wszelka walka zostaje
porzucona. Dopiero wtedy wykraczasz ponad siebie. Dopiero wtedy nigdy nie bedziesz tym
malym ja, drobna, brzydka jaznia, która jestes. Wykroczysz ponad nia i staniesz sie jednoscia z
caloscia. Pojawia sie wielka nicosc, w której wszystko zostaje zatracone. Ta pustka nie jest
negatywna, jest samym zródlem wszelkiego istnienia. Ale nie ma ograniczen. Tak, jak platek
sniegu znika w szalejacym ogniu, w tej ogromnej energii calosci wszystko znika - bat, powróz,
osoba i byk. Tu po raz pierwszy znajdujesz miejsce, do którego wedruja buddowie. Tu
znajdujesz, pierwszy raz, aromat oswieconych, istotnosc ich istnienia, ich urzeczywistnienia. Tu
sluchasz ich piesni. Nowy wymiar otwiera swe drzwi. Nazwij ten wymiar nirvana, moksha,
Królestwo Boze, jak tylko chcesz - ale otwiera sie cos absolutnie róznego od tego swiata, który

znales do tej pory. Oto sa slady patriarchów - wszystkich wielkich, którzy wedrowali do nicosci i
znikneli w niej. Trzeba wyjsc ponad medytacje. Trzeba wyjsc ponad uwaznosc. Trzeba wyjsc
ponad dyscypline. Przychodzi taka chwila, gdy trzeba zyc spontanicznie - rabac drewno, nosic
wode ze studni, jesc w chwilach glodu, spac, gdy czujesz sie senny, zyc calkowicie zwyczajnie.
Nie z tego swiata, nie z tamtego swiata. Nie materialistycznie, nie religijnie. Ot, po prostu,
zwyczajnie. Prawdziwego czlowieka o takiej cesze nie mozna zakwalifikowac do zadnej
kategorii. Nie mozna okreslic go jako swiatowego czy religijnego - jest on poza kategoriami.
Wyszedl poza logike. Zbyt wielu kroków dokonano powracajac do korzeni i do zródla. Lepiej
byloby byc slepym i gluchym od samego poczatku! Mieszkajac w swym prawdziwym domu, nie
przejmujac sie tym, co na zewnatrz - rzeka dalej plynie w pokoju i kwiaty sa czerwone. 9.
Dotarcie do zródla Zbyt wielu kroków dokonano... W istocie rzeczy nie bylo potrzeby
dokonywania tak wielu kroków. Ale uswiadamiane jest to dopiero wtedy, gdy dotarles do
dziewiatego punktu. Gdy dotarles do domu, uswiadamiasz sobie, ze mozliwe to bylo w jednym
kroku. Nie bylo potrzeby podejmowania tylu kroków, nie bylo potrzeby poruszania sie tak
stopniowo, etapami. Mozliwy byl skok... Skok nie jest z ego - zrobienie czegos, co nie zostalo
postanowione przez ego. Skok jest pozwoleniem calosci, by nad toba zawladnela. Czy kiedys o
tym myslales - ze twoje narodziny nie byly twoja decyzja? Twoje narodziny pojawily sie z
nieznanego, z nicosci sie narodziles. Nie byla to twoja decyzja. Pewnego dnia znów znikniesz w
nicosci, bedzie to twoja smierc. Nie bedzie to twoja decyzja. A pomiedzy tymi dwoma punktami,
czasem beda przeblyski milosci - wszystkie one beda z tego nieznanego. Albo, jesli masz dosc
szczescia i spróbujesz medytacji i modlitwy, znów bedzie pare przeblysków tego nieznanego. Nie
bedzie to cos, co wynika z twojego dzialania. Tak naprawde, twoje dzialanie jest bariera... Sa
takie rzeczy, które mozna dokonac tylko w glebokim nie-dzialaniu: narodziny, smierc, milosc,
medytacja. Wszystko to, co jest piekne, przytrafia ci sie - pamietaj! Niech bedzie to ciaglym
przypomnieniem. Tego nie mozesz robic! Popatrz na rzeke: nie przejmuje sie niczym tym, co
dzieje sie wokól, dalej plynie w glebokiej ciszy, w glebokim spokoju, nie rozpraszana
czymkolwiek, co dzieje sie na brzegach. Nie rozproszona, plynie dalej. Pozostaje
zharmonizowana ze swa wlasna natura, nigdy nie wykracza poza swa nature. Pozostaje wierna
sobie. Cokolwiek dzieje sie w tym swiecie wokól rzeka dalej jest rzeka - wierna sobie, dalej
plynie... A cisza jest cieniem, gdy jestes wierny sobie. Zaden kwiat w zaden sposób nie próbuje
imitowac zadnego innego kwiatu. Nie ma imitowania, nie ma konkurowania nie ma zazdrosci.
Czerwony kwiat jest po prostu czerwony, i jest ogromnie szczesliwy z tego, ze jest czerwony.
Nigdy nie myslal o tym, aby byc kims innym. Czlowiek przegapia swa nature z powodu
pragnienia, imitowania, zazdrosci, rywalizacji. Czlowiek jest jedynym istnieniem na ziemi, które
nie jest wierne sobie, którego rzeka nie jest w harmonii z soba, które zawsze wedruje gdzies
indziej, które zawsze patrzy na kogos innego, które zawsze chce byc kims innym - i to jest
niedola, katastrofa. Mozesz byc tylko soba. Nie ma innej mozliwosci, po prostu nie istnieje. Im
szybciej to zrozumiesz, tym lepiej. Nie mozesz byc Budda, nie mozesz byc Jezusem - i nie ma
takiej potrzeby. Mozesz byc tylko soba. Ale kazdy usiluje byc kims innym. Dlatego odchodzimy,
coraz dalej i dalej od pierwotnego zródla. A ta neuroza pojawia sie, gdy chcesz zrobic cos dla
siebie nienaturalnego - wtedy pojawia sie neuroza. Gdy masz jakis ideal, bedziesz neurotyczny.
Ty jestes idealem, ty jestes przeznaczeniem. Jesli jestes po prostu naturalny, stajesz sie
swiadkiem. Pojawia sie pragnienie, integruje sie, pozostajesz swiadkiem. Tak jak sie to integruje,
tak samo sie dezintegruje. Nic nie potrzeba robic. Tak samo, jak fala wzbiera na oceanie i opada -
nic nie potrzeba robic. Nie trzeba walczyc, nie trzeba zmagac sie. Formy pojawiaja sie i znikaja.
Pozostajesz obserwatorem. I dobrze wiesz, ze zadna forma nie jest identyczna tobie, nie
utozsamiasz sie z zadna forma. Bosy i z piersia obnazona, lacze sie z ludzmi tego swiata. Szaty

moje w strzepach, kurzem sa okryte, ci ja wiecznie jestem szczesliwy. Zadnych czarów nie
stosuje, aby przedluzyc swoje zycie; teraz, przede mna, drzewa nabieraja, zycia. 10. W swiecie
Zawsze, gdy Budda przejdzie pelny krag, wraca znów do swiata. Stad kazdy zaczyna, i tu kazdy
powinien zakonczyc. Tamten swiat nie jest gdzies indziej - jest tu i teraz. Czlowiek, który
dostapil najbardziej wewnetrznego rdzenia swojego istnienia, jest tak pelny zycia, ze
gdziekolwiek wedruje, wszystko obsypuje swoim zyciem.

Doznania potwierdzajace

Doznanie potwierdzajace oznacza, ze zblizasz sie do domu. Musisz rozumiec, musisz byc
swiadomym doznan potwierdzajacych, bo daje to odwage, nadzieje. Daje to sily zyciowe.
Zaczynasz czuc, ze szukasz nie na darmo, ze poranek jest juz bardzo bliski. Moze nadal jest noc i
ciemnosc, ale pierwsze doznanie potwierdzajace zaczelo przenikac. Gwiazdy zaczynaja znikac,
wschód nabiera czerwieni. Slonce nie wzeszlo, jest wczesny swit; to doznanie potwierdzajace, ze
slonce nie jest daleko. Gdy wschód staje sie czerwony, wkrótce, lada chwila, slonce wzniesie sie
ponad horyzont. Ptaki zaczely spiewac, ptaki wyslawiaja nadchodzacy poranek. Drzewa
wygladaja na ozywione, sen znika, ludzie sie budza. To sa doznania potwierdzajace. Dokladnie
tak samo na sciezce duchowej sa doznania, które sa bardzo potwierdzajace. Przypomina to
sytuacje, gdy wedrujesz w kierunku pieknego ogrodu, którego nie widzisz ale im blizej jestes
tego ogrodu, tym chlodniejszy jest wiatr, który mozesz poczuc. Im dalej odchodzisz, tym bardziej
chlód znika, im bardziej sie zblizasz, tym bardziej chlód znowu sie pojawia. Im bardziej sie
zblizasz, tym bardziej wiatr nie jest tylko chlodny, ale jest i aromat, aromat wielu kwiatów. Im
dalej odchodzisz, tym bardziej aromat zanika. Im bardziej sie zblizasz, tym lepiej slyszysz ptaki
spiewajace posród drzew. Drzew nie mozesz dostrzec, ale spiew ptaków... dalekie wolanie
kukulki... pewnie las mangowców, zblizasz sie. To sa doznania potwierdzajace. Dokladnie to
samo dzieje sie, gdy wedrujesz w kierunku wewnetrznego ogrodu, w kierunku wewnetrznego
zródla zycia, radosci, ciszy, blogosci. Gdy zaczniesz poruszac sie w kierunku centrum, kilka
rzeczy zniknie i pojawi sie kilka rzeczy nowych. I pamietaj - gdy doznania potwierdzajace
zaczynaja sie pojawiac, nie badz zbyt szybko zaspokojony. Chlodny wietrzyk nadszedl, a ty
siedzisz i myslisz, ze dotarles. Ten chlód jest piekny, ten chlód jest pelny blogosci, ale musisz isc
dalej. Nie zadowalaj sie drobiazgami. Odczuwaj zadowolenie, ze zaczely one dziac sie, traktuj je
jako kamienie milowe, ale nie sa one celem. Ciesz sie nimi, dziekuj Bogu, czuj wdziecznosc, ale
idz dalej w tym samym kierunku, z którego przychodza doznania potwierdzajace. Utrzymuj to w
samej glebi swego serca, nie zadowalaj sie drobiazgami. Wiele rzeczy dzieje sie w drodze, wiele
cudownych rzeczy dzieje sie w drodze, ale nie zadowalaj sie czymkolwiek. Pamietaj, masz stac
sie swiadomoscia Chrystusa, Bodhisattva - nic mniejszego nie da ci zaspokojenia. Caly swiat
staje sie dolina Ci, którzy wedruja - a wszyscy wedrujecie w kierunku medytacji - natkna sie na
te dziwne, choc ogromnie piekne przestrzenie. Pierwszym znakiem, ze medytacja zaczela stawac
sie w tobie zjawiskiem skrystalizowanym jest... cala egzystencja staje sie dolina, a ty jestes na
szczycie wzgórza. Zaczynasz sie wznosic. Caly swiat staje sie dolina, daleko, tam, gleboko
ponizej, a ty siedzisz na oswietlonym sloncem szczycie wzgórza. Medytacja unosi cie do góry -
nie fizycznie, ale duchowo. I to zjawisko jest bardzo wyrazne gdy nastepuje - takie beda oznaki.
Gdy w medytacji wedrujesz do wewnatrz, nagle widzisz, ze miedzy toba i zgielkiem wokolo
powstaje wielki dystans. Mozesz siedziec na targowisku i nagle zobaczysz przerwe pojawiajaca
sie miedzy toba i halasem. Ledwie przed chwila te halasy byly niemal tozsame z toba, byles w
nich; teraz oddalasz sie od nich. Jestes tam fizycznie, tak, jak przedtem. Nie potrzeba odchodzic

