4/3/2012

1

Ochrona zdrowia pracujących

Podstawowa Opieka Zdrowotna
dr A. Gniadek 2012

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego

Zadania współczesnej medycyny pracy



Zapewnienie opieki profilaktycznej nad

pracującymi



Zmniejszenie niekorzystnego wpływu

środowiska pracy na zdrowie pracowników;



Orzekanie o braku przeciwwskazań do pracy na
danym stanowisku;



Promocja zdrowia;



Prowadzenie analiz: absencji chorobowej,

wypadków przy pracy, chorób zawodowych,

chorób związanych z pracą (parazawodowych)

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu

Społecznego

Opieka w ochronie zdrowia
pracujących dotyczy:



Pracowników;



Osób pozostających wobec danej instytucji w stosunku

służbowym;



Kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych, wyższych,

słuchaczy studiów doktoranckich, uczniów tych szkół,

studentów, którzy w trakcie praktycznej nauki zawodu są

narażeni na działanie czynników szkodliwych, uciążliwych lub
niebezpiecznych dla zdrowia;



Osób świadczących prace podczas odbywania kary

pozbawienia wolności w zakładach karnych, przebywanie w

aresztach śledczych lub wykonujących pracę w ramach kary

ograniczenia wolności

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Regulacja prawna



Kodeks pracy -

Dział X Bezpieczeństwo i higiena pracy (Dz. U. z

1998r. Nr 21, poz. 94).



Ustawa o służbie medycyny pracy z dnia 27 czerwca 1997r. (Dz. U.
z 2004 r. Nr 125, poz. 1317)

Dz.U. 2008 nr 220 poz. 1416

Ustawa z

dnia 17 października 2008 r. o zmianie ustawy o służbie medycyny
pracy



Dz.U. 2010 nr 149 poz. 1002

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z

dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej
służby medycyny pracy, sposobu jej prowadzenia i przechowywania
oraz wzorów stosowanych dokumentów

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Regulacje prawne



Dz.U. 2010 nr 113 poz. 758

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 czerwca 2010 r. w

sprawie sprawowania przez służbę medycyny pracy profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
osobami objętymi tą opieką na swój wniosek.



Dz.U. 2010 nr 109 poz. 720

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie

limitu badań wykonywanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy przez wojewódzki
ośrodek medycyny pracy



Dz.U. 2010 nr 88 poz. 577

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 maja 2010 r. w

sprawie zadań służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych podległych lub
nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej



Dz.U. 2009 nr 131 poz. 1082

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2009 r. w

sprawie służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej



Dz.U. 2009 nr 131 poz. 1081

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2009 r. w

sprawie zadań służby medycyny pracy wynikających ze specyfiki ryzyka zawodowego w
jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Osoby wykonujące zadania SMP



Lekarze ;



Pielęgniarki (wykonujące indywidualną
(specjalistyczna ) praktykę pielęgniarską ,
grupową praktykę pielęgniarską) posiadający
kurs kwalifikacyjny bądź specjalizację z
zakresu służby medycyny pracy



Psycholodzy;



Inne osoby zgodnie z kwalifikacjami

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

2

Jednostki organizacyjne służby
medycyny pracy

1.

Jednostki podstawowe:

a. zakłady opieki zdrowotnej tworzone i

utrzymywane w celu sprawowania
profilaktycznej opieki zdrowotnej nad

pracującymi;

b. jednostki organizacyjne ZOZ wydzielone w

celu realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej

nad pracującymi;

c. lekarze wykonujący indywidualną

(specjalistyczną)praktykę lekarską, grupową

praktykę lekarską

2.

Wojewódzkie ośrodki medycyny pracy

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Obowiązek objęcia profilaktyczną opieką lekarską
spoczywa na:



Pracodawcach;



Szkole lub szkole wyższej;



Jednostce uprawnionej do prowadzenia

studiów doktoranckich;



Podmiocie zatrudniającym

NA WNIOSEK W/W OBEJMUJE SIĘ OPIEKĄ

PROFILAKTYCZNĄ „Pracowników”

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Obowiązek objęcia profilaktyczną opieką lekarską
spoczywa na



Sami wnioskują o objęcie opieką, między
innymi:

-

osoby prowadzące działalność gospodarczą
na własny rachunek;

- rolnicy indywidualni

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania służby medycyny pracy

1.

