trybach pracy umo¿liwiaj¹cych stworzenie

dŸwiêku przestrzennego przy odtwarzaniu

zwyk³ych nagrañ stereofonicznych lub za

pomoc¹ tylko dwóch lub trzech g³oœników

(virtual surround) dla dŸwieku wielokana-

³owego. Jest on te¿ w wiêkszoœci modeli wy-

posa¿ony w piêæ niezale¿nych kana³ów

o mocy wyjœciowej zwykle 100 W ka¿dy,

a tak¿e w osobny kana³ przeznaczony do

do³¹czenia g³oœnika niskotonowego (tzw.

subwoofera). Tryb pracy dwukana³owej cha-

rakteryzuj¹c siê tak¹ sam¹ moc¹ wyjœciow¹

na kana³, jak tryb piêciokana³owy, jest prze-

znaczony dla u¿ytkowników dysponuj¹cych

tylko dwoma kolumnami g³oœnikowymi.

Wydaje siê, ¿e systemy kodowania i deko-

dowania dŸwiêku przestrzennego swój burz-

liwy okres rozwoju maj¹ ju¿ za sob¹. Wpro-

wadzane aktualnie do produkcji nowe mo-

dele dekoderów stanowi¹ rozwiniêcie ju¿

produkowanych. Nabywcy tego typu sprzê-

tu mog¹ spokojnie myœleæ o przysz³oœci

i nie baæ siê rych³ej koniecznoœci wymiany

amplitunera w momencie pojawienia siê

nowego systemu.

Do takich systemów kodowania bêd¹cych

rozwiniêciem wczeœniej produkowanych na-

le¿y system Dolby Surround Pro Logic II. Sy-

stem ten powoli zastêpuje produkowany od

1987 r. system Dolby Surround Pro Logic

zaprojektowany z myœl¹ o „o¿ywieniu” sta-

rych dwukana³owych materia³ów Ÿród³o-

wych przy jednoczesnym spe³nieniu wy-

magañ stawianych nowoczesnym analo-

gowym systemom dŸwiêku przestrzennego.

System Dolby Surround Pro Logic II, podob-

nie jak jego poprzednik, jest systemem ma-

cierzowym, w którym sygna³y prawego i le-

wego kana³u s¹ odpowiednio porównywane

i dodawane. Oprócz typowych funkcji od-

twarzania sygna³ów nagranych w systemie

Dolby Surround, dekoder systemu Dolby

Surround Pro Logic II realizuje tryb emulacji

systemu Pro Logic z filtrowanym kana³em

surround przeznaczonym do odtwarzania

stereofonicznych nagrañ muzycznych (tryb

„music”). W porównaniu z tradycyjnym syste-

mem Pro Logic nowy system umo¿liwia po-

nadto na realizacjê trybu panoramicznego

(tworzenie wra¿enia dŸwiêku otaczaj¹ce-

go), kontrolê „wymiaru” (stopniowe przesu-

wanie pola dŸwiêkowego do przodu i do ty-

³u) i „szerokoœci” kana³u centralnego (regu-

lacja po³o¿enia centrum sceny dŸwiêkowej),

przy czym szerokoœæ pasma kana³ów surro-

36

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 11/2001

£

¹cz¹c dŸwiêk z obra-

zem umo¿liwiaj¹

u¿ytkownikowi rozko-

szowanie siê atmo-

sfer¹ kina we w³a-

snym domu. Sprzêt

kina domowego ule-

ga nieustannym

zmianom. Pojawiaj¹ siê nowe rozwi¹zania

wydobywaj¹ce w pe³ni informacje zapisane

zarówno na nowoczesnych noœnikach cyfro-

wych jak te¿ i na starych taœmach czy p³y-

tach stereofonicznych. Jednoczeœnie spada-

j¹ ceny poszczególnych elementów zesta-

wów (najtañsze amplitunery w za³¹czonym

zestawieniu kosztuj¹ zaledwie 1000 z³),

dziêki czemu staj¹ siê one dostêpne dla

coraz wiêkszej rzeszy mi³oœników dŸwiêku

i kina.

Amplituner jest centraln¹ czêœci¹ ka¿dego

zestawu kina domowego. Steruje nie tylko

g³oœnikami, lecz równie¿ wszystkimi sygna-

³ami doprowadzanymi z urz¹dzeñ zewnêtrz-

nych, takich jak odbiornik telewizyjny, odtwa-

rzacz p³yt DVD, CD czy konwencjonalny

magnetofon.

Produkcja tradycyjnych, stereofonicznych

amplitunerów z roku na rok spada, jednocze-

œnie w gwa³townym tempie wzrasta liczba

sprzedanych amplitunerów kina domowe-

go. Wœród nowych nabywców amplitune-

rów kina domowego jest te¿ wielu takich,

którzy traktuj¹ ten zakup jako inwestycjê na

przysz³oœæ i wykorzystuj¹ nowy nabytek na

razie jako sprzêt do odtwarzania wy³¹cznie

sygna³ów stereofonicznych, obiecuj¹c so-

bie dokupiæ póŸniej brakuj¹ce elementy.

