Funny-Powerpoints.net

1

ANTROPOMETRYCZNA OCENA

STANU ODŻYWIENIA

Agnieszka Ostachowska-

Gąsior

POMIARY ANTROPOMETRYCZNE:

• rozmiary i proporcje ciała
• zmienność czasowa masy ciała
• skład tkankowy ( beztłuszczowa, tłuszczowa masa ciała)
• rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w ciele
• rozwój i dojrzewanie dzieci i młodzieży

POMIARY ANTROPOMETRYCZNE:

Zalety:

– Nieinwazyjne
– szczególnie wartościowe w monitorowaniu rozwoju oraz postępów

leczenia zaburzeń stanu odżywienia

Wady:

– wymagany specjalistyczny sprzęt
– wykwalifikowany personel
– ocena stanu odżywienia białkowo-energetycznego bez oceny stanu

odżywienia w zakresie pozostałych składników pokarmowych ( witamin,
minerałów)

OCENA STANU ODZYWIENIA TO

ZAWSZE

ZESTAW KILKU

INDYWIDUALNIE DOBRANYCH

METOD

WZGLĘDNA MASA CIAŁA [%]

Masa ciała należna [kg]

wg Broca- Brugscha

m.c.należna= wys.ciała[cm] -100 ( dla wys. 155-164 cm)

wg Broca

m.c.należna= wys.ciała[cm] -105 ( dla wys. 165-174 cm)

m.c.należna= wys.ciała[cm] -110 ( dla wys. 175-184 cm)

%

100

a

m.c.nalezn

wista

m.c.rzeczy

(%)

Wzgl.m.c.





m.c.należna=wysokość ciała [cm]-100

Funny-Powerpoints.net

2

wg Tatonia dla 40-

60 roku życia

dla kobiet

dla mężczyzn

wg Lorantza dla 20-

40 roku życia

dla mężczyzn

dla kobiet

20

100

]

cm

[

c

.

wys

100

]

cm

.[

c

.

wys

.

c

.

m

_

nalezna









10

100

]

cm

[

c

.

wys

100

]

cm

.[

c

.

wys

.

c

.

m

_

nalezna









4

150

]

cm

[

c

.

wys

100

]

cm

.[

c

.

wys

.

c

.

m

_

nalezna









2

150

]

cm

[

c

.

wys

100

]

cm

.[

c

.

wys

.

c

.

m

_

nalezna









OCENA WZGLĘDNEJ MASY CIAŁA

względna m.c.

ocena

< 90%

niedobór m.c. ( niedożywienie)

90 -110 %

prawidłowa m.c.

110 – 120 %

nadwaga

> 120 %

otyłość

• Nutritional Risk Index [NRI]

NRI= (1,519) x albumina, gL-1) +(0,417) x

NRI = 97,5 granica niedożywienia
NRI 83,5 -

97,5 nieznaczne niedożywienie

NRI< 83,5 znaczne niedożywienie

.

100



ajowa

m.c. zwycz

a

m.c. obecn

Badanie stanu odżywienia

Badanie stanu odżywienia

• Mastricht Index [MI]

MI=20,68 - (0,24 x albumina,gL-1)

– (19,21 x prealbumina, gL-1) –

(1,86 x TLC,109L-1)

– (0,04 x % wzgl.m.c.)

0 punkt = niedożywienie

•

Nutritional Index [NI]

NI= (0,14 x albumina,gL-1) + (0,03 x % wzgl.m.c) + 0,73 x TLC,109L-1)

– 8,90

< 1,31 punktu = zły stan odżywienia

.

Funny-Powerpoints.net

3

BODY MASS INDEX (BMI)















2

2

m

kg

ciala

_

wysokosc

ciala

_

masa

BMI

BMI jako wskaźnik tłuszczowej masy ciała

za wyjątkiem:

-

Kobiet w ciąży

-

Osób o rozwiniętej masie mięśniowej-
sportowców

- Dzieci <2 lat

-

Dorosłych >65 lat

Ocena stanu odżywienia u osób dorosłych na podstawie

wskaźnika BMI ( wg kryteriów WHO, 1998)

BMI a prawdopodobieństwo zaburzeń stanu zdrowia

BMI < 16 kg/m

2

niedożywienie (3stopień)

BMI 16-16,9 kg/m

2

niedożywienie (2stopień)

BMI 17-18,4 kg/m

2

niedożywienie (1stopień)

BMI 18,5-24,9 kg/m

2

masa ciała prawidłowa

(zakres normy)

BMI 25,0-29,9 kg/m

2

nadwaga

BMI 30,0-39,9 kg/m

2

otyłość ( 1 stopień)

BMI > 40,0 kg/m

2

otyłość ( 2 stopień)

otyłość olbrzymia

Ocena stanu odżywienia u dzieci

z zastosowaniem wskaźnika BMI jest

prowadzona na podstawie norm odpowiednich

dla danego wieku i płci (siatki centylowe) wg WHO

BMI < 5 percentyla

niedowaga (niedożywienie)