Ograniczanie szkodliwego wpływu pracy na

zdrowie w szczególności przez:

-

rozpoznawanie i ocenę czynników występujących

w środowisku pracy a mających ujemny wpływ
na zdrowie;

-

rozpoznanie i ocenę ryzyka zawodowego w

środowisku pracy i informowanie pracodawców

i pracujących o możliwości wystąpienia

niekorzystnych skutków zdrowotnych będących

jego następstwem

-

udzielanie pracodawcom i pracującym porad w

zakresie organizacji pracy, ergonomii, fizjologii i
psychologii pracy

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania służby medycyny pracy

2.

Sprawowanie profilaktycznej opieki nad pracującymi poprzez:

-

wykonywanie badań wstępnych, okresowych i kontrolnych

zgodnie z Kodeksem pracy;

-

orzecznictwo lekarskie do celów przewidzianych w Kodeksie

pracy i w przepisach wydanych na jego podstawie,

-

ocenę możliwości wykonywania pracy lub pobierania nauki

uwzględniającą stan zdrowia i zagrożenia występujące w
miejscu pracy lub nauki,

-

prowadzenie działalności konsultacyjnej, diagnostycznej i

leczniczej w zakresie patologii zawodowej,

- prowadzenie czynnego poradnictwa w stosunku do chorych na

choroby zawodowe lub inne choroby związane z

wykonywaną pracą,

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania służby medycyny pracy

:

-

wykonywanie szczepień ochronnych, niezbędnych w

związku z wykonywaną pracą,

-

monitorowanie stanu zdrowia osób pracujących

zaliczanych do grup szczególnego ryzyka, a

zwłaszcza osób wykonujących pracę w warunkach

przekroczenia normatywów higienicznych,

młodocianych, niepełnosprawnych oraz kobiet w

wieku rozrodczym i ciężarnych,

-

wykonywanie badań umożliwiających wczesną

diagnostykę chorób zawodowych i innych chorób

związanych z wykonywaną pracą,

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

3

Zadania służby medycyny pracy

3. prowadzenia ambulatoryjnej rehabilitacji leczniczej,

uzasadnionej stwierdzoną patologią zawodową,

4) organizowania i udzielania pierwszej pomocy

medycznej w nagłych zachorowaniach i wypadkach,
które wystąpiły w miejscu pracy, służby lub
pobierania nauki,

5) inicjowania i realizowania promocji zdrowia a

zwłaszcza profilaktycznych programów
prozdrowotnych, wynikających z oceny stanu
zdrowia pracujących,

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania służby medycyny pracy cd.

6) inicjowania działań pracodawców na rzecz ochrony

zdrowia pracowników i udzielania pomocy w ich

realizacji, a w szczególności w zakresie:

-

informowania pracowników o zasadach zmniejszania

ryzyka zawodowego,

-

wdrażania zasad profilaktyki zdrowotnej u

pracowników należących do grup szczególnego
ryzyka,

-

tworzenia warunków do prowadzenia rehabilitacji

zawodowej,

-

wdrażania programów promocji zdrowia,

-

organizowania pierwszej pomocy przedmedycznej

,

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania służby medycyny pracy cd.

7) prowadzenia analiz stanu zdrowia

pracowników, a zwłaszcza występowania

chorób zawodowych i ich przyczyn oraz

wypadków przy pracy,

8) gromadzenia, przechowywania i

przetwarzania informacji o narażeniu
zawodowym, ryzyku zawodowym i stanie

zdrowia osób objętych profilaktyczną opieką

zdrowotną.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Współpraca służby medycyny pracy w zakresie
wykonywanych zadań obejmuje:

1) pracodawcami i ich organizacjami,
2) pracownikami i ich przedstawicielami, a zwłaszcza ze związkami

zawodowymi,

3) lekarzami udzielającymi pracującym świadczeń z zakresu

podstawowej opieki zdrowotnej,

4) Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Kasą Rolniczego

Ubezpieczenia Społecznego i Pełnomocnikiem Rządu do Spraw

Osób Niepełnosprawnych,zespołami do spraw orzekania o

niepełnosprawności oraz Narodowym Funduszem Zdrowia;

