Spółka cywilna

•

Uregulowana w

k.c

.

•

Nie jest osobą prawną

ani przedsiębiorcą, nie stanowi też

jednostki organizacyjnej (jak spółki osobowe)

•

•

Przedsiębiorcami są natomiast wspólnicy

•

Nie podlega wpisowi do KRS (krajowy rejestr sądowy)

•

Do Ewidencji Działalności Gospodarczej wpisywani są wspólnicy, wpis

niema jednak charakteru konstytutywnego.

•

Spółka cywilna nie może mieć firmy.

•

Do

9 stycznia 2009

obowiązek przekształcenia

•

S.c. jest, co do zasady, przeznaczona dla prowadzenia

przedsiębiorstwa o małych rozmiarach. W razie
zwiększonych przychodów spółki k.s.h. nakładał na
wspólników obowiązek przekształcenia jej w spółkę
jawną. Z uwagi na trudności w egzekwowaniu tego
przepisu został on zniesiony z dniem 9 stycznia 2009 r.
Takie przekształcenie s.c. w s.j. jest jednak w dalszym
ciągu możliwe, s.c. staje się s.j. z dniem wpisu do KRS.

•

Charakter prawny spółki cywilnej

•

Jest

umową o współdziałanie

pomiędzy wspólnikami,

jednakże umowa ta rodzi skutki nie tylko pomiędzy
wspólnikami, ale także wobec osób trzecich. Większość
przepisów k.c. dot. s.c. ma charakter

dyspozytywny

, z

wyjątkiem zasad odpowiedzialności za zobowiązania
spółki wobec wierzycieli (art. 864 k.c.) oraz zakazu
wyłączenia prawa wspólnika do zysku (art. 867 par. 1
k.c.).

•

Umowa spółki cywilnej (pojęcie)

•

=

umowa

na podstawie której wspólnicy zobowiązują się

do współdziałania w celu osiągnięcia oznaczonego w
umowie celu gospodarczego, w szczególności poprzez
wniesienie wkładów.

•

Wspólnikiem mogą być osoby

fizyczne i prawne

oraz

podmioty, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

•

•

Forma umowy

pisemna do celów dowodowych

.

•

Wkłady do spółki

•

Liberalne

podejście ustawodawcy: własność ruchomości,

nieruchomość, prawa obligacyjne, prawa na dobrach
niematerialnych oraz praca wspólnika świadczona na rzecz
realizacji wspólnego celu.

•

Nie majątek spółki, ale

osobista odpowiedzialność

wspólników stanowią gwarancję zaspokojenia wierzycieli

.

•

Sporne jest pytanie czy wniesienie przez wspólnika

wkładu majątkowego jest obowiązkowe.

Majątek spółki

•

Współwłasność łączna wspólników

, nie jest możliwe jej

zniesienie w trakcie trwania spółki.

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania

•

Osobista

(tj. z majątku osobistego)

•

Bezpośrednia

(nie jest wymagane uprzednie prowadzenie

egzekucji z majątku spółki)

•

Solidarna

(umowa spółki może zmienić zakres roszczeń

regresowych, inaczej wspólnicy odpowiadają równo)

Prowadzenie spraw spółki

•

Podejmowanie decyzji dotyczących wspólnych spraw ma

każdy ze wspólników w ramach umowy spółki. W
sprawach zwykłych czynności jednoosobowo, w prawach
przekraczających zakres zwykłych czynności zgoda
wszystkich.

•

Zwykłe sprawy spółki

(rutynowe)

•

Decyzje o charakterze strategicznym

(pociągające skutki

trwałe lub długotrwałe lub nieodwracalne).

•

Reprezentacja spółki

•

= składanie oraz przyjmowanie oświadczenia woli w

imieniu spółki (wspólników)

•

Reprezentacja czynna

(składanie oświadczeń woli)

•

tak jak u prowadzenia spraw spółki

•

Reprezentacja bierna

– do skutecznego przyjęcia

oświadczenia woli wystarczy złożenie oświadczenia woli
wobec jednego wspólnika.

Udział w stratach i zysku

•

Udziały

mogą być różne

, ale nie można pozbawić

wspólnika prawa w całości.

•

Rozwiązanie spółki

•

Przyczyny: upływ czasu (na czas określony), osiągnięcie

celu na który została zawarta, wypowiedzenie umowy
przez wspólnika, rozwiązanie umowy przez wspólników,
rozwiązanie umowy przez sąd z ważnych powodów,
ś

mierć wspólnika gdy spółka posiada tylko dwóch

wspólników (chyba że w miejsce zmarłego wspólnika
wstępują jego spadkobiercy).

