KOSZTY, PRZYCHODY,

WYNIK EKONOMICZNY

dr Sylwia Machowska

KOSZTY

KOSZTY

Przedsi

ę

biorstwo musi nieustannie

rozwa

ż

a

ć

takie kwestie, jak:

• podj

ąć

si

ę

okre

ś

lonych działa

ń

, czy nie,

• kiedy działania rozpocz

ąć

,

• jaka b

ę

dzie efektywno

ść

zamierzonych

działa

ń

,

• jaki b

ę

dzie okres zwrotu poniesionych

kosztów.

NIE MA DZIAŁA

Ń

BEZ KOSZTÓW

• Koszty stanowi

ą

zawsze punkt wyj

ś

cia

my

ś

lenia ekonomicznego dlatego,

ż

e

ka

ż

de działanie podmiotów jest zwi

ą

zane z

ponoszeniem kosztów.

• Nie ma działa

ń

bez kosztów.

NIE MA DZIAŁA

Ń

BEZ KOSZTÓW

• Koszty nale

żą

do podstawowych kryteriów

wyboru decyzji.

• Ranga kosztów jako elementu decyzyjnego

wynika st

ą

d,

ż

e wprawdzie nie mo

ż

na

unikn

ąć

ponoszenia kosztów w zwi

ą

zku z

podejmowan

ą

działalno

ś

ci

ą

, lecz mo

ż

na i

nale

ż

y je minimalizowa

ć

.

ZASADA RACJONALNEGO

GOSPODAROWANIA

Zgodnie z zasad

ą

racjonalnego

gospodarowania minimalizacja kosztów mo

ż

e

by

ć

realizowana poprzez:

• osi

ą

ganie zało

ż

onego celu przy jak

najmniejszych kosztach,

• maksymalizacj

ę

efektu przy zało

ż

onych do

poniesienia kosztach.

ZASADA RACJONALNEGO

GOSPODAROWANIA

Zasada ta zakłada tak

ż

e konieczno

ść

kształtowania odpowiedniej relacji kosztów do
przychodów:

- przychody ze sprzeda

ż

y s

ą

wy

ż

sze od kosztów

- dynamika przychodów jest silniejsza od

dynamiki kosztów.

PIERWOTNO

ŚĆ

KOSZTÓW

Cech

ą

szczególn

ą

kosztów jest ich pierwotno

ść

wzgl

ę

dem przychodów, co oznacza

ż

e:

• aby podj

ąć

jak

ą

kolwiek działalno

ść

gospodarcz

ą

, przedsi

ę

biorstwo musi najpierw

ponie

ść

koszty,

• potem konieczne jest sprzedanie

wyprodukowanego wyrobu, towaru lub usługi
w celu zrealizowania przychodu,

• osi

ą

gni

ę

cie zysku wymaga, aby ł

ą

czne

przychody były wy

ż

sze od poniesionych

kosztów.

KOSZTY EKONOMICZNE

SKŁADAJ

Ą

SI

Ę

:

• kosztów

jawnych,

wydatków

niezb

ę

dnych w celu uzyskania zasobu,

produktu lub usługi – explicite

• kosztów ukrytych - niewykorzystanych

mo

ż

liwo

ś

ci wykonania, pozyskania czego

ś

innego lub zastosowania posiadanych
zasobów do innego celu – implicite

Koszty jawne

Koszty ukryte

czesne

360 zł

podręczniki

100 zł

utracony czas

600 zł

Kj

=

460 zł

Ku

=

600 zł

Koszt ekonomiczny = 1060 zł

Wynik ekonomiczny w aspekcie kosztu alternatywnego

TR

Koszty
ukryte

Koszty
jawne

Zysk
ksi

ę

gowy

= zysk
normalny

TR

Koszty
jawne

Koszty
ukryte

Zysk
ksi

ę

gowy

Zysk
ekonomiczny

Wynik ekonomiczny w aspekcie kosztu alternatywnego

TR

Koszty
ukryte

Koszty
jawne

TR

Zysk
ksi

ę

gowy

Strata
ekonomiczna

Koszty
ukryte

Koszty
jawne

TR

Strata
ekonomiczna

Strata
ksi

ę

gowa

PODZIAŁ KOSZTÓW

PODZIAŁ KOSZTÓW

Za kryterium podziału kosztów przyjmiemy
reakcje na zmian

ę

wielko

ś

ci produkcji:

- Koszty stałe

- Koszty zmienne

Przy czym zarówno koszt stały jak i zmienny
mo

ż

e by

ć

kosztem jednostkowym

(przeci

ę

tnym) lub kosztem całkowitym.