w góry - to jest droga do odnalezienia rzeczywistych gór wewnatrz, to jest droga do znalezienia
Himalajów wewnatrz. Zaczynasz wchodzic w gleboka cisze, i nagle wszystkie te halasy, które
byly tak blisko ciebie - a bylo takie zamieszanie - zaczynaja sie oddalac, odchodzic w dal. Na
zewnatrz wszystko jest takie, jak bylo wczesniej, nic sie nie zmienilo: siedzisz w tym samym
miejscu, w którym zaczynales medytowac. Ale wraz z poglebianiem sie medytacji bedziesz to
odczuwal, poczujesz narastajacy dystans do rzeczy zewnetrznych. Kazda nuta staje sie
krystalicznie czysta Po drugie, cokolwiek bedzie wypowiedziane na zewnatrz, jest calkowicie
wyrazne, w istocie rzeczy wyrazniejsze niz bylo wczesniej. To sa czary medytacji. Nie stajesz sie
nieswiadomy, gdyz w nieswiadomosci tez widzisz, ze halasy znikaja. Gdy na przyklad podany ci
bedzie chloroform, poczujesz, ze dzieje sie to samo zjawisko, halasy zaczynaja sie oddalac, dalej,
dalej... i odeszly - ale ty zapadles w nieswiadomosc. Niczego nie mozesz uslyszec wyraznie.
Dokladnie to samo dzieje sie w medytacji, ale z pewna róznica: halasy zaczynaja sie od ciebie
oddalac, a kazdy halas staje sie zdecydowanie wyrazny, wyrazniejszy niz wczesniej, gdyz teraz
pojawia sie bycie swiadkiem. Poczatkowo ty tez byles halasem posród tych wszystkich halasów,
byles w nich zagubiony. Teraz jestes obserwatorem, a poniewaz jestes tak wyciszony, wszystko
mozesz widziec jasno, wyraznie. Choc halasy sa odlegle, sa wyrazniejsze niz kiedykolwiek
dotad. Kazda pojedyncza nuta jest slyszana. Swiat jest slyszany jak echo I trzecia rzecz bedzie
odczuwana: ze nie sa one slyszane bezposrednio, a jakby posrednio, jakby byly echem
faktycznych dzwieków, nie samymi dzwiekami. Staja sie bardziej bezpostaciowe, ich
postaciowosc zanika. Staja sie mniej materialne, ich materia znika - nie sa juz ciezkie, sa lekkie.
Mozesz zobaczyc ich lekkosc, sa jak echo. Cala egzystencja staje sie echem. Dlatego mistycy
hinduscy nazywaja swiat maya - iluzja. Iluzja nie oznacza nie-rzeczywistosci, oznacza jedynie
podobienstwo do cienia, podobienstwo do echa. Nie oznacza nieegzystencjalnosci, oznacza tylko
podobienstwo do snu. Podobne do cienia, podobne do snu, podobne do echa, takie bedzie to
uczucie. Nie mozesz odczuc, ze te zjawiska sa rzeczywiste. Cala egzystencja staje sie snem,
bardzo wyraznym, widocznym, poniewaz ty jestes uwazny. Najpierw byles zagubiony we snie -
nie byles czujny, i myslales, ze to rzeczywistosc. Byles utozsamiony ze swym umyslem. Teraz
nie utozsamiasz juz sie z umyslem, powstalo w tobie cos odrebnego - uwaznosc, sakshi. Bedziesz
slyszal wszystko oprócz siebie I czwarta rzecz w tym bedzie odczuwana: slyszysz cala
egzystencje wokolo - ludzi rozmawiajacych, spacerujacych, smiejace sie dzieci, ktos krzyczy,
wola jakis ptak, samochód przejezdza, samolot, pociag. Bedziesz slyszec wszystko. Jedno tylko:
nie bedziesz w stanie slyszec siebie, zupelnie zniknales. Jestes pustka. Po prostu w ogóle cie nie
ma. Nie mozesz odczuc siebie jako istoty. Sa wszystkie halasy, zniknely tylko twoje wewnetrzne
halasy. Zwykle wewnatrz ciebie jest wiecej halasów niz na zewnatrz. Prawdziwe zamieszanie jest
wewnatrz ciebie, jest tam prawdziwe szalenstwo. A kiedy spotyka sie zewnetrzne szalenstwo z
wewnetrznym szalenstwem, powstaje pieklo. Zewnetrzne szalenstwo bedzie trwalo dalej, bo nie
ty je stworzyles i nie ty mozesz je zniszczyc, ale bardzo latwo mozesz zniszczyc swe wewnetrzne
szalenstwo. Jest to w twoich mozliwosciach. Kiedy wewnetrznego szalenstwa nie ma,
zewnetrzne szalenstwo 5taje sie nieistotne. Traci realnosc, staje sie iluzoryczne. Nie mozesz
znalezc swego dawnego glosu, nie pojawia sie w tobie zadna mysl, nie ma wiec dzwieku. Stales
sie pusty, i wszystko zeszlo gleboko w doline, slychac tylko echa. A kiedy slyszysz echa, na
pewno nie ma to na ciebie wplywu. I tak, powoli, powoli wzrastasz w medytacje. Wszystko staje
sie nieistotne. Wszystko mozesz zobaczyc. Pojawia sie wielkie swiatlo Dopóki nie staniesz sie
pusty, pozostaniesz ciemny, pozostaniesz ciemnoscia. Gdy jestes calkowicie pusty, gdy nie ma
nikogo wewnatrz ciebie, wtedy nastepuje swiatlosc. Obecnosc ego stwarza ciemnosc. Ciemnosc i
ego sa synonimami. Nieego i swiatlo sa synonimami. Dlatego wszystkie metody medytacji, bez
wzgledu na ich orientacje, w koncu zbiegaja sie w tej pustej komnacie twojego wewnetrznego

istnienia. Pozostaje tylko cicha przestrzen i w tej cichej przestrzeni stwierdzasz pojawiajace sie
swiatlo, nie majace zadnego zródla. Nie przypomina swiatla, które widziales gdy wschodzi
slonce, poniewaz swiatlo pochodzace ze slonca nie moze byc wieczne - w nocy znów zniknie.
Nie przypomina ono swiatla, któremu potrzeba paliwa, bo kiedy paliwo sie skonczy, to swiatlo
zniknie. To swiatlo ma bardzo tajemnicza ceche - nie ma zródla, nie ma przyczyny. Nie jest
niczym spowodowane, gdy sie pojawi, pozostaje wiec, nigdy nie znika. Tak naprawde juz ono
jest, po prostu nie jestes dostatecznie pusty by je zobaczyc. A gdy to swiatlo zaczyna w tobie
narastac, takie beda te doznania. W chwili, kiedy siadasz w milczeniu i stajesz sie spokojny,
nieruchomy, bez ruchu wewnatrz i na zewnatrz... nagle widzisz, ze twymi oczami wylewa sie
twoje swiatlo. Jest to doznanie, którego nauka jeszcze nie poznala. Nauka sadzi, ze swiatlo
dostaje sie do oczu, ale nigdy na odwrót. Swiatlo przychodzi z zewnatrz, dostaje sie do oczu,
wchodzi w ciebie - to tylko polowa opowiesci. Druga polowe znaja tylko mistycy i ludzie
medytujacy. To tylko jedna czesc - swiatlo wchodzi do ciebie. Jest jeszcze druga czesc - swiatlo
wylewa sie twymi oczami. A gdy swiatlo zaczyna wylewac sie oczami, swiatlo oczu zaczyna
plonac plomieniem, tak, ze wszystko przed toba staje sie calkiem jasne. Wtedy rozjasnia sie cala
egzystencja. Wtedy widzisz, ze drzewa sa zielensze niz kiedykolwiek dotad, a ich zielonosc ma
pewna jasnosc. Wtedy widzisz, ze róze sa bardziej rózane niz kiedykolwiek dotad. Te same róze,
te same drzewa, ale naplywa w nie cos z ciebie, ukazujac je wyrazniej niz kiedykolwiek dotad.
Wtedy drobiazgi maja tyle piekna, kolorowe kamyki sa dla buddy piekniejsze niz diament Koh-i
- noor dla królowej Elzbiety. Dla królowej Elzbiety nawet Koh-i-noor, najwiekszy diament
swiata, nie jest tak piekny jak zwyczajny kamyk dla buddy. Dlaczego? Poniewaz oczy buddy
moga wylewac swiatlo, i w tym swietle zwyczajne kamyki staja sie koh-i-noorami. Zwyczajni
ludzie staja sie buddami. Dla buddy wszystko jest pelne stanu buddy. Dlatego Budda powiedzial:
"W dniu, gdy stalem sie oswiecony, cala egzystencja stala sie oswiecona. Drzewa i góry i rzeki i
skaly, wszystko stalo sie oswiecone." Cala egzystencja zostala wyniesiona ku wyzszej obfitosci.
Zalezy to od tego ile mozesz dac egzystencji - tylko tyle dostaniesz. Jesli nic nie dasz, nic nie
dostaniesz. Najpierw musisz dac, by dostac. To dlatego ludzie twórczy znaja wiecej piekna,
wiecej milosci, wiecej radosci niz ludzie, którzy nie sa twórczy - bo ludzie twórczy daja cos
egzystencji. Egzystencja przyjmuje... i hojnie odpowiada. Twe oczy sa puste, nic nie daja, tylko
biora. Sa skapcami, nie dziela sie. Zawsze, gdy spotkasz oczy, które potrafia sie dzielic, ujrzysz
ogromna róznice, ogromne piekno, cisze, moc, potencjal. Jesli potrafisz zobaczyc oczy, które
moga wylac swe swiatlo w ciebie, cale twe serce bedzie poruszone. Zobaczysz to! Twoje oczy
zaczynaja plonac. A gdy oczy zaczynaja plonac, cala egzystencja przyjmuje nowe zabarwienie,
nowa glebie, nowy wymiar, jakby wszystko nie bylo juz trójwymiarowe, ale czterowymiarowe.
Nowy wymiar zostal dodany, wymiar swietlistosci. Tak, jak slonce swieci nad chmura i cala
chmura plonie, i ty jestes w chmurze i chmura jest tylko ogniem odzwierciedlajacym slonce.
Zaczynasz zyc w tej chmurze swiatla. Spisz w niej, chodzisz w niej, siedzisz w niej, ta chmura
jest stale. Ta chmure widzi sie jako aure. Ci, którzy maja oczy, by to widziec, beda widziec
swiatlo wokól glów swietych, wokól ich cial. Otacza ich subtelna aura. Nie mozesz odnalezc
swego ciala W tej chwili, gdy jestes pelny swiatla wewnatrz i oczy ci plona i cala egzystencja
plonie nowym zyciem, jezeli otworzysz oczy i spróbujesz odnalezc swe cialo, nie znajdziesz go.
W tych chwilach materia znika. Gdy zyskasz zdolnosc widzenia ducha, zobaczysz, ze materia
zniknela. Obu na raz nie mozesz widziec. Te znaki trzeba zrozumiec, bo zdarza sie one i tobie, i
to zrozumienie pomoze. Inaczej, jezeli któregos dnia otworzysz oczy i nie znajdziesz swego
ciala, mozesz zwariowac. Z pewnoscia poczujesz, ze cos jest nie w porzadku, albo nie zyjesz albo
zwariowales. I co sie stalo z cialem? A jesli zrozumiesz te sutry, we wlasciwym momencie
przypomna ci one. Dlatego mówie o tylu swietych pismach: by uczynic cie swiadomym