5) Państwową Inspekcją Pracy, Państwową Inspekcją Sanitarną

oraz innymi organami nadzoru i kontroli warunków pracy,

6) jednostkami badawczo-

rozwojowymi, szkołami wyższymi oraz

innymi organizacjami i instytucjami, których działalność służy

ochronie zdrowia pracujących.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Charakter współpracy z pracownikami i
pracodawcami ma mieć wymiar

:



bieżącej, wzajemnej wymianie informacji o

zagrożeniach zdrowia występujących na

stanowiskach pracy i przedstawianiu wniosków

zmierzających do ich ograniczenia lub likwidacji,



uczestniczeniu w inicjatywach prozdrowotnych na

rzecz pracujących zwłaszcza dotyczących realizacji

programów promocji zdrowia,



dokonywaniu wyboru form opieki zdrowotnej i

programów ich wdrażania, odpowiednich do rodzaju

zakładu pracy i występujących w nim zagrożeń
zawodowych.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zasady prowadzenia dokumentacji



Jednostka służby medycyny pracy prowadzi dokumentację

medyczną osób objętych zakresem jej działania.



Obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej obejmuje

również pielęgniarkę wykonującą zadania służby medycyny
pracy w ramach praktyki indywidualnej.



Dane zawarte w dokumentacji medycznej są objęte tajemnicą

zawodową i służbową.



Przechowywanie dokumentacji

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

4

Rodzaje dokumentacji:



Dokumentacja medyczna służby medycyny pracy w zakresie profilaktycznej
opieki zdrowotnej nad pracującymi obejmuje:

1) dokumentację medyczną indywidualną, którą stanowi karta badania

profilaktycznego;

2) dokumentację medyczną zbiorczą, którą stanowią:
a) rejestr orzeczeń lekarskich wydawanych do celów określonych w art. 6 ust. 1 pkt

2 lit. b ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy, zwanej dalej
"ustawą",

b) rejestr orzeczeń lekarskich wydawanych do celów określonych w art. 6 ust. 1 pkt

2 lit. c ustawy,

c) księga przeprowadzonych kontroli,
d) księga podejrzeń oraz rozpoznań chorób zawodowych,
e) księga udzielonych konsultacji, o których mowa w art. 17 pkt 1 ustawy,
f) księgi odwołań od treści orzeczeń wydanych do celów określonych w art. 6 ust. 1

pkt 2 lit. b i c ustawy,

g) księga wizytacji stanowisk pracy.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Karta badania profilaktycznego

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

5

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Kto wykonuje badania w zakresie
medycyny pracy



Badania wstępne, okresowe i kontrolne
pracowników oraz inne świadczenia
zdrowotne są wykonywane na podstawie
umowy zawartej przez podmiot obowiązany
do ich zapewnienia, w myśl art. 5 ust. 2,
zwany dalej "zleceniodawcą", z podstawową
jednostką służby medycyny pracy, zwaną
dalej "zleceniobiorcą".

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania wojewódzkiego ośrodka medycyny
pracy

1)

udzielanie konsultacji podstawowym jednostkom służby

medycyny pracy,

2) wykonywanie kontroli podstawowych jednostek służby

medycyny pracy i osób realizujących zadania tej służby poza

zakładami opieki zdrowotnej, w zakresie i w sposób

określony w ustawie,

3) prowadzenie podyplomowego kształcenia z zakresu

medycyny pracy, z wyjątkiem tych form, które z mocy

odrębnych przepisów są zastrzeżone do kompetencji innych
jednostek,

4) prowadzenie działalności diagnostycznej i orzeczniczej w

zakresie chorób zawodowych,

5) rozpatrywanie odwołań od orzeczeń lekarskich wydawanych

do celów przewidzianych w Kodeksie pracy,

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

6

Zadania wojewódzkiego ośrodka medycyny
pracy cd.

