Początkowy proces powstawania utworu muzycznego jest chyba najbardziej
ekscytującym momentem tworzenia. Lecz nie zawsze idzie gładko. Naszedł was kiedyś
Brak Natchnienia? Mnie tak. Właściwie to "definitywnie rzucam granie" z tego powodu
przynajmniej raz w miesiącu. Normalka. Tak naprawdę, to już się przyzwyczaiłem. Po
prostu czasem wściekam się na brak własnego talentu, na pogodę, na niewłaściwie
brzmiący sprzęt...
Pogody winić się nie da, sprzęt następnego dnia sprawuje się jak trzeba, a drugim
Paulem McCartney'em i tak nie będę. Czasem brakuje tylko pomysłów albo inspiracji.
Warto odłożyć wtedy muzykę na kilka dni, zająć się gotowaniem, ogródkiem czy
ogłoszeniami motoryzacyjnymi. W takiej chwili oddechu od muzyki powstał właśnie
ten tekst dotyczący tworzenia i pobudzenia własnej kreatywności. Mam nadzieję, że
33 pomysły natchną kogoś poza mną do zrobienia ciekawszych kompozycji i lepszych
produkcji.

1. Jeśli nie jesteś zdecydowany lub po prostu nie wiesz (czasem warto to przyznać) do
kogo chcesz dotrzeć ze swoją muzyką, wówczas małe są szanse, że trafisz do
właściwego odbiorcy. Chińczycy od wieków do znudzenia powtarzają całemu światu
następujące zdanie: jeśli nie wiesz dokąd zmierzasz, wówczas nigdy tam nie
dojdziesz. Sprecyzuj jasno swój cel i podczas pracy zmierzaj w tym kierunku. Jeśli
jest Ci trudno się określić i zdecydować dla kogo komponujesz muzykę, postaw sobie
limit czasowy – np. do końca miesiąca zdecydujesz czy to, co robisz, to ma być
radosny dance, łagodny chillout czy muzyka do słuchania na "jamniku" w piwnicy i
rapowania (razem z Tobą) zbuntowanych tekstów. Te przykłady to oczywiście
przenośnia, ale postaw sobie jasny cel, a od razu przyjdzie natchnienie do nowych
utworów.

2. Jeśli wydaje Ci się, że robisz muzykę relaksacyjną, do słuchania w sypialni, włącz
ją sobie wieczorem, gdy idziesz do łóżka. Jeśli tworzysz dance, włącz swoją twórczość
rozbawionym przyjaciołom na imprezie. To najlepszy sposób, by ocenić czy Twoja
praca do czegoś się nadaje. Jeśli stwierdzisz, że nie chwyta, patrz punkt 1. Jeśli
stwierdzisz, że to nieważne, bo robisz muzykę dla siebie, patrz punkt 3.

3. Jeśli używasz ciągle kilku tych samych brzmień syntezatorów (szczególnie
programowych), zamień ich role. Wykorzystaj syntezator, którego zazwyczaj używasz
do brzmień basowych na ścieżce padu i odwrotnie. Niech instrumenty zagrają
brzmieniami, z których rzadko w nich korzystasz. Poza tym fortepian nie zawsze musi
brzmieć klasycznie jak fortepian (czytaj: często sztywno i nieciekawie), równie dobrze
może brzmieć jak fortepian potraktowany dziwacznym przesterem. Jeśli brzmi
odlotowo i sprawia, że utwór zaczyna się wyróżniać wśród innych, to musisz zadać
pytanie – czy ktoś nam tego zabroni...?

4. Masz pętlę perkusyjną a do tego linię basu zapisaną w MIDI i nie wiesz co dalej z
tym zrobić? Skopiuj linię basową na inną ścieżkę, dodaj do każdej nuty dwie takiej
samej długości i w interwale np. trzech półtonów, ustaw do tego brzmienie typu chord
lub electric piano, albo jakie chcesz. Możesz też na nowo stworzonej ścieżce ustawić
brzmienie gitary z włączonym arpeggiatorem i efektem delay. Chodzi o to, by ścieżka
miała inne brzmienie niż ścieżka basowa będąca pierwowzorem. A może dać dwie
ścieżki basowe...?

5. Słuchaj każdego rodzaju muzyki, nawet takiego, do którego Ci najdalej. Zdziwisz
się ile można podchwycić inspirujących pomysłów właśnie z gatunków, które na
pierwszy rzut oka wydają się zupełnie odległe od hip-hopu czy trance'u, który
tworzysz.