Skutki rozwiązania:

•

zwrot rzeczy w naturze, które wniósł do używania

•

wypłata wartości jego wkładu zgodnie z umową spółki

•

wypłata udziału w zysku (różnica między wartością

początkową wkładu i wartością majątku w chwili
wystąpienia) zgodnie z umową spółki.

Likwidacja spółki

•

Postanowienia o sposobie likwidacji majątku spółki nie są

obligatoryjne.

•

Z uwagi na to, iż po rozwiązaniu spółki wspólnicy solidarnie

odpowiadają za zobowiązania zaciągnięte w czasie jej trwania, jest
w ich interesie uregulowanie tych zobowiązań zaraz po rozwiązaniu
z majątku spółki.

Spółki handlowe

•

obligatoryjnie wpisywanie do KRS

•

wpis ma charakter konstytutywny

.

•

Krajowy Rejestr Sądowy (KRS):

•

zasada jawności

•

domniemanie prawdziwości

•

sąd bada czy dołączone do wniosku o wpis dokumenty są

zgodne z prawem co do formy i treści

.

Prawdziwość danych (z wyjątkiem imienia, nazwiska, nazwy
lub firmy, PESEL lub REGON) kontrola odbywa się tylko w
razie powzięcia przez sąd uzasadnionych wątpliwości co do
zgodności tych danych z rzeczywistością.

•

Spółki osobowe

•

jawna

•

partnerska

•

komandytowa

•

komandytowo-akcyjna

•

są podmiotami prawa

•

spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać

prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa
rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być
pozywana tj.

ma zdolność prawną i sądową

.

•

nie posiadają osobowości prawnej

są to tzw. ułomne lub

niepełne osoby prawne.

•

muszą mieć co najmniej dwóch wspólników.

•

Cechy spółek osobowych

•

Cechy osobowe (znaczenie substratu osobowego)

•

Kierowanie sprawami spółki przez wspólników

•

Osobista odpowiedzialność

wspólników za zobowiązania

spółki

•

Dopuszczalność wnoszenia wkładów w postaci pracy

wspólnika

•

Trwałość (niezmienność) wkładu osobowego

•

Jednomyślność w podejmowaniu decyzji

•

Możliwość wypowiedzenia udziału w spółce

•

Nieobligatoryjność przeprowadzenia procedury likwidacyjnej

po rozwiązaniu spółki

Spółka jawna

•

Pojęcie: spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo

pod własną firmą i

nie jest inną spółką handlową

.

•

Działalność gospodarczą prowadzi sama spółka a nie

wspólnicy jak w s.c.

•

Firma zawiera dodatek s.j.

•

Obowiązek lojalności

wspólników wobec spółki:

wstrzymanie się działalności sprzecznej z interesem spółki
(np. zakaz konkurencji).

•

Podstawą spółki jest zawarcie umowy spółki

(k.s.h.

reguluje obligatoryjne postanowienia takiej umowy) w
formie

pisemnej pod rygorem nieważności

.

•

Rejestracja spółki

w KRS, wpis obligatoryjny i

konstytutywny (spółka powstaje z chwilą wpisu do
rejestru).

Stosunku majątkowe

•

S.j. jest właścicielem swojego majątku

•

wspólnikom w trakcie trwanie spółki nie przysługują

ż

adne uprawnienia do majątku spółki (nie jest to

współwłasność). Uprawnienia powstają dopiero po ustaniu
stosunku spółki.

Udział kapitałowy w s.j.

•

Wkłady do spółki

(majątkowe, niemajątkowe,

wierzytelności, usługi na rzecz spółki)

•

Udział w zysku i stratach

jest równy bez względu na

wysokość wkładów, chyba że umowa spółki stanowi
inaczej.

Prowadzenie spraw spółki

•

Zwykłe czynności

(orzecznictwo: sprawy codzienne,

rutynowe) – prawo jednoosobowego podejmowania
decyzji, jeżeli którykolwiek ze wspólników się sprzeciwi
wymagana jest zgoda wszystkich.

•

Przekraczające zakres zwykłych czynności

– zgoda

wszystkich wspólników.

•

Można powierzyć prowadzenie spraw spółki osobom nie

będącym wspólnikami (prokurenci lub inni
pełnomocnicy).