6) programowanie działań z zakresu promocji zdrowia i udzielanie

pomocy w realizacji tych działań,

7) udzielanie konsultacji i opiniowanie spraw dotyczących

organizacji i funkcjonowania opieki zdrowotnej nad pracującymi

oraz innych spraw związanych z ochroną zdrowia pracujących,

8) prowadzenie rejestrów zgłoszeń, o których mowa w art. 10,
9) udzielanie świadczeń zdrowotnych w zakresie i na zasadach

określonych w art. 12 niezbędnych do prowadzenia specjalizacji
z zakresu medycyny pracy

Okresowe badania lekarskie wykonywane w przypadku gdy

podmiot który zatrudniał pracownika uległ likwidacji

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania profilaktyczne pracowników



Badania profilaktyczne pracowników

zawsze muszą

być wykonywane w kontekście narażenia na
konkretne czynniki szkodliwe lub uciążliwe
występujące na stanowisku pracy badanego
pracownika

. Mają one za zadanie

stwierdzenie u

badanego braku przeciwwskazań lub też istnienia
przeciwwskazań zdrowotnych do pracy

na

określonym stanowisku i w narażeniu na określone
czynniki szkodliwe i uciążliwe.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania profilaktyczne pracowników



Badanie profilaktyczne ma na celu ocenę, czy cechy
fizyczne i psychiczne pracownika pozwalają mu
wykonywać pracę w takich warunkach, jakie istnieją
na konkretnym stanowisku pracy. Badanie
profilaktyczne ma też dać odpowiedź, czy stan
zdrowia badanego nie stanowi zagrożenia dla jego
życia lub osób z nim współpracujących w kontekście
warunków stwierdzonych na stanowisku pracy.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania profilaktyczne pracowników



Badania profilaktyczne mają zapobiegać

rozwojowi chorób zawodowych oraz

parazawodowych, a więc chronić pracownika

przed szkodliwym wpływem środowiska
pracy.

Badania okresowe wykonywane są też dla
oceny dynamiki zmian chorobowych,
spowodowanych warunkami pracy,
stwierdzonych podczas poprzedniego
badania.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania profilaktyczne pracowników



Badania profilaktyczne powinny być
przeprowadzone przez lekarza
posiadającego odpowiednie uprawnienia
zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia
i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996r.
(Dz. U. Nr 69, poz. 332, paragraf 7).

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania profilaktyczne pracowników



Badania profilaktyczne nie mają na celu
diagnozowanie ,,ogólnego stanu zdrowia
pracownika" i nie obejmują badań
podstawowych - OB, morfologia, mocz, rtg
klatki piersiowej jak to jest powszechnie
błędnie przyjęte.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

7

Badania profilaktyczne kierowców

Badania profilaktyczne kierowców finansowane są

przez pracodawców. Ich zakres i częstotliwość
regulują odrębne przepisy. Wykonywać je mogą
lekarze z pełnymi uprawnieniami do badań
profilaktycznych, a w szczególnych przypadkach
wynikających z ustawy o transporcie drogowym z
dnia 23.07.2003r. (Dz. U. Nr 149, poz.1452 z
późniejszymi zmianami) lekarze posiadający
dodatkowo uprawnienia do badań kierowców.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania profilaktyczne kierowców



Pełny zakres badań wchodzących w skład badania
profilaktycznego w tym wymagane

w niektórych przypadkach badania psychologiczne

finansowany jest przez pracodawców.



Jeżeli natomiast, na podstawie własnej decyzji,

osoba pragnie podnieść swoje kwalifikacje

o uprawnienia operatora maszyn i urządzeń,

operatora wózka widłowego, czy do pracy na

wysokości, finansuje badanie lekarskie i

psychologiczne osobiście.



Badania dla kierowców potwierdzające zdolność do

kierowania pojazdem różnych kategorii tzw.
,,badanie do prawa jazdy" finansuje osoba badana

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania okresowe

Badaniom okresowym podlegają pracownicy bez względu

na rodzaj wykonywanej pracy.Termin badania
okresowego wyznacza lekarz

Uprawniony lekarz wpisuję:



Datę przeprowadzenia badania



Orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy na danym
stanowisku, ewentualne zalecenia



Termin następnego badania lekarskiego okresowego

Badania okresowe powinny być przeprowadzone w godzinach

pracy pracownika

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Karta badania profilaktycznego

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania kontrolne

badaniom kontrolnym podlegają

pracownicy po chorobie trwającej ponad 30

dni. Pracownik podlegający badaniu

kontrolnemu, obowiązany jest zgłosić się
do uprawnionego lekarza w ostatnim dniu
zwolnienia lekarskiego