wszystkiego, co jest mozliwe, bys, gdy to nastapi, nie zostal zaskoczony, abys wiedzial, abys
rozumial, abys juz mial mapy. Mozesz odczytac gdzie jestes i w tym rozumieniu mozesz sie
odprezyc. Doznanie unoszenia sie To nastepuje bardzo szybko, zaczyna sie dziac w bardzo
wczesnych fazach. Gdy siedzisz nieruchomo, nagle czujesz, ze jestes nieco wyzej niz podloze,
moze pietnascie centymetrów wyzej. Z wielkim zaskoczeniem otwierasz oczy i stwierdzasz, ze
siedzisz na podlozu, myslisz wiec, ze pewnie sniles. Nie, nie sniles, twoje cialo fizyczne
pozostawalo na podlozu. Ale masz inne cialo, cialo swiatla ukryte wewnatrz niego; nazwij je
cialem astralnym, cialem subtelnym, cialem zyciowym, jak chcesz; to cialo zaczyna wznosic sie
wyzej. Od wewnatrz mozna czuc tylko to cialo, bo jest to twoje wnetrze. Gdy otwierasz oczy,
twoje materialne cialo siedzi pewnie na podlozu, tak, jak siedzialo przedtem. Nie mysl, ze miales
halucynacje, ani odrobine. To fakt rzeczywisty, nieco sie unosiles, ale w swym drugim ciele, nie
w pierwszym ciele. Te znaki potwierdzajace trzeba zrozumiec, a nie chwalic sie nimi. Nikomu
ich nie opowiadaj, bo ego znowu wejdzie i zacznie wykorzystywac te doznania. A kiedy ego
wchodzi, doznania znikaja. Nigdy o nich nie mów. Jesli nastapia, po prostu je zrozum, zauwaz, i
zupelnie o nich zapomnij. I to tez trzeba pamietac: wszystkie one moga ci sie zdarzyc lub nie,
albo moga zdarzyc sie w innej kolejnosci, albo moga sie zdarzyc w inny sposób. A jest tysiac i
jedna rzecz, która jest mozliwa, bo ludzie sa tak rózni. Komus te doznania moga sie nie zdarzyc
tak, jak zostaly opisane. Na przyklad komus moze sie nie zdarzyc, ze unosi sie ku górze; moze
sie zdarzyc, ze staje sie wiekszy i wiekszy i wiekszy, caly pokój jest go pelny. A potem dalej
staje sie wiekszy i wiekszy, teraz dom jest wewnatrz niego. I jest to bardzo zagadkowe. Chce sie
otworzyc oczy i zobaczyc co sie dzieje: "Czy wariuje?" I mozliwa jest chwila, gdy widzisz, ze:
"Cala egzystencja jest wewnatrz mnie. Nie jestem poza nia. Ona nie jest poza mna, jest wewnatrz
mnie. I gwiazdy poruszaja sie wewnatrz mnie." A komus moze sie zdarzyc, ze staje sie mniejszy
i mniejszy, staje sie czasteczka, prawie niewidzialna, potem atomem, i potem znika. Tak moze
byc. Patanjali skatalogowal wszystkie doznania, które sa mozliwe. Ludzie maja rózne
predyspozycje, rózne talenty, rózne potencjalne mozliwosci, kazdemu wiec przydarza sie one
inaczej. To tylko wskazuje jak to sie bedzie dzialo - nie mysl, ze wpadasz w szalenstwo albo cos
sie dzieje dziwacznego. I te doznania nie sa przerazajace, ale twoja interpretacja moze je uczynic
przerazajacymi. Radosc bez zadnego powodu Wielki znak potwierdzajacy jest wtedy, gdy, w
ogóle bez zadnego powodu, nagle czujesz sie radosnym. W zwyklym zyciu jestes radosny, gdy
jest jakis powód. Spotkales piekna kobiete i jestes radosny, albo masz pieniadze, których zawsze
chciales, i jestes radosny, albo kupiles dom z pieknym ogrodem i jestes radosny, ale te radosci nie
moga trwac dlugo. Sa chwilowe, nie moga pozostawac ciagle i nieprzerwanie. Jesli twoja radosc
jest czyms spowodowana, zniknie, bedzie chwilowa. Wkrótce pozostawi cie w glebokim smutku;
wszystkie radosci pozostawiaja cie w glebokim smutku. Ale jest inny rodzaj radosci, który jest
znakiem potwierdzajacym: nagle jestes radosny w ogóle bez zadnego powodu. Nie mozna
wskazac dlaczego. Gdy ktos pyta: "Dlaczego jestes radosny?" nie potrafisz odpowiedziec. Nie
moge powiedziec dlaczego jestem radosny. Nie ma powodu. Po prostu tak jest. Tej radosci nie
mozna teraz zaklócic. Cokolwiek teraz sie stanie, bedzie trwala. Jest ona dzien w dzien, noc w
noc. Mozesz byc mlody, mozesz byc stary, mozesz byc zywy, mozesz umierac, ona zawsze jest.
Gdy znalazles radosc, która pozostaje, okolicznosci sie zmieniaja, a ona trwa, wtedy z pewnoscia
zblizasz sie do stanu bycia budda. Jest to znak potwierdzajacy. Jesli radosc przychodzi i
odchodzi, nie ma to zbyt wielkiej wartosci - jest to zjawisko swiatowe. Gdy radosc trwa,
pozostaje nieprzerwana, stale - jakbys byl odurzony, bez zadnego narkotyku jestes stukniety;
jakbys wlasnie wzial kapiel, swiezy jak krople rosy o poranku, swiezy jak nowe liscie wiosna,
swiezy jak liscie lotosu w stawie; jakbys wlasnie wzial kapiel; gdy pozostajesz stale w tej
swiezosci, która pozostaje i pozostaje i nic jej nie zaklóca, wiedz, ze zblizasz sie do domu. Brak

reakcji - brak leku Gdy twoja cisza i radosc poglebiaja sie, zaczynasz odczuwac, ze dla ciebie
smierci nie ma. W smierci umiera tylko persona, osobowosc; esencja nigdy nie umiera. Gdy
wiesz, ze cos w tobie trwa, cos, co nigdy sie nie zmienia, radosc, która trwa bez wzgledu na
okolicznosci, po raz pierwszy wiesz, ze jest w tobie cos niesmiertelnego, jest w tobie cos
wiecznego. I ta chwila jest chwila sily, potencjalnych mozliwosci, nieustraszonosci. Wtedy nie
boisz sie. Wtedy drzenie znika. Po raz pierwszy patrzysz w rzeczywistosc bez leku. Teraz nic nie
zaslania, nic nie moze cie objac i znieksztalcic twej wyrazistosci. Twoje widzenie pozostaje
nietkniete. Ktos cie obraza, ale to nie staje sie chmura. Ktos jest w zlosci, widzisz to na wylot,
naprawde czujesz wspólczucie dla tego czlowieka w zlosci, bo niepotrzebnie spala sie w ogniu.
Oblewasz go swa blogoscia, swym pokojem, swa miloscia. Jest on glupcem, potrzeba mu
wszelkiego wspólczucia.

Cztery kroki do milosci

Milosc jest spotkaniem, orgazmicznym spotkaniem smierci i zycia. Jezeli nie poznales milosci,
wiele straciles. Urodziles sie, zyles i umarles, ale wiele straciles. Straciles ogromnie, straciles
calkowicie, straciles absolutnie, straciles te przerwe posrodku. Ta przerwa jest najwyzszym
szczytem, szczytowym przezyciem. Azeby ja osiagnac, nalezy pamietac o czterech krokach.
Pierwszy krok: badz tu i teraz - bo milosc jest mozliwa tylko tu i teraz. Nie mozesz kochac w
przeszlosci. Wielu ludzi zyje jedynie we wspomnieniach, oni kochaja w przeszlosci. A sa i tacy,
którzy kochaja w przyszlosci: to tez jest niemozliwe. Sa to sposoby na unikanie milosci;
przeszlosc i przyszlosc to sposoby unikania milosci. Kochasz wiec w przeszlosci albo kochasz w
przyszlosci - a milosc jest mozliwa tylko w terazniejszosci, bo tylko w tej chwili nastepuje
spotkanie smierci i zycia... W tej przerwie, która jest w tobie. Ta przerwa zawsze jest w
terazniejszosci, zawsze w terazniejszosci, zawsze w terazniejszosci. Nigdy nie jest w przeszlosci i
nigdy nie jest w przyszlosci. Jesli bedziesz za duzo myslec (a myslenie zawsze dotyczy
przeszlosci lub przyszlosci), twoje energie beda odciagniete od uczucia. Uczucie jest tu i teraz.
Jesli twoje energie poruszac sie beda wedlug wzorców myslenia, nie bedziesz miec dosc energii,
by wejsc w uczucia - i milosc bedzie niemozliwa. A zatem pierwszy krok to bycie tu i teraz.
Przyszlosc i przeszlosc prowokuja myslenie; myslenie niszczy uczucie. I czlowiek zbytnio
owladniety mysleniem stopniowo zapomina, ze ma takze i serce. Czlowiek, który jest zbyt
zaangazowany w myslenie, stopniowo zaczyna zyc tak, ze uczucie nie bedzie mialo nic do
powiedzenia. Nie slucha swego uczucia, a ono stopniowo zaczyna od niego odpadac. W tym
stanie sa miliony ludzi, którzy nie wiedza co to jest serce. Mysla, ze serce to tylko pompa. Cala
ich koncentracja jest w glowie. Glowa jest krancem, jest potrzebna, jest dobrym narzedziem, ale
musi byc uzywana jako sluga. Nie moze stac sie panem. Gdy glowa staje sie panem i serce
zostanie w tyle, bedziesz zyc, umrzesz, ale nie poznasz czym jest Bóg, poniewaz nie bedziesz
znac milosci. Ta sama przerwa przy pierwszym zetknieciu wyglada jak milosc... a gdy zgubisz
sie w niej totalnie, staje sie Bogiem. Milosc to poczatek Boga - albo inaczej, Bóg to ostateczny
szczyt milosci. Drugim krokiem prowadzacym do milosci jest nauczenie sie przemieniania swych
trucizn w slodycz... poniewaz wielu ludzi kocha, ale ich milosc jest bardzo skazona truciznami:
nienawiscia, zazdroscia, zloscia, checia posiadania. Tysiac i jedna trucizna otaczaja twa milosc.
Milosc to cos delikatnego. Pomysl tylko o zlosci, nienawisci, checi posiadania, zazdrosci - jak
moze milosc przetrwac? Przede wszystkim, ludzie zmierzaja ku glowie i zapominaja o sercu;
tych jest wiekszosc. Jest tez pewna mniejszosc, która nadal odrobine zyje w sercu, ale i ta
mniejszosc czyni inne zlo: male swiatlo milosci jest u nich otoczone zazdroscia, nienawiscia,

zloscia, tysiacem i jedna truciznami. Wtedy cala podróz staje sie pelna goryczy. Milosc to
drabina miedzy niebem i pieklem, ale drabina zawsze prowadzi w dwie strony - mozesz wejsc do
góry, mozesz zejsc na dól. Jesli beda trucizny, drabina sprowadzi cie w dól: wejdziesz do piekla,
nie do nieba. Zamiast dostapic pewnej melodii, twe zycie stanie sie jedynie halasem
przyprawiajacym o mdlosci, pomieszanym halasem ruchu ulicznego, halasem doprowadzajacym
jedynie do szalenstwa, natlokiem wielu halasów bez zadnej harmonii. Bedziesz trwac na samej
krawedzi szalenstwa. Druga rzecza, o której trzeba pamietac, jest wiec nauczenie sie
przemieniania swych trucizn w slodycz. Jak sie je przemienia? Jest to bardzo prosty proces. W
gruncie rzeczy nazwanie go procesem nie jest wlasciwe, bo ty niczego nie robisz, potrzebujesz
jedynie cierpliwosci. To, co ci mówie, jest jednym z najwiekszych sekretów. Wypróbuj to. Gdy
przyjdzie zlosc, nic nie rób; usiadz tylko w milczeniu i obserwuj ja. Nie badz jej przeciwny, nie
opowiadaj sie po jej stronie. Nie wspóldzialaj z nia, nie tlum jej. Po prostu ja obserwuj, badz
cierpliwy, po prostu zobacz co sie dzieje... niech narasta. Pamietaj o jednym: nigdy niczego nie
rób jesli owladnela toba trucizna, po prostu czekaj. Gdy trucizna zacznie przemieniac sie w to
drugie... Jest to jedno z podstawowych praw zycia, ze wszystko bez przerwy przemienia sie w
swoje przeciwienstwo. Tak, jak wam powiedzialem, ze mezczyzna zmienia sie w kobiete, a
kobieta zmienia sie w mezczyzne, tak samo wystepuja w tobie pewne okresowe zmiany - dobry
czlowiek staje sie zlym, zly czlowiek staje sie dobrym, swiety ma chwile grzesznika, a grzesznik
ma chwile swietosci. Trzeba jedynie czekac. Nie dzialaj wtedy, gdy góra jest zlosc, bo bedziesz
tego zalowac, i stworzysz lancuch reakcji, i wpadniesz w karme. To jest cale znaczenie wpadania
w karme. Zrób cokolwiek, gdy jestes w chwili negatywnej, a znajdziesz sie w pewnym lancuchu,
i nie bedzie temu konca. Kiedy cos robisz wtedy, gdy jestes nastawiony negatywnie, ten drugi
czlowiek jest gotów cos uczynic, negatywnosc tworzy wiecej negatywnosci. Negatywnosc
prowokuje wiecej negatywnosci, zlosc sprowadza wiecej zlosci, wrogosc sprowadza wiecej
wrogosci, i to trwa i trwa i trwa... i ludzie sa ze soba uwiklani przez cafe zywoty. I dalej to robia!
Czekaj. Gdy znajdziesz sie w zlosci, jest to chwila dobra do medytacji. Nie zmarnuj tej chwili:
zlosc wytwarza w tobie tak wielka energie... Moze ona niszczyc. A energia jest neutralna; ta
sama energia, która moze niszczyc, moze byc twórcza. Czekaj. Ta sama energia, która moze
rozniesc w pyl, moze obsypac zyciem - tylko czekaj. Kiedy bedziesz czekac i nic nie bedziesz
robic w pospiechu, któregos dnia zaskoczy cie, gdy ujrzysz wewnetrzna zmiane. Byles pelny
zlosci, a potem ta zlosc narastala i narastala do punktu szczytowego... a potem kolo sie obrócilo. I
mozesz zobaczyc jak to kolo sie obraca, i zlosc opada, i energia jest uwalniana, i teraz jestes w
pozytywnym nastroju, nastroju tworzenia. Teraz mozesz cos zrobic. Teraz dzialaj. Zawsze czekaj
na to pozytywne. I to, co mówie, nie jest tlumieniem. Nie mówie, abys tlumil negatywnosc.
Mówie, abys obserwowal negatywnosc. Pamietaj te róznice, jest to ogromna róznica. Nie mówie,
abys siedzial na samym szczycie negatywnosci, zapominal o tej negatywnosci, robil cos wbrew
niej; nie, tego nie mówie. Nie mówie, abys usmiechal sie wtedy, gdy jestes w zlosci, nie. Taki
usmiech jest falszywy, obrzydliwy, sztuczny. Gdy jestes w zlosci, nie usmiechaj sie. Zamknij sie
wtedy w pokoju, postaw przed soba lustro i sam zobacz swoja ogarnieta zloscia twarz. Nie trzeba
nikomu jej pokazywac. To twoja sprawa, to twoja energia, to twoje zycie, i musisz czekac na
odpowiednia chwile. Patrz caly czas w lustro, zobacz te czerwona twarz, te czerwone oczy, tego
morderce, który tam jest. Czy kiedykolwiek myslales o tym, ze kazdy ma w sobie takiego
morderce? Ty tez masz w sobie takiego morderce. Nie sadz, ze morderca jest gdzies indziej, ze
morderca jest ktos inny, kto dokonuje morderstwa. Nie, kazdy ma moznosc popelnienia
morderstwa. Nosisz w sobie taki samobójczy instynkt. Spójrz tylko w lustro, to sa twoje nastroje
- musisz zapoznac sie z nimi. Jest to fragment wzrastania ku poznaniu siebie. Tyle slyszales, od
Sokratesa az po dzis: "Poznaj siebie" - i to jest ta droga wiodaca do poznania siebie. "Poznaj