KOSZTY STAŁE - TFC

KOSZTY STAŁE - TFC

Koszty stałe - s

ą

to takie koszty w

przedsi

ę

biorstwie, które nie ulegaj

ą

zmianie wraz ze zmian

ą

wielko

ś

ci

produkcji.

Do kosztów stałych przedsi

ę

biorstw najcz

ęś

ciej

nale

żą

:

• koszty zakupu ziemi,
• koszty wyposa

ż

enia kapitałowego (amortyzacja),

• opłaty za dzier

ż

aw

ę

maj

ą

tku,

• składki ubezpieczeniowe,
• wynagrodzenia zarz

ą

du itp.

KOSZTY ZMIENNE - TVC

• Koszty zmienne – obejmuj

ą

takie koszty

w przedsi

ę

biorstwie, które zmieniaj

ą

si

ę

wraz ze zmian

ą

wielko

ś

ci produkcji, np.

koszty energii, paliwa, koszty pracy
(płace) niektórych grup pracowników.

• Koszty stałe (TFC) to takie koszty, które

nie zmieniaj

ą

si

ę

pod wpływem zmian

wielko

ś

ci produkcji.

• Koszty zmienne (TVC) to takie koszty,

które zmieniaj

ą

si

ę

w

ś

lad za zmianami

wielko

ś

ci produkcji.

Rozpatruj

ą

c podział kosztów na stałe i zmienne

nale

ż

y uwzgl

ę

dni

ć

nast

ę

puj

ą

ce kwestie:

• czas,

• przedział wielko

ś

ci produkcji,

• sposób uj

ę

cia kosztów (całkowite czy

jednostkowe).

Podział na koszty stałe i zmienne zmienia si

ę

wraz

ze zmian

ą

horyzontu czasowego. W bardzo

krótkim okresie wszystkie koszty s

ą

w zasadzie

stałe. Natomiast w długim okresie wszystkie koszty
podlegaj

ą

zmianom a wi

ę

c s

ą

zmienne.

KOSZTY CAŁKOWITE - TC

• Koszty całkowite przedsi

ę

biorstwa

(total cost - TC)
– stanowi

ą

sum

ę

całkowitych kosztów stałych

(total fixed cost – TFC) i całkowitych kosztów

zmiennych (total variable cost – TVC

)

TC = TVC + TFC

KOSZTY PRZECI

Ę

TNE

Koszty przeci

ę

tne

• Jednostkowy koszt przeci

ę

tny oblicza si

ę

poprzez podzielenie kosztów całkowitych
okre

ś

lonej produkcji przez ilo

ść

jednostek

produkcji, np. przeci

ę

tny koszt jednostkowy

przewozu jednego pasa

ż

era w

przedsi

ę

biorstwie transportowym okre

ś

la si

ę

poprzez podzielenie kosztów całkowitych
przewozu pasa

ż

erów w danym

przedsi

ę

biorstwie przez liczb

ę

przewiezionych pasa

ż

erów w danym okresie

czasu.

KOSZTY PRZECI

Ę

TNE

W

ś

ród kosztów przeci

ę

tnych wyró

ż

niamy:

• ATC – przeci

ę

tny koszt całkowity = TC/X

• AVC – przeci

ę

tny koszt zmienny = TVC/X

• AFC – przeci

ę

tny koszt stały = TFC/X

Koszty przeci

Koszty przeci

ę

ę

tne

tne

= koszty ca

= koszty ca

ł

ł

kowite podzielone

kowite podzielone

przez wielko

przez wielko

ść

ść

produkcji

produkcji

Koszty przeci

Koszty przeci

ę

ę

tne

tne

= koszty ca

= koszty ca

ł

ł

kowite przypadaj

kowite przypadaj

ą

ą

ce

ce

na jednostk

na jednostk

ę

ę

produkcji

produkcji

KOSZT KRA

Ń

COWY - MC

KOSZT KRA

Ń

COWY - MC

Koszt kra

ń

cowy (marginalny)

• Koszt kra

ń

cowy jest to jednostkowy koszt

dodatkowej partii produkcji, która
uruchomiona została w przedsi

ę

biorstwie

(uruchomienie obsługi nowej relacji
przewozowej, uruchomienie nowego kursu,
wykonanie konkretnej usługi na rzecz
klienta).

