Moduł 5a Projektowanie ścieżki dezinflacyjnej

Działania Europejskiego Banku Centralnego mają przede wszystkim na celu

stabilizację poziomu cen w okresie długim.

Europejski Bank Centralny dośd często korzysta z

takiej postaci reakcji, która mocno nawiązuje do klasycznej reguły Taylora (1993, 1999). Można ją

zapisad w sposób następujący:









t

t

t

t

y

y

R

i























gdzie:

0

,







t

i

- krótkookresowa stopa procentowa (instrument polityki Banku Centralnego),

R – poziom długookresowej realnej stopy procentowej (jest on stały, wówczas nominalna

długookresowa stopa procentowa jest sumą stopy realnej r oraz celu inflacyjnego



, który także jest

stały),

t



- stopa inflacji,

t

y

- stopa wzrostu bieżącej wielkości produkcji zagregowanej,

y

- stopa wzrostu wielkości zagregowanej produkcji potencjalnej.

Jak wynika z równania powyżej, Bank Centralny powinien zmienid poziom stopy procentowej

t

i

, jeżeli stopa inflacji odchyli się od poziomu celu inflacyjnego lub jeśli zmieni się rozmiar tzw. luki

popytowej, tj. różnicy pomiędzy bieżącym a potencjalnym poziomem zagregowanej produkcji





t

t

Y

Y



.

FED System Rezerwy Finansowej Stanów Zjednoczonych różni się swoim podejściem

od EBC, ponieważ oprócz zapobiegania nadmiernemu wzrostowi cen jego działania

ukierunkowane są również na pobudzanie gospodarki (cel krótkoterminowy).

Dezinflacja – czyli świadomie realizowana polityka polegająca na redukowaniu stopy

inflacji, Polityka ta – zgodnie z wcześniej prezentowaną regułą Taylora (funkcją reakcji banku

centralnego) - może mied jednak w okresie średnim swoje skutki w postaci wzrostu stopy

bezrobocia. Odwrotną zależnośd pomiędzy stopą bezrobocia a stopą inflacji pokazuje nam

równanie krzywej Philipsa:

Gdzie:

– stopa inflacji w okresie t

– stopa inflacji w okresie t-1

-

Współczynnik α określa wrażliwośd zmiany stopy inflacji w czasie w zależności od odchylenia

aktualnej stopy bezrobocia od jej poziomu naturalnego. Współczynnik α może byd różny dla różnych

krajów.

- stopa bezrobocia w okresie t

– stopa bezrobocia naturalnego

Z równania krzywej Philipsa wynika, że stopa bezrobocia naturalnego może byd definiowana

jako stopa bezrobocia nie powodująca zmian w inflacji, dosłownie nie przyspieszająca inflacji tzn.

NAIRU (Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment). A zatem gdy u

t

równa się u

n

wówczas Δπ

t

= 0.

Bank centralny zdając sobie sprawę z faktu, że podjęcie działao dezinflacyjnych będzie

prawdopodobnie skutkowało wzrostem bezrobocia stara się uwzględniad w swoich kalkulacjach

zarówno stratę z tytułu odchylenie od zamierzonego celu inflacyjnego, jak i stratę wynikającą z tytułu

wzrostu bezrobocia będącego efektem ubocznym walki z inflacją. Funkcja straty banku centralnego

ma postad:

Gdzie:

L

t

– strata banku centralnego lub inaczej mówiąc koszt alternatywny podjęcia decyzji w sprawie

polityki dezinflacyjnej

b – współczynnik określający poziom „dbałości” banku centralnego o wysokośd stopy bezrobocia

W zależności od wielkości współczynnika b banki centralne dzielimy na:



„mokre nosy” lub „gołębie” – tak nazywamy te banki centralne, które ustalają poziom

współczynnika b tak by b>0, co oznacza, że uwzględniają one stratę wynikającą ze wzrostu

stopy bezrobocia i starają się ją zminimalizowad.



„zadarte nosy” lub „jastrzębie” – tak nazywamy te banki centralne, które ustalają poziom

współczynnika b tak, że b=0, co oznacza, że są nastawiona głównie na prowadzenie działao

dezinfacyjnych i nie przejmują się skutkami w postaci wzrostu stopy bezrobocia.

Aby skutecznie zaprojektowad ścieżkę dezinflacyjną potrzebujemy jeszcze jednego równania -

równania Okuna:

Gdzie:

– współczynnik charakterystyczny dla danej gospodarki określający stopieo zależności wysokości

stóp bezrobocia od stopy wzrostu gospodarczego

- stopa wzrostu gospodarczego w okresie t

– naturalna stopa wzrostu gospodarczego

Tak aby uzyskad informację na temat pożądanego poziomu stopy wzrostu nominalnej podaży

pieniądza niezbędnego do wdrożenia w praktyce planu dezinflacyjnego wródmy na chwilę do

równania opisującego krzywą AD. Wiemy z niego, że dochód jest dodatnią funkcją realnej podaży

pieniądza:

Gdzie:

A – jest współczynnikiem charakteryzującym daną gospodarkę, dla uproszczenia dalszej

analizy zakładamy, że A jest równe 1.

