Przygotowała:

Marta Sycz, gr. 8

1

Rzymskie popiersie z brązu

2

1. Definicja eposu,

2. Życiorys,

3. Polskie przekłady dzieł Hezjoda,

4.

Opis dzieł przypisywanych Hezjodowi,

A)

Theogonia- Narodziny bogów,

B)

Erga kai hemerai- Prace i dni

C)

Aspis- Tarcza

5. Cytaty,

6. Podsumowanie,

7. Bibliografia.

3

1. DEFINICJA EPOSU

Epos jest to jeden z głównych i najstarszych gatunków epiki. Obejmuje on

głównie utwory poetyckie, trochę rzadziej te tworzone prozą. W eposach
ukazane są dzieje życia legendarnych, historycznych lub nie całkiem
historycznych bohaterów, na tle wydarzeń przełomowych dla danego narodu,
lub też opowieść o prapoczątkach tego narodu, lub grupy etnicznej.

Eposy często opowiadają nie tylko o postaciach ludzkich, ale też boskich,

magicznych czy demonicznych. Najwcześniejsze eposy mają charakter zbioru
opowieści mitycznych i wywodzą się często z czasów, w których grupa ich
autorów nie znała pisma. Często głównym wątkiem eposu jest historia rodu
panującego, lub dzieje życia jednego, niezwykłego, heroicznego bohatera- tu za
przykład może posłużyć „Odyseja”, ale może on też przedstawiać opowieść o
całym ludzie, o jego początkach- tak jak jest to napisane w „Eneidzie”, także o
bogach i przodkach, gdzie główną zasługę ponoszą eposy Hezjoda. Dawne
eposy i poematy epickie przeznaczone były do recytowania lub do śpiewania,
często zawierały elementy rytuałów religijnych i były używane w celach
religijnych, stanowiły też często zapis religii i mitologii danego ludu, jego
wartości moralnych, obyczajowości i najstarszego języka.

2. ŻYCIORYS HEZJODA

Hezjod pochodził z Askry w Beocji. Był synem Greka pochodzącego

z eolskiej Kyme w Azji Mniejszej. Następnie jego ojciec przeniósł się przez
morze do Grecji "właściwej" i osiadł w Askrze- małej miejscowości u podnóży
Helikonu w Beocji. Jego imię Hesiodos interpretowane było czasami jako „ten,
który wysyła pieśń”. Daty życia i śmierci Hezjoda nie są dokładnie znane.
Najczęściej jednak mówi się, że żył on przypuszczalnie w obrębie półtora
stulecia: od roku 850 do 700 roku p.n.e. Niektórzy z badaczy uważają go nawet
za starszego od Homera- jednak ten spór istniał już nie wyjaśniony od
starożytności.

4

Była to postać w dziejach kultury i literatury greckiej szczególnie
charakterystyczna, dlatego, że był on pierwszym w dziejach literatury poetą, o
którego życiu wiemy bardzo niewiele. Głownie tylko dzięki temu, że pisał o
sobie we własnej twórczości. Hezjod pochodził z dość ubogiej rodziny. Był
poetą, a także śpiewakiem- aojdem, co prawda nie zawodowym, ale często brał
udział w zawodach poetyckich, zwanych ówcześnie agonami. Nie wiadomo
dokładnie czy jeszcze za młodu, czy może w nieco już dojrzalszym wieku,
Hezjod wystąpił w konkursie śpiewaczym i uzyskał nagrodę - spiżowy trójnóg.
Konkurs ten był jednym z największych wygranych Hezjoda, a także nagroda-
spiżowy trójnóg, w ówczesnych czasach była bardzo wartościowa. Przypuszcza
się, że może poematem wtedy wyśpiewanym przez Hezjoda była „Theogonia”.