KOSZT KRA

Ń

COWY - MC

KOSZT KRA

Ń

COWY - MC

Koszt kra

ń

cowy okre

ś

la si

ę

poprzez relacj

ę

przyrostu kosztów całkowitych, zwi

ą

zanych z

podj

ę

ciem produkcji, do przyrostu produkcji.

• Koszt kra

ń

cowy to przyrost kosztów

całkowitych spowodowany zwi

ę

kszeniem

produkcji o jednostk

ę

.

Koszty zmienne i koszty kra

ń

cowe

Koszty zmienne i koszty kra

ń

cowe

• Uwaga: poniewa

ż

koszty stałe nie

zmieniaj

ą

si

ę

pod wpływem zmian

wielko

ś

ci produkcji, koszty kra

ń

cowe

zwi

ą

zane s

ą

tylko ze zmienn

ą

cz

ęś

ci

ą

kosztów całkowitych.

KOSZT KRA

Ń

COWY - MC

MC =

∆

TC /

∆

X

MC =

∆

TVC /

∆

X

MC = P

L

/ MPP

L

∆

– zmiana liczona jako X

2

– X

1

P

L

– cena czynnika produkcji (tu cena pracy)

X – wielko

ść

produkcji

MPP

L

– produkcyjno

ść

kra

ń

cowa (tu produkcyjno

ść

pracy)

constans !

TC

= ATC • X

TFC

= AFC • X

TVC

= AVC • X

+

ATC

AFC

AVC

+

KOSZTY PRODUKCJI I ICH

GRAFICZNA

INTERPRETACJA

KOSZTY PRODUKCJI I ICH

GRAFICZNA

INTERPRETACJA

ZNACZENIE KOSZTÓW

PRODUKCJI

Koszty produkcji obok ceny sprzeda

ż

y

produktu, stanowi

ą

istotny parametr w

podejmowaniu racjonalnych decyzji przez
producenta. Znajomo

ść

ich kszta

ł

towania

w krótkim i d

ł

ugim okresie umo

ż

liwia

wyznaczenie

optymalnych

rozmiarów

produkcji

i

optymalnej

wielko

ś

ci

przedsi

ę

biorstwa

w ró

ż

nych strukturach

rynkowych – od rynku konkurencyjnego do
rynku monopolu.

KOSZTY CAŁKOWITE

KOSZTY CAŁKOWITE

KOSZTY CAŁKOWITE

x

TFC

TC

TVC

Variable Cost

(Fixed Cost)

(Total Cost)

TC
TFC

TVC b

ę

dzie wysoko

ś

ci

ą

czerwonego odcinka. Wynika to
z prostego rachunku

TC – TFC = TVC

KOSZTY PRZECI

Ę

TNE

KOSZTY PRZECI

Ę

TNE

AVERAGE COST

MC

ATC

AVC

AFC

x

MC
ATC
AVC
AFC

KOSZTY PRZECI

Ę

TNE

KOSZTY PRZECI

Ę

TNE

MC

ATC

AVC

MC
ATC
AVC
AFC

x

Pionowa odległo

ść

mi

ę

dzy

krzywymi ATC i AVC to AFC.
Wynika to z prostego
rachunku ATC – AVC= AFC

x

Koszty – uwagi do rysunku

Koszty – uwagi do rysunku

• Warto zauwa

ż

y

ć

zmniejszanie si

ę

ró

ż

nicy

mi

ę

dzy ATC a AVC. Wynika to z faktu,

ż

e

maleje znaczenie kosztu stałego, tzn. maleje
AFC, który jest oczywi

ś

cie elementem

składowym kosztu całkowitego.

Koszty – uwagi do rysunku

Koszty – uwagi do rysunku

• Krzywa MC przecina krzywe kosztów

przeci

ę

tnych w okre

ś

lonych punktach

odpowiadaj

ą

cych najni

ż

szym warto

ś

ciom

kosztów przeci

ę

tnych. Nie jest to przypadek.

