Rozwiązanie zadania 65

W EdW 7/2001 pokazany był uproszczony
schemat pewnego generatora przebiegu sinu−
soidalnego. Schemat ten można zobaczyć na
rysunku A. Dodatkowa bateria 3−woltowa
ma, według pomysłodawcy, polaryzować ba−
zę tranzystorów wyjściowych, pracujących
jako wtórnik i ze względu na znikomy prąd
bazy T2 będzie służyć bardzo długi czas.

Układ jest z gruntu błędny i to co najmniej

z dwóch powodów.

Po pierwsze bateria ma małą rezystancję

wewnętrzną. Choć rzeczywiście polaryzowa−
łaby bazę T1, jednak jednocześnie mała rezy−
stancja wewnętrzna baterii zwarłaby sygnał
zmienny podawany z właściwego generatora
przez kondensator 220nF. Jest to nieuniknio−
ne, nawet gdyby oporność wyjściowa właści−
wego generatora 1kHz była bardzo mała. Na
przeszkodzie stanie znaczna reaktancja po−
jemnościowa kondensatora 220nF – przy
1kHz reaktancja ta wynosi ponad 700

Ω.

Tymczasem rezystancja wewnętrzna baterii
jest nieporównanie mniejsza, zwłaszcza
w przypadku wspomnianych przez pomysło−
dawcę „dwóch paluszków”. Nieuniknione
jest więc poważne stłumienie sygnału o czę−
stotliwości podstawowej 1kHz. Ubocznym,
mniej ważnym, skutkiem może być wzrost
zniekształceń harmonicznych, co wynika

z mniejszej reaktancji kondensatora i więk−
szej rezystancji baterii przy większych czę−
stotliwościach.

Drugą poważną wadą układu jest to, że po

wyłączeniu głównej baterii zasilającej, bate−
ria pomocnicza będzie się rozładowywać
znacznym prądem (ponad 2mA) przez złącze
baza−emiter T2 i rezystor wyjściowy 1k

Ω.

Rozwiązaniem obu problemów byłoby

włączenie w szereg z baterią rezystora o war−
tości rzędu 100k

Ω według rysunku B, ale

nie jest to rozwiązanie godne polecenia.

Wielu uczestników pytało, po co stoso−

wać dodatkową baterię, jeśli zamiast niej
można zastosować dzielnik napięcia głównej
baterii, złożony z dwóch rezystorów? Wielu
zwróciło też uwagę, że należałoby dodać
kondensator wyjściowy, odcinający składo−
wą stałą. Poprawiony schemat mógłby

wyglądać jak na
rysunku C.

Zadanie okazało

się łatwe i niemal

100%

odpowiedzi

dotyczyło przynaj−
mniej jednego z opi−

sanych dwóch głównych problemów. Tylko
u jednego z uczestników „wątpliwości wzbu−
dziło połączenie emitera T2 z kolektorem
T1”, a inny zaproponował włączenie diody
w szereg z baterią (dioda zamiast rezystora
wg rysunku B). Dioda nie rozwiąże proble−
mu rozładowania przez rezystor 1k

Ω po wy−

łączeniu baterii głównej, a dodatkowo silnie
zdeformuje sygnał.

Nagrody za prawidłowe odpowiedzi

wylosowali:
Łukasz Fortuna Wołowa,
Rafał Stępień Rudy,
Marek Liszczyk Gniazdów.

Zadanie numer 69

Na rysunku D pokazany jest schemat zamka
szyfrowego, nadesłanego przy okazji jedne−
go z zadań Szkoły, przez 14−letniego Czytel−
nika. Sam fakt wzięcia udziału w Szkole
i nadesłania sensownego schematu przez tak
młodego Kolegę jest jak najbardziej godny
pochwały. Oczywiście, na początku swej
przygody z elektroniką nie sposób uniknąć
błędów i niedoróbek, dlatego „bierzemy na
warsztat” ten schemat. Oto fragment listu:
(...) najpierw wcisnąć S1 i maksymalnie po
sekundzie S3. Ta kolejność uruchomi U2A.
Teraz trzeba nacisnąć S4 (najlepiej ukryty).
To uruchomi U2B i poda sygnał na wejście
zliczające przerzutnika U1. Uruchomi to
przekaźnik i włączy urządzenie zewnętrzne,
np. rygiel elektromagnetyczny. Naciśnięcie
S5 wyłączy układ.

Jak zwykle odpowiedzcie na pytanie:

Co tu nie gra?

Czy cała idea jest błędna, czy tylko chodzi

o drobną pomyłkę? Krótkie odpowiedzi z do−
piskiem NieGra69 nadsyłajcie w terminie 45
dni od ukazania się tego numeru. Nagrodami
będą drobne kity AVT.

Piotr Górecki

38

Szkoła Konstruktorów

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

C

C

C

C

o

o

o

o

tt

tt

u

u

u

u

n

n

n

n

ii

ii

e

e

e

e

g

g

g

g

rr

rr

a

a

a

a

?

?

?

?

− S

Szzkkoołłaa K

Koonnssttrruukkttoorróów

w kkllaassaa IIII

A

B

C

D

R E K L A M A

· R E K L A M A

· R E K L A M A