Pracodawca nie może dopuścić pracownika

do pracy, jeśli ten nie przedstawił

zaświadczenia o braku przeciwwskazań do

zatrudnienia na określonym stanowisku

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania kontrolne



Pracodawca zobowiązany jest
przechowywać zaświadczenia lekarskie po
przeprowadzeniu badań kontrolnych.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

8

Badania do celów sanitarno-
epidemiologicznych



Oprócz wymienionych w Kodeksie pracy
rodzajów badań profilaktycznych (badania
wstępne, okresowe i kontrolne) niektóre
grupy zawodowe mają obowiązek poddania
się jeszcze innym badaniom np. badaniu do
celów sanitarno-epidemiologicznych.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badania do celów sanitarno-
epidemiologicznych



Badania

do celów sanitarno-epidemiologicznych nie są badaniem

profilaktycznym w rozumieniu Kodeksu pracy. Mogą je wykonywać

lekarze nie posiadający uprawnień do przeprowadzania badań

profilaktycznych pracowników.

Zakres, tryb oraz finansowanie tych badań regulują odrębne przepisy :

1.

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu

zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U.08.234.1570.)

2.

akty wykonawcze,

2006-07-21

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy

wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby
(Dz.U.06.133.939)

2006-07-20

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu czynników

chorobotwórczych oraz stanów chorobowych spowodowanych tymi czynnikami, którymi

zakażenie wyklucza wykonywanie niektórych prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość

przeniesienia zakażenia na inne osoby (Dz.U.06.132.928)

2006-04-07

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 kwietnia 2006 r. w sprawie współdziałania

między organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Weterynaryjnej oraz Inspekcji

Ochrony Środowiska w zakresie zwalczania chorób zakaźnych (Dz.U.06.73.516)

2006-02-02

Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów

sanitarno-epidemiologicznych (Dz.U.06.25.191)

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Obowiązki pracodawcy



Zgodnie z działem X Kodeksu pracy pracodawca jest

zobowiązany do:
1.

Informowania pracowników o ryzyku zawodowym związanym

z wykonywaną pracą.
2.

Finansowania badań profilaktycznych pracowników i

dopuszczania do pracy wyłącznie osoby posiadające aktualne

orzeczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na

określonym stanowisku.
3.

Przeprowadzania na swój koszt badań i pomiarów czynników

szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy.
4.

Posiadania atestów zdrowotnych środowiska pracy tzw.

charakterystyk stanowiska pracy.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Obowiązki pracodawcy



Zgodnie z art. 12 ustawy o służbie medycyny pracy

do obowiązku pracodawcy należy podpisanie

umowy o pełnienie opieki profilaktycznej z

podstawową jednostką medycyny pracy,

wystawienie skierowania, zawierającego pełną

informację o czynnikach szkodliwych na stanowisku
pracy danego pracownika wraz z aktualnymi

wynikami ich pomiarów oraz dane o czynnikach

uciążliwych.

Pracodawca ma też obowiązek umożliwić lekarzowi
przeprowadzenie okresowych wizytacji stanowiska
pracy.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Źródła finansowania świadczeń z zakresu
medycyny pracy



Świadczenia służb medycyny pracy finansowane są
z trzech źródeł:
1)

przez pracodawców,

2)

ze środków publicznych, tj. z budżetu

województw samorządowych,
3)

ze środków własnych zainteresowanych



Badania profilaktyczne (wstępne, okresowe,
kontrolne) przewidziane w Kodeksie pracy oraz
profilaktyczną opiekę zdrowotną niezbędną ze
względu na warunki pracy mają obowiązkowo
finansować pracodawcy.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Źródła informacji na użytek diagnozy w
środowisku pracy



Pracownicy ( na podstawie ukierunkowanej rozmowy,

obserwacji, pomiarów, informacji na temat stylu życia,

przestrzegania przepisów BHP



Przedstawiciele pracowników (związki zawodowe);



Pracodawcy oraz ich organizacje (pracodawcy są

zobowiązani do udostępnienia informacji na temat

występowania czynników szkodliwych dla zdrowia ,

warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i

pomiarów;