Je

ż

eli koszt kra

ń

cowy jest wy

ż

szy ni

ż

przeci

ę

tny oznacza to,

ż

e dodatkowa

wyprodukowana jednostka jest dro

ż

sza ni

ż

wynosi koszt

ś

redni

, a je

ś

li tak, to

automatycznie podnosi to koszt przeci

ę

tny

(ATC i AVC ro

ś

nie).

AVC

AVC

ATC

ATC

MC

MC

TVC

TVC

TC

TC

TFC

TFC

X

X

X

X

Zale

ż

no

ść

mi

ę

dzy

kosztami całkowitymi a
kosztami przeci

ę

tnymi.

Koszty w krótkim i w długim okresie

Koszty w krótkim i w długim okresie

• W krótkim okresie cz

ęść

kosztów

całkowitych to koszty stałe.

• W długim okresie wszystkie koszty to

koszty zmienne.

Kształt krzywych kosztów

Kształt krzywych kosztów

• W krótkim okresie za kształtem krzywych

kosztów kryj

ą

si

ę

inne zasady ni

ż

w długim

okresie.

Krzywe kosztów w krótkim okresie

Krzywe kosztów w krótkim okresie

• Za kształtem krzywych kosztów

w krótkim okresie kryje si

ę

prawo

malej

ą

cych przychodów z czynnika

wytwórczego (prawo malej

ą

cego

produktu kra

ń

cowego czynnika

wytwórczego).

Prawo malej

ą

cych przychodów

kra

ń

cowych z produkcji

Prawo malej

ą

cych przychodów

kra

ń

cowych z produkcji

• Je

ż

eli ilo

ść

jednego czynnika wytwórczego

jest stała a ilo

ść

drugiego zwi

ę

ksza si

ę

,

wówczas – od pewnego poziomu
nakładów zmiennego czynnika
wytwórczego – produkcja ro

ś

nie, ale

ka

ż

da kolejna jego jednostka powoduje

mniejszy przyrost produkcji (kra

ń

cowa

produkcyjno

ść

tego czynnika jest coraz

mniejsza).

A

1

A

2

A

3

A

A

4

A

5

TPP

T

m

s

R

A

1

A

2

A

3

A

A

4

A

5

MPP
APP

APP

M

P

P

+
0
-

R’

s’

T’

MPP osi

ą

ga punkt maksymalny

przy skali zaanga

ż

owania

czynnika A odpowiadaj

ą

cej

punktowi przegi

ę

cia krzywej TPP

(A

2

).

Maksimum APP przypada na
spadaj

ą

cym ramieniu MPP przy

skali zaanga

ż

owania czynnika

zmiennego, przy której promie

ń

wyprowadzony z pocz

ą

tku układu

współrz

ę

dnych jest styczny do

TPP (A

3

).

W punkcie A

4,

odpowiadaj

ą

cym

maksimum TPP, MPP osi

ą

ga 0,

przy wi

ę

kszej skali zastosowania

czynnika A MPP jest ujemne.
W punkcie A

5

, gdy TPP=0, APP

równie

ż

=0.

PRODUKT CAŁKOWITY (TPP)

A PRODUKT KRA

Ń

COWY (MPP)

I PRODUKT PRZECI

Ę

TNY (APP)

„A” to ilo

ść

zaanga

ż

owanej pracy.

ZAŁÓ

ś

MY:

Przedsi

ę

biorstwo jest zakładem

naprawczym. Na rynku pracy obowi

ą

zuje

płaca w wysoko

ś

ci 20 dolarów za godzin

ę

,

a kra

ń

cowy produkt pracy wynosi 0,5

jednostki na godzin

ę

(tzn. w ci

ą

gu godziny

jest wykonywana połowa typowej naprawy).

Kra

ń

cowy koszt (pracy) firmy wynosi wi

ę

c

20/0,5= 40 dolarów za kolejn

ą

wykonan

ą

napraw

ę

.

ZAŁÓ

ś

MY:

Zgodnie z równaniem

koszt kra

ń

cowy b

ę

dzie rósł wraz ze spadkiem

kra

ń

cowej produktywno

ś

ci.