siebie" nie oznacza siedzenia w milczeniu i powtarzania "Jestem Brahma, jestem Dusza, jestem
Bogiem, jestem Tym", wszystko to bzdura. "Poznaj siebie" oznacza poznanie wszystkich swoich
nastrojów, wszystkich mozliwosci: mordercy, grzesznika, przestepcy, swietego, swietego
czlowieka wewnatrz ciebie, cnoty, Boga, diabla. Poznaj wszystkie te nastroje, caly ich zakres, a
poznawszy je, bedziesz w stanie odkrywac tajemnice, klucze. Zobaczysz, ze zlosc nie moze
istniec caly czas - chyba ze moze? Nie sprawdziles tego. Spróbuj, ona nie moze istniec caly czas.
Jesli niczego nie bedziesz robic, co sie stanie? Czy zlosc moze tak utrzymywac sie po wsze
czasy? Nic nie moze utrzymywac sie na zawsze. Szczescie przychodzi i odchodzi, nieszczescie
przychodzi i odchodzi. Nie mozesz zobaczyc tego prostego prawa? - ze wszystko sie zmienia, nic
nie pozostaje trwale. Po co sie wiec spieszyc? Zlosc przyszla, i odejdzie. Po prostu poczekaj, miej
odrobine cierpliwosci. Patrz po prostu w lustro i czekaj. Niech ta zlosc bedzie, niech twoja twarz
stanie sie brzydka i mordercza - ale czekaj, obserwuj. Nie tlum i nie dzialaj powodowany zloscia,
a wkrótce przekonasz sie, ze twarz staje sie lagodniejsza, oczy staja sie spokojniejsze, energia
zmienia sie - mezczyzna przemienia sie w kobiete... i wkrótce caly bedziesz emanowac. Ta sama
czerwien, która byla zloscia, teraz bedzie pewnym emanowaniem, pieknem na twej twarzy, w
twoich oczach. Teraz idz - nadszedl czas dzialania. Dzialaj wtedy, gdy jestes w pozytywnym
nastroju. Nie wymuszaj pozytywnosci, czekaj, az pozytywnosc sama przyjdzie. Oto ta tajemnica.
Gdy mówie: "Naucz sie przemieniac swoje trucizny w slodycz"; to wlasnie mam na mysli. I
trzecie - dziel sie. Gdy tylko jest cos negatywnego, zatrzymaj to dla siebie. Gdy tylko jest cos
pozytywnego, dziel sie. Zwykle ludzie dziela sie negatywnosciami, nie dziela sie
pozytywnosciami. Ludzie sa po prostu glupi. Gdy sa szczesliwi, nie dziela sie, sa bardzo skapi.
Gdy sa nieszczesliwi, staja sie bardzo, bardzo rozrzutni; wtedy sa bardzo gotowi do dzielenia sie.
Kiedy ludzie sie usmiechaja, usmiechaja sie bardzo, bardzo oszczednie, tyle tylko, odrobine. Ale
kiedy sa w zlosci, sa w zlosci totalnie. Trzecim krokiem jest dzielenie sie pozytywnoscia. To
sprawi, ze twoja milosc plynac bedzie niczym rzeka, wzbierajaca z twego serca. Kiedy bedziesz
sie dzielic, twój dylemat serca zacznie znikac. Znam takie bardzo dziwne powiedzenie Jorge
Luisa Borgesa. Posluchaj go: Psom dawaj to, co swiete jest, Perly swe rzucaj przed wieprze. Tym
bowiem, co liczy sie, jest dawanie. Slyszales powiedzenie odwrotne: nie rzucaj psom, nie rzucaj
perel przed wieprze, bo nie zrozumieja. Wazne jest nie to, co dajesz - perly i swietosc i milosc - i
to komu dajesz; nie o to chodzi. Chodzi o to, ze dajesz. Gdy masz, dawaj. Gurdjieff mawial:
"Wszystko, co gromadzilem, stracilem, a wszystko, co dawalem, moim jest. Wszystko, co
dawalem, nadal jest ze mna, a wszystko, co gromadzilem, zaginelo, zostalo stracone." To prawda
- masz tylko to, czym sie dzielisz. Milosc nie jest wlasnoscia, która trzeba gromadzic; jest
emanowaniem, jest aromatem, którym trzeba sie dzielic. Im bardziej sie dzielisz, tym masz
wiecej. Im mniej sie dzielisz, tym mniej bedziesz miec. Im wiecej sie dzielisz, tym wiecej bedzie
sie pojawiac z najglebszego twego rdzenia; jest to nieskonczone, wiecej bedzie sie jeszcze
pojawiac i gromadzic. Wyciagaj wode ze studni, a naplywac do niej bedzie jeszcze wiecej
swiezej wody. Nie czerp wody, zamknij studnie, stan sie skapcem, a zródla przestana
funkcjonowac. Stopniowo zródla zaczna wysychac, zamkna sie, zas woda, która jest w studni,
umrze, stanie sie zgnila, brudna. Woda plynaca jest swieza... milosc plynaca jest swieza. Tak
wiec trzecim krokiem prowadzacym do milosci jest dzielenie sie pozytywnosciami, dzielenie sie
swoim zyciem, dzielenie sie tym, co masz. Cokolwiek jest w tobie piekne, nigdy tego nie
gromadz. Twoja madrosc, dziel sie nia; twoja modlitwa, dziel sie nia; twoja milosc, twoje
szczescie, twoja rozkosz, dziel sie nimi. Tak, jesli nie mozesz nikogo znalezc, dziel sie nia z
psami - ale dziel sie. Dziel sie nia ze skalami - ale dziel sie. Kiedy masz perly, rzucaj je, nie
przejmuj sie czy padaja przed wieprze czy przed swietych, po prostu je rzucaj. Tym bowiem, co
liczy sie, jest dawanie. Gromadzenie zatruwa serce. Wszelkie gromadzenie jest trujace. Jesli sie

dzielisz, twój organizm bedzie wolny od trucizn. A kiedy dajesz, nie przejmuj sie czy wywola to
jakas reakcje, czy nie. Nawet nie czekaj na podziekowanie. Odczuwaj wdziecznosc do osoby,
która pozwolila ci dzielic sie czyms ze soba. Nie inaczej; nie czekaj, w glebi swego serca
mówiac, ze to on powinien byc ci wdzieczny, bo dzieliles sie z nim. Nie, ty sam odczuwaj
wdziecznosc za to, ze byl on gotów cie wysluchac, dzielic z toba pewna energie, ze byl gotów
wysluchac twojej piesni, ze byl gotów obejrzec twój taniec, ze kiedy przyszedles do niego, zeby
mu dawac, nie odmówil... a mógl odmówic. Dzielenie sie jest jedna z najbardziej duchowych
cnót, jedna z najwiekszych duchowych cnót. I czwarte: badz niczym. Gdy zaczynasz myslec, ze
jestes kims, zatrzymaj sie; wtedy milosc nie plynie. Milosc plynie tylko z kogos, kto jest nikim.
Milosc znajduje swoja siedzibe w nicosci. Kiedy jestes pusty, jest milosc. Kiedy jestes pelny ego,
milosc znika. Milosc i ego nie moga istniec razem. Milosc moze istniec razem z Bogiem, ale nie
moze istniec razem z ego, bo milosc i Bóg to synonimy. Milosc i ego nie moga razem istniec.
Badz wiec niczym. Nicosc jest zródlem wszystkiego, nicosc jest zródlem nieskonczonosci...
nicosc jest Bogiem. Nicosc to nirvana. Badz niczym - a bedac niczym, dostapisz calosci. Bedac
czyms, przegapisz; bedac niczym, dotrzesz do domu.

Seks, milosc, modlitwa

Opisz nam duchowe znaczenie energii seksu. Jak mozemy wysubtelnic seks i uczynic go
duchowym? Czy mozliwe jest praktykowanie seksu, kochania sie, jako medytacji, jako odskoczni
ku wyzszym poziomom swiadomosci? Nie ma czegos takiego jak energia seksu. Energia jest
jedna i ta sama. Seks jest jednym z jej ujsc, jednym z jej kierunków, jednym z zastosowan tej
energii. Energia zycia jest jedna, a przejawiac sie moze w wielu kierunkach. Seks jest jednym z
nich. Gdy energia zycia staje sie biologiczna, staje sie energia seksu. Seks to tylko zastosowanie
energii zycia. Nie ma kwestii wysubtelnienia. Gdy energia zycia plynie w innym kierunku, nie
ma seksu. Ale to nie jest wysubtelnienie, jest to przemiana. Seks jest naturalnym, biologicznym
przeplywem energii zycia i jej najnizszym zastosowaniem. Jest to naturalne, bo zycie bez niego
nie moze istniec, i najnizsze, bo jest on podstawa, nie szczytem. Gdy seks staje sie totalnoscia,
cale zycie zostaje po prostu zmarnowane. Przypomina to polozenie fundamentu i dalsze
kladzenie fundamentu, bez budowania domu, dla którego ten fundament przeznaczono. Seks jest
po prostu okazja do wyzszej przemiany energii zycia. Pod tym wzgledem wszystko jest w
porzadku, ale gdy seks staje sie wszystkim, gdy staje sie jedynym ujsciem dla energii zycia, staje
sie destruktywny. Moze on byc tylko srodkiem, nie celem. A srodki maja sens tylko wtedy, gdy
cele zostaja osiagniete. Gdy czlowiek robi niewlasciwy uzytek ze srodka, caly cel ulega
zniszczeniu. Gdy seks staje sie centrum zycia, jak to sie stalo, srodki zamienia sie w cele. Seks
tworzy biologiczna podstawe istnienia, trwania zycia. Jest srodkiem - nie powinien stac sie
celem. Gdy seks staje sie celem, ginie wymiar duchowy. A gdy seks staje sie medytacyjny,
kieruje sie ku wymiarowi duchowemu. Staje sie stopniem, odskocznia. Nie ma potrzeby
wysubtelniania, gdyz energia jako taka nie jest ani seksualna, ani duchowa. Energia zawsze jest
neutralna. Sama w sobie nie ma nazwy. Nazwa pochodzi od drzwi, przez które plynie. Ta nazwa
nie jest nazwa energii, jest nazwa formy przyjmowanej przez energie. Gdy mówisz "energia
seksualna" oznacza to energie, która plynie ujsciem seksualnym, ujsciem biologicznym. Gdy ta
sama energia plynie ku boskosci, jest energia duchowa. Energia jako taka jest neutralna.
Wyrazana biologicznie, jest seksem. Wyrazana emocjonalnie, moze stac sie miloscia, moze stac
sie nienawiscia, moze stac sie zloscia. Wyrazana intelektualnie, moze stac sie naukowa, moze
stac sie literacka. Gdy porusza sie przez cialo, staje sie fizyczna. Gdy przemieszcza sie przez