BMI 5 -10 percentyl

ryzyko niedożywienia

BMI 10 -85 percentyl

zakres normy

BMI 85-95 percentyl

nadwaga

BMI >95 percentyla

otyłość

Funny-Powerpoints.net

4

Wskaźnik Cole’a (LMS-Least Mean Square)

%

100

_

_

_

_

_

x

MS

x

WR

WS

x

MR

LMS



MR

– rzeczywista masa ciała badanego dziecka

WS

– średnia wysokość dla wieku i płci badanego dziecka (50centyl)

WR

– rzeczywista wysokość badanego dziecka

MS

– średnia masa ciała dla wieku i płci badanego dziecka (50centyl)

Interpretacja wartości LMS:

90-109%

– prawidłowe

110-119%

– nadwaga

120-139% -

otyłość

>140% -

otyłość olbrzymia

BMI chłopcy 6-14lat

BMI chłopcy 13-19lat

BMI dziewczęta 6-14lat

Funny-Powerpoints.net

5

BMI dziewczęta 13-19lat

POMIAR GRUBOŚCI FAŁDÓW

SKÓRNO-TŁUSZCZOWYCH

WYBRANE PUNKTY POMIAROWE:

-

nad mięśniem trójgłowym ramienia

-

nad mięśniem dwugłowym ramienia

-

pod dolnym kątem łopatki

-

nad grzebieniem kości biodrowej

Wykonany dodatkowo pomiar obwodu ramienia pozwala na wstępne

określenie masy mięśniowej i tkanki tłuszczowej ramienia

LOKALIZACJA UZYSKANYCH WARTOŚCI NA SIATKACH

CENTYLOWYCH

Nad m

ięśniem dwugłowym ramienia (Biceps)

w połowie odległości między wyrostkiem
barkowym łopatki a wyrostkiem łokciowym kości
łokciowej, pionowo

N

ad mięśniem trójgłowym ramienia (Triceps)

w połowie odległości między wyrostkiem
barkowym łopatki, a wyrostkiem łokciowym kości
łokciowej, pionowo

Suprailiac
Diagonal fold -
directly above iliac crest

Punkty pomiaru grubości fałdów skórno-tłuszczowych

Nad grzebieniem k.biodrowej (Suprailiac)
w linii pachowej przedniej, skośnie,

Podłopatkowy (Subscapular)
na grzbiecie tuż poniżej dolnego kąta łopatki,

skośnie,

Punkty pomiaru grubości fałdów skórno-tłuszczowych

Funny-Powerpoints.net

6

Na brzuchu (Abdominal)

w 1/4 odległości między

pępkiem a kolcem biodrowym przednim górnym,
skośnie,

Punkty pomiaru grubości fałdów skórno-tłuszczowych

N

ad pachową krawędzią mięśnia piersiowego

większego (Chest), skośnie,

Punkty pomiaru grubości fałdów skórno-tłuszczowych

Na bocznej ścianie klp (Midaxillary) w linii
pachowej środkowej na poziomie X żebra,
poziomo,

W dolnym odcinku pleców (Lower Back),
poziomo

OBWÓD MIĘŚNI RAMIENIA (OMR= MAMC)

POWIERZCHNIA MIĘŚNI RAMIENIA (MAMA)

triceps)

sk.tl.

fald

(Π

ramienia

obwod

OMR















4Π

2

triceps

sk.tl.

fald

Π

ramienia

obwod

MAMA







Stan odżywienia
białkowego (wg Jelliffe’a)

kobiety

mężczyźni

Dobry
Lekkie niedożywienie
Umiarkowane niedożywienie
Ciężkie niedożywienie

20,9

– 23,2

18,6

– 20,8

16,2

– 18,5

< 16,2

22,8

– 25,3

20,2

– 22,7

17,7

– 20,1

< 17,7

POWIERZCHNIA TKANKI TŁUSZCZOWEJ RAMIENIA ( MAFA)

sprawdzenie położenia uzyskanych wartości na siatkach centylowych

średnie wartości:

punkt pom.

jednostka

mężczyźni

kobiety

triceps

mm

12,5

16,5

OMR

cm

25,3

23,2

MAMA

cm2

50,9

42,8

MAFA

cm

17,0

21,3

4

2

triceps

sk.tl.

fald

Π

2

triceps

sk.tl.

fald

ramienia

obwod

MAFA









Funny-Powerpoints.net

7

POMIAR GRUBOŚCI FAŁDÓW

SKÓRNO-TŁUSZCZOWYCH

• gęstość ciała a suma fałdów skórno-tłuszczowych

20-29

rż

.

mężczyźni

= 1,1525

– 0,0687 *∑log triceps, subscapular

= 1,1631

– 0,0632 *∑log biceps, triceps, subscap., iliac

kobiety

= 1,1582

– 0,0813 *∑log triceps, subscapular

= 1,1599

– 0,0717 *∑log biceps, triceps, subscap., iliac

[mm]

sk.tl

faldow

log

m

-

c

=

]

3

[kg/m

d

3

10





POMIAR GRUBOŚCI FAŁDÓW

SKÓRNO-TŁUSZCZOWYCH

• procentowa zawartość tłuszczu a suma 4 fałdów

skórno-tłuszczowych

(tabele Durnin’a i Womersley’a)

1. POMIARY ANTROPOMETRYCZNE ( waga lekarska,

wzrostomierz, fałdomierz, taśma krawiecka)

2.