6. Przysłuchaj się bliżej utworowi, który uważasz za udany i coś z niego skopiuj. Nie

1 z 4

33 pomysÿy na odzyskanie natchnienia

dosłownie. Może usłyszysz jakieś ciekawe rozwiązania aranżacyjne, harmoniczne,
fajny akord, do którego dołożysz następny od siebie itp. To nie plagiat, tylko nauka od
lepszych.

7. Od jednej z najważniejszych osób polskiego przemysłu płytowego usłyszałem
kiedyś wyjątkowo celną uwagę: "W Polsce jest tak mało przebojowych wykonawców,
ponieważ artyści nie wiedzą tego, że dla zrobienia przeboju wystarczy solidnie
przestudiować wszystkie numery Abby". Nie wiesz, co sądzić o tej opinii...? Takie tezy
nie biorą się znikąd. Madonna wydała fortunę na prawa do dźwięków z "Gimmie
Gimmie" użytych w jej ostatnim singlu "Hung Up", a "Hung Up" już od trzech miesięcy
okupuje pierwsze miejsca list przebojów i nie zanosi się na zmiany. Co to jest Abba?
To taka grupa. Ze Szwecji.

8. Nie chcesz tworzyć przebojów jak Abba i Madonna? W porządku. Na pewno masz
swoje kultowe płyty, na których można znaleźć dobre pomysły w danym gatunku.
Przesłuchaj jedną z nich już dziś. Otwórz uszy i zapomnij, że kiedykolwiek wcześniej
ją słyszałeś. Natchnienie przyjdzie gdzieś pomiędzy utworami numer dwa i numer
trzy. Nie masz i nie znasz żadnej takiej płyty? Wróć do punktu 7.

9. Uruchom w odtwarzaczu płytę, którą lubisz, natomiast w sekwencerze włącz
nagrywanie i zacznij grać na instrumencie (syntezator, gitara) do muzyki, którą
słyszysz. Nie powtarzaj partii z płyty, tylko graj swoje dźwięki do tego utworu. Gdy
kilkakrotnie powtórzysz tę czynność okaże się, że w prosty i szybki sposób nagrałeś
kilka ścieżek, z których można zrobić nowy kawałek!

10. Gdy masz podstawy utworu, który wydaje się nawet do rzeczy, spróbuj zmienić
jego tonację. Czasem, choć trudno to wytłumaczyć, podniesienie tonacji o pół tonu
może dodać piosence niesłychanej świeżości. Świeżości powodującej oczywiście, że
rzucisz się do pracy nad hitem, który niebawem zwali z nóg pół Polski, a może i
ćwierć Szwecji.

11. Wprowadź do utworu różnego typu zmiany dynamiczne. Momenty mocniejsze,
głośniejsze, przykuwające uwagę i fragmenty łagodniejsze, które"podprowadzą"
słuchacza do tych najbardziej chwytliwych części utworu. Stosuj różne długości
refrenów czy zwrotek i zmień w paru miejscach układ akordów tak, by utwór był
ciekawy i nie uśpił człowieka po 20 sekundach.

12. By znaleźć natchnienie zamień się z kolegą-muzykiem na instrumenty. Na
tydzień lub dwa, a jeśli kompletnie brakuje Ci weny, to nawet na miesiąc. Także w
tym przypadku, gdy on jest gitarzystą a ty klawiszowcem. Lub odwrotnie. Zamień się
nawet wtedy, gdy on ma tańszy sprzęt od Twojego. Gdy twój klawisz (bądź Strato)
wróci do Ciebie, zobaczysz jaki to inspirujący instrument.

13. Jeśli używasz samych syntezatorów VST/DX i nie masz na co się zamienić z
innym muzykiem, spróbuj pożyczyć od kogoś na tydzień gitarę. Następnie skleć i
nagraj na niej tyle nowych dźwięków, ile będziesz w stanie. Nowe źródło inspiracji?
Nowe sample? Nagraj ich jak najwięcej! Powstaną z tego co najmniej trzy utwory. A
wśród tych trzech jeden dobry. Warto spróbować.

14. Kolega gitarzysta nie chce pożyczyć Ci wiosła? Zaproś go do siebie i spróbujcie
nagrać coś razem. Każdy ma jakieś pomysły i co dwie głowy to nie jedna. Kto wie,
może to on da Ci jakąś ciekawą wskazówkę dotyczącą Twojej twórczości albo
używanych brzmień. Powie np.: daj sobie spokój z tym MIDI i zabierz się do pracy. A
może dokooptujecie dwie śpiewające dziewczyny i historia potoczy się zupełnie
inaczej niż byś się tego spodziewał?