umysl, staje sie mentalna. Róznice nie sa róznicami energii jako takiej, ale jej uzytych
przejawien. Stad mówienie o "wysubtelnieniu energii seksu" nie ma podstawy. Kiedy nie
korzysta sie z ujscia seksu, energia znowu staje sie czysta. Energia zawsze jest czysta. Gdy
przejawia sie drzwiami boskosci, staje sie duchowa, ale ta forma to tylko przejaw energii. Slowo
"wysubtelnienie" wywoluje bardzo niewlasciwe skojarzenia. Wszystkie teorie wysubtelniania to
teorie tlumienia. Zawsze, gdy mówisz "wysubtelnienie seksu" stajesz sie mu przeciwny. Twoje
potepienie zawiera sie w samym slowie. Pytasz co mozna zrobic z seksem. Wszystko, co robi sie
wprost z seksem, jest tlumieniem. Istnieja tylko posrednie metody, w których nie zajmujesz sie w
ogóle energia seksualna, raczej zmierzasz do otwarcia drzwi do boskosci. Gdy drzwi do boskosci
beda otwarte, wszystkie energie w tobie zaczynaja plynac ku tym drzwiom. Seks jest wchloniety.
Gdy tylko mozliwa jest wyzsza blogosc, nizsze formy blogosci staja sie nieistotne. Nie masz ich
tlumic, ani walczyc z nimi. One po prostu zanikaja. Seks nie jest wysubtelniany, zostaje
przekroczony. Cokolwiek czyni sie z seksem negatywnie, nie zmieni to tej energii. Wrecz
przeciwnie, stworzy w tobie konflikt, który bedzie destruktywny. Walczac z energia, walczysz
sam ze soba. Tej walki nikt nie moze wygrac. W jednej chwili czujesz, ze wygrales, w nastepnej
chwili czujesz, ze to seks wygral. Stale tak bedzie. Czasami nie bedzie seksu i bedziesz czul, ze
nad nim zapanowales, a w nastepnej chwili znów czujesz przyciaganie seksu i wszystko, co
zyskales, zostaje utracone. Nikt nie moze wygrac walki toczonej przeciw swojej wlasnej energii.
Gdy twoich energii potrzeba gdzie indziej, gdzies, gdzie jest wiecej blogosci, seks zaniknie. I nie
jest tak, ze energia zostala wysubtelniona, nie jest tak, ze cos z nia zrobiles. Raczej otworzyla sie
przed toba nowa droga wiodaca ku wiekszej blogosci i energia automatycznie, spontanicznie
zaczyna plynac ku tym nowym drzwiom. Gdy trzymasz w dloniach kamienie i nagle na swej
drodze napotykasz diamenty, nawet nie zauwazysz, ze upusciles kamienie. Same upadna, jakbys
ich nie trzymal. Nawet nie bedziesz pamietal wyrzeczenia sie ich, tego, ze je wyrzuciles. Nawet
nie bedziesz tego swiadomy. I nie jest tak, ze cos zostalo wysubtelnione. Otworzylo sie wieksze
zródlo szczescia, a mniejsze zródla same z siebie odpadly. Jest to tak automatyczne,
spontaniczne, ze nie potrzebne jest zadne pozytywne dzialanie przeciw seksowi. Zawsze, gdy
robisz cos przeciwko jakiejkolwiek energii, jest to negatywne. Prawdziwe, pozytywne dzialanie,
nawet nie dotyczy seksu - dotyczy medytacji. Nawet nie poznasz, ze seks odszedl. Po prostu
zostal wchloniety przez to, co nowe. Wysubtelnienie jest brzydkim slowem. Ma w sobie nute
antagonizmu, konfliktu. Seks trzeba przyjmowac takim, jaki jest. Jest jedynie biologiczna
podstawa umozliwiajaca istnienie zycia. Nie nadawaj mu zadnego duchowego czy
antyduchowego znaczenia. Zrozum po prostu fakt jego istnienia. Gdy traktujesz go jako fakt
biologiczny, w ogóle sie nim nie zajmujesz. Zajmujesz sie nim tylko, gdy nadajesz mu jakies
duchowe znaczenie. Nie nadawaj mu wiec zadnego znaczenia, nie stwarzaj wokól niego zadnej
filozofii. Tylko zobacz fakty. Nie rób nic przeciw niemu, ani na jego korzysc. Niech bedzie taki,
jaki jest; zaakceptuj go jako cos normalnego. Nie przyjmuj jakiegos nienormalnego nastawienia
do niego. Tak samo jak masz oczy i dlonie, tak samo powinienes miec seks. Nie jestes przeciwny
swoim oczom czy dloniom, nie badz wiec przeciwny seksowi. Wtedy kwestia co masz zrobic z
seksem staje sie nieistotna. Tworzenie rozdwojenia za czy przeciw seksowi nie ma sensu. Jest on
faktem. Przyszedles do egzystencji przez seks i masz wbudowany program dawania zycia dalej
przez seks. Jestes czescia wielkiej ciaglosci. Twoje cialo umrze, ma wiec wbudowany program
stworzenia innego ciala, które je zastapi. Smierc jest pewna. Dlatego seks jest taki obsesyjny. Nie
bedziesz na zawsze, musisz wiec zostac zastapiony nowszym cialem, replika. Seks jest tak
wazny, bo cala natura go podkresla - inaczej czlowiek nie móglby istniec. Gdyby seks byl
dobrowolny, na ziemi nikt by nie pozostal. Seks jest tak obsesyjny, tak nieodparty, poped
seksualny jest tak silny, gdyz cala natura opowiada sie po jego stronie. Bez niego zycie nie moze

istniec. Seks jest tak istotny dla religijnych poszukujacych, gdyz jest tak przymusowy, tak
nieodparty, tak naturalny. Stal sie wyznacznikiem poznania czy energia zycia w konkretnym
czlowieku dotarla do boskosci. Nie mozemy poznac wprost, ze ktos napotkal boskosc, nie
mozemy poznac wprost, ze ktos ma diamenty, mozemy jednak bezposrednio poznac czy ten ktos
wyrzucil kamienie, bo kamienie sa nam znane. Mozemy poznac wprost, ze ktos wykroczyl poza
seks, poniewaz seks jest nam znany. Seks jest tak kompulsywny, tak przymusowy, jest taka
wielka sila, ze nie mozna wyjsc poza niego póki nie dostapi sie boskosci. Dlatego brahmacharya
stalo sie kryterium poznania czy jakis czlowiek dotarl do boskosci. Dla niego seks taki, jak
istnieje w normalnych ludziach, nie istnieje. Nie znaczy to, ze porzucajac seks dostapisz
boskosci. Odwrotnosc jest falszem. Czlowiek, który znalazl diamenty, rzuca kamienie, które
niósl, ale odwrotna sytuacja nie jest prawda. Mozesz wyrzucic kamienie, ale nie znaczy to, ze
dostaniesz cos od nich wiekszego. Wtedy bedziesz posrodku. Umysl bedziesz mial stlumiony, nie
taki, który wykroczyl ponad. Seks bedzie sie w tobie gotowal i wywola wewnatrz pieklo. Nie
bedzie to wyjscie poza seks. Gdy seks staje sie stlumiony, staje sie brzydki, chorobliwy,
neurotyczny. Staje sie perwersyjny. Tak zwane religijne nastawienie do seksu stworzylo
seksualnosc perwersyjna, kulture, która seksualnie jest zupelnie neurotyczna. Nie opowiadam sie
po jej stronie. Seks to fakt biologiczny, nie ma w nim nic zlego. Nie walcz wiec z nim, bo ulegnie
perwersji - a seks perwersyjny nie jest krokiem naprzód. Jest spadnieciem ponizej normalnosci,
krokiem ku szalenstwu. Gdy stlumienie staje sie tak intensywne, ze nie mozesz dluzej z nim
trwac, eksploduje i w tej eksplozji ty zostaniesz zatracony. Jestes wszystkimi cechami ludzkosci,
jestes wszystkimi mozliwosciami. Normalny fakt seksu jest zdrowy, ale kiedy staje sie
nienormalnie stlumiony, staje sie niezdrowy. Przejsc od normalnosci do boskosci mozesz bardzo
latwo, ale przejscie z boskosci od umyslu neurotycznego jest zmudne i w pewnej mierze
niemozliwe. Najpierw musisz stac sie zdrowy, normalny. Wtedy, w koncu, jest taka mozliwosc,
ze mozna wykroczyc ponad seks. Co wiec trzeba robic? Poznaj seks! Wejdz w niego swiadomie!
Oto sekret otwarcia nowych drzwi. Wchodzac w seks bez swiadomosci, bedziesz jedynie
instrumentem w rekach ewolucji biologicznej - ale jesli zdolasz byc swiadomy w akcie seksu,
sama ta swiadomosc staje sie gleboka medytacja. Akt seksu jest tak przymusowy i tak
kompulsywny, ze trudno jest byc w nim swiadomie, ale nie jest to niemozliwe. A jesli zdolasz
byc swiadomy w akcie seksu, nie bedzie w zyciu zadnego takiego faktu, w którym nie bedziesz
mógl byc swiadomy, bo zaden akt nie jest tak gleboki jak seks. Jesli zdolasz byc swiadomy w
akcie seksu, bedziesz swiadomy nawet w smierci. Glebia aktu seksu i glebia smierci sa takie
same, analogiczne. Docierasz do tego samego punktu. Jesli wiec zdolasz byc swiadomy w akcie
seksu, osiagnales cos wielkiego. Jest to bezcenne. Uzyj wiec seksu jako aktu medytacji. Nie
walcz z nim, nie wystepuj przeciw niemu. Nie mozesz walczyc przeciw naturze - jestes jej
nierozdzielna czescia. Musisz wobec seksu miec nastawienie przyjazni, sympatii. Jest to
najglebszy dialog miedzy toba i natura. Tak naprawde akt seksu w rzeczywistosci nie jest
dialogiem miedzy mezczyzna i kobieta. Jest to dialog mezczyzny z natura, przez kobiete, i
kobiety z natura, przez mezczyzne. Jest to dialog z natura. Przez chwile jestes w kosmicznym
przeplywie, jestes w niebianskiej harmonii, jestes w harmonii z caloscia. Tak mezczyzna jest
spelniony dzieki kobiecie, a kobieta dzieki mezczyznie. Mezczyzna nie jest caloscia i kobieta nie
jest caloscia. Oboje sa dwoma fragmentami calosci. Dlatego zawsze, gdy tylko staja sie jednoscia
w akcie seksualnym, moga znalezc sie w harmonii z najglebsza natura wszystkiego, z Tao. Ta
harmonia moze byc biologicznymi narodzinami nowego istnienia. Jesli jestes nieswiadomy, jest
to jedyna mozliwosc. Ale jesli jestes swiadomy, ten akt moze stac sie narodzinami dla ciebie,
duchowymi narodzinami. Dzieki niemu staniesz sie dwakroc narodzony". Gdy bierzesz w tym
udzial swiadomie, stajesz sie swiadkiem. A jesli staniesz sie swiadkiem w akcie seksu,

wykroczysz ponad seks, bo w byciu swiadkiem stajesz sie wolny. Teraz nie bedzie kompulsji.
Nie bedziesz juz nieswiadomym uczestnikiem. Gdy w tym akcie staniesz sie swiadkiem,
wykroczysz ponad niego. Teraz wiesz, ze nie jestes jedynie cialem. Sila bycia swiadkiem poznala
cos spoza tego aktu. To "poza" mozna poznac tylko wtedy, gdy jestes gleboko we wnetrzu. Nie
jest to powierzchowne spotkanie. Gdy targujesz sie na rynku, twoja swiadomosc nie moze wejsc
bardzo gleboko, gdyz sam ten akt jest powierzchowny. Jesli chodzi o czlowieka, akt seksu jest
jedynym aktem, przez który moze on stac sie swiadkiem wewnetrznych glebi. Im bardziej
wchodzisz w medytacje przez seks, tym seks bedzie mial mniejsze oddzialywanie. Powstanie z
niego medytacja, a z tej powstajacej medytacji otworza sie nowe drzwi i seks zaniknie. Nie
bedzie to wysubtelnienie. Przypomni to sytuacje, gdy suche liscie opadaja z drzewa. Drzewo nie
pozna, ze liscie opadaja. Tak samo i ty nie poznasz, ze odchodzi mechaniczna potrzeba seksu.
Uczyn z seksu medytacje, uczyn seks przedmiotem medytacji. Traktuj go jak swiatynie, a wtedy
wykroczysz ponad niego i dokona sie twoja przemiana. Wtedy seksu nie bedzie, i nie bedzie
tlumienia, wysubtelniania. Seks bedzie po prostu nieistotny, bez znaczenia. Wyrosles ponad
niego. Dla ciebie nie ma on sensu. Przypomina to sytuacje dorastajacego dziecka. Zabawki nie
maja teraz sensu. Ono niczego nie wysubtelnialo, niczego nie tlumilo. Po prostu doroslo, stalo sie
dojrzale. Zabawki nie maja teraz znaczenia. Sa dziecinne, a teraz dziecko nie jest juz dzieckiem.
Tak samo, im wiecej medytujesz, tym seks bedzie slabiej na ciebie oddzialywal. I stopniowo,
spontanicznie, bez swiadomego wysilku majacego wysubtelnic seks, energia znajdzie nowe
zródlo, do którego bedzie plynac. Ta sama energia, która plynela przez seks, teraz bedzie plynac
przez medytacje. A kiedy plynie ona przez medytacje, otwieraja sie drzwi boskosci. Jeszcze
jedno. Uzywasz slów "seks" i "milosc" Zwykle uzywamy tych dwóch slów tak, jakby mialy
jakies wewnetrzne powiazanie. Nie maja. Milosc przychodzi dopiero wtedy, gdy seks odszedl.
Wczesniej milosc to tylko przyneta, gra wstepna i nic innego. Jest tylko przygotowaniem gruntu
do aktu seksu. Jest tylko wprowadzeniem do seksu, przedmowa, niczym innym. Dlatego im
wiecej seksu miedzy dwojgiem ludzi, tym mniej milosci, bo przedmowa jest niepotrzebna. Gdy
dwoje ludzi jest w milosci i nie ma miedzy nimi seksu, bedzie wielka milosc romantyczna. Ale
gdy wkroczy seks, milosc znika. Seks jest taki nagly Sam w sobie jest taki gwaltowny. Potrzeba
mu wprowadzenia, potrzeba gry wstepnej. Milosc, jak my ja znamy, jest tylko okryciem nagiego
faktu seksu. Jesli wejrzysz gleboko w to, co nazywasz miloscia, znajdziesz seks czajacy sie do
skoku. Zawsze jest tuz za rogiem. Milosc przemawia. Seks sie przygotowuje. Ta tak zwana
milosc laczy sie z seksem, ale jest tylko przedmowa. Gdy seks przychodzi, ta milosc odpadnie.
Dlatego malzenstwo zabija milosc romantyczna, i zabija ja absolutnie. Dwoje ludzi zapoznaje sie
ze soba i gra wstepna, milosc, staje sie niepotrzebna. Prawdziwa milosc nie jest przedmowa jest
aromatem. Nie przychodzi przed seksem, a po nim. Nie jest prologiem, a epilogiem. Jesli
przejdziesz przez seks i odczuwasz do tej osoby wspólczucie, rozwija sie milosc. A jesli
medytujesz, bedziesz czul sie wspólczujacy. Gdy medytujesz w akcie seksu, twój partner
seksualny nie bedzie tylko przedmiotem sluzacym twojej fizycznej przyjemnosci. Bedziesz czul
wdziecznosc do niego czy do niej, poniewaz oboje doszliscie do glebokiej medytacji. Jesli
medytujesz w seksie, powstanie miedzy wami nowa przyjaznosc, gdyz dotarliscie dzieki sobie do
komunii z natura. Dzieki sobie macie chwilowy wglad w nieznane glebiny rzeczywistosci.
Bedziecie czuli dla siebie wdziecznosc i wspólczucie - wspólczucie dla cierpienia, wspólczucie
dla poszukiwania, wspólczucie dla towarzysza lub towarzyszki, kompana podrózy, wspólczucie
dla bladzacego po omacku przyjaciela. Gdy seks staje sie medytacyjny, dopiero wtedy zjawia sie
idacy za nim aromat, uczucie nie bedace gra wstepna seksu, ale dojrzaloscia, wzrastaniem,
medytacyjnym urzeczywistnieniem. Dlatego, gdy akt seksu staje sie medytacyjny, odczujesz
milosc. Milosc jest polaczeniem wdziecznosci, przyjaznosci i wspólczucia. Gdy sa te trzy