Co wi

ę

cej, je

ś

li przedsi

ę

biorstwo u

ż

ywa

dodatkowej pracy do wytworzenia dodatkowej

produkcji, działa wówczas prawo malej

ą

cych

przychodów.

Przy stałych nakładach innych czynników

wytwórczych dodanie kolejnej porcji czynnika

zmiennego (w tym przypadku pracy) wywołuje

coraz mniejsze przyrosty produkcji.

Oznacza to,

ż

e w pewnym momencie

kra

ń

cowy produkt pracy (MPP) zacznie si

ę

zmniejsza

ć

.

W rezultacie koszty kra

ń

cowe rosn

ą

wraz ze

wzrostem produkcji (tutaj wraz z kolejn

ą

napraw

ą

).

Zale

ż

no

ść

mi

ę

dzy

krzywymi kosztów a
krzywymi produktów

Produkcja na
mniejsz

ą

skal

ę

jest

nieopłacalna.
Dlaczego?

A

Produkcja mniejsza ni

ż

wynikaj

ą

ca z punktu A jest

nieopłacalna poniewa

ż

zmniejszaj

ą

ca si

ę

produkcja

rodzi coraz wy

ż

sze koszty.

Lepiej zatem przy i tak
rosn

ą

cych kosztach zwi

ę

ksza

ć

produkcj

ę

a tym samym TR.

Koszty w długim okresie (L)

• W długim okresie przedsi

ę

biorstwo mo

ż

e

dowolnie zmienia

ć

nakłady wszystkich

czynników produkcji. Oznacza to,

ż

e nie

wyst

ę

puj

ą

wówczas

ż

adne stałe czynniki a

wszystkie koszty s

ą

zmienne.

Koszty w długim okresie (L)

• Mo

ż

liwo

ść

zmiany nakładów wszystkich

czynników wytwórczych oznacza,

ż

e w

długim okresie przedsi

ę

biorstwo produkuje

taniej ni

ż

w okresie krótkim.

• Kształt krzywej kosztów długookresowych

zale

ż

y od charakteru przychodów ze skali

produkcji.

Korzy

ś

ci skali

→

zwi

ą

zek mi

ę

dzy

nakładami a otrzymywanymi przychodami z

tych nakładów

• Wyobra

ź

my sobie przedsi

ę

biorstwo w którym

wyst

ę

puj

ą

stałe korzy

ś

ci skali (stałe

przychody ze skali), niezale

ż

nie od wielko

ś

ci

produkcji.

Korzy

ś

ci skali

→

zwi

ą

zek mi

ę

dzy nakładami a

otrzymywanymi przychodami z tych nakładów

• Oznacza to,

ż

e je

ś

li zwi

ę

kszymy w

okre

ś

lonym stopniu nakłady wszystkich

czynników wytwórczych (o powiedzmy 20%),
to w takim samym stopniu wzro

ś

nie

produkcja.

• Przy zało

ż

eniu,

ż

e ceny czynników produkcji

pozostaj

ą

niezmienne, wydatki

przedsi

ę

biorstwa na te czynniki zwi

ę

kszaj

ą

si

ę

równie

ż

o 20%.

• Wynika st

ą

d,

ż

e wzrostowi produkcji

towarzyszy dokładnie taki sam procentowy
wzrost kosztów całkowitych, je

ś

li tak to

koszty przeci

ę

tne nie zmieniaj

ą

si

ę

.

• Tak wi

ę

c koszty przeci

ę

tne pozostan

ą

na

stałym poziomie dopóki b

ę

d

ą

wyst

ę

powa

ć

stałe przychody ze skali produkcji.

• Załó

ż

my teraz,

ż

e produkcja wykazuje

rosn

ą

ce przychody ze skali produkcji.

• Zwi

ę

kszenie nakładów o 20% powoduje

wi

ę

cej ni

ż

20-procentowy wzrost produkcji.

• W przypadku wyst

ę

powania rosn

ą

cych

przychodów ze skali wzrostowi produkcji
towarzyszy spadek kosztów przeci

ę

tnych.

• Wreszcie, je

ś

li zastosujemy analogiczne

rozumowanie, dojdziemy do wniosku,

ż

e:

• Zmniejszaj

ą

ce si

ę

przychody ze skali

produkcji oznaczaj

ą

wzrost kosztów

przeci

ę

tnych.

