Prawne formy działania administracji

organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Prawne formy działania
administracji są instrumentem za pomocą którego może działać administracja.

Wyróżniamy 5 sposobów podziału form działania adminstracji:
1. - w sferze wewn.
- w sferze zewnętrznej (kiedy dot. także kontaktów z obywatelami)

2. - czynności prawne (powstaje nowy obowiązek, konieczna jest podstawa prawna, procedura
dokonywania, powstanie normy postępowania, np. wydanie decyzji)
- czynności faktyczne (Nie istnieje skutek prawny, zaistnienie faktu kształtuje stosunek prawny, np.
wydanie biuletynu informującego o czymś)

3. - jednostronne (o treści decyduje tylko organ administracji publicznej)
- wielostronne (wymaga zgody kilku podmiotów, np. zakup biurek do firmy)

4. - o charakterze wykonawczym (podejmowane na podstawie wyraźnego umocowania w przepisach)
- o charakterze niewyłącznie wykonawczym (duża swoboda działania)]

5. - formy władcze (akt normatywny, akt administracyjny)
- formy niewładcze (ugody, porozumienia, czynności cywilnoprawne, czynności
materialno-techniczne, czynności społeczno-organizatorskie)

I. Akt normatywny

akt władczego rozstrzygnięcia przez podmiot sprawujący władzę publiczną w państwie.
ustanawia normy postepowania,
skierowany do adresata określonego ogólnie.
ma mieć zastosowanie w abstrakcyjnie określonych sytuacjach.
np. Każdy x (adresat), w sytuacji Y (abstrakcyjnie określona sytuacja), ma obowiązek zachowac sie
w sposób Z

akt normatywny = rozporządzenie, zarządzenie, uchwała

II. Akt administracyjny

czynność oparta na przepisach prawa administracyjnego,
będąca zawsze władczym oświadczeniem woli organu administracyjnego.
Wywołuje skutki prawne w sferze prawa administracyjnego i innych działach.
Wydawany w wyniku postępowania administracyjnego (decyzja, postanowienie)
Wydanie wiąże się z zasada podwójnej konkretności (konkretny adresat i konkretna sprawa)

Przykłady decyzji:
-licencje
-koncesje
-zezwolenia
-pozwolenia
-zakazy
-nakazy

Postanowienia służą wyjaśnieniu poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania

Aby akt administracyjny był prawidłowy musi być:
- wydany zgodnie z przepisami prawa
- zgodnie z przepisami prawa
- przez właściwy organ
- w przypisanym trybie
- w wymaganej formie

Wadliwość aktu administracyjnego występuje gdy narusza przepis prawa.
Rodzaje wadliwości:
- nieistotna (nie wpływa na prawa i obowiązki, jest eliminowana w drodze rektyfikacji, nie pociąga za
sobą nieważności, uchylenia aktu)
- istotna (znaczny ciężar naruszenia prawa, wpływa na prawa i obowiązki stron, wymaga usunięcia z
obrotu prawnego)

III. Ugody Administracyjne

ugoda jest to KOMPROMISOWE postępowanie administracyjne.

przesłanki pozwalające na zawarcie ugody:
- sporny charakter sprawy
- wielość stron
- brak zakazu w przepisach prawa
- postępowanie w toku
- przyczynienie sie do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania

Istnieją wyjątki, w których przepis prawa sprzeciwia się ugodzie.
Ugoda jest dobrowolna, wynika z woli stron.
Ma także charakter powszechny. Możliwość jej zawarcia nie musi być jasno określona w przepisach.
Organ administracji publicznej jest strona w zawarciu ugody.

Procedura zawarcia:
1. złożenie oświadczenia o zamiarze zawarcia ugody przez strony postępowania
2. zawarcie porozumienia przez strony postępowania
3. zbadanie prawidłowości porozumienia przez organ i zatwierdzenie porozumienia przez organ.

Zatwierdzenie ugody nie tworzy nowego prawa. Jest formą władczą organu administracji publicznej.
Ugoda kończy postępowanie, nie wymaga więc wydania decyzji.

IV. Porozumienie Administracyjne

dwustronna lub wielostronna czynność z zakresu prawa administracyjnego.
Dokonywana przez podmioty wykonujące administrację publiczną.
Dochodzi do skutku na podstawie zgodnych oświadczen woli tych podmiotów.