uczucia, jestes w milosci. Gdy rozwinie sie ta milosc, wyjdziesz ponad seks. Milosc rozwija sie
poprzez seks, ale wykracza poza niego. Jest jak kwiat - wychodzi z korzeni, ale wykracza poza
nie. I nie wróci, powrotu nie ma. Gdy rozwinie sie milosc, nie bedzie seksu. Tak naprawde jest to
jeden ze sposobów poznania, ze rozwinela sie milosc. Seks jest jak skorupka jajka, skorupka, z
której ma wyjsc milosc. Gdy wyjdzie, skorupki nie bedzie. Bedzie rozbita, wyrzucona. Seks
moze dojsc do milosci tylko wtedy, gdy jest medytacja, nigdy inaczej. Gdy nie ma medytacji, ten
sam seks bedzie powtarzany i znudzi cie to. Seks bedzie coraz bardziej nuzacy i nie bedziesz czul
wdziecznosci do tamtej osoby. Raczej poczujesz sie oszukany, poczujesz do niej wrogosc. Ona
nad toba dominuje. Dominuje przez seks, bo stal sie on dla ciebie potrzeba. Stales sie
niewolnikiem, gdyz nie mozesz zyc bez seksu. A nie mozesz poczuc przyjazni do kogos, wobec
kogo stales sie niewolnikiem. I oboje czuja to samo - ze drugi czlowiek jest panem. Ta dominacja
bedzie negowana i zwalczana, ale seks nadal bedzie powtarzany. Staje sie rutyna dnia. Walczysz
z partnerem w seksie, potem wszystko naprawiasz. Potem znów walczysz, potem znów
naprawiasz. Milosc w najlepszym przypadku jest ledwie dostosowaniem. Nie mozesz czuc
przyjazni, nie ma wspólczucia. Zamiast tego jest okrucienstwo i przemoc, czujesz sie oszukany.
Stales sie niewolnikiem. Seks nie zdola rozwinac sie w milosc. Pozostanie tylko seksem. Przejdz
przez seks! Nie bój sie go, bo lek donikad nie prowadzi. Jesli czlowiek ma sie bac czegokolwiek,
to tylko samego leku. Nie bój sie seksu i nie walcz z nim, bo to tez jest pewnego rodzaju lek.
"Walka lub ucieczka" walka lub odejscie, to dwie drogi leku. Nie uciekaj wiec od seksu, nie
walcz z nim. Zaakceptuj go, przyjmij go za fakt zycia. Wejdz w niego gleboko, poznaj go
totalnie, zrozum go, medytuj w nim, a wyjdziesz ponad niego. Jesli w akcie seksu medytujesz,
otwieraja sie nowe drzwi. Napotykasz nowy wymiar, bardzo nieznany, nieslyszany, i przeplywa
wieksza blogosc. Napotkasz cos tak blogiego, ze seks stanie sie nieistotny i samoistnie wygasnie.
Teraz twoja energia przestaje plynac w tym kierunku. Energia zawsze plynie ku blogosci.
Poniewaz blogosc pojawia sie w seksie, energia plynie ku niemu, ale jezeli szukasz wiecej
blogosci - blogosci, która wykracza ponad seks, która wychodzi ponad seks, blogosci, która daje
wieksze spelnienie, glebsze - wtedy, sama z siebie, energia przestanie plynac w kierunku seksu.
Kiedy seks staje sie medytacja, rozkwita w milosc, i ten rozkwit jest ruchem ku boskosci. To
dlatego milosc jest boska. Seks jest fizyczny, milosc jest duchowa. A gdy zjawi sie kwiat milosci,
przyjdzie modlitwa, przyjdzie za nim. Teraz nie jestes juz daleko od boskosci. Jestes blisko
domu. Teraz zacznij medytowac z miloscia. To jest drugi krok. Gdy jest ta chwila komunii, gdy
jest ta chwila milosci, zacznij medytowac. Wejdz w nia gleboko, badz jej swiadom. Teraz nie
spotykaja sie ciala. W seksie spotykaja sie ciala, w milosci spotykaja sie dusze. Nadal jest to
spotkanie, spotkanie dwojga osób. Zobacz teraz milosc tak, jak widziales seks. Zobacz te
komunie, to wewnetrzne spotkanie, ten wewnetrzny stosunek seksualny. Wtedy wykroczysz
nawet ponad milosc i dojdziesz do modlitwy. Ta modlitwa jest drzwiami. Nadal jest to spotkanie,
ale nie spotkanie dwojga osób. Jest to komunia ciebie i calosci. Teraz ta druga strona, jako
czlowiek, odpadla. Jest to strona bezosobowa - cala egzystencja - i ty Ale modlitwa nadal jest
spotkaniem, wiec w koncu tez musi zostac przekroczona. W modlitwie wierny i boskosc sa
oddzielni, bhakta i bhagwan sa oddzielni. Nadal jest to spotkanie. To dlatego Meera czy Teresa,
opisujac swoje doznania modlitewne, mogly uzywac okreslen seksualnych. W chwilach pelnych
modlitwy trzeba medytowac. Znów badz temu swiadkiem. Zobacz te komunie siebie z caloscia.
Wymaga to najsubtelniejszej z mozliwych swiadomosci. Jesli zdolasz byc swiadomy spotkania
siebie z caloscia, wyjdziesz ponad siebie i ponad calosc, jedno i drugie. Wtedy jestes caloscia. A
w tej calosci nie ma dualizmu, jest tylko jednosc. Tej jednosci poszukuje sie w seksie, w milosci,
w modlitwie. Wlasnie ta jednosc jest tym, do czego tesknimy. Nawet w seksie, ta tesknota
dotyczy jednosci. Blogosc przychodzi, bo na jedna chwile stajecie sie jednoscia. Seks poglebia

sie w milosc, milosc poglebia sie w modlitwe, a modlitwa poglebia sie w totalne wykroczenie
ponad, totalna jednosc. To poglebienie zawsze przychodzi z medytacji. Metoda jest zawsze taka
sama. Poziomy sie róznia, wymiary sie róznia, kroki sie róznia, a metoda zawsze jest ta sama.
Wejdz w seks, a znajdziesz milosc. Wejdz gleboko w milosc, a dojdziesz do modlitwy. Wejdz w
modlitwe, a eksplodujesz w jednosc. Ta jednosc jest totalna, ta jednosc jest blogoscia, ta jednosc
jest ekstaza. Dlatego tak wazne jest, by nie przyjmowac nastawienia walki. W kazdym fakcie
obecna jest boskosc. Moze byc wystrojona, moze byc ubrana; musisz ja rozebrac, zdjac jej
ubranie. Znajdziesz jeszcze wiecej subtelnych ubran. Znów, zdejmij je. Dopóki nie napotkasz
jednosci w jej totalnej nagosci, nie znajdziesz zaspokojenia, nie poczujesz sie spelniony. Gdy
dochodzisz do nieubranej jednosci, jednosci pozbawionej szat, stajesz sie z nia jednym, bo gdy
poznasz te nagosc, nie bedzie to nikt inny, tylko ty sam. W istocie rzeczy kazdy poszukuje sam
siebie przez innych ludzi. Pukajac do cudzych drzwi, trzeba znalezc swój wlasny dom. Gdy z
rzeczywistosci zdjete zostana okrycia, jestes z nia jednym, bo róznica sa tylko szaty. Ubrania sa
bariera, nie mozesz wiec rozebrac rzeczywistosci dopóki sam sie nie rozbierzesz. Dlatego
medytacja jest bronia obosieczna, rozbiera rzeczywistosc i równoczesnie rozbiera ciebie.
Rzeczywistosc staje sie naga i ty stajesz sie nagi. A w chwili totalnej nagosci, totalnej pustki,
stajesz sie jednoscia. Nie jestem wiec przeciw seksowi. Nie znaczy to, ze opowiadam sie za
seksem. Znaczy to, ze opowiadam sie za glebokim wejsciem w niego i odkryciem tego, co jest
poza nim. To poza zawsze jest, ale zwykly seks jest seksem dorywczym, nikt wiec nie wchodzi
gleboko. Jesli zdolasz wejsc gleboko, poczujesz wdziecznosc do boskosci za to, ze dzieki
seksowi otworzyly sie inne drzwi. A jesli seks jest tylko dorywczy, nie poznasz, ze byles blisko
czegos wiekszego. Jestesmy tak sprytni, ze stworzylismy falszywa milosc która nie przychodzi
po seksie, ale przed nim. Jest czyms kultywowanym, sztucznym. Milosc byla tylko przedmowa,
ale teraz ta przedmowa nie jest juz potrzebna. A prawdziwa milosc zawsze jest poza seksem -
kryje sie za seksem. Wejdz w niego gleboko, medytuj w nim religijnie, a rozkwitniesz w
milujacy stan umyslu. Nie jestem przeciwny seksowi i nie opowiadam sie za miloscia. Musisz
wykroczyc nawet poza nia. Medytuj na niej, wyjdz poza nia. Przez medytacje rozumiem, ze
musisz przejsc przez nia w pelnej uwaznosci, swiadomosci. Nie wolno przejsc przez nia slepo,
nieswiadomie. Jest wielka blogosc, a ty mozesz przejsc na slepo i przegapic ja. Ta slepote trzeba
przemienic. Musisz stac sie czlowiekiem majacym otwarte oczy. Gdy masz otwarte oczy, seks
moze zaprowadzic cie na sciezke jednosci. Kropla moze stac sie oceanem. W sercu kazdej kropli
jest to pragnienie. W kazdym dzialaniu, w kazdym pragnieniu, znajdziesz te sama tesknote.
Odkryj ja, idz za nia. To wielka przygoda! Tak, jak dzisiaj przezywamy nasze zycia, jestesmy
nieswiadomi. Ale choc tyle mozna zrobic. Jest to zmudne, ale nie niemozliwe. Bylo mozliwe dla
Jezusa, dla Buddy, dla Mahavira, i jest mozliwe dla kazdego innego. Jezeli wchodzisz w seks z
intensywnoscia, z uwaznoscia, z wrazliwoscia, wykraczasz ponad niego. Nie bedzie w tym
zadnego wysubtelnienia. Gdy wykraczasz ponad, nie bedzie seksu, nawet wysubtelnionego.
Bedzie milosc, modlitwa i jednosc. Takie sa trzy etapy milosci: milosc fizyczna, milosc
psychiczna i milosc duchowa. A gdy te trzy etapy zostana przekroczone, jest boskosc. Gdy Jezus
rzekl: "Bóg jest miloscia"; byla to najblizsza mozliwa definicja, poniewaz ostatnim, co znamy na
drodze do Boga, jest milosc. Poza tym jest nieznane, a nieznanego nie mozna zdefiniowac.
Mozemy jedynie wskazac na boskosc przez nasze ostatnie urzeczywistnienie: milosc. Poza
punktem milosci nie ma juz doznawania, gdyz nie ma doznajacego. Kropla stala sie oceanem! Idz
krok po kroku, ale z przyjaznym nastawieniem. Bez napiecia, bez walki. Po prostu idz uwaznie.
Uwaznosc to jedyne swiatlo w ciemnej nocy zycia. Majac to swiatlo, wejdz w nia. Szukaj w
kazdym kacie. Boskosc jest wszedzie, nie badz wiec przeciwny niczemu. Ale i nie pozostawaj po
którejkolwiek stronie. Idz dalej, bo czeka cie jeszcze wieksza blogosc. Ta podróz musi trwac.

