1

IWZ-3: Oprogramowanie użytkowe

IWZ3-1 Komponenty ISZ

Informacyjny system zarządzania jest wspierany przez różnorodne komponenty
informatyczne:
Oprogramowanie użytkowe – wszelkie programy komputerowe do wspomagania pracy
użytkownika (bezpośrednio), aplikacje użytkowe, funkcje i zadania aplikacji dopasowane do
specyficznych potrzeb użytkownika.
Systemsoftware – oprogramowanie systemowe, programy komputerowe do wspomagania
pracy oprogramowania użytkowego, np. system operacyjny komputera, system zarządzania
bazą danych
Hardware – sprzęt komputerowy, na którym będzie użytkowane oprogramowanie
systemowe i użytkowe
Dane – dane przeznaczone do przetwarzania, organizacja danych, organizacja przetwarzania
danych
Orgware – reguły organizacyjne i zasady zarządzania, procesy biznesowe, procedury
organizacyjne
Manware – osoby pracujące na komputerach i ich pomysły.

Systemsoftware

Hardware

Dane

Oprogramowanie użytkowe

O
r
g
w
a
r
e

M
a
n
w
a
r
e

Informacyjny system zarządzania

2

IWZ3-2: Podział oprogramowania użytkowego – 1 wersja

Oprogramowanie użytkowe

Rodzaj

wytworzenia

Rodzaj

specjalizacji

Rodzaj

zastosowania

Rodzaj

integracji

Stopień

automatyzacji

Rodzaj

wspomagania

Indywidualny

Software

Własny

Indywidualny

Software

Obcy

Software

standardowy

Programy

specjalizowane

System

Obsługi

mowy

Rodziny

softweru

Systemy

zintegrowane

Systemy

Pomiędzy

Przsedsieb

.

Software

branżowy

Software

Specjaliz

funkcjonalnie

Programy

specjalne

Zintegrowane

programowo

Zintegrowane

Przez dane

Pełna

automatyzacja

Częściowa

automatyzacja

Tylko wsparcie

rejestracja

Systemy

administracyjne

Systemy

dyspozycyjne

Systemy

informacyjne

Systemy

planowania

Systemy

kontroli

Oprogramowanie użytkowe można podzielić na 6 rodzajów. W ramach każdego rodzaju
można wyróżnić grupy rodzajowe programów.
Istnieje w praktyce duży wybór oprogramowania użytkowego. Zasadnicze pytanie jakie
pojawia się podczas wyboru oprogramowania użytkowego brzmi: czy zakupić gotowe
oprogramowanie, czy też zlecić napisanie oprogramowania wyspecjalizowanej firmie.
Ponadto trzeba rozstrzygnąć czy budować system kompleksowy i zintegrowany według
podejścia modułowego czy według podejścia dziedzinowego.

3

IWZ3-3: Podział oprogramowania – wersja II

Aplikacje użytkowe do wspomagania zarządzania w przedsiębiorstwie można podzielić na
dwie podgrupy:

- oprogramowanie do obsługi działalności administracyjno-dyspozycyjnej ,
- oprogramowanie do obsługi działalności informacyjno-dyspozycyjnej.

Mówi się o kompleksowym systemie do obsługi działalności administracyjno-dyspozycyjnej
przedsiębiorstwa. System ten jest ukierunkowany na wsparcie informatyczne administrowania
składnikami przedsiębiorstwa oraz dysponowania jego zasobami. Przetwarzanie to jest
głównie przetwarzaniem transakcyjnym, w trakcie przetwarzania następuje obsługa
konkretnych transakcji.
Działalność informacyjno-decyzyjna jest ukierunkowana na podejmowanie decyzji.
Informatyka wspomaga tutaj ośrodki decyzyjne szczebla średniego i szczebla najwyższego.
Istnieje dziedzina informatyki w zarządzaniu zwana komputerowym wspomaganiem decyzji.
Przetwarzanie to jest przetwarzaniem analitycznym, istnieją specjalne technologie
przetwarzania ukierunkowane na obsługę zapytań przekrojowych.

