Budapeszt (węg. Budapest, cyg. Peszta) - miasto na Węgrzech, stolica Republiki
Węgierskiej. Położony jest w północnej części kraju, nad Dunajem. Do XIX wieku dwa
osobne miasta: Buda na prawym brzegu Dunaju i Peszt - na lewym.

Dane ogólne

Budapeszt jest jedną z najważniejszych metropolii Europy Środkowej. Wielki ośrodki

kulturalny (Bibloteka Narodowa, liczne muzea, galerie, teatry, 2 opery) i naukowy:

Akademia Nauk, uniwersytet (od 1635 r.), politechnika (od 1782 r.), Akademia Sztuk
Pięknych, wiele innych uczelni i instytutów badawczych. Ważny ośrodek turystyczny

(gorące źródła mineralne), jedno z najpiękniejszych miast europejskich, spięte licznymi

mostami. Na Wyspie Małgorzaty znajduje się wielki kompleks balneologiczny. W

dzielnicy Kőbánya znajduje się polski kościół i Dom Polski, wybudowany staraniem

tamtejszej Polonii.

Historia

Buda - starsza, prawobrzeżna część stolicy Węgier, Budapesztu, w starożytności
rzymskie Aquincum. Od połowy XIV wieku stolica Węgier (stała siedziba króla). W latach
1541 - 1686 (podobnie jak Peszt) pod panowaniem tureckim, następnie Habsburgów. W
1767 r. połączona pierwszym stałym mostem na Dunaju z leżącym na przeciwległym
miastem Peszt. W 1872 r. scalona z nim (oraz miejscowością Obuda w jedno miasto.
Podczas II wojny światowej w dużym stopniu miasto zostało zniszczone. Po wojnie wiele
zabytkowych budynków poddano pieczołowitej rekonstrukcji.

Zabytki:

•

zamek królewski z XIII wieku (na liście UNESCO)

•

gotycki kościół św. Macieja

•

łaźnia turecka z XVI wieku

•

barokowe pałace i kościoły (m.in. Paulinów, św. Anny, Elżbietanek)

•

secesyjne i neoklasyczne gmachy publiczne (parlament, opera, Muzeum Narodowe)

1

Budapeszt - Parlament

Gospodarka

Wielki ośrodek różnorodnego przemysłu (60% produkcji krajowej) m.in. zakłady
autobusów Ikarus, taboru kolejowego Mavag, wytwórnie motycykli, statków rzecznych,
farmaceutyków, przemysł metalurgiczny, maszynowy, elektrotechniczny, spożywczy,
chemiczny, włókienniczy. Ważny ośrodek handlowo - finansowy (banki, giełda).

Transport

Budapeszt jest węzłem komunikacyjnym o międzynarodowym znaczeniu drogowym,
kolejowym (najstarsze w Europie Środkowej metro, dworce kolejowe Keleti, Déli, Nyugati
i inne), port rzeczny Csepel, Międzynarodowy Port Lotniczy Ferihegy.

2

Budapeszt - Zamek, widok z Góry Gelerta

3