Rozmieszczenie piêciu kolumn g³oœniko-

wych oraz kolumny subwoofera w wielu

przypadkach wi¹¿e siê z powa¿nym „prze-

meblowaniem” miejsca ods³uchowego, co

w polskich warunkach (ma³e mieszkania)

mo¿e stanowiæ nie lada problem.

Dekodery

Typowy amplituner kina domowego jest wy-

posa¿ony w trzy dekodery: Dolby Digital,

DTS i Dolby Pro Logic wspomagane zwy-

kle cyfrowym procesorem dŸwiêku o wielu

und jest teoretycznie nieograniczona (w try-

bie Pro Logic – 7 kHz). System Dolby Sur-

round Pro Logic II mo¿e byæ zastosowany

w tañszych konstrukcjach amplitunerów ki-

na domowego jako zastêpczy dekoder do

odtwarzania materia³u muzycznego nagra-

nego w innych systemach (tryb „movie”).

Nale¿y te¿ zauwa¿yæ, ¿e coraz mniejsza

liczba amplitunerów ma certyfikat THX. Do

wyj¹tków nale¿y firma Marantz, której „topo-

we” modele spe³niaj¹ rygorystyczne wyma-

gania normy THX Ultra maj¹cej zastoso-

wanie tak¿e w realizacji trybu THX Surround

EX (dostêpnego tylko na najnowszych p³y-

tach DVD).W tym trybie pracy urz¹dzenie

dekoduje sygna³ dodatkowego kana³u tylne-

go, dziêki czemu pog³êbia siê wra¿enie

obecnoœci w samym centrum akcji.

Tuner

Czêœæ radiowa amplitunera to cyfrowy tuner

(z syntez¹), z systemem RDS i z mo¿liwo-

œci¹ wstêpnego zaprogramowania 30 stacji

radiowych w paœmie UKF i na falach œre-

dnich. Niektóre z nich umo¿liwiaj¹ u¿ytkow-

nikowi samodzielne wprowadzanie nazw

stacji, co jest przydatne wtedy, gdy stacja ra-

diowa nie nadaje w systemie RDS.

Z³¹cza

Tylna p³yta ka¿dego amplitunera kina domo-

wego zawiera ró¿nego typu gniazda s³u-

¿¹ce do do³¹czania urz¹dzeñ zewnêtrz-

nych. S¹ wœród nich zarówno typowe gnia-

zda spotykane w amplitunerach konwen-

cjonalnych (tj. analogowe wyjœcia i wyjœcia,

w tym wejœcie analogowe gramofonu) jak

równie¿ gniazda bêd¹ce wyjœciami i wej-

œciami sygna³ów cyfrowych (optyczne i kon-

centryczne) oraz sygna³ów wideo (VHS,

S-Video, kompozytowych i innych). Nie-

które z wejœæ i wyjœæ s¹ powtórzone na p³y-

cie czo³owej amplitunera, aby szybko do³¹-

czyæ kamerê lub magnetowid. Bardzo istot-

ne jest te¿ gniazdo oznaczane jako wej-

œcie 5.1 kana³ów s³u¿¹ce do do³¹czenia

rozkodowanych sygna³ów odtwarzacza p³yt

DVD z wbudowanymi dekoderami.

Zakup amplitunera kina domowego to zale-

dwie pierwszy krok w kompletowaniu ca³e-

go systemu. Zadanie to, doϾ skomplikowa-

ne i wymagaj¹ce pewnej wiedzy technicznej,

przerasta mo¿liwoœci i chêci wielu przy-

sz³ych u¿ytkowników kina domowego. Z te-

go te¿ wzglêdu coraz czêœciej producenci

zaczynaj¹ oferowaæ kompletne fabryczne

zestawy zawieraj¹ce nie tylko amplituner, ale

i odtwarzacz p³yt DVD (czasem zintegrowa-

ny z amplitunerem – Thomson) oraz przede

wszystkim komplet dopasowanych kolumn

g³oœnikowych.

n

Leszek Halicki

Systemy kina domowego

wypieraj¹ powoli

tradycyjne

zestawy hi-fi.

AMPLITUNERY

KINA DOMOWEGO

37

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 11/2001

Amplituner kina domowego Sony

STR-V555ES

Amplituner kina domowego T

echnics SA-DA

1050 gotowy do odtwarzania p³yt DVD Audio

Amplituner kina domowego VSX-859RDS

firmy Pioneer

Amplituner kina domowego DPL

2000

Scenium firmy Thomson.

Amplituner kina domowego Marantz

SR-14 mkII

Amplitunery A

V