APLIKACJE UŻYTKOWE

ADMINISTRACYJNO-DYSPOZYCYJNE

INFORMACYJNO-DECYZYJNE

NIEZALEŻNE

BRANŻOWO

BRANŻOWE

PONAD

BRANŻOWE

KOMPUTEROWE

SYST.PLANOW

SYSTEMY

INFORMACYJNE

SYSTEMY

EKSPERTOWE

Obsługa
Finansowo
księgowa

Kadry i Płace

sprzedaż

Środki trwałe

Produkcja

Handel

Banki

Kasy fiskalne

Systemy JIT

Systemy EDI

kalkulacje

modele

języki

plany

MIS

SWD

Analiza

Diagnoza

Wybór

Turystyka
i Rekreacja

4

IWZ3-4: Funkcjonalność aplikacji użytkowej Kasa

Zakres funkcjonalny aplikacji do obsługi kasy w przedsiębiorstwie.

Kasa może być przypisana do oddziału firmy. Do jednego oddziału może być przypisanych
kilka kas.
Raport kasowy jest urządzeniem ewidencyjnym do obsługi kasy. Raport zawiera pozycje z
dowodami wpłat do kasy i wypłat z kasy.
Istnieją różne dowody wpłaty do kasy i wypłaty z kasy:
Bez ewidencji danych wpłacającego lub wypłacającego.
KP – formalny dokument wpłaty do kasy. Dowód KP na kontrahenta.
KW- formalny dokument wypłaty z kasy. Kontrahent.
Program Kasa umożliwia obsługę wpłacającego i wypłacającego. Czasami jest to ta sama
osoba. Główne funkcje aplikacji użytkowej Kasa to: ewidencja wpłat do kasy i wypłat
gotówki z kasy oraz sporządzanie raportów kasowych, a także sprawdzenie i przekazanie
kasy.
W niektórych programach kasowych zawarta jest obsługa kontrahenta firmy, często jest to
wspólny kontrahent dla wielu programów.

Wpłacający

Wypłacający

Oddział

Kasa

Raport

dowody

dowody

Kontrahent

KP (wpłata)

KW (wypłata)

5

IWZ3-5: Raport kasowy

F-K

Formalne urządzenie ewidencyjne przeznaczone do obsługi prowadzenia kasy. Raport
kasowy jest urządzeniem formalnym, ma specjalnie opracowaną procedurę.
Rejestrujemy wszystkie wpłaty i wypłaty z kasy w pewnym okresie czasu. Zamknięcie
raportu kasowego polega na podsumowaniu obrotów (wpłat i wypłat) oraz wyliczeniu salda w
kasie. Saldo przechodzi do następnego raportu jako stan kasy przy otwarciu raportu. Do
zamkniętego raportu kasowego nie można dodawać nowych pozycji.
Raport kasowy musi zostać zaksięgowany na kontach (F-K).
Jako konto przeciwstawne wpisujemy nr konta, na które zostanie zaksięgowana dana operacja
(podwójne księgowanie).

6

IWZ3-6: Struktura dowodu kasowego

Istnieją formalne dokumenty do dokumentowania wpłat i wypłat do kasy. Są to:

- KP tzw. kasa przyjmie
- KW tzw. kasa wyda.

Dokument ten jest dokumentem wielopozycyjnym (pozycja KP). Wypełniony dokument musi
zostać przypisany do konkretnego raportu kasowego.
Pozycje na KP mogę być w szczególności księgowane na różne konta (Ma konto) jako konto
przeciwstawne do konta Kasa.

Kontrahent

Konto przeciwstawne

Nr raportu kasowego

Pozycje KP

7

IWZ3-7: Kasa- interfejs graficzny aplikacji użytkownika

Poniżej przedstawiono przykład interfejsu graficznego użytkownika aplikacji do obsługi kasy.

Widzimy tutaj okno MDI oraz pochodne okna tabelaryczne do obsługi różnych zadań
użytkownika. Okno „Dowód KP 2/03/2006” służy do wyświetlenia zawartości pozycji
(podświetlonej kursorem) z okna „Dowody KP kasy Kasa1 Wawa”. W treści okna widzimy
nagłówek (pola zaciemnione na zielono) oraz dwie pozycje z aktualnie wybranego raportu
kasowego „RK/3/03/2006/kasa1”. Raport ten został podświetlony kursorem w oknie „Raporty
kasowe kasy Kasa 1 – Wawa”. W ramach interfejsu GUI można dowolnie manipulować
wieloma okienkami (wielookienkowość).