15. Jeśli masz fajny układ akordów, używasz ich do zwrotki, ale nie wiesz co dalej
zrobić w utworze, po prostu odwróć kolejność tych akordów i zmontuj z tego dalszą
część piosenki.

16. Albo odwrotnie. Zrób cały kawałek na jednej sekwencji akordów i niczym się nie

2 z 4

przejmuj. Eric Prydz zbił majątek na jednej, powtarzanej w kółko frazie w kawałku
"Call On Me". Dodajmy, że sam tej sekwencji nie wymyślił. Utwór napisał Steve
Winwood, a Eric (też ze Szwecji) dopisał się jako współautor tylko za to, że wiedział
jak modnie zapętlić drugi wers refrenu potraktowany loopem i jednym efektem przez
niespełna trzy minuty. To się nazywa kreatywność!

17. Jeśli masz jakiś fragment i nie wiesz co dalej, skopiuj go w dalszej części
piosenki, następnie potnij powstałą część używając efektu typu chopper, nie bojąc się
ekstremalnych ustawień. Tak jak zrobił to ze swoimi dźwiękami Mylo na debiutanckim
albumie "Destroy Rock'n'Roll".

18. Mylo użył choppera, Eric Prydz jednej pętli i kompresora z presetem Pump. Po co
ich naśladować. Znajdź swój efekt, którego użyjesz ekstremalnie i oprzesz na tym
całe Swoje brzmienie.

19. Zawsze włączaj nagrywanie w sekwencerze, gdy testujesz demo nowego
softsyntha. Podczas takiej zabawy i przesłuchiwania brzmień za każdym razem
przychodzą do głowy świeże i naturalne pomysły inspirowane nowym instrumentem.
Włączaj też guzik Record wtedy, gdy grasz dla przyjemności. Obojętne na czym.
Niechby to były dudy czy kobza. Kto wie, ile świetnych melodii przepada dlatego, że
zamiast do pamięci komputera/rejestratora odleciały w niepamięć.

20. Staraj się używać w utworach barw o różnej dynamice. Nie pakuj do jednego
utworu samych agresywnych, tłustych dźwięków – tłustych bębnów, tłustego padu,
tłustego basu (stereo) i przesterowanego wokalu na wierzch. W ten sposób szybko
można się zmęczyć własnymi dźwiękami i stracić ochotę do pracy. W tym kontekście
zastanawiam się jak Liam Howlett wytrzymał proces nagrywania i produkcji ostatniej
płyty Prodigy, którą wypełnił po brzegi ostrymi dźwiękami do tego stopnia, że można
posłuchać jej najdłużej przez 3 minuty. Potem już tylko boli głowa.

21. Zawsze miej przy sobie notes, dyktafon lub telefon z pamięcią, aby móc zapisać
pomysły, które przyjdą Ci do głowy w najmniej spodziewanym momencie.

22. Wypróbuj w praktyce każdy, nawet najbardziej niedorzeczny pomysł kompozycji
lub aranżu zanim wyrzucisz go do kosza. Zostaw wszelkie "uznane" zasady i zrób coś
wbrew powszechnym regułom. Bądź prekursorem nowego stylu!

23. W poszukiwaniu natchnienia wrzuć plik bębnów MIDI na ścieżkę z ustawioną
barwą ostrego syntezatora. Drobna korekta i możesz mieć nowy riff.

24. Zmień otoczenie, w którym zawsze pracujesz nad muzyką. Przestaw meble, kup
nową podkładkę pod mysz, zmień tapetę na pulpicie komputera. Może potrzebujesz
nowego fotela, a może nowego studia?

25. Jeśli tworzysz muzykę klubową, idź do klubu w piątek czy sobotę, dwa tygodnie z
rzędu. Z nowej perspektywy usłyszysz więcej inspirujących dźwięków niż siedząc w
domu ze słuchawkami.

26. Jeśli tworzysz w nocy spróbuj nagrać coś w południe. Gdy grasz w dzień, dopiero
w nocy zanurkuj do świata dźwięków. 27. Ogranicz listę używanego sprzętu. To
zawsze działa! Zostaw sobie jeden, góra dwa instrumenty i oprzyj na nich cały aranż.

28. Ogranicz liczbę ścieżek w sekwencerze do czterech: bębny, bas i coś do tego.
Skup się na kompozycji zamiast na skomplikowanych aranżach. Sprawdziło się to w
przypadku The Beatles, sprawdzi się i teraz.

29. Ustal sobie limit czasowy. Jeśli nie wpadniesz na sensowny pomysł w ciągu
godziny, odłóż to na później. Zazwyczaj pomaga – ja w takim przypadku doznaję