Ś

Ś

ci

ci

ą

ą

ga z korzy

ga z korzy

ś

ś

ci skali

ci skali

• Stałe korzyści skali = dwukrotny wzrost

nakładów → dwukrotny przyrost produkcji
(przychodów); constans ATC

• Rosnące korzyści skali = dwukrotny wzrost

nak

ł

adów → więcej niż dwukrotny przyrost

produkcji (przychodów); spadek ATC

• Malejące korzyści skali = dwukrotny wzrost

nak

ł

adów → mniej niż dwukrotny przyrost

produkcji (przychodów); wzrost ATC

Krzywe kosztów w długim okresie

Krzywe kosztów w długim okresie

• Za kształtem krzywych kosztów w długim

okresie kryj

ą

si

ę

korzy

ś

ci i niekorzy

ś

ci skali

działania (produkcji).

Korzy

ś

ci i niekorzy

ś

ci skali

działania troch

ę

inaczej

Korzy

Korzy

ś

ś

ci i niekorzy

ci i niekorzy

ś

ś

ci skali

ci skali

dzia

dzia

ł

ł

ania troch

ania troch

ę

ę

inaczej

inaczej

Korzy

ś

ci skali produkcji (rosn

ą

ce utargi ze skali)

• kiedy długookresowe koszty przeci

ę

tne spadaj

ą

wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji

• gdy długookresowe koszty przeci

ę

tne s

ą

stałe

przy wzro

ś

cie produkcji

Niekorzy

ś

ci skali (malej

ą

ce utargi ze skali)

• kiedy długookresowe koszty przeci

ę

tne rosn

ą

wraz ze wzrostem produkcji.

Przyczyny wyst

ę

powania korzy

ś

ci

i niekorzy

ś

ci skali produkcji

Przyczyny wyst

ę

powania korzy

ś

ci

i niekorzy

ś

ci skali produkcji

KORZY

Ś

CI SKALI PRODUKCJI

•

Niepodzielno

ść

procesu produkcji –

konieczno

ść

ponoszenia przez

przedsi

ę

biorstwo okre

ś

lonego minimum

nakładów niezb

ę

dnego do prowadzenia

działalno

ś

ci i niezale

ż

nego od rozmiarów

produkcji (koszt stały).

•

Specjalizacja pracy – korzy

ś

ci osi

ą

gane w

wyniku podziału pracy (specjalizacji) – A.
Smith.

•

Specjalizacja technologiczna – produkcja
na du

żą

skal

ę

jest na ogół niezb

ę

dna, aby

móc zastosowa

ć

lepsze maszyny i uzyska

ć

wi

ę

ksz

ą

produktywno

ść

(ekonomia skali)

na jednostk

ę

produkcji.

Przyczyny wyst

ę

powania korzy

ś

ci

i niekorzy

ś

ci skali produkcji

Przyczyny wyst

ę

powania korzy

ś

ci

i niekorzy

ś

ci skali produkcji

NIEKORZY

Ś

CI SKALI PRODUKCJI

•

Mened

ż

erskie niekorzy

ś

ci skali –

produkcja na wielk

ą

skal

ę

wymaga tworzenia

wielu szczebli zarz

ą

dzania – firma staje si

ę

zbiurokratyzowana, powstaj

ą

problemy

koordynacji pracy poszczególnych działów i z
tego powodu mo

ż

e wyst

ą

pi

ć

wzrost kosztów

przeci

ę

tnych.

•

Czynniki geograficzne – pierwszy zakład
jest zlokalizowany w najdogodniejszym
miejscu z punktu widzenia minimalizacji
kosztów transportu, to nast

ę

pny zakład

b

ę

dzie zlokalizowany ju

ż

mniej korzystnie.

FUNKCJE KOSZTÓW

FUNKCJE KOSZTÓW

Funkcje kosztów

1. Koszt całkowity:

TC = X

2

+ 7X + 12

2. Koszt całkowity zmienny:

TVC = X

2

+ 7X

3. Koszt całkowity stały:

TFC = 12

4. Koszt przeci

ę

tny całkowity:

ATC = TC/X = X + 7+ 12/X

5. Koszt kra

ń

cowy:

MC =

∆

TC/

∆

X = TC`= 2X + 7

PRZYCHODY

PRZYCHODY

• Przychody s

ą

to wszystkie

ś

rodki pieni

ęż

ne

uzyskane ze sprzeda

ż

y produktów.