8

IWZ3-8: Model danych do obsługi aplikacji Kasa

Poniżej przedstawiono model danych opisujących format danych w notacji SQL
przeznaczonych do obsługi aplikacji Kasa.

Model danych to specjalny układ tabel SQL, w których zapisano dane niezbędne do
przetwarzania podczas obsługi aplikacji Kasa.
Każda tabela SQL ma swoją unikalną nazwę, jest relacją połączona z innymi tabelami.
Tabela zawiera pola danych zwykłe i pola danych kluczowe. Te ostatnie służą do
zdefiniowania relacji pomiędzy tabelami.
Jak widzimy przykładowo tabela Kasa jest przyporządkowana relacją (OD_KAS) do
konkretnego oddziału przedsiębiorstwa.

9

IWZ3-9: Podsystem Sprzedaż

Zakres współdziałania systemu Sprzedaż z innymi podsystemami w przedsiębiorstwie.

Na rysunku widzimy powiązania systemu Sprzedaż z innymi współdziałającymi z nim
elementami, nazywanymi w języku informatyki terminatorami.
Klient
Zakupy
F-K
Produkcja
Wymienione powyżej obiekty zewnętrzne systemu Sprzedaż pozwalają nam jednocześnie
zakreślić granice systemu, czyli wyraźnie sprecyzować jakie elementy do systemu należą, a
jakie nie należą (patrz folia ITR1-2). W trakcie definiowania założeń systemu można
zdecydować jaki zakres funkcji systemu będzie ostatecznie obsługiwany komputerowo.
Pomiędzy obiektami – terminatorami a naszym systemem występują określone przepływy
danych, np. oferta zawiera konkretne pola danych występujące na ofercie wysyłanej z
przedsiębiorstwa do zainteresowanego klienta.

10

IWZ3-10: Procesy w ramach podsystemu Sprzedaż

Na schemacie przedstawiono uszczegółowienie systemu Sprzedaż

Proces Sprzedaż został uszczegółowiony na podprocesy niższego poziomu od P1.1 do P1.7.
Przedstawione na rysunku podprocesy mogą być rozpisane na kolejne podprocesy itd. To
zagłębianie następuję aż do pojedynczych podprocesów zwanych przebiegami danych. Tego
typu rozczłonkowanie systemu na podprocesy nazywane jest projektowaniem systemów
informatycznych.
Jak widzimy fakturowanie zostało zaliczone jako podproces sprzedaży, a aplikacje do obsługi
fakturowania składa się z wielu podprocesów (jest systemem).
Podczas tworzenia oprogramowania niezbędne jest dokładne określenie wszystkich
algorytmów przetwarzania danych w układzie: proces – podproces – podpodproces – przebieg
jednostkowy (niepodzielny).

11

IWZ3-11: Model danych do obsługi aplikacji sprzedaż

Model danych do obsługi podsystemu sprzedaży zapisany w formacie danych SQL.

Układ tabel niezależnych i zależnych. Każdy nowoczesny system obsługi sprzedaży musi
zawierać dane o klientach, ofertach, produktach i zleceniach.
Na zielono zostały zaznaczone tabele pochodne, które odpowiadają za powiązania pomiędzy
tabelami głównymi, czyli zawierają odpowiednie pola kluczowe.
System obsługi sprzedaży pracuje na wspólnej bazie danych. Dane zapisywane są w bazie
tylko jeden raz (nieredundantny zapis), a mogą być użytkowane wielokrotnie. Relacje opisują
powiązania pomiędzy danymi ułatwiając przygotowanie kolekcji danych dla użytkownika
systemu.

12

IWZ3-12: System klasy CRM

Na rysunku przedstawiono pewien system (nie moduł, nie podsystem) do zintegrowanej
obsługi klienta w przedsiębiorstwie. CRM – Customer Relationsship Management.