V. Czynności cywilnoprawne

Działalność administracyjna oparta na prawie cywilnym dot. sfer:
- sprawy majątkowe
- sprawy gospodarcze
- zaspokojenie potrzeb organów administracji publicznej
- dokonywanie świadczeń na rzecz obywateli

VI. Czynności materialno-techniczne

- oparte na wyraźnej podstawie prawnej
- nie są bezpośrednio skierowane na tworzenie, zmianę, zniesienie stosunku prawnego
- mogą jednak wywoływać skutki prawne
- mogą być realizowane przymusowo

Dzielą się na wewnętrzne i zewnętrzne.

VII. Czynności społeczno-organizatorskie

- musza być oparte na przepisach prawa
- ich cel musi mieścić się w ramach zadań, do realizacji których powołany jest dany organ

- nie tworzą nowych norm postępowania
- nie mogą być wsparte zastosowaniem przymusu
- moga mieć charakter subsydiarny albo samoistny

Sądownictwo administracyjne

Rola sądów w funkcjonowaniu administracji:
- kontrola działalności administracji publicznej
- inne sprawy, do których na mocy ustaw szczególnych stosuje sie Prawo o postępowaniu przed sądami
adm.
- sądy administracyjne mają uprawnienia wyłącznie kasacyjne (nie wydaje nowych decyzji)

W Polsce funkcjonuje system mieszany sądownictwa (sądy powszechne+sądy administracyjne)
I instancja - Wojewódzki sąd administracyjny
II instancja - Naczelny sąd administracyjny

Procedura postępowania w przypadku odwołań:

Decyzja (wyczerpane środki zaskarżenia) ---> Skarga do WSA --> Sprawdzenie legalności ---> Uchylenie
w części/całości, stwierdzenie nieważności w części/całości,
stwierdzenie wydania z naruszeniem prawa lub oddalenie skargi ---> Kasacyjna skarga do NSA

Naczelny Sąd Administracyjny jest związany granicami skargi. Oznacza to, że bada konkretny wycinek
wskazany w skardze.
Wojewódzki Sąd Administracyjny nie jest związany granicami skargi. Bada całość skargi.



WSA

skład: prezes, wiceprezesi, sędziowie
struktura: wydziały
organy: Prezes Sądu, Zgromadzenie Ogólne Sędziów WSA, Kolegium WSA



NSA

skład: -II-
struktura: Izba finansowa, Izba gospodarcza, Izba ogólnoadministracyjna
organy: -II-

Kontrola

Kontrola jest to:
- badanie istniejącego stanu rzeczy
- zestawienie go ze stanem postulowanym ( jak być powinno)
- sformułowanie oceny
- sygnalizowanie o dokonanych spostrzeżeniach
- ustalenie przyczyn rozbieżności między stanem rzeczywistym, a postulowanym

Charakter władczy kontroli sprowadza sie do tego, że nie można się od niej uchylić, nie ma możliwości
ingerencji.

Audyt wewn. jest formą ingerencji i współodpowiedzialności.

I. Zasady kontroli:
- legalność
- oficjalność
- efektywność
- prawdziwość

II. Etapy kontroli:
1. wybór celu
2. wybór kryterium
3. przeprowadzenie kontroli
4. uzgadnianie i analiza wyników
5. sporzadzenie raportu kontroli i ew. zaleceń

III. Kryteria kontroli
- legalność
- gospodarność
- celowość
- rzetelność (dokładność, staranność działania)

IV. Postacie kontroli
- rewizja (kontrola działalności finansowych na podstawie dokumentów)
- inspekcja (bezpośrednia obserwacja zachowań)
- lustracja (bezpośrednia obserwacja cech innych niż zachowania, np. kontrola stanu rzeczywistości)
- wizytacja (inspekcja + lustracja)

V. Zakres kontroli
-zupełna
-ograniczona (tylko konkretny aspekt działań na podstawie tylko jednego kryterium)

VI. Rodzaje kontroli
1. ze względu na etap działania:
- wstępna (prewencyjna)
- faktyczna
- następcza

2.. ze względu na podmiot przeprowadzający:
- pośrednia
- bezpośrednia

3. ze względu na działalność podmiotu kontrolującego:
- zawodowa
- niezawodowa (dokonywana przez jednostki nie mające takie zadania)

4. ze względu na sposób zainicjowania:
- z urzędu
- na wniosek (inicjowana przez podmiot zewn. np. NIK)

5. zewnętrzna:
- państwowa (na wniosek np. sejmu, prezydenta, NIK-u, RPO, Trybunału Stanu, Generalnego Insp.
Danych Osob.)
- niepaństwowa (na wniosek obywateli lub organizacji społecznych)
wewnętrzna:
- resortowa
- międzyresortowa
- społeczna