Lekarze udzielający świadczeń zakresu POZ, a mający

związek z pracodawca i a zwłaszcza o stanie chorobowym

mogących mieć związek z zagrożeniami w środowisku pracy



Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Sanitarna



Pracownicy służby bhp

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

9

Dokumentacja wykorzystywana przez
pielęgniarkę w celu diagnozowania



Wyniki kontroli warunków pracy;



Charakterystyki poszczególnych stanowisk pracy;



Orzeczeń o zdolności do pracy i ewentualnych
przeciwwskazaniach;



Orzeczeń o chorobach zawodowych lub innych chorobach

związanych z wykonywaną pracą;



Absencji chorobowej;



Inwalidztwa;



Wypadków przy pracy (rejestr), ich przyczyn i okoliczności;



Ekspozycji zawodowej (rejestr);



Stanu zdrowia pracowników;



Aktualnych wskaźników zdrowia (masa ciała, CTK, itp..);



Aktualnych stanów chorobowych

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Diagnoza pielęgniarska w miejscu pracy
dotyczy



- promocji zdrowia;



-

profilaktyki chorób zawodowych;



-

profilaktyki wypadków;



-

profilaktyki chorób cywilizacyjnych w miejscu

pracy;



- potrzeb opieki nad przewlekle chorym w

środowisku pracy;



-

potrzeb opieki nad pracującymi na stanowiskach

pracy chronionej;



-

potrzeb opieki nad młodocianymi (15-18 lat);



- potrzeb opieki nad osobami w wieku
przedemerytalnym

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Profilaktyka chorób zawodowych



Czy w środowisku pracy istnieje ryzyko chorób zawodowych;



Jakie czynniki występujące w środowisku pracy świadczą o

zagrożeniu chorobami zawodowymi;



Czy u pracowników zakładu występują niepokojące objawy

wskazujące na możliwość istnienia chorób zawodowych;



Czy ryzyko chorób zawodowych wynika z warunków pracy,

czy tez z zachowań pracowników;



Jakie jest wyposażenie stanowiska pracy w środki ochrony
indywidualnej i zbiorowej

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Profilaktyka wypadków



Czy istnieje zagrożenie wypadkami i urazami przy
pracy,



Co stanowi o zagrożeniu wypadkami, czy jest ono
wynikiem warunków w środowisku pracy, czy też
ryzykownych zachowań pracowników;



Jakie działania należy podjąć , aby zmniejszyć
ryzyko wypadków, urazów w pracy

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Rozpoznanie sytuacji pracownika z uwzględnieniem
środowiska pracy pozwala:



Ustalić kierunek współpracy pielęgniarki z lekarzem i

innymi pracownikami służby medycyny pracy w
opiece nad zdrowiem pracownika;



Formułować wnioski dotyczące kształtowania

środowiska pracy sprzyjającemu człowiekowi w

różnych jego fazach życia;



Wczesną identyfikacje problemów zdrowotnych ,

trudności pozwalające postulować ukierunkowane

działania w zakresie dostosowania modernizacji

stanowiska pracy, racjonalnego zarządzania
zasobami ludzkimi co prowadzi do zmniejszenia

zagrożeń zdrowia;

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Rozpoznanie sytuacji pracownika z uwzględnieniem
środowiska pracy pozwala:



Identyfikację zagrożeń zdrowia pracowników,

występowania problemów zdrowotnych,

dolegliwości , objawów chorobowych w

środowisku pracy pozwalająca na objecie

wszystkich zagrożonych opieka lekarską



Określenie zakresu i form niezbędnego

wsparcia i zapewnienia ciągłości opieki nad

zdrowiem pracowników po rozpoznaniu ich

sytuacji w środowisku pracy i uwzględnieniu
ich sytuacji rodzinnej, socjalno-bytowej

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

10

Kryteria wymagane na stanowisko
pielęgniarki

Wykształcenie: dyplom pielęgniarki, prawo

wykonywania zawodu, staż zawodowy co
najmniej 2 lata w zawodzie, kurs
kwalifikacyjny lub Specjalizacja w dziedzinie
pielęgniarstwa ochrony zdrowia pracujących

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadani pielęgniarki

I.