Moduł Sprzedaż jest jednym z elementów tego zintegrowanego systemu obsługi sprzedaży
firmy. Integracja polega na połączeniu przetwarzania transakcyjnego i analitycznego w jeden
wspólny system.
W ramach zintegrowanego systemu CRM wyróżniamy dwa typy przetwarzania danych:
przetwarzanie typu OLTP (On line Transactionl Processing) oraz przetwarzanie typu OLAP
(On line Analitycal Processing).
Istotą systemu CRM jest ponadto wydzielenie specjalnych komórek odpowiedzialnych za
obsługę klienta, korzystających ze specjalnego oprogramowania komputerowego zwanego
Front Office (Biuro Obsługi Klienta).
Oprogramowanie to musi być ściśle zintegrowane z oprogramowaniem odpowiedzialnym za
obsługę działalności usługowej (Enterprise). Oprogramowanie Back Office jest
odpowiedzialne za wspomaganie działalności usługowej, magazynowej, logistycznej.
Musi istnieć ścisłe współdziałanie pomiędzy oprogramowaniem OLTP a oprogramowaniem
OLAP.
W hurtowni danych gromadzone są zarówno dane historyczne pochodzące z
przedsiębiorstwa, a opisujące jego działalność w wybranych okresach czasu oraz dane
pochodzące z otoczenia, opisujące zachowanie konkurencji i konsumentów.

ERP/ERM

Back Office

Front Office

Obsługa

klienta

Marketing

Sprzedaż

Kontakty z klientami

Mobile Office

Hurtownia

danych

Klienci

Produkty

OLAP

ocena wydajności, zyskowności,

symulacja biznesu...

analizy marketingowe

interfejs z klientem

OLTP

13

IWZ3-13: Moduł fakturowanie

Zakres funkcjonalny aplikacji Fakturowanie.

Terminatory:

• F-K
• Kontrahent
• Użytkownik
• Zapłaty

Procesy wewnętrzne:

• Wystawianie faktur
• Rozliczanie podatku VAT, tzw. rejestry VAT
• Obsługa słowników
• Obsługa rozrachunków z kontrahentem
• Obsługa cennika

Łuki obsługują przepływy danych pomiędzy terminatorami i procesami, także przepływy
danych pomiędzy procesami przetwarzania i zbiornikami danych.
Zakres podprocesów w ramach procesu FAKT został przykładowo określony po prawej
stronie rysunku. Każdy z tych podprocesów będzie dzielony na dodatkowe podprocesy, itd.
Pomiędzy podprocesami (modułami) występują powiązania funkcjonalne (kolor zielony), np.
wystawianie faktur i VAT, lub wystawianie faktur i obsługa cennika. Powiązania te powstają
w ramach programu zintegrowanej obsługi użytkownika.

Wystawianie faktur

VAT

Obsługa słowników

Rozrachunki

Obsługa cennika

14

IWZ3-14: Schemat funkcjonalny fakturowania

Fakturowanie odbywa się według ustalonej sformalizowanej procedury. Jest to typowa
działalność administracyjna.

W systemie fakturowania wyróżniamy urządzenie ewidencyjne zwane rejestrem faktur.
Zasady prowadzenia rejestru faktur zostały określone przepisami państwowymi. Państwo
określając system podatkowy jednocześnie narzuca zasady ewidencjonowania sprzedaży.
Każda wystawiona przez przedsiębiorstwo faktura powinna zostać zapisana w rejestrze faktur
w układzie chronologicznym. Rejestr faktur jest jednocześnie rejestrem podatku VAT,
bowiem przedsiębiorstwo jest płatnikiem podatku VAT. Płatnik rozlicza się z budżetem
Państwa (Urząd Skarbowy) prowadząc określony przepisami rejestr VAT.
Faktury wystawione pomyłkowo lub wycofane muszą zostać skorygowane (Korekta).
Jeżeli faktura dotyczy sprzedaży towarów wtedy musi być skorelowana z odpowiednim
dokumentem wydania towaru z magazynu (WZ).
Faktury mogą być wystawiane na kontrahenta gotówkowa lub płatna przelewem.
Fakturowanie może odbywać się przy wykorzystaniu cennika towarów i usług wcześniej
zdefiniowanego.
Niektóre systemy fakturowania ma wbudowany mechanizm rejestrowania płatności do
konkretnych faktur, tak aby jednocześnie prowadzić rozrachunki z odbiorcami. W ramach
modułu rozrachunków generowane są wezwania do zapłaty i upomnienia.