Reprezentacja spółki

•

•

Reprezentacja czynna – przez wspólników jednoosobowo

przy wszelkich czynnościach prawnych ew. przez
prokurentów lub innych pełnomocników. Możliwe
pozbawienie prawa wspólnika do reprezentacji na mocy
orzeczenia sądu.

•

Reprezentacja bierna – przez każdego ze wspólników

Uprawnienia kontrolne wspólnika: prawo do osobistego
zasięgania informacji o stanie majątku i interesów.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

•

Odpowiedzialność subsydiarna wspólników (z majątku

osobistego wspólnika można prowadzić egzekucje dopiero
jeżeli majątek spółki okaże się niewystarczający do
zaspokojenia wierzyciela)

•

Odpowiedzialność osobista, nieograniczona.

•

Solidarna odpowiedzialność wspólników.

Wypowiedzenie udziału we spółce

Wspólnik może wypowiedzieć udział we spółce na 6
miesięcy przed końcem roku obrachunkowego. Spółka
trwa z pozostałymi wspólnikami. W ten sposób powstaje
po stronie spółki obowiązek spłaty występującego
wspólnika.

Rozwiązanie umowy spółki pomiędzy wszystkimi
wspólnikami i wykreślenie jej z KRS:

•

Przyczyny przewidziane w umowie spółki

•

Jednomyślna uchwała wspólników

•

Ogłoszenie upadłości spółki

•

Ś

mierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości

•

Wypowiedzenie umowy spółki, jeżeli jest tylko dwóch wspólników

•

Prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu spółki

Likwidacja spółki nie jest obligatoryjna.

Spółka partnerska

•

Spółka osobowa w celu

wykonywanie wolnego zawodu

w

spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

•

Partnerami mogą być

wyłącznie osoby fizyczne

wykonujące wolny zawód

.

•

Firma z dopiskiem

•

Z uwagi na podobieństwo ze s.j. w sprawach

nieuregulowanych odrębnie stosuje się przepisy o s.j.

•

Umowa spółki w

formie aktu notarialnego

przez co

najmniej dwóch partnerów.

Prowadzenie spraw i reprezentacja spółki

•

Prowadzenie spraw spółki na takich samych zasadach jak

w s.j.

•

Prawo do prowadzenie spraw spółki ma każdy partner

samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

•

Partnera można pozbawić prawa do reprezentowania

spółki nie tylko na mocy orzeczenia sądu, ale także
uchwałą 2/3 partnerów, która podlega kontroli sądowej i
staje się skuteczna z momentem wpisu do KRS.

Organ spółki

•

Nieobligatoryjnie można utworzyć zarząd spółki. W jego

skład mogą wejść osoby spoza grona partnerów.
Zarządowi można powierzyć prowadzenie spraw spółki
oraz jej reprezentację. Wówczas te uprawnienia tracą
partnerzy.

Odpowiedzialność partnera za zobowiązania spółki

•

Zobowiązania powstałe w związku z wykonywaniem

wolnego zawodu przez partnera lub będących następstwem
działań osób zatrudnionym przez spółkę podległych
kierownictwu określonego partnera. Za te zobowiązania
ponosi odpowiedzialność spółka oraz partner z którego
działalnością wiąże się zobowiązanie spółki.

•

Zobowiązania inne jak w s.j.

Wypowiedzenie udziału

zbliżone do s.j.

•

Szczególny przypadek rozwiązania: utrata przez partnera

prawa do wykonywania wolnego zawodu.

Spółka komandytowa

•

Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie działalności

gospodarczej pod własną firmą w której co najmniej jeden
ze wspólników odpowiada osobiście i bez ograniczeń za
zobowiązania spółki (

komplementariusz

) oraz co najmniej

jeden odpowiada w sposób ograniczony (

komandytariusz

).

•

•

Komplementariuszem i komandytariuszem może być

osoba fizyczna i prawna

, oraz ułomna osoba prawna.

•

Z uwagi na znaczne podobieństwo z s.j. w sprawach

nieuregulowanych odrębnie stosuje się przepisy o s.j.

•

Umowa spółki

w formie aktu notarialnego

.

Wkłady do spółki

•

Komandytariusz może wnieść wkład w postaci pracy tylko

obok

wkładu majątkowego

o wartości równej co najmniej

wysokości sumy komandytowej.

•

•

Kiedy komplementariuszem jest sp. z o.o. lub s.a.

posiadane przez wspólników udziały w spółce z.o.o. lub
s.a. nie mogą stanowić przedmiotu wkładu do spółki
komandytowej.