Sejm sprawuje kontrole nad działalnością Rady Ministrów. Ma nieograniczoną władzę. Sejm sprawuje
kontrolę w nast. formach:
- kontrola podczas trybu plenarnego w sprawie absolutorium dla rządu, debaty budżetowej
- komisje pełnią funkcję kontrolną. Dzielą się na: zwyczajne, nadzwyczajne, śledcze.
Aktualnie mamy 2 komisje stałe: do spraw kontroli państwowej, komisja odpowiedzialności
Konstytucyjnej
- kontrola poselska poprzez interpelacje, zapytania, pytania

interpelacja- składana w formie pisemnej, dot. spraw zasadniczych
pytania- składane w formie ustnej, dot. spraw bieżących wynikających w trakcie posiedzeń
zapytania- składane w formie pisemnej, dot. spraw jednostkowych

Najwyższa Izba Kontroli

Celem kontroli NIK-u jest opisanie stanu państwa. NIK podlega sejmowi
Struktura NIK: departamenty, delegatury, biura

Podjęcie kontroli przez NIK:
- na zlecenie sejmu
- na zlecenie organu sejmu
- na zlecenie Prezesa Rady Ministrów
- z własnej inicjatywy
- z inicjatywy Prezydenta

Prezesem NIK jest Jacek Jezierski. Kadencja trwa 6 lat, nominacja odbywa się na wniosek Marszałka
sejmu lub grupy conajmniej 35 posłów, za zgodą senatu

Trybunał Stanu

Kontroluje osoby zajmujące najwyższe stanowiska w państwie, w tym Prezydenta, Premiera, Ministrów,
Posłów, Senatorów, Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych, itp.
Przedmiotem kontroli są naruszenia w zakresie swojego urzędowania lub w związku z zajmowanym
stanowiskiem, naruszeniem Konstytucji lub
innej ustawy w sposób zawiniony (przespępstwo, przestępstwo skarbowe)
Działa na wniosek.

Proces postawienia w stan oskrażenia prezydenta:
1. 140 członków Zgromadzenia Narodowego wysuwa wstepny wniosek do Marszałka Sejmu
2. Marszałek nadaje bieg sprawie, kierując ją do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej)
3. Komisja składa sprawozdanie Zgromadzeniu Narodowemu.
4. Następnie odbywa się głosowanie nad postawieniem w stan oskarżenia lub umorzeniem
5. Wyrok Trybunału Stanu
6. Apelacja do Trybunału Stanu

Proces postawienia w stan oskarżenia Prezesów NIK, NBP odbywa się na wniosek: prezydenta lub 115
posłów i odbywa się w takim samym toku jak w przypadku prezydenta.

Działalność Gospodarcza

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz
poszukiwanie, rozpoznanie, wydobycie kopalin ze złóż,
a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Ustawa mówi, że przepisów nie stosujemy do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw
rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt.
A także: ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa śródlądowego oraz agroturystyki.

Przedsiębiorca to:
Osoba fizyczna, Osoba Prawna, Jednostka Organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa
przypisuje zdolność prawną wykonywania we własnym imieniu działalności gosp.
Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywania przez nich
działalności gosp.

Podejmowanie działalności
1. przedsiębiorca może podjąć działalność w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i
Informacji o Działalności Gosp (CEiDG)
lub po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorócw w Krajowym Rejestrze Sądowym (dot. spółek
handlowych)
Wniosek do CEiDG (od lipca 2011) jest bezpłatny, składany osobiście, pocztą lub elektronicznie.
Obowiązuje zasada "zerowego" okienka.
Wniosek jest tylko jeden. Informacje o fiirmie są jawne.
2. Wpisowi do rejestru podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi

Krajowy Rejestr Sadowy
prowadzony przez rejonowe sądy gosp. na obszarze województwa.
Informacje w nim zawarte są jawne
składają się z 3 rejestrów samodzielnych i równych:
1. rejestr przedsiebiorców
2. stowarzyszeń i innych org. społ i zaowodwych fundacji, publicznych zakładów opieki zdrowotnej
3. dłużników niewypłacalnych
Nadają 10 cyfrowy nr KRS wnioskodawcy
Wpisy dokonywane sa zawsze na wniosek, rzadko z urzędu
Składając wniosek należy uiścić opłatę

Wolność gospodarcza i jej ograniczenia

wolność gospodarcza jest to prowadzenie, podejmowanie, zakończenie działalności gosp.
Jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa

Sposoby ograniczenia swobody działalności gospodarczej:

1.Koncesje,

wymaga wykonywania działalności w zakresie:

- kopaliny (poszukiwanie, rozpoznanie, wydobycie, składowanie)
- materiały wybuchowe, broń, amunicja (wytwarzanie i obrót)
- ochrona osób i mienia
- obrót paliwami i energią
- przewozy lotnicze

Koncesja to akt administracyjny w formie decyzji, na podjęcie i prowadzenie działalności gosp. strzeżonej
prawnie na rzecz państwa
lub mających szczególne znaczenie dla społ. państwa i obywateli. Jest najtrudniejsza do uzyskania,
wiąże się z uiszczeniem opłaty. Gdy mamy ograniczoną liczbę koncesji i wiele firm ubiegających sie o
nie,
minister kieruje się wysokością opłaty koncesyjnej.
Wydanie ma charakter uznaniowy!

Kontrola koncesyjna ma za zadanie ustalenie czy:
-jest zgodna z udzieloną koncesją
-przestrzegane sa warunki wykonywania działalności gosp.
-przestrzegane są zasady obronności państwa, itp.

Promesa koncesji - przedsiębiorca może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji.
W promesie ustala się okres jej ważności, który nie może być krótszy niż 6 mies.
W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji

2.Zezwolenia

zezwolenie obejmuje uchylenie w stosunku do określonego podmiotu, zakazu podejmowania i
prowadzenia pewnego rodzaju działalności gosp.
W przeciwieństwie do koncesji, licencje, zgody, zezwolenia sa wydawane przez organ decyzyjny
obowiązkowo, po spełnieniu określonych warunków.
Przykłady zezwoleń:
-obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi
-prowadzenie salonu gier
-wytwarzanie produktów leczniczych
-hodowla zwierząt laboratoryjnych
-założenie lotniska
-działalność ubezpieczeniowa
-działalność pocztowa

pozwolenia=zezwolenia
Licencje wydawane sa przez różne organy administracji, odpowiednio kategorii.

3. Rejestracja

jedyne ograniczenie polega na obowiązku rejestracji przedsiębiorstwa

Działalność regulowana

O dopuszczeniu do podjęcia regulowanej działalności gosp przesądzają:
- spełnienie szczególnych warunków okreslonych przepisami odrębnej ustawy
- uzyskanie wpisu w rejestrze niezależnego rejestru działalności regulowanej.

Przykłady:
- organizowanie imprez turystycznych i pośredniczenie w zawieraniu umów dot. wycieczek turystycznych
- szkolenia pięlegniarek
- działalność detektywistyczna]
- działalność telekomunikacyjna

Kontrola działalności gospodarczej

Kontroli nie może prowadzić więcej niż jeden organ administracji publicznej. (z wyjątkami)
Maksymalny czas trwania kontroli jednego organu:
mikroprzedsiebiorstwa - 12 dni roboczych
małe - 18 dni roboczych
średnie - 24 dni robocze
pozostałe - 48 dni roboczych

Łączność i komunikacja

droga publiczna, może z niej korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, ograniczeniami oraz
wyjątkami określonymi w ustawie lub innych przepisach szczególnych. W przypadku chęci
zorganizowania zawodów
sportowych konieczne jest uzyskanie zezwolenia. Zabrania sie działań powodujących zniszczenie drogi.
Droga wewnętrzna, to drogi, parkingi, place przeznaczone do ruchu pojazdów niezaliczane do żadnych
kategorii dróg publicznych
i nie zlokalizowane w pasie drogowym tych dróg. Korzystanie wymaga zgody właściciela, chyba, że ten
udostępnia ja każdemu.

funkcje w sieci drogowej:



krajowe

- autostrady
- drogi ekspresowe
- drogi międzynarodowe
- drogi dojazdowe do przejść granicznych
- drogi alternatywne dla płatnych autostrad
- o znaczeniu obronnym
- stanowiące ciągi obwodnicowe dużych aglomeracji miejskich



wojewódzkie

- drogi niezaliczone do kategorii dróg krajowych
- stanowiące połączenia między miastami, mające znaczenie dla województwa
- drogi obronne niezaliczane do dróg krajowych stanowiące własność województwa



powiatowe

- połączenia miast będących siedzibami powiatów z siedzibami gmin i siedzibami gmin między sobą
- drogi niezaliczane do kategorii krajowych i wojewódzkich



gminne

- drogi o znaczeniu lokalnym, niezaliczone do innych kategorii
Administracja drogowa:
- Minister właściwy do spraw transportu
- zarządcy dróg
- GDDKiA
- zarządcy ruchu