Rejestr

Faktur

Rejestr

VAT

Obsługa

kontrahentów

Obsługa

cennika

Obsługa

magazynu

Faktura

VAT

Korekta

Wz

Zapłata

Wezwanie

Upomnienie

15

IWZ3-15 Model danych podsystemu fakturowanie

Model danych do obsługi aplikacji fakturowanie. Przestawia układ tabel SQL słownikowych i
tabel zależnych z danymi niezbędnymi do obsługi aplikacji Fakturowanie (FAKT).

Powyższy model danych jest przykładem sformatowanych danych w notacji SQL.
Układ tabel SQL do obsługi wystawiania faktur, aktualizacji danych kontrahenta oraz
ewidencjonowania zapłat i tym samym prowadzenia rozrachunków z kontrahentem.

16

IWZ3-16: Gospodarka magazynowa

Gospodarka magazynowa dotyczy: materiałów, towarów, narzędzi, wyrobów gotowych,
czasami innych elementów, np. leków. Specyfika gospodarki materiałami łatwo psującymi się
– dodatkowo trzeba pamiętać terminy ważności oraz zmianę opakowania, np. magazyn
żywności, przeliczanie z litrów na kg.

Podstawowe zadania systemu gospodarki magazynowej.
Gospodarka materiałowa jest częścią składową systemu zwanego MRP, który stanowi pewien
standard światowy w zakresie wsparcia produkcji w materiały i urządzenia.

Materiały
Towary
Narzędzia
Wyroby gotowe
Inne, np.. Leki

•.•ewidencja obrotów i stanów magazynowych,

•rozliczanie inwentaryzacji,
•kontrola zapasów magazynowych,
• ewidencja i kontrola realizacji zamówień,
•planowanie zaopatrzenia,
•ewidencja i rozliczanie kosztów zużycia,
•sprawozdawczość i analizy

17

IWZ3-17: Schemat funkcjonalny MAT

Na poniższym schemacie funkcjonalnym przedstawiono sformalizowaną procedurę obsługi
magazynów w ramach podsystemu gospodarowania materiałami. Jest to typowa działalność
administracyjna.

Na schemacie przedstawiono procedurę obsługi magazynu.
Magazyn jest prowadzony za pomocą kartoteki magazynowej, karty na których zapisano ilość
materiałów (pozycji magazynowych).
Ilość w kartotece musi być zgodna ze stanem faktycznym (na półkach magazynowych).
Przychód i rozchód do i z magazynu następuje za pośrednictwem dokumentów formalnych
(PZ,WZ, Rw, Mm).
Inwentaryzacja to badanie zgodności stanu faktycznego ze stanem „papierowym”.
Plan produkcji stanowi podstawę „polityki” magazynowej materiałów, produkcja musi być
prowadzona w sposób ciągły.
Normy zużycia materiałów w procesie produkcji są definiowane w systemie technicznego
przygotowania produkcji (TPP). Norma określa ile i jakiego materiału powinno być
przeznaczone dla produkcji danego rodzaju lub produktu danego typu.

Kartoteka

Magazynowa

Magazyn 1

Kartoteka

Magazynowa

Magazyn2

PZ

WZ

Rw

Inwentary

zacja

Pr

Plan

produkcji

Normy

zużycia

Zw

Mm

18

IWZ3-18: Indeksy

99 9 9 9 99 999999

- indeks materiałowy (znaki, struktura)

9 9 99

- indeks kosztów materiałowych (konto)

9

- kod zapasów materiałowych

9
99 99 999

- kod zlecenia produkcyjnego

Indeksy są formą formatowania danych niezbędną w procesie przetwarzania danych.
Indeks materiałowy, dane opisujące materiał są formatowane, a symbol indeksu jest
przedmiotem przetwarzania.
Materiały są składnikiem kosztów działalności przedsiębiorstwa, zużycie materiałów powinno
być zaewidencjonowane nie tylko w układzie ilościowym, ale także w układzie
wartościowym (w księgowości).
Produkcja wykonywana jest najczęściej zleceniami produkcyjnymi (lepsza kontrola i
zarządzanie). Każde zlecenie powinno być rozliczone i powinniśmy znać koszt danego
zlecenia produkcyjnego. Materiał jest składnikiem zlecenia produkcyjnego.