Po śmierci swojego ojca, Hezjod prowadził kłótnie ze swoim bratem o podział
majątku. Spór ten rozstrzygnął się na niekorzyść Hezjoda- jak sam twierdził
przez przekupionych urzędników. Przegrana w sporze z bratem była impulsem
do stworzenia eposu „Erga kai hemerai” jednego z jego najsławniejszych
utworów, w którym wykładał nauki gospodarskie, dawał wskazówki na cały
rok, opisywał prace polowe i domowe, omawiał narzędzia rolnicze. Był to bez
wątpienia świetny poradnik dla rolników, dzięki któremu dziś możemy wiele
dowiedzieć się jak zajmowano się uprawą ziemi i gospodarstwem. Tekst
poematu zawiera też liczne sentencje, przysłowia czy porzekadła, które
wyrażają mądrość ludową, a dotyczą najczęściej stosunku człowieka do pracy.
Inny znany utwór Hezjoda to „Theogonia”, opisująca narodziny bogów i
powstanie świata. Epos ten opowiadał o wierzeniach Greków, porządkował i
ujednolicał wersje na temat mitów, a także rejestrował zasób postaci i legend
epickich, z których czerpała późniejsza poezja. Utwór ten dla starożytnych
stanowił bardzo ważne źródło na temat wiedzy religijnej. Hezjod jest też
autorem uznanego za zaginiony, genealogicznego poematu "Katalog niewiast".
Prawdopodobnie opowiadał on o śmiertelniczkach, które były matkami herosów
greckich. Hezjodowi przypisuje się też autorstwo zachowanego do dzisiejszych
czasów utworu epickiego "Tarcza", zawierającego opis zwycięskiej walki
Heraklesa z Kyknosem, synem Aresa, gdzie centrum poematu stanowi opis
słynnej tarczy Achillesa.

3.

POLSKIE PRZEKŁADY DZIEŁ HEZJODA

Zanim przedstawię niektóre z dzieł Hezjoda, należałoby wspomnieć

najpierw o rzeczy bardzo ważnej, a mianowicie polskich przekładach utworów
Hezjoda. Utwory jego pisane były w języku staro-greckim, może nawet było to

5

kilka języków, a w każdym razie silnie zróżnicowane dialekty, którymi
mówiono w całym greckim Śródziemnomorzu. To właśnie powodowało, że bez
polskich przekładów nie bylibyśmy oczywiście w stanie zapoznać się z treścią
dzieła, a już na pewno nie potrafilibyśmy odczytać zawartego w nim sensu. Dla
Samych tłumaczy, którzy pracowali nad utworami Hezjoda było to nie małe
wyzwanie.

Prace Hezjoda zaczęto tłumaczyć w Polsce już w XVIII wieku. Jednym z
pierwszych osób, które podjęły się przetłumaczenia wszystkich trzech dzieł
Hezjoda, czyli „Tarczy”, „Prac i dni” oraz „Narodzin Bogów” był Jacek Idzy
Przybylski. Jego przekład wydany został w 1790 roku w Krakowie. Mimo, że
jego tłumaczenia nie cieszyły się zbyt dobrą opinią, ten jednak dokonany
rymowanym trzynastozgłoskowcem, był chyba jednym z lepszych osiągnięć
tłumacza.

Dopiero na początku XX wieku wzrosło znów zainteresowanie dziełami
Hezjoda. Kazimierz Kaszewski- krytyk literacki i publicysta ogłosił w 1902
roku swój przekład „Prac i dni” we Lwowie, a następnie w 1904 roku także
„Narodzin bogów”. Oba tłumaczenia były tradycyjne, rymowanym
trzynastozgłoskowcem, gdzie poetyckie partie, czyta się do dziś z
przyjemnością.

Kolejną osobą, która w 1952 roku podjęła się tłumaczenia „Prac i dni”, był
Profesor Wiktor Steffen. Tłumacz zaproponował rozwiązanie kompromisowe -
wiersz izometryczny, ale rymowany. Wymagało to z pewnością niemałego
wysiłku dla tłumacza, ale to rozwiązanie nie było raczej najlepszym wyjściem.
Jednak przekład ten zachował coś z ducha oryginału, opatrzony był ponadto
kompetentnym wstępem i bogatymi przypisami.