• TR – przychód całkowity
• Przychód całkowity obliczamy jako iloczyn ceny i

ilo

ś

ci produktu.

TR = P • X

PRZYCHÓD KRA

Ń

COWY MR

I PRZYCHÓD PRZCI

Ę

TNY AR

PRZYCHÓD KRA

Ń

COWY MR

I PRZYCHÓD PRZCI

Ę

TNY AR

• Przychód kra

ń

cowy to przychód uzyskany

z ostatniej jednostki produktu.

• Przychód przeci

ę

tny to przychód

przypadaj

ą

cy na jednostk

ę

produktu.

MR =

∆

TR /

∆

X

AR = TR / X

∆

TR = TR

2

– TR

1

;

∆

X = X

2

– X

1

WYNIK EKONOMICZNY WE

WYNIK EKONOMICZNY WE

• Wynik ekonomiczny powstaje w wyniku

ró

ż

nicy przychodów i kosztów.

• Wynik ekonomiczny mo

ż

e by

ć

zyskiem lub

strat

ą

.

WE = TR - TC

WYNIK EKONOMICZNY

• Zysk jest warto

ś

ci

ą

dodatni

ą

, strata

warto

ś

ci

ą

ujemn

ą

.

Istniej

ą

dwa rodzaje zysku:

TR > TC to zysk ekonomiczny

TR = TC to zysk normalny

WYNIK EKONOMICZNY

WYNIK EKONOMICZNY

Istniej

ą

trzy rodzaje straty:

TR > TVC to strata z mo

ż

liwo

ś

ci

ą

kontynuacji produkcji

TR = TVC to strata na granicy

zwana te

ż

punktem zamkni

ę

cia

TR < TVC to strata bez mo

ż

liwo

ś

ci

kontynuacji produkcji

Zyski i straty mo

ż

na te

ż

rozpatrywa

ć

w wymiarze

jednostkowym (w przeliczeniu na jednostk

ę

produktu)

P > ATC to zysk ekonomiczny

P = ATC to zysk normalny

P > AVC to strata z mo

ż

liwo

ś

ci

ą

kontynuacji

produkcji

P = AVC to strata na granicy zwana te

ż

punktem zamkni

ę

cia

P < AVC to strata bez mo

ż

liwo

ś

ci kontynuacji

produkcji

ZADANIE

• Funkcja kosztów całkowitych dana jest

równaniem:

TC= 1,5x

3

-6x

2

+36x+30

• Wyznacz

nast

ę

puj

ą

ce

funkcje kosztów:

• ATC

• TFC

• AFC

x

x

x

x

TC

30

36

6

2

5

,

1

+

+

−

=

TC= 1,5x

3

-6x

2

+36x+30

30

x

30

=

ATC

=

TFC

=

AFC

• Wyznacz

nast

ę

puj

ą

ce

funkcje kosztów:

• ATC

• TFC

• AFC

36

12

2

5

,

4

'

+

−

=

x

x

TC

TC= 1,5x

3

-6x

2

+36x+30

x

x

x

36

2

6

3

5

,

1

+

−

36

6

2

5

,

1

+

−

=

x

x

x

TVC

=

MC

=

TVC

=

AVC

Zadanie

• Rynek badziewia cechuj

ą

linie popytu i

poda

ż

y:

• X=200-4P ; X=140+2P

• Wszyscy producenci s

ą

identyczni i osi

ą

gaj

ą

minimalny koszt produkcji wytwarzaj

ą

c 10hl

badziewia.

a) Ile wynosi cena równowagi na tym rynku?

200-4P=140+2P

-4P-2P=140-200

-6P=-60

P= 10

b) Ile badziewia dostarcza na rynek cała bran

ż

a?

X= 200-4P

X= 200-4*10

X=160 hl

c) Ile firm działa w bran

ż

y?

Produkcja rynkowa / produkcj

ę

jednej firmy =

liczba firm

160/10=16 firm

c) Jak

ą

produkcj

ę

dostarcza ka

ż

da z nich?

Produkcja rynkowa / liczb

ę

firm = produkcja

jednej firmy

160/16=10 hl

DZI

Ę

KUJ

Ę

ZA UWAG

Ę