19

IWZ3-19: Model danych do obsługi aplikacji MAT

Model danych został zbudowany zgodnie z regułami formatowania danych właściwymi dla
języka SQL

Materialy – tabela SQL do ewidencji danych podstawowych o materiałach. Klucz: Indeks
materiałowy
Magazyny – tabela SQL do ewidencji danych o magazynach w których przechowywane są
materiały. Klucz: symbol magazynu
Symb_dok – tabela SQL do przechowywania używanych w systemie symboli dokumentów
używanych w gospodarce materiałowej. Tabela słownikowa. Klucz: kod symbolu
Kontrahenci – tabela SQL do zapisywania danych podstawowych o kontrahentach
(dostawcach materiałów). Klucz: kod kontrahenta
Jedn_miary – tabela słownikowa do przechowywania danych o używanych w danym systemie
jednostkach miary (np. szt, kg)
Wydziały – tabela SQL do przechowywania danych słownikowych o wydziałach w których
znajdują się magazyny.

Tabele zależne:
Obroty - tabela SQL zawierająca dane o obrotach materiałów (przychód, rozchód). Tabela
powiązana kluczem i relacją z tabelami: Materiały i Magazyny. Zapewnia szybki dostęp do
danych o stanach magazynowych i obrotach (przychód rozchód) konkretnego materiału w
konkretnym magazynie.
Obroty_MMG – tabela zawiera dane o obrotach pomiędzy magazynami wewnątrz systemu.
Przesunięcia z jednego magazynu do innego.

20

IWZ3-20: Podsystem Środki Trwałe

W ramach procedury ewidencyjno informacyjnej ST w przedsiębiorstwie istnieje obowiązek
prowadzenia ewidencji środków trwałych. Każdy ST otrzymuje unikalny numer oraz w
specjalnej kartotece gromadzone są podstawowe dane ewidencyjne. W kartotece
odnotowywany jest zakup nowego ST oraz sprzedaż używanego ST. Zakupiony środek trwały
gdy jest przekazany do użytkowania zostaje przypisany do konkretnego użytkownika (osoba
lub komórka organizacyjna). Na podstawie danych z produkcji prowadzona jest ewidencja
zużycia ST (jeżeli zachodzi takowa potrzeba). Tabele amortyzacji ST wyliczane są według
specjalnie wyznaczonych (państwowych) stawek amortyzacyjnych i przekazywane do
księgowości. Istnieje specjalna procedura inwentaryzacji ST.

Kartoteka

ST

Działalność

Usługowa

Inwentaryzacja

Zakupy

Sprzedaż

Księgowość

amortyzacja

nowy_ST

stany_ST

arkusze_spisowe

zbycie_ST

zużycie_ST

przek_do_użytkowania

21

IWZ3-21: Przebiegi przetwarzania danych

BD_ST – baza danych do obsługi aplikacji środki Trwałe
P1.1.Ewidencja ST – przebiegi przetwarzania danych ewidencji środków trwałych
P1.2.Rozliczanie amortyzacji – przebiegi przetwarzania danych do rozliczania amortyzacji ST
P1.3 Rozliczanie inwentaryzacji – przebiegi do obsługi spisów inwentaryzacyjnych
P1.4 Analiza i Sprawozdawczość – przebiegi analityczno sprawozdawcze.
Zakres funkcjonalny systemu ŚT przedstawiono na podstawie diagramu przepływu danych.
Diagram ten został sporządzony w notacji Gane&Serson.
Wyszczególnione w diagramie procesy są następnie dzielone na mniejsze elementy:
podprocesy i przebiegi jednostkowe. Pojedynczy przebieg stanowi podstawę do napisania
konkretnego programu przetwarzania danych.