WAŻENIE HYDROSTATYCZNE

3. METODY OBRAZOWE ( RTG, USG, TC, MNR )
4. HYDROMETRIA
5. REJESTRACJA PROMIENIOWANIA

40

K

6. POZIOM KREATYNINY W MOCZU DOBOWYM
7. METODA FOTOOPTYCZNA
8. METODA BIOIMPEDANCJI

RÓŻNICOWANIE TŁUSZCZOWEJ I BEZTŁUSZCZOWEJ

MASY CIAŁA

WAŻENIE HYDROSTATYCZNE

• po zważeniu osobnika w powietrzu, a następnie zanurzonego w

wodzie, na podstawie różnicy ciężaru wylicza się gęstość ciała
(ciężar właściwy), która jest ujemnie skorelowana z zawartością
tłuszczu.

Funny-Powerpoints.net

8

WAŻENIE HYDROSTATYCZNE

Równanie Sirii:

% tłuszczu = (495 / Gęstość ciała) – 450

Równanie Brożka:
%

tłuszczu = (4.57 / Gęstość ciała – 4.142) x 100

Metody obrazowe

DEXA (dual energy X-ray absorptiometry)

• w DEXA ciało jest

skanowane przy użyciu
dwóch różnych niskich
dawek promieniowania

• Pomiar:
• - ilości tkanki tłuszczowej

(podskórnej i
okołonarządowej)

• - gęstości kości
• - beztłuszczowej masy

ciała

Body Composition Measurement

Deuterated X-Ray Absorptiometry (DXA); National Geographics, August, 2004

Age 38

Wgt: 240 lbs

Hgt: 5’6”

BMI: 40.3

HYDROMETRIA

REJESTRACJA PROMIENIOWANIA

40

K

POZIOM KREATYNINY W MOCZU DOBOWYM

( liniowa korelacja FFM i dobowego wydalania kreatyniny)

 

73

,

0

]

kg

[

TBW

kg

FFM



66

]

Mm

[

TBK

]

kg

[

FFM



(dla mężczyzn)

60

]

Mm

[

TBK

]

kg

[

FFM



( dla kobiet)

7,38

(g/dobe)

dob.

moczu

w

kreat.

29,08

FFM[kg]







Funny-Powerpoints.net

9

METODA FOTOOPTYCZNA

( pomiar tkanki tłuszczowej w bliskiej podczerwieni)

Aparat Futrex

METODA BIOIMPEDANCJI

(Bodystat, Maltron, Ormon, Tanita)

Referencyjne wartości %BF

• National Institutes of Health (NIH):

-

Mężczyźni BF% 5-25

- Kobiety BF% 15-30

• World Health Organization (WHO):

-

Mężczyźni BF% 5-25

- Kobiety BF% 15-35

TYPY OTYŁOŚCI

OTYŁOŚĆ TYPU GRUSZKA

OTYŁOŚĆ TYPU JABŁKO

Funny-Powerpoints.net

10

WSKAŹNIK WHR

otyłość posladkowo-udowa (obwodowa, typu gruszka)

WHR<0,94

u mężczyzn

WHR<0,85 u kobiet

otyłość brzuszna (centralna, typu jabłko)

WHR>0,94

u mężczyzn

WHR>0,85 u kobiet

bioder

obwod

talii

obwod

WHR



ANTROPOMETRYCZNY WSKAŹNIK PRAWDOPODOBIEŃSTWA

WYSTĄPIENIA ZABURZEŃ METABOLICZNYCH

POMIAR OBWODU TALII

Wysokie prawdopodobieństwo zaburzeń

metabolicznych przy wartościach pomiarowych:

kobiety

mężczyźni

≥ 88 cm

≥ 102 cm

kobiety

mężczyźni

≥ 80 cm

≥ 94cm

Wg International Diabetes Federation 2005

KONTROLA UBYTKÓW MASY CIAŁA W TRAKCIE

„ODCHUDZANIA”

WSKAŹNIKI ZMIANY MASY CIAŁA W CZASIE:

Prawidłowe wyniki dotyczące utraty masy ciała w czasie:

1 -

2 % w ciągu tygodnia

5% w ciągu miesiąca

7,5% w ciągu 3 miesięcy

10% w ciągu 6 miesięcy

wyjsciowa

M

aktualna

M

wyjsciowa

M

ciala

masy

Spadek

















 

dni

liczba

%

ciala

masy

spadek

ciala

M

spadku

Tempo