W XX wieku kazały się także przekłady „Tarczy”. Jednym z tłumaczy tego
dzieła był Artur Górski, przedstawiciel Młodej Polski. Swój przekład ogłosił w
1919 roku w Warszawie, gdzie został wznowiony po wojnie w 1948 roku.
Dzieło Hezjoda zostało przetłumaczone bardzo dobrze, rymowanym
trzynastozgłoskowcem, ale dla krytyków literackich była to raczej młodopolska
parafraza niż przekład, nazwany nawet "fantazją na temat".

Jeszcze całkiem niedawno bo w roku 1997 jeden z najlepszych dziś tłumaczy
poezji antycznej, Zygmunt Kubiak, w swej Mitologii Greków i Rzymian, bogato
inkrustowanej fragmentami starożytnej poezji, przetłumaczył także przeszło
półtorej setki wierszy Hezjodowych. Najwięcej, jakieś 2/3, z „Narodzin bogów”,
ale też niecałe 100 wierszy z „Prac i dni” zamieszczonych w Literaturze
Greków i Rzymian.

6

4.OPIS DZIEŁ PRZYPISYWANYCH HEZJODOWI

Kiedy zapoznajemy się z twórczością Hezjoda oraz jego życiorysem,

nasuwa nam się stwierdzenie o nim „filozof chłopski” Rzeczywiście pisał wiele
na tematy związane z gospodarką i uprawą roli. Pracę tą jednak opisywał z
pełnym oddaniem i rzeczywistością. Nie ubarwiał jej, ale pisał o wszelkich
trudach związanych z uprawą ziemi. Nie można go co prawda nazwać filozofem
w dosłownym znaczeniu tego słowa, ale Hezjod wiele myślał na temat
powstania świata, tego jak jest on ułożony. Ciekawili go również bogowie,
dlatego w jego pracach możemy odnaleźć zbiór bogów bardzo dokładnie
uporządkowanych od ich narodzin, oraz mity o nich.

Religia, a może raczej religie starożytnej Grecji nie miały swojej świętej księgi,
nie znały ogólnie obowiązujących dogmatów. Każde miasto- państwo miało
swoje wierzenia i własnych bogów, którym oddawano cześć. Ludzie wędrujący
po różnych miastach, nie byli zobowiązani do wierzenia i modlitw tylko i
wyłącznie swojego boga, ale też do składania czci i ofiar bogom jakich
wyznawano na danym terenie gdzie się znajdował. Bogów i przeróżnych
bożków było więc całe mnóstwo i jeżeli w tym wszystkim możemy jednak
obserwować jakiś system i porządek, jakąś "jedną" religię, jest to zasługą
właściwego Hellenom zmysłu porządkowania i choć nie mieli jednej świętej
księgi, to ich religię, zrąb wierzeń "porządkowała" wielka poezja. . Nie znaczyło
jednak to, że cała literatura była "religijna", była tylko cała elementami
religijności nasycona. Przeciętny współczesny człowiek wyobraża sobie, że
mitologia, czyli uporządkowany na różny sposób zbiór legend o bogach
i bohaterach, to jest właśnie religia grecka, ale tak na prawdę to tylko jej część,
którą należałoby dopełnić opisem obrzędów, tekstami kultowymi,
fragmentarycznie tylko znanymi nam szczegółami obrządków jawnych
i tajnych, wykładnią samych mitów i wierzeń, modlitw i ofiar.

Kiedy ludzie nie potrafili wytłumaczyć sobie pewnych zjawisk, tworzyli mity.
Były to w języku greckim opowieści. Mogły określać i baśń i legendę

7

świątynną, i poetycki wykład świata. Mit jako opowieść częstokroć nie ma raz
na zawsze ustalonego kształtu i szczegółów. Historia mityczna miała
wytłumaczyć człowiekowi jego miejsce w świecie, jego stosunek do światem
władających sił, wreszcie sam świat - jego powstanie i istnienie, przemiany
i kres. Pytaniem podstawowym, jak we wszystkich kulturach, będzie oczywiście
powstanie świata, narodziny bóstw i człowieka, porządek natury.

A) NARODZINY BOGÓW- Theogonia.