22

IWZ3-22: <ALICZA<IE AMORTYZACJI

W ewidencji środków trwałych posługujemy się pojęciem odpisu amortyzacyjnego. Jest to
najogólniej mówiąc wyliczanie tej części wartości środka trwałego, która ma być w danym
okresie obrachunkowym zamortyzowana. Odpis amortyzacyjny jest księgowany na
odpowiednim koncie kosztów w księgowości. Istnieją pewne metody wyliczania odpisów
amortyzacyjnych:

Do

każdej

metody

opracowany

został

algorytm

wyliczania

wielkości

odpisu

amortyzacyjnego. Wszystkie algorytmy zaszyte są w systemie informatycznym S-T,
korzystamy z nich w takich przypadkach gdy jest to niezbędne.
Amortyzacja wyliczana jest w trybie miesięcznym i księgowana jako koszt na odpowiednich
kontach w księdze głównej.

A.

Grupa metod uwarunkowanych (uzależnionych) od wydajności maszyn.

Generalna zasada: podstawą do ustalenia stawki amortyzacyjnej jest informacja ile sztuk wyrobów wyprodukuje

dana maszyna. Dokonywane są szacunki na 5 lat.

B. Grupa metod uwarunkowanych czasowo. Występują tutaj trzy podgrupy:
•

Liniowa, np. zakup maszyny za 100 tyś zł. Amortyzacja przez 5 lat, roczny odpis wynosi 20 tys zł.

•

Geometryczno-degresywna; odlicza się stały procent od wartości zakupu

pomniejszonej o odpis amortyzacyjny, np.

25% od 100.000

daje 25.000

25% od 75.000

daje 18.750

25% od 56250

daje 14.062, dalej następuje przejście do liniowej,

•

Arytmetyczno-degresywna; ustala się sumę lat użytkowania (15 lat) i wysokość odpisu (x/15),

a następnie odpisuje się ułamek wartości środka trwałego, np.
1 rok 5/15 od 100.000

daje 33.333,-

2 rok 4/15

daje 26.667,-

3 rok 3/15

daje 20.000,-

4 rok 2/15

daje 13.333,-

5 rok 1/15

daje 6.667,-

23

IWZ3-23: Model danych Środki Trwałe

Tabele SQL do zapisu elementów danych o środkach trwałych i o dokonanych odpisach
amortyzacyjnych.
Strzałki (łuki) definiują relacje pomiędzy tabelami nadrzędnymi i podrzędnymi. Tabela
odpisy dziedziczy pola kluczowe z tabel Karta_ST i Spos_licz.
Jeżeli system S-T jest osobnym systemem dziedzinowym wtedy budujemy samoistny model
danych dla takiego systemu. Wielokrotnie jednak S-T to moduł systemu zintegrowanego F-K,
a wtedy tabele SQL za zapisywania danych o środkach trwałych i amortyzacji są częścia
wspólnej bazy danych.

ST

KARTA_ST

ST

ODPISY

ST

LATA

ST

TYP_DOKUM

ST

SPOS_L ICZ

KST_ODP

SPL _ODP

24

IWZ3-24: Aplikacja użytkowa do zarządzania personelem

Przedstawiono główne procesy do obsługi wsparcia informatycznego w działalności firmy
zwanej zarządzanie personelem. Zgodnie z ogólną zasadą budowy aplikacji użytkowych
osobny proces obsługuje ewidencje danych słownikowych (Słowniki), osobny proces
obsługuje ewidencję danych kadrowych (Kadry), osobny dane płacowe (Place), emerytury i
ewidencję czasu pracy.
Na wspólnej bazie danych ( w tym przypadku PLACENEW) działają podstawowe procesy
przetwarzania danych do obsługi zarządzania personelem.

25

IWZ3-25: Funkcjonalność aplikacji KiP, Moduł Kadry

Zakres tematyczny menu programu KiP w części Kadry.

Każda pozycja menu jest obsługiwana przez jeden lub więcej przebiegów przetwarzania
danych, np. wprowadzanie i aktualizacja form ukończenia nauki.
Przebieg obsługuje okno dialogowe, za pomocą tego okna wprowadzamy dane do
odpowiedniej tabeli SQL.
W ramach interfejsu GUI występują różne typy okien.

26

IWZ3-26: Funkcjonalność aplikacji KiP, Moduł Pracownik

Poszczególne zadania z zakresu przetwarzania danych kadrowych. Zadania te wynikają z
przepisów w zakresie ewidencji kadr i zarządzania personelem.