Nadzorowanie warunków pracy:

1. Rozpoznawanie , ocen i monitorowanie warunków

środowiska pracy;

-

sprawowanie nadzoru nad środowiskiem pracy;

-

sprawowanie nadzoru nad stanem higienicznym środowiska

pracy;

2. Ocena przestrzegania przepisów bhp i zasad bezpiecznej

pracy;

3. Sprawdzanie realizacji zaleceń lekarskich dotyczących

miejsca i warunków pracy pracowników;

4. Ocena przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących

ochrony zdrowia pracowników – zwłaszcza kobiet,

młodocianych, niepełnosprawnych

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania pielęgniarki

5.

Współpraca z pracodawcami, pracownikami ich

przedstawicielami oraz instytucjami odpowiedzialnymi za

systematyczną poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy.

II

Udział w opiece nad zdrowiem pracowników

1.

Przeprowadzenie wywiadu w zakresie rozpoznawania

problemów i potrzeb zdrowotno-społecznych
podopiecznego.

2.

Wykonywania badań i pomiarów antropometrycznych u

pracowników.

3.

Wykonywania specjalistycznych badań w pracowniach

diagnostycznych w zakresie: badań spirometrycznych,
audiometrycznych, elektrokardiograficznych

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania pielęgniarki

5.

Sprawowania czynnej opieki pielęgniarskiej nad grupami
szczególnej troski w tym: nad młodocianymi, kobietami,

kobietami ciężarnymi, przewlekle chorymi, niepełnosprawnymi.

6. Udział w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
7. Współopracowywanie analiz, wniosków, sprawozdań na temat

stanu zdrowia podopiecznych, pracowników.

8. Udział w naradach poświęconych sprawom zdrowia

pracowników.

9. Współpraca z pracodawcami, pracownikami i ich przedstawicieli

odpowiedzialnymi za ochronę zdrowia pracujących.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania pielęgniarki

III

.

Udział w informowaniu, poradnictwie, szkoleniu oraz

promowaniu zdrowia pracujących

1.

Informowanie pracowników o czynnikach ryzyka zawodowego i
o możliwościach jego eliminowania bądź ograniczania.

2.

Udzielanie pracownikom i pracodawcom porad w zakresie
rozwiązywania problemów dotyczących bhp pracy.

3.

Upowszechnianie i realizacja w zakładach pracy programów,
promocji zdrowia inicjowanie działań prozdrowotnych

4.

Doskonalenie metod edukacji zdrowotnej i wychowania
zdrowotnego.

5.

Organizowanie grup wsparcia społecznego.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zadania pielęgniarki

IV

organizowanie i udzielanie pierwszej pomocy medycznej

w stanach zagrożenia życia

1.

Współopracowywanie wewnątrzzakładowych zasad i

instrukcji dotyczących udzielania pierwszej pomocy
przedmedycznej.

2.

Systematycznie szkolenie pracowników w zakresie
udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.

3.

Nadzór nad stanem wyposażenia zakładu w środki, sprzęt
i apteczki pierwszej pomocy.

4.

Organizowanie i udzielenie pierwszej pomocy w

wypadkach, zatruciach, stanach zagrożenia życia, nagłych
zachorowaniach w miejscu pracy.

5.

Współdziałanie z jednostkami ratownictwa medycznego.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

11

Zadania pielęgniarki

V. Działalność zabiegowa

1.

Wykonywanie zabiegów pielęgniarskich
samodzielnie i zleconych przez lekarza.

2.

Wykonywanie szczepień ochronnych.

VI. Gromadzenie, prowadzenie i

przechowywanie dokumentacji
pielegniarskiej

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Wykaz chorób zawodowych i
parazawodowych



Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009

r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U.2009, nr 105
poz. 869)



Choroba zawodowa

jest chorobą spowodowaną działaniem czynników szkodliwych

dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy,
określona w wykazie chorób zawodowych.

Powstaje wskutek stałego przebywania ciała w niedogodnej pozycji,
systematycznego wykonywania forsownych czynności lub regularnego przebywania
w otoczeniu zawierającym czynniki szkodliwe dla zdrowia. Do czynników szkodliwych
możemy zaliczyć: hałas, nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie, promieniowanie,
związki chemiczne, zwiększone obciążenie psychiczne i fizyczne.



choroby parazawodowe to choroby przewlekłe występujące z duża częstotliwością,

dla których nie można określić w jakim stopniu do rozwoju tych chorób przyczyniły się

czynniki związane z pracą, a w jakim inne czynniki. Należą do nich: choroba

wieńcowa, nadciśnieniowa, wrzodowa, przewlekłe nieswoiste choroby układu

oddechowego, niektóre schorzenia narządu ruchu, niektóre nerwice

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Inne ustawy zwiazne z chorobami przy
pracy

1.