Prowadzenie spraw spółki

należy do podstawowego prawa i

obowiązku

komplementariusza

. Umowa spółki może

powierzyć prowadzeniem spraw spółki także
komandytariusza. O prowadzeniu spraw przekraczających
zwykłe czynności spółki decydują także komandytariusze.

Reprezentacja spółki

należy wyłącznie do komplementariuszy

Komandytariusze mogą być prokurentami lub
pełnomocnikami.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

•

Komplementariusz jak w s.j.

•

Komandytariusz do wysokości sumy komandytowej.

Spółka komandytowo-akcyjna

Jest spółką częściowo osobową, częściowo kapitałową
(zgromadzenie akcjonariuszy i rada nadzorcza, uczestnictwo
w spółce akcjonariuszy, akcje i kapitał zakładowy oraz
odesłanie do przepisów o spółce akcyjnej).

Pojęcie

:

Jest spółką osobowa mającą na celu prowadzenie
przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec
wierzycieli za zobowiązania spółki

co najmniej jeden

wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a
co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem

.

Znaczenie gospodarcze

:

zapewnia ochronę przed przejęciem i jednocześnie umożliwia
na finansowania kapitału „z zewnątrz”.

Komplementariusze mogą być zarazem akcjonariuszami,
mogą to być osoby fizyczne i prawne.

Charakter regulacji

:

W zakresie nieuregulowanym wprost w dziale IV tytułu III
k.s.h. stosuje się:

•

w zakresie stosunków pomiędzy komplementariuszami,

jak i między komplementariuszami i akcjonariuszami i
osobami trzecimi oraz do wkładów komplementariuszy –
przepisy o spółce komandytowej (a także więc przepisy o
spółce cywilnej).

•

w pozostałych sprawach stosuje się przepisy o spółce

akcyjnej.

Powstanie spółki

:

Sporządzenie statutu w formie aktu notarialnego, podpisują
go co najmniej wszyscy komplementariusze. W zakresie
zebrania kapitału zakładowego muszą być spełnione
przesłanki wynikające z przepisów dotyczących spółki
akcyjnej.

Spółka powstaje z chwilą wpisu do KRS.

Majątek spółki

:

Ustrój majątkowy podobny do spółki jawnej, z różnicą
istnienia kapitału zakładowego.

Minimalny kapitał zakładowy co najmniej 50 000 zł.

Kapitał zakładowy dzieli się na akcje.

Wkłady komplementariuszy – zasady wg spółki
komandytowej

Wkłady akcjonariuszy – zasady wg spółki akcyjnej
Podobnie kwestie udziału w zysku i stratach.

Prowadzenie spraw spółki

:

co do zasady należy do

komplementariuszy

(można pozbawić

decyzją pozostałych komplementariuszy).

Akcjonariusze wpływają na prowadzenie spraw poprzez

udział w walnym zgromadzeniu

w którym uczestniczą także

komplementariusze (pewne sprawy należą do wyłącznej
kompetencji walnego zgromadzenia, inne uchwały wymagają
zgodę wszystkich lub większości komplementariuszy pod
rygorem nieważności).

Reprezentacja spółki

:

Komplementariusze, z wyjątkiem tych, którzy zostali
pozbawieni tego prawa.

Uprawnienia kontrolne wspólników

:

Komplementariusze

(jak w spółce jawnej)

Akcjonariusze – uchwały zgromadzenia wspólników lub

rada

nadzorcza

(jest obligatoryjna jeżeli liczba akcjonariuszy

przekracza 25 osób).

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

:

Komplementariusz

– jak w spółce komandytowej

(nieograniczona, osobista, subsydiarna, solidarna)

Akcjonariusz

– dotyczy wyłącznie wkładów wniesionych do

spółki.

Wystąpienie wspólnika, rozwiązanie spółki i jej likwidacja

:

Komplementariusz: wypowiedzenie umowy o ile statut spółki
taką możliwość przewiduje.

Rozwiązanie spółki powodują następujące zdarzenia:

•

przyczyny przewidziane w statucie spółki

•

uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki

•

ogłoszenie upadłości spółki

•

ś

mierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie ze spółki

jedynego komplementariusza, chyba że statut stanowi inaczej

•

inne przyczyny przewidziane prawem.

Upadłość akcjonariusza nie jest przyczyną rozwiązania
spółki.