Mamy więc równanie:

Zlogarytmowanie obu stron równania pozwala nam uzyskad następującą postad równania:

Równanie to pokazuje nam, że stopa wzrostu dochodu zależy od stopy wzrostu

nominalnej podaży pieniądza pomniejszonej o stopę wzrost ogólnego poziomu cen (de facto

stopę inflacji). Zamieniając w powyższym równaniu oznaczenia na stosowane dotychczas

otrzymujemy zatem postad:

Otrzymaliśmy więc trzy równania:

1. Równanie krzywej Philipsa:

2. Równanie Okuna:

3. Oraz ostatnie równanie:

Znając te równania, oraz wartości współczynników alfa i beta możemy zaprojektowad

ścieżkę dezinflacyjną dla danej gospodarki.

Przykład

Załóżmy, że bank centralny kraju A realizuje politykę celu inflacyjnego polegającą na zbiciu

inflacji z poziomu 14% do 4% przez pięd lat przy założeniu stałej stopy spadku. Zaprojektuj

ścieżkę deziflacyjną wiedząc, że:

α = 1

β = 0,3

= 3%

U

n

= 4%

T

0

T

1

T

2

T

3

T

4

T

5

π

14%

12%

10%

8%

6%

4%

u

4%

6%

6%

6%

6%

6%

g

Y

3%

-3,67%

3%

3%

3%

3%

g

M

17%

8,33%

13%

11%

9%

7%

W pierwszym wierszu wpisujemy cel inflacyjny jaki założył bank centralny. Zaczynamy

od wyjściowej stopy inflacji wynoszącej 14% i dla kolejnych okresów od t

1

do t

5

wpisujemy

zakładane spadki inflacji tak by w ostatnim okresie osiągnąd zamierzoną wartośd. Przyjęcie

założeo o zrównoważonej polityce celu inflacyjnego oznacza, że spadki stopy inflacji w

każdym z okresów funkcjonowania programu będą takie same. Przyjmując takie wytyczne

wypełniamy pierwszy wiersz tabeli rozpoczynając projektowanie ścieżki dezinflacyjnej od

wyjściowego poziomu 14%. Pozostałe wyjściowe dane odpowiadają wielkościom zmiennych

makroekonomicznych w równowadze tj. naturalnej stopie bezrobocia i normalnej stopie

wzrostu gospodarczego. Początkową stopę wzrostu nominalnej podaży pieniądza

otrzymujemy dodając do siebie (zgodnie z trzecim równaniem) stopę wzrostu i stopę inflacji.

Zaczynamy od obliczenia (z pierwszego równania) wysokości stopy bezrobocia dla kolejnych

okresów:

1.

U

t1

= 6%

2.

u

t2

= 6%

3. Itd.

Dla pozostałych okresów wysokośd stopy bezrobocia nie zmieni się ponieważ

spadki inflacji są identyczne dla wszystkich tych okresów.

Aby osiągnąd zamierzony cel dezinflacyjny, czyli w każdym roku obniżad inflację o 2 punkty

procentowe, należy więc zaakceptowad odchylenie stopy bezrobocia także powyżej dwóch

punktów od jej naturalnego poziomu.

Następnie obliczamy (z drugiego równania) wzrosty dochodu dla kolejnych okresów:

1.





03

,

0

3

,

0

04

,

0

06

,

0









t

Y

g

%

67

,

3





t

Y

g

2.





03

,

0

3

,

0

06

,

0

06

,

0









t

Y

g

%

3



t

Y

g

Dla pozostałych okresów stopa wzrostu gospodarczego będzie równa normalnej

stopie wzrostu, ponieważ poczynając od okresu 2 stopa bezrobocia nie zmieni się.

W pierwszym roku realizacji polityki dezinflacyjnej stopa wzrostu PKB będzie musiała

zmniejszyd się o ponad 6 punktów procentowych i będzie ujemna. Polityka dezinflacyjna

spowodowała więc spadek PKB. W kolejnych latach stopa bezrobocia nie zmienia się, a stopa

wzrostu PKB będzie równa normalnej stopie wzrostu.

Ostatni etap stanowi obliczenie stopy nominalnej podaży pieniądza dla każdego z okresów.

Otrzymujemy ją wykorzystując równanie 3, dla każdego z okresów sumując stopę inflacji i

stopę wzrostu gospodarczego. Bank centralny dostosowując podaż pieniądza do

zaprojektowanych dla kolejnych lat poziomów będzie realizował politykę dezinflacyjną.