Jesli jestes blisko seksu, uzyj seksu. Jesli jestes blisko milosci, uzyj milosci. Nie mysl
kategoriami tlumienia lub wysubtelniania, nie mysl kategoriami walki. Boskosc moze kryc sie we
wszystkim; nie walcz wiec, nie uciekaj przed niczym. Tak naprawde, jest ona ukryta we
wszystkim, gdziekolwiek wiec jestes, wejdz najblizszymi drzwiami i idz przed siebie. Nie
zatrzymuj sie, a dotrzesz - bo zycie jest wszedzie. Jezus rzekl: "Pod kazdym kamieniem
znajdziesz Pana" - a ty widzisz tylko kamienie. Musisz przejsc przez kamienny stan umyslu. Gdy
widzisz seks jak wroga, staje sie on kamieniem. Staje sie nieprzezroczysty, nie widzisz tego, co
jest za nim. Uzyj go, medytuj na nim, a kamien stanie sie jak szklo. Zobaczysz co jest za nim, i
zapomnisz o szkle. Bedziesz pamietal o tym, co jest za szklem. Jesli cos staje sie przezroczyste,
znika. Nie czyn wiec z seksu kamienia, uczyn go przezroczystym. A przezroczystym staje sie on
dzieki medytacji.

Medytacja i milosc

Takie sa dwie biegunowosci zycia - medytacja i milosc. Jest to najwyzsza polaryzacja. Cale zycie
sklada sie z biegunowosci: pozytywne i negatywne, narodziny i smierc, mezczyzna i kobieta,
dzien i noc, lato i zima. Cale zycie sklada sie z biegunowych przeciwienstw, ale te biegunowe
przeciwienstwa nie sa jedynie biegunowymi przeciwienstwami, sa tez komplementarnosciami.
Wspomagaja sie wzajemnie, wspieraja sie wzajemnie, przypominaja cegly w luku budowli. W
luku budowli cegly ulozone sa naprzeciw siebie. Wyglada to tak, jakby byly ulozone naprzeciw
siebie, ale dzieki ich biegunowemu przeciwienstwu luk moze zostac zbudowany i trwa. Sila luku
opiera sie na biegunowosci cegiel ulozonych naprzeciw siebie. To jest najwyzsza biegunowosc:
medytacja oznacza sztuke bycia w samotnosci, a milosc oznacza sztuke bycia razem. Calym
czlowiekiem jest ten, kto zna jedno i drugie, i kto potrafi mozliwie najlatwiej przemieszczac sie z
jednego do drugiego. Przypomina to wdech i wydech, nie jest to trudne. Sa to przeciwienstwa:
gdy wdychasz, proces przebiega w jednym kierunku, gdy wydychasz, jest to dokladne jego
przeciwienstwo. Ale wdech i wydech razem tworza pelny oddech. W medytacji wdychasz, w
milosci wydychasz, a gdy milosc i medytacja sa razem, twój oddech jest dopelniony, caly,
pelny... Moje rozumienie nie opiera sie na jednym biegunie, moje rozumienie jest plynne.
Posmakowalem prawdy z obu stron, kochalem totalnie i medytowalem totalnie. I to jest moje
doswiadczenie, ze czlowiek jest pelny tylko wtedy, gdy poznal jedno i drugie; inaczej pozostaje
polowa, czegos w nim nadal brakuje. Budda jest polowa, tak jak i Jezus. Jezus wie czym jest
milosc, Budda wie czym jest medytacja, ale gdyby sie spotkali, porozumienie miedzy nimi
byloby niemozliwe. Nie rozumieliby jezyka tego drugiego czlowieka. Jezus opowiadalby o
Królestwie Bozym, a Budda zaczalby sie smiac: "O jakich bzdurach opowiadasz, królestwo
Boga?" Budda powiedzialby po prostu: "Ustanie jazni, znikniecie jazni." A Jezus rzeklby:
"Znikniecie jazni? Ustanie jazni? To dokonanie samobójstwa, ostatecznego samobójstwa. Co to
za religia, z tym gadaniem o najwyzszej jazni?" Nie rozumieliby slów tego drugiego czlowieka.
Gdyby kiedykolwiek sie spotkali, potrzebowaliby kogos takiego jak ja, do tlumaczenia, inaczej
porozumienie miedzy nimi byloby niemozliwe. A ja musialbym tlumaczyc w taki sposób, ze nie
bylbym wierny ani jednemu, ani drugiemu! Jezus powiedzialby "Królestwo Boze" a ja
przetlumaczylbym to jako nirvana. Wtedy Budda by zrozumial. Budda rzeklby "nirvana" a
Jezusowi powiedzialbym "Królestwo Boze" wtedy zrozumialby. Ludzkosc potrzebuje teraz
totalnie nowego spojrzenia. Za dlugo zylismy z polowicznymi spojrzeniami. W przeszlosci bylo
to koniecznoscia, ale teraz czlowiek dojrzal. Moi sannyasini musza wykazac, ze potrafia
równoczesnie medytowac i modlic sie, ze potrafia równoczesnie medytowac i kochac sie, ze

potrafia byc tak samo w ciszy jak w tancu i swietowaniu. Ich cisza ma stac sie ich swietowaniem,
a ich swietowanie ma stac sie ich cisza. Daje im najtrudniejsze zadanie dane kiedykolwiek
jakimkolwiek uczniom, poniewaz jest to spotkanie przeciwienstw. A w tym spotkaniu wszelkie
przeciwienstwa stopia sie i zleja sie w jednosc, Wschód i Zachód, mezczyzna i kobieta, materia i
swiadomosc, ten swiat i tamten swiat, zycie i smierc. Wszystkie przeciwienstwa spotkaja sie i
zleja sie w jednosc w tym jednym spotkaniu, poniewaz jest to najwyzsza biegunowosc, zawiera
ona w sobie wszystkie biegunowosci. To spotkanie stworzy nowego czlowieka - Zorbe Budde.
To jest moje imie dla nowego czlowieka. I kazdy z moich sannyasinów musi poczynic wszelkie
mozliwe starania, aby stac sie taka plynnoscia, strumieniem, aby oba bieguny byly twoje. Wtedy
posmakujesz calosci, a poznanie calosci jest jedynym sposobem poznania tego, co jest
swietoscia. Innego sposobu nie ma.

MAPY SWIATA WEWNETRZNEGO

Czyli po czym poznac dokad zmierzasz gdy nie ma dokad zmierzac
Ogromna rodzina Osho, milujacych go i jego przyjaciól, jest moze jedna z nielicznych
kiedykolwiek istniejacych spolecznosci duchowych, które nie maja jednej scisle okreslonej mapy
majacej prowadzic poszukujacego do oswiecenia. O ile Towarzystwo Teozoficzne opracowalo
kilka "inicjacji"; a pierwsi tantrycy wedrowali krok w krok tymi samymi dobrze oznakowanymi
szlakami, Osho dzieli sie z nami wieloma mapami i metaforami z wielu tradycji, nie proponujac
jednej, która bylaby wylacznie jego droga. Redakcja Osho Times International przeprowadzila
wywiady z róznymi medytujacymi z calego swiata, pytajac ich jakie mapy Osho pomogly im w
wedrówce po nieznanym terenie ich wewnetrznych sciezek wiodacych do przemiany. Pytalismy
takze jak poradzili oni sobie z faktem, ze gdy ta wedrówka staje sie sprawa istotnie znaczaca, nie
ma zadnej hierarchii, na której mozna byloby sie bylo oprzec - co ma zwiazek z tym, ze Osho nie
daje zadnych zewnetrznych oznak postepów na drodze duchowego wzrastania i nie tworzy
hierarchii zakonnej. Odpowiedzi byly zaskakujace! Mapy szczególowe Co to jest mapa
swiadomosci? Czy jest to autorytatywne oznakowanie powszechnie istniejacego wewnetrznego
terytorium, przez które wszyscy jako szukajacy na sciezce mamy przejsc? Czy tez jest to jedna z
wielu metafor, które jedynie sygnalizuja zmiennosci wewnetrznego krajobrazu? Osho obsypal
nas mapami z róznych tradycji religijnych, a kazda z nich zdaje sie zupelnie inaczej
wspólbrzmiec z róznymi poszukujacymi. Przykladowo, Ma Puja Mohani, korzystajaca z
medytacji Osho od ponad dziesieciu lat, zapytana czy jakakolwiek mapa swiadomosci
szczególnie zwrócila jej uwage, opowiedziala o tym, jak pewnego razu, wyklad Osho, w trakcie
którego opowiadal on o siedmiu czakrach mapy jogi pomógl jej gdy czula, ze traci kontakt z
rzeczywistoscia. - Pamietam, ze Osho mówil wtedy o tym, ze kiedy energia przemieszcza sie z
jednej czakry do drugiej, czasem pojawia sie wielki lek, czesto lek przed zupelnym szalenstwem!
- wyjasnia Mohani. - Wiedzac to, moglam odprezyc sie i obserwowac to, co sie dzialo. Moglam
zaufac, ze ten lek nie jest jednak czyms negatywnym, ale stanowi czesc procesu, który pomaga
mi wejsc w swiadomosc. Korzystanie z mapy jako potwierdzenia swego wewnetrznego
doswiadczenia jest tez udzialem Ma Anand Anupamo, 39-letniej Niemki, medytujacej od
dziewieciu lat i prowadzacej zajecia Uzdrawiajacej Pulsacji Tybetanskiej. - Mapa Osho opisujaca
Osiem Odnóg Jogi, z której intensywnie korzystamy w grupach medytacyjnych Fresh Air, jest
dla mnie najlepsza, gdyz laczy medytacje uwaznosci obserwujacej ze stylem pracy z cialem,
który stosuje - wyjasnia. - Laczymy na przyklad mape czakr z tymi obszarami ciala, które Osho
opisuje jako "odnogi" Pierwsza odnoga jest to, co jogini nazywaja samopohamowaniem; my

