Rozwiązanie zadania 64

W EdW 6/2001 na stronie 36 zamieszczony
był fragment schematu Alarmu do ochrony
bagażu, nadesłany jako rozwiązanie głów−
nego zadania 43. Można go też zobaczyć na
rysunku A.

Spora grupa Czytelników słusznie

zwróciła uwagę, że zastosowany przerzutnik
to przerzutnik RS, a nie przerzutnik T. Prze−
rzutnik D z niewykorzystanymi wejściami
CLK i D pełni rolę przerzutnika RS, a nie T.

To nie jest jednak istotny błąd, tylko ko−

smetyczna usterka w opisie. Jak zauważyło
wielu, układ w zasadzie jest poprawny. Ma
się sam uzbroić po położeniu bagażu, i ta
funkcja zadziała – postawienie bagażu, czy−
li zwarcie CZUJNIKA S1 spowoduje poja−
wienie się stanu wysokiego na wejściu S,
a tym samym na wyjściu Q. Jeśli potem
CZUJNIK zostanie rozwarty (podniesienie
bagażu), na obu wejściach bramki U2A po−
jawi się stan wysoki i generator U2C za−
cznie pracę.

Problem jednak z wyłączeniem − układu

nie można wyłączyć przed rozwarciem styku
S1, czyli przed podniesieniem bagażu. Gdy
bagaż stoi i czujnik S1 jest zwarty, na wejściu
S cały czas panuje stan wysoki, a podanie na
wejście R stanu wysokiego nie spowoduje re−
akcji wyjścia Q (spowoduje natomiast reak−
cję drugiego wyjścia, ale to inna historia).
Nie jest problemem, jak domyślali się nie−
którzy, że przerzutnik RS jest w tak zwanym
stanie zabronionym – jemu ten tak zwany
stan zabroniony zupełnie nie zaszkodzi.
Praktyczny problem dotyczy wyłączania.

Aby wyłączyć układ, trzeba najpierw ze−

wrzeć kontaktron S2, a dopiero potem pod−

nosić bagaż, co w przypadku ciężkiej waliz−
ki może być niewygodne. Nie można go wy−
łączyć wcześniej, a odezwanie się głośnej
syreny choć na chwilę na pewno nie będzie
miłe dla właściciela i wzbudzi zrozumiałą
sensację.

Wątpliwą zaletą jest też samoczynne

uzbrajanie po każdorazowym postawieniu
bagażu – w takiej sytuacji pakunku nie moż−
na postawić na ziemi nawet na chwilę.

Okazuje się więc, że układ w zasadzie jest

poprawny, a koncepcja ciekawa, jednak jego
praktyczne wykorzystanie będzie w większo−
ści wypadków kłopotliwe.

I tyle o oryginalnym układzie. Możliwo−

ści jego poprawy jest kilka. Tomasz Plichta
z Gdańska napisał:

proponuję bardzo prostą modyfikację

układu polegającą na bezpośrednim podłą−
czeniu czujnika S1 poprzez dodatkowy
kondensator C6 do bazy T1. Rezystor R2
może pozostać, ale jego „górną“ nóżkę
podłączmy do plusa zasilania. Powstały
wtedy obwód (jak na dołączonym rysunku
B) będzie otwierał T1 tylko na chwilę
w momencie stawiania bagażu. Należy je−
dynie tak dobrać wartości elementów R2,
C6, R1, by kondensator zdążył się rozłado−
wać nawet przy krótkim podniesieniu np.
walizki. Można w tym celu również dodać
diodę włączoną zaporowo równolegle do R2.

Natomiast Przemysław Młodecki z Kro−

sna proponuje dodanie obwodu opóźniające−
go według rysunku C, pozwalającego wyłą−
czyć alarm tuż po podniesieniu bagażu. Ten
pomysł ma zalety, ale i wady − nadal nie
można wyłączyć alarmu przed podniesie−
niem bagażu.

Inni uczestnicy nie podali propozycji po−

prawy, tylko stwierdzili, co ich zdaniem, nie
gra w przedstawionym układzie. Nagrody
otrzymują: Tomasz Plichta Gdańsk
Jarosław Stefaniak Zawady
Stanisław Zakolski Katowice

Zadanie numer 68

Na rysunku D pokazany jest fragment sche−
matu nadesłanego do Redakcji. Cały układ
zasilany jest napięciem 12V. Według pomy−
słodawcy działanie jest następujące: pojawie−
nie się stanu wysokiego na wyjściu bramki
A powoduje zaświecenie diody LED1. Tran−
zystor pełni rolę inwertera. Stan wysoki na
wyjściu bramki A spowoduje więc zgaszenie
diody LED2 i wyłączenie generatora, zbudo−
wanego na bramce B. (...)

Jak zwykle pytanie brzmi:

Co tu nie gra?

Wyjaśnienia nie muszą być długie – wy−

starczy dwa lub trzy zdania. Odpowiedzi
opatrzcie dopiskiem NieGra68 i nadsyłajcie
w terminie 45 dni od ukazania się tego nume−
ru EdW. Nagrodami będą drobne kity AVT.

36

Szkoła Konstruktorów

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

C

C

C

C

o

o

o

o

tt

tt

u

u

u

u

n

n

n

n

ii

ii

e

e

e

e

g

g

g

g

rr

rr

a

a

a

a

?

?

?

?

− S

Szzkkoołłaa K

Koonnssttrruukkttoorróów

w kkllaassaa IIII

A

B

C

D