27

IWZ3-27: Moduł: Płace

W informatycznej obsłudze płac posługujemy się instytucją listy płac. Różne listy płac
sporządzane są dla różnych typów wypłat wynagrodzeń.
Funkcje i zadania w zakresie ewidencji wynagrodzeń i przygotowywania list płac. System
pozwala na automatyzację czynności związanych z przygotowaniem wynagrodzeń i
drukowaniem list płac.

28

IWZ3-28: Moduł: Emerytura

ZUS nakłada na pracodawcę obowiązek wyliczenia każdemu pracownikowi podstawy do
emerytury. Firma nasza dysponuje modułem do aplikacji Kadry i Płace, który pozwoli
Państwu sporządzić dla wszystkich pracowników , kiedykolwiek zatrudnionych w Państwa
Firmie nowe ZUS RP-7 Zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, ZUS RP-6 -
"Kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych ", służących do
wyliczenia podstawy wymiaru emerytury i renty pracowników oraz ustalenie kapitału
początkowego.

Zaświadczenie to wymagane jest przez ZUS do naliczenia wysokości emerytury jaką
pracownik uzyskałby na dzień 01.01.1999 r.

Moduł Emerytura umożliwia:

•

rejestrację wynagrodzeń za każdy miesiąc roku, według dowolnych
składników wynagrodzeń;

•

zebranie sumy wynagrodzeń miesięcznych w zbiorcze pozycje roczne;

•

sporządzenie zestawienia zawierającego wszystkie lata z możliwością
wybrania najkorzystniejszych okresów i wyliczenia wskaźników
wysokości podstawy wymiaru;

•

wydrukowanie Zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu dla
wybranego pracownika.

29

Moduł może być wykorzystywany jako samodzielny program umożliwiający ręczne
wprowadzanie wszystkich potrzebnych danych lub jako program współpracujący z naszą
aplikacją Kadry i Płace. W drugim przypadku potrzebne dane zostaną przeniesione z kartoteki
osobowej i płacowej programu KiP, oczywiście za okres który jest ewidencjonowany w
programie. Okresy wcześniejsze mogą zostać uzupełnione, przez wprowadzenie danych
bezpośrednio za pomocą modułu Emerytura

30

IWZ3-29:Rejestracja czasu pracy

System Rejestracja Czasu Pracy służy do szczegółowego rozliczania pracowników
zatrudnionych w danej firmie. System RCP współpracuje z dowolnym systemem Kadry i
Płace. Każdy pracownik jest przypisany w okresie od - do do konkretnego harmonogramu,
który niesie z sobą informacje o typie rozliczeń, sposobie traktowania przerw, możliwości
nadgodzin itp. W miesiącu pracownik może być przypisany do kilku harmonogramów, o ile
okresy przypisań nie zachodzą na siebie. Ewidencja czasu pracy odbywa się na podstawie
danych zarejestrowanych przez czytnik karty magnetycznej. Mogą wystąpić różne typy
harmonogramów, np. czas pracy w stałych godzinach, czas pracy w ruchomych godzinach,
czas pracy z normą dzienną, czas pracy z normą okresową, czas pracy nienormowany.
Analiza i zarządzanie czasem pracy odbywa się według określonego schematu. Dla
konkretnego pracownika sprawdzane są kolejne dni z okresu rozliczeniowego w rejestracji
czasu pracy. W ramach poszczególnych dni wykonuje się następujące działania:

•

sprawdzany jest harmonogram, do którego w danym dniu jest przypisany pracownik,

•

identyfikowany jest typ harmonogramu, który wymusza zastosowanie konkretnego
algorytmu przekształcania godzin obliczonych na podstawie godziny WE i WY, na
godziny w ramach określonego czasu pracy.

Kody czasu pracy wskazują również na typ godziny w kartach pracy modułu Płace systemu
Kadrowo-Płacowego, tak aby było możliwe przeniesienie danych z ewidencji czasu pracy na
miesięczne karty pracy.

31

IWZ3-30: Model danych do obsługi aplikacji zarządzania personelem

Model danych systemu kadry i płace sporządzony w notacji SQL.

Model przedstawiono dla ilustracji.
Kluczową pozycję w modelu danych zajmuje tabela Pracownik.

Widzimy tutaj jak skomplikowane mogą być powiązania występujące w profesjonalnych
systemach informatycznych.