laczymy to z podstawa kregoslupa, gdzie znajduje sie pierwsza czakra. Tak zajmujemy sie jakas
konkretna kwestia - w tym przypadku z poczuciem spokoju i odprezenia - pracujac z cialem w
jego okreslonym punkcie. Uwazam, ze jest to bardzo pomocne. A jednak taka szczególowa mapa,
która jednemu typowi duchowego szukajacego pomaga, innemu czesto wprowadza zamet. 35-
letni Holender, Swami Anand Ali, mial trudnosci z jogicznym modelem czakr, czyli rozwijania
sie energii. - Latwo jest zaczac okreslajac miejsce, w którym jestem, ale zawsze, gdy to robie,
natychmiast ogarnia mnie zamieszanie - przyznaje. - Przypomina to troche codzienne liczenie
pieniedzy, gdy chcesz stwierdzic ile ich jest - to, ze je policzyles, nie znaczy, ze stales sie
bogatszy. Teraz widze wiec, ze dla mnie nie ma to sensu. Teraz sa po prostu takie dni, kiedy
czuje sie swietnie, i sa takie dni, kiedy jestem wytracony ze swego centrum i nic nie wiem. I tak
to zostawiam. Swami Deva Samriddhi, 35-letni Niemiec od siedmiu lat korzystajacy z medytacji
Osho, takze czuje, ze czasem mapy go ograniczaly - zamiast byc pomoca. - To dziwne, ale nawet
gdy widze jakas piekna mape, czuje sie psychologicznie uwieziony w pulapce, bo mój umysl od
razu próbuje dopasowac sie do tego modelu - mówi. - Prawdopodobnie wskutek mojego
dotychczasowego uwarunkowania odczuwam mape jako instruktaz okreslajacy co musze zrobic,
zeby "dobrze" wypasc. Czuje to prawie tak, jakbym musial zaryzykowac czyms nowym i
zapomniec o wszystkim - obejmuje to i mapy swiadomosci! Gdy porzucam wszelkie mysli na ten
temat, zaczyna sie pojawiac cos swiezego i pieknego. Mapy proste Trzy etapy ewolucji
Friedriecha Nietzsche - wielblad, lew i dziecko - sa tym modelem ewolucji wewnetrznej, który
pytani najbardziej chwalili. Jest tak byc moze dlatego, ze Osho najczesciej sie odwolywal wlasnie
do tej "mapy", a byc moze dlatego, ze jest ona i zywa obrazowo i prosta. - Te trzy kroki daly mi
polaczenie z cialem, umyslem i duchem - mówi Ma Jivan Mary, 72-letnia sannyasinka z Nowej
Zelandii, która medytuje w obecnosci Osho od dziesieciu lat. - W moim wlasnym zyciu energia
symbolizowana przez wielblada byl na pewno poczatek mojego malzenstwa, energia lwa wyraza
zas istote mojego zycia rodzinnego i kariery w teatrze. Gdy po raz pierwszy przyszlam do Osho,
uswiadomilam sobie, ze to wszystko byl tylko ryk lwa - cenny, ale tylko ryk. Im bardziej
medytuje, tym bardziej ten ryk, ten mesjanski aspekt mnie samej, zmniejsza sie, a gdy
uswiadamiam sobie prostote calego mojego istnienia, czuje pojawiajace sie dziecko. Nie ma ono
odpowiedzi ani pytan - po prostu to jest to! Teraz zblizam sie do kresu moich dni i czuje, ze
przeszlam cala droge, z powrotem do poczatku, powrócilam do swego zródla i jestem gotowa na
poczatek nowego zycia... Swami Prem Advait, 46-letni Anglik medytujacy od jedenastu lat,
opowiada jak doswiadcza modelu wielblad-lew-dziecko bardziej jako wewnetrznego obrazu
swoich nastrojów, w których ciagle porusza sie tam i z powrotem niz jako wedrówke i staly
postep naprzód. - Stanie sie bardziej dzieckiem jest dosc dramatyczne dla mezczyzny - stwierdza.
- Czesto znajduje w sobie jakies kawalki wielblada, o których zapomnialem, które wciaz
potrzebuja byc wyrazonymi, nawet teraz, gdy juz zaczalem doznawac swojego dziecka. Te etapy
nie maja we mnie jakichs ostrych rozgraniczen, raczej zlewaja sie ze soba w jeden wielki
zbiornik przemieszczajacych sie energii. Ma Deva Anupo wiekszosc czasu spedzajaca w
Fremantle (Australia), pracuje w zarzadzaniu firmami. Mówi, ze dziecko najczesciej przychodzi
jej na mysl symbolicznie w chwilach rozluznienia i "plyniecia" w stresujacej pracy w swiecie
zewnetrznym. - Gdy pogania mnie chec bycia wazna i ukierunkowana na osiaganie celów,
kojarze to z lwem, byciem w glowie, a to nie jest to, co naprawde chcialabym miec - wyznaje. -
Podstawowa kwestia na Zachodzie jest dla mnie to, ze sa pewne sprawy, które przypominaja mi
przestrzen dziecka i pomagaja do niej wrócic niezaleznie od medytacji, które praktykuje. Bez
map, bez hierarchii Kiedy nie ma polegania na jakiejs jednej okreslonej mapie, nie moze byc -
to oczywiste - widocznych poziomów duchowego zaawansowania i kleru. Wielokrotnie w
przeszlosci Osho ustanawial terapeutów, koordynatorów, ludzi bedacych "kanalami" lub

zarzadzajacych dzialami jako odpowiadajacych w umyslach ludzi stanowiskom kleru. Zawsze
jednak po jakims czasie rozbijal ten system. Nawet czlonkowie Wewnetrznego Kregu (grupa
stworzona przez Osho do koordynacji pracy po jego smierci) - co Osho podkresla wyraznie - ma
zajmowac sie tylko kwestiami administracyjnymi. Taki rewolucyjny edykt daje ogromna wolnosc
kazdemu szukajacemu, ale czasami taka nieokreslona wolnosc, bez wyraznie widocznych oznak
tego, kto jest w przodzie, a kto jest z tylu, moze wprowadzac lek w naszych materialistycznie i
duchowo ambitnych umyslach. A jednak wszyscy ci, którzy posmakowali swietosci i
odpowiedzialnosci takiej wolnosci czuja, ze nie zamieniliby tej komuny duchowych
buntowników na jakikolwiek certyfikat postepu duchowego. - Jestem z tego bardzo zadowolona -
mówi Anupamo ironicznie sie smiejac, kpiac z noszenia czarnych szat i bialego pasa,
oznaczajacych terapeutów i prowadzacych medytacje Osho. - Ta wolnosc sprawia, ze Osho jest
jedynym mistrzem, z którym moglabym byc. Te hierarchie po prostu nie sprawdzaja sie. Rzecz
jasna, prowadzenie sesji i noszenie czarnej szaty, i nie wysuwanie sie na prowadzenie i nie
chowanie sie tak, jak przez dluzszy czas to robilam, jest dla mnie wyzwaniem. Ale nie widze
siebie jako kogos wyzszego czy nizszego, nawet dla tego, kto dopiero co przyjal sannyas. A to -
smiejac sie chwyta swoja czarna szate - jest jeszcze jedna z tych gier, w które tu gramy! - Jest to
po prostu piekne - wtóruje jej Advait, zahartowany sannyasin, bedacy z Osho od pierwszych lat
Poony. - Oczywiscie, uleglo to niewiarygodnej zmianie. Gdy po raz pierwszy przyszedlem do
Osho, byli koordynatorzy sprawujacy wladze i wymagajacy "poddania" a w okresie Rancza byly
"mamy" ale ci ludzie raczej tylko prowokowali moje wlasne uspione checi wladzy. Bylem wtedy
zauroczony autorytetem, a zarazem antyautorytarny - teraz widze, ze obie te postawy pochodzily
z tej samej przestrzeni. W czasie Rajneeshpuram bylem zaszokowany widzac u wielu z nas
uzaleznienia od dawnych sposobów nawiazywania relacji z ludzmi, w aspekcie autorytetu i
wladzy. Ludzie dostawali mnóstwo przestrzeni, w której mogli pracowac z wladza,
dominowaniem i wlasnymi grami bycia ofiara. Ale w moim przypadku stopniowo przestalem
rozdzielac mój podziw dla autorytetu i moje antyautorytarne odczucia, i wszystko to zaczelo sie
zmieniac. - A teraz nie ma jakichs specjalnych pozycji, które wskazywalyby gdzie na sciezce
znajduja sie dani ludzie i to zmusza mnie do korzystania z wlasnej intuicji - dodaje. - Widze, ze
te róznice sa bardzo male. Ale i z latwoscia rozpoznaje ludzi, którzy dla mnie sa bardziej
scentrowani, zywi i maja kontakt z wlasna energia. Mozna powiedziec, ze niektórzy sa
"przepelnieni Osho"; bardziej promienisci. Nie jest to spostrzezenie intelektualne, ja tak to czuje.
Moja wrazliwosc powiekszyla sie. A szczerze mówiac nie jest to dla mnie juz nic waznego. Jest
az zbyt wiele innych spraw, które dzieja sie wokól mnie - mam sie czym zajmowac! W
przypadku Mohani ta zmiana z zewnetrznego autorytetu ku wewnetrznej wrazliwosci nastapila
przez przejsciowa faze uznania terapeutów za kogos, kogo zajecie automatycznie stawia go dalej
na sciezce niz ona sama. - Byl czas, gdy czulam, ze sa oni przede mna, i to odczucie bylo wtedy
dla mnie pozyteczne - zauwaza. - Byli nauczycielami, kims, od kogo moglam sie uczyc, ale
jakims trafem juz nie oceniam ich w ten stary, hierarchiczny sposób. Teraz czuje, ze nie zalezy to
od tego, czy sa oni bardziej swiadomi czy mniej swiadomi, bo moge uczyc sie od nich bez
wzgledu na to kim sa. Teraz moge uczyc sie z kazdej sytuacji. Nie ma dokad isc - tylko do
wewnatrz Do kogo wiec zwraca sie nowa osoba medytujaca, gdy zapada ciemna noc jego czy
jej duszy? Skoro nie ma kleru czy hierarchii, na których mozna byloby sie oprzec, do kogo
mozna zwrócic sie po prowadzenie, gdy sciezka zdaje sie wiesc wkolo? - Ja ide do siebie -
obojetne co to jest! - zartuje Swami Kranti Aadhar, mlody Amerykanin z Portland (Oregon),
który przyjal sannyas nieco ponad dwa lata temu. - Próbuje odnalezc slowa okreslajace to, co
odczuwam - ale wtedy jestem kims, kto przypomina raczej kogos bedacego w glowie.
Najwieksze trudnosci mam wtedy, gdy przede wszystkim nie potrafie zrozumiec problemu. Ale

niedawno dowiedzialem sie od znajomego terapeuty, ze Osho kladzie nacisk nie na znajdowanie
rozwiazan, a na zrozumienie sytuacji, w której jestes. Raczej na siedzenie i widzenie tego, co sie
dzieje, niz na analize. I teraz z tym pracuje! Wiekszosc innych osób równiez pracuje w ten
sposób. Wielu, tak jak Swami Deva Akarmo, dziennikarz, który medytuje z Osho od czternastu
lat, dotarlo do punktu, gdy w czasach kryzysu po prostu czekaja. - Czekanie jest magiczne! -
Akarmo ujawnia swój wlasny alchemiczny proces rozwiazywania problemów na sciezce. - To
wkrótce samo sie rozjasnia. Jesli utrzymuje sie dalej, byc moze utozsamilem sie z tym i to mnie
wscieka, ale gdzies w glebi siebie wiem, ze to tylko kwestia czekania. Obserwuje wiec tyle, ile
tylko zdolam. Jezeli jest to jakis kontrowersyjny problem, rozwiazanie staje sie oczywiste. A
jezeli jest to jedynie jakis egzystencjalny koan, stwarza on we mnie przemiane, a potem po prostu
przestaje byc istotny. Gdy Anupo potrzebuje wewnetrznego wsparcia lub wgladu na sciezce, po
prostu idzie do dawno znanych przyjaciól-sannyasinów i otwiera przed nimi swoje serce. Dla niej
spolecznosc sannyasinów, gdzie dzielenie sie soba zdaje sie oswietlac polowe podrózy, sama w
sobie stanowi pewnego rodzaju mape. To znaczy, razem z medytacja dynamiczna. - Dynamiczna
jest najpierw - mówi. - Tam, na zewnatrz, w swiecie biznesu we Fremantle, staram sie robic
dynamiczna, przynajmniej przez wiekszosc poranków. To jest to, co naprawde utrzymuje moje
polaczenie z sama soba - przyznaje. - Gdy choc przez kilka dni jej nie robie, natychmiast
zauwazam róznice. - Medytacja dynamiczna jest zawsze najlepsza gdy sprawy nie ukladaja sie
gladko - zgadza sie Advait. - Chcac poruszyc energie bralem równiez sesje oddechowe i sesje
poradnictwa, bo aby zobaczyc co sie dzieje zawsze moge skorzystac z kogos, kto ma
doswiadczenie w pomaganiu. Ale za kazdym razem zaczynam od dynamicznej. Odprezyc sie w
tym, co niepoznawalne A jednak wiekszosc medytujacych przyznalo, ze zagubienie sie samo w
sobie nie jest problemem, który nalezy rozwiazac, ale na wiele sposobów cenna sytuacja, która
nalezy przezyc. W gruncie rzeczy we wszystkich mapach swiadomosci oznaczony jest czas,
który zdaje sie nadchodzic wtedy, gdy mapa jako taka musi zostac zapomniana. Ostatnim
kamieniem milowym wydaje sie byc odprezenie w tej przestrzeni niepoznawalnosci, dla której
nie ma mapy. - Te pory, gdy przestaje wiedziec co sie dzieje, staly sie dla mnie bardzo cennymi
stanami - mówi Mohani. - Poniewaz wiem, ze poczucie zagubienia zaprowadzi mnie do nowego
wymiaru, w którym nie mam sie na czym oprzec. A to juz samo w sobie jest cenne! Ma Yoga
Bhakti, Angielka, sannyasinka od dziewietnastu lat, ze smiechem mówi, ze "porzucenie
duchowej strony wszystkiego" opisuje jej ewolucje jako jednoetapowe uwiedzenie przez to, co
nieznane - az wreszcie nie miala niczego, na czym moglaby sie oprzec. - Gdy pierwszy raz bylam
z Osho, a on opowiadal o mapie, natychmiast mówilam "O, tak, to jest to!" I zaczynalam za tym
biec - wyznaje. - Ale zdaje mi sie, ze w ciagu nastepnych lat on odszedl od tego i porzucil to
wszystko! Gdy przez ostatnie lata Osho mówil o przypowiesciach zen, czulam, ze powoli, powoli
ciagnie nas przez nowy zestaw etapów - celebrowania, odprezenia, a potem mówi nam, bysmy po
prostu pobiegli "jak strzala do celu." To tyle jesli o mnie chodzi - dodaje radosnie. - Teraz
pozostaje mi cisza Osho! Ma Anand Sauita