Dz.U. 2006 nr 161 poz. 1141

Rozporządzenie Ministra Środowiska

z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy

przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej

2.

D

z.U. 2006 nr 133 poz. 939

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z

dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu

których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby

3.

Dz.U. 2006 nr 132 poz. 928

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z

dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu czynników

chorobotwórczych oraz stanów chorobowych spowodowanych tymi

czynnikami, którymi zakażenie wyklucza wykonywanie niektórych

prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia

zakażenia na inne osoby

4.

t.j. Dz.U. 2006 nr 129 poz. 902

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.

Prawo ochrony środowiska. Obwieszczenie Marszałka Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 lipca 2006 r. w sprawie

ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo ochrony środowiska

5.

ze zm.

Dz.U. 2006 nr 169 poz. 1199

,

Dz.U. 2006 nr 170 poz. 1217

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Inne ustawy związane z chorobami przy
pracy

1.

Dz.U. 2005 nr 81 poz. 716

Rozporządzenie

Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w
sprawie

szkodliwych czynników

biologicznych

dla zdrowia w środowisku pracy

oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo

narażonych na te czynniki

2.

Dz.U. 2005 nr 76 poz. 669

Rozporządzenie

Ministra Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia

2005 r. w sprawie sposobu i trybu zgłaszania
wypadku przy pracy rolniczej oraz ustalania

jego okoliczności i przyczyn

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Przyczyny chorób zawodowych



Toksyczne substancje chemiczne



Pył przemysłowy



Czynniki fizyczne



Czynniki biologiczne



Niekorzystne warunki mikroklimatyczne



Czynniki zwiane ze sposobem wykonywania prac:
wymuszona pozycja, ruchy często powtarzalne,
ucisk na pnie nerwowe

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Badanie specjalistyczne w zakładach opieki zdrowotnej

W z.o.z. badaniom specjalistycznym podlegają osoby

narażone na działanie;

1. Promieniowania jonizującego;



Pracownie rentgenodiagnostyczne



Pracownie densytometryczne



Oddziały terapii energią promienistą np. rentgenoterapia

2. Zmiennego pola elektromagnetycznego;



Rezonans magnetyczny



Magnetoterapia

3. Opar chemioterapeutyków;



Miejsca przygotowania chemioterapeutyków do podania



Miejsca prowadzenia chemioterapii nowotworów.

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

4/3/2012

12

Czynniki narażenia zawodowego pielęgniarek i
położnych



czynniki fizyczne: promieniowanie jonizujące i

polem elektromagnetycznym



Chemiczne: związki chemiczne (składowymi

leków, środków odkażających) o działaniu

uczulającym, toksycznym, rakotwórczym,

mutagennym, upośledzającym funkcje rozrodcze



Czynniki biologiczne: wirusy, bakterie grzyby,
pierwotniaki



Czynniki psychofizyczne: statyczne i dynamiczne

obciążonymi fizycznymi układu ruchu oraz

emocjonalnymi i percepcyjnymi obciążeniami
psychicznymi

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Zalecenia
Pielęgniarki powinny



korzystać z zalecanej odzieży ochronnej



Stosować techniczne środki ochrony (np..
Laminaria, wyciągi)



Poddawać się badaniom profilaktycznym



zasięgać porad w zakresie bezpieczeństwa

zdrowotnego pracy



Uczestniczyć w realizowanych programach
promocji zdrowia w miejscu pracy

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek

Choroby zawodowe pielęgniarek



Alergie, choroby zakaźne, zatrucia substancjami
chemicznymi, nowotwory zawodowe



Alergia astma oskrzelowa

wyprysk kontaktowy



Choroby zakaźne: WZW typ A i B, C



Niezbyt liczne uszkodzenia wątroby u pielęgniarek
anestezjologicznych wdychających opary środków
narkotycznych

podstawowa opieka zdrowotna dr A.

Gniadek