Napisaniu tego dzieła niewątpliwie służyły Hezjodowi ciągłe myśli i

zastanawianie się nad stworzeniem świata. Starożytni nie mieli konkretnej
księgi, ani utworów, w której byłyby zawarte chronologicznie powstania
kolejnych bóstw i bogów, różnego typu legendy i mity, z których ludzie mogliby
czerpać wiedzę na temat swoich wierzeń. Dlatego właśnie tematami „Theogoni”
jest powstanie świata, kolejne generacje bogów, związki bogów z człowiekiem
oraz przyrodą . Napisanie tego dzieła było dla Hezjoda wielkim wyzwaniem,
ponieważ nie posiadał żadnej pomocy jakiej mógłby czerpać z innych utworów.
W swoim dziele Hezjod zawarł wiadomości o bogach poczynając od tych
najważniejszych, takich jak Dzeus, czczonych w całej Grecji, również bogów i
bóstw czczonych w samej Beocji, z której Hezjod pochodził, ale też postacie
niemalże nieznane wśród mitów i opowieści lub całkiem zapomniane takie jak:
cyklopowie, nimfy, rusałki.

„Theogonię” Hezjod napisał będąc jeszcze młodym chłopcem. Było to
prawdopodobnie jego pierwsze dzieło. Jak sam napisał, natchnienie do napisania
go przyszło do niego w czasie wypasania trzód na stokach Helionu, gdzie treść
poematu podyktowały mu muzy. Dzieło to przyniosło mu w niedługim okresie
czasu powodzenie, ponieważ według niektórych uczonych to właśnie dzięki
„Theogoni” Hezjod wygrał jeden z konkursów poetyckich.

Ciekawostką jest to, że w 1022 wersach „Theogoni” naliczyć można okrągło
400 imion, nazw przeróżnych bóstw. Ponad połowa z nich (236) występuje
w tekście tylko jeden raz , najczęściej w katalogach pomniejszych istot boskich,
ale inne nieraz wielokrotnie, łącznie ponad 800 razy, a imię władcy bogów,
Zeusa, wokół którego jakoby ogniskowała się treść poematu, aż 65 razy. A więc
można bez wątpienia stwierdzić, że niełatwym zadaniem było uporządkowanie
tej rzeszy bogów w jakiś system, objąć je jakąś chronologią.

„Theogonię” otwiera "przedśpiew" (gr. proójmion) zawierający inwokację oraz
hymn do muz. Przedśpiew ten obejmuje mniej więcej jedną dziesiątą tekstu. Na

8

samym początku hymnu widzimy muzy u ołtarza Kroniona, ich boskiego
rodzica. Kronion roztacza opiekę nad królami, natomiast muzy dyktują poetom
treści ich utworów. Dzięki temu Hezjod podkreśla boskie znaczenie władzy,
jaką posiadali królowie, oraz natchnienie i cudowność utworach jakie tworzyli
pieśniarze- aojdowie. „Theogonia” właściwa podzielona została na opisy
powstania kolejnych generacji bogów przeplatane z elementami mitów oraz
opowieściami dotyczącymi poszczególnych wybranych postaci. Gdyby w dziele
tym znajdowały się tylko i wyłącznie suche fakty na temat bogów nie
przyciągałoby to w tak dużym stopniu ówczesnych ludzi, jednak dzięki
powieściom i mitom umieszczonym w „Theogoni” został nakreślony bardziej
dynamiczny obraz świata bogów. Równolegle ze scenami mitu, występują
bardziej rozwinięte historie, takie jak opowieść np.: o narodzinach Afrodyty,
wywód o Styks, historia o podstępach Prometeusza i "ulepieniu" kobiety.
Jednym z opowieści godnym uwagi jest historia o narodzinach Afrodyty.
Hezjod oprócz znanego wszystkim mitu o tym, że Afrodyta powstała z piany
morskiej, dodaje bardziej szczegółowy opis jej narodzin. Według niego
Afrodyta powstała z odciętych genitali Uranosa po bitwie z Kronosem i
wrzuconych do wód, które należały do Dzeusa. Po boskich związkach bogów
następuje krótka lista związków bogów z Nimfami i śmiertelniczkami. Po niej
drugie proojmion wprowadza szereg związków bogiń ze śmiertelnikami,
a zamiast spodziewanego zakończenia Hezjod pozostawił dwuwierszowe trzecie
proojmion, wyraźne przejście do „Katalogu kobiet”.

Dzieło Hezjoda nie jest jednak tak przejrzyste i proste w odebraniu przez
czytelnika jak mogłoby się wydawać. To za sprawą licznych powtórzeń oraz
dygresji, które zastosował autor. „Theogonia”, która opisuje porządkowanie
świata tchnie specyficzną grozą, nie tyle zresztą nadprzyrodzoną, co właśnie
grozą przyrody. Potęgi, żywioły, bóstwa reprezentują surowe moce. Postaci
określone są najczęściej jako ogromne, gwałtowne, straszliwe i takie jest też ich
działanie.

Poeta-filozof Ksenofanes z Kolofonu napisał:

„Wszystko to bogom przypisać ważyli się Homer i Hezjod,

co pośród ludzi za wstyd i za hańbę uchodzi ostatnią:

kraść, cudzołożyć i wzajem szalbierstwem godzić na siebie”.

Właśnie te wszystkie zachowania bogów przedstawione zostały w „Theogoni”
Hezjoda. Autor nie wychwalał bogów, nie przedstawiał ich w jak najlepszym

9

świetle, ale wręcz odwrotnie- chciał ukazać ich jako okrutnych, bezlitosnych i
zawistnych bogów, dla których najważniejsze jest zdobycie władzy.

W dziele Hezjoda znajdowały się również liczne braki. Bywało, że opisywał
mniej ważnych bogów oraz ich losy, a zapominał o tych bardziej znanych. Poeta
wyraźnie skupił się w „Theogoni” na swym pierwotnym zamierzeniu zapisanym
w proojmion. Braki mogły również pojawiać się ze względu na to, iż dzieło to
było pierwszym Hezjoda, był on jeszcze stosunkowo młody, a więc i dzieło nie
było doskonałe. W następnych jego utworach możemy dostrzec większe
doświadczenie pisarskie.

B) PRACE I DNI- Erga kai hemerai

Utwór ten był drugim z poematów Hezjodowych. W dziele tym można

zauważyć powiązanie z literaturą Bliskiego Wschodu. Jak wspomniałam
wcześniej, ojciec Hezjoda pochodził z greckiego miasta położonego w Azji
Mniejszej, gdzie dokonywało się wzajemne przenikanie kultur. Należy jednak
podkreślić że „Prace i dni” to dzieło oryginalne i indywidualne.

Autorzy podobnych dzieł do „Pracy i dni” Hezjoda, zwracali się zwykle do
bliskich sobie osób, np.: ojciec do syna, nauczyciel do ucznia, z wieloma radami
najczęściej negatywnymi, ale także i pozytywnymi, dotyczącymi prowadzenia
życia i uprawiania zawodu. Jeśli chodzi o powód napisania „Prac i dni” przez
Hezjoda, to prawdopodobnie był to spór poety ze swoim bratem- Persesem, o
podział majątku po ich zmarłym ojcu. Hezjod przegrał spór, ponieważ
sędziowie, którzy decydowali o wyniku podziału majątku zostali przekupieni
przez Persesa. Był to więc z jednej strony utwór, w którym Hezjod ukazywał
własną krzywdę, a z drugiej napominał Persesa o tym, aby zabrał się do
uczciwej pracy na roli, zamiast niesłusznego zagarniania cudzego mienia.
„Prace i dni” były pozornie poematem niejednorodnym, ponieważ sam tytuł
odpowiadał ściślej tylko drugiej części poematu. Pierwsza część zawierała
treści, które ogarniały horyzonty dużo szersze niż tylko zainteresowania chłopa
na roli. Część pierwsza bardziej przybliżała do „Narodzin bogów” i wyznaczała
także główne nurty filozofii Hezjoda. Natomiast druga część poematu to
plastyczny obraz chłopskiej pracy, ale i odpoczynku, czynności gospodarskich,
ale i wiary, przesądów.

10

Głównym tematem zawartym w „Pracy i dniach” ( a przynajmniej w drugiej
części tego dzieła) obok nauk i rad dotyczących pracy na roli, było również
przestrzeganie prawa i sprawiedliwość. Podobnie jak w pierwszym ze swoich
dzieł, Hezjod rozpoczął inwokacją do muz, tych samych, które wezwał o
pomoc do napisania „Narodzin bogów”. Hezjod również wychwalał Dzeusa,
który według niego przybrał miano nie tylko najbardziej potężnego boga, ale też
sprawiedliwego i prawego. Na samym początku Hezjod podał również imię
osoby, do którego swoje dzieło skierował. Adresatem tym miał być Perses- brat
Hezjoda.

Po wstępie Hezjod opisał rozważania na temat nieszczęść jakie nękały ludzkość
od początku istnienia świata. Opisał historię o stworzeniu Pandory, która miała
być karą za sprzeciwianie się Prometeusza Dzeusowi, i która właśnie miała być
zalążkiem zła na ziemi. Po tej historii Hezjod opisał następną w micie o pięciu
wiekach, który mówił o nieuchronnym zbliżaniu się końca świata, przez to iż
ludzie wciąż są zawistni, kłamliwi i źle postępują. Pięć wieków to w kolejności:
złoty, srebrny, brązowy, heroiczny i najgorszy- żelazny, w którym przyszło żyć
poecie. Mit ten wywodził się najprawdopodobniej z kultury Bliskiego Wschodu,
ale został on przekształcony przez Hezjoda. Następnie Hezjod ponownie
powrócił do tematu sporu ze swoim bratem, ale kolejny tekst dedykowany był
bardziej niesprawiedliwym i przekupionym sędziom. Tekstem tym była bajka o
sokole i słowiku ginącym w jego szponach.

W drugiej części swojego poematu Hezjod skupił się głównie już tylko na pracy.
Stworzył on nawet kalendarz prac rolnika w polu i w domu. Pory prac miały
wyznaczać różnego typu zjawiska na niebie, zachody i wschody słońca, ułożenie
gwiazd, ale także zachowania przyrody i zwierząt. Dzięki temu Hezjod nakreślił
piękne obrazy przyrody, np. bardzo ciepłego lata, czy srogiej zimy. W „Pracach
i dniach” poeta napomniał również o żegludze morskiej, która związana była z
handlem. Jednak jak sam wspomniał, miał z nią do czynienia tylko raz w życiu,
a więc w tym przypadku nie mógłby pomóc odbiorcy tego tekstu. Oprócz rad
dotyczących prac rolnika Hezjod zamieścił również porady związane
bezpośrednio z zakładaniem rodziny, stosunkach z sąsiadami, pobożności.

Za bardzo ciekawą, do pewnego stopnia magiczną można uznać trzecią i
końcową już część dzieła „Prac i dni”. W części tej Hezjod umieścił wykaz dni
szczęśliwych i pechowych, oraz czynności, jakie w czasie trwania tych dni
powinno się wykonywać, a jakich powinno się unikać.

11

„Prace i dnie” to niewątpliwie zbiór porad i przestróg dla rolnika, ubarwiony
poetyckimi opisami. W utworze tym można naleźć nie tylko porady dla
chłopów, ale przede wszystkim z ujawnia się również stan duchowy Hezjoda,
jego problemy życiowe i borykanie się z trudnym losem.

C) TARCZA- Aspis

Kolejny utwór Hezjoda i zupełnie inny od pozostałych. Nie wiadomo dokładnie
czy całe dzieło było napisane tylko i wyłącznie przez Hezjoda. Z całą pewnością
przypisywany był mu początek poematu, a konkretnie Hezjodowa partia z Ehoi
o Alkmenie, żonie Amfitriona, i jej boskim i ludzkim partnerze. Jeśli chodzi o
ciąg dalszy utworu, można znaleźć ślady odwołania do Homera, poprzez opisy
czynów sławnych herosów, ale przede wszystkim do najsłynniejszego opisu
tarczy Achillesa. Wiadomo więc już, że głównym tematem w tym dziele, miał
być poetycki opis tarczy Achillesa. Hezjod wspaniale opisał wartość materiałów
z jakich powstała owa tarcza, oraz jej zdobienia. Według opisu Hezjoda centrum
tarczy zajmował smok, a na jego czole znajdowała się Eryda. Wynikiem jej
działań były obrazy walki ludzi i zwierząt. Po tym umieszczone zostały historie
walk ludzi oraz spory bóstw. Hezjod w utworze tym przeplatał ze sobą świat
ludzi oraz świat bogów. Z mitu o przelatującym nad tarczą Perseuszu Hezjod
przeszedł do opisu dwóch miast. Pierwsze z nich to miasto, w którym
rozgrywała się wojna, natomiast drugie to miasto w czasie pokoju, gdzie ludzie
żyli w dostatku i szczęściu. Dzięki tak świetnie i szczegółowo skomponowanym
opisom, historiom i wydarzeniom jakie zawarł w tym utworze Hezjod można
zapomnieć o tym, że wszystkie one to obrazy i rysunki znajdujące się na tarczy
Achillesa, nie rzeczywistość. Wszystkie te obrazy zostały objęte płynącym
dookoła tarczy Okeanosem z łabędziami i rybami.

Mimo, że opis tarczy Achillesa nie jest tak wspaniały jak w Iliadzie można bez
wątpienia stwierdzić, że „Tarcza” Hezjoda napisana jest równie pięknym
językiem poezji.

12

5.

CYTATY

Oto kilka cytatów jakimi posługiwał się Hezjod w swoim życiu a także, które

możemy znaleźć czytając jego dzieła:

- Bezmyślny dzień to stracony dzień.

- Co masz dziś zrobić, nie odkładaj na jutro.

- Kobiety chętnie dzielą z nami słodycze życia, ale niechętnie dzielą smutek i

ubóstwo.

- Na błędach człowiek uczy się rozumu.

- Na początku był chaos.

- Największym skarbem człowieka jest powściągliwy język, a największa

przyjemność to posługiwanie się nim z umiarem.

- Nie praca jest hańbą, ale próżnowanie.

- Po szkodzie nawet i głupiec jest mądry.

6. PODSUMOWANIE

13

W mojej pracy starałam się przybliżyć życie oraz twórczość starożytnego poety

i aojda Hezjoda. Z trzech prac jakie przytoczyłam, czyli „Narodzin bogów”,

które były najdawniejszym zachowanym poemat kosmogonicznym,” Prac

i dni”, pierwszym utworem epiki dydaktycznej, oraz częściowo tylko

autentyczną „Tarczę” jako artystyczny obrazek epicki, można stwierdzić, że

poezja Hezjoda wysławia nie rycerza, na polu walki zyskującego sławę, lecz

człowieka ciężkiej pracy, który uprawiając ziemię, zdobywa dobro

najcenniejsze: codzienny chleb. Opowieści mityczne zawarte w „Narodzinach

bogów” zaczerpnięte z tradycji, nie tylko greckiej, pozwalają rozpoznać

porządek tego świata, chronią przed rozpaczą, umożliwiają dostrzeżenie

w ludzkiej egzystencji momentów przynoszących radość i szczęście. Hezjod to

także początek i natchnienie literatury wieków późniejszych. Grecy uważali

Hezjoda za najwybitniejszego po Homerze epika, a niektórzy z nich skłonni byli

twórczość jego uznawać za cenniejszą od Homerowej ze względu na jej

przesłania moralne, czyli głównie pochwałę nie wojny, lecz pracy.

7. BIBLIOGRAFIA

1.Hezjod ,Narodziny bogów (Theogonia). Prace i dni. Tarcza,

przeł. J.Łanowski, Warszawa 1999.

2. A. Krokiewicz, Moralność Homera i etyka Hezjoda, Warszawa 1959.

3. Mit, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Warszawa 1988.

4. Epos[w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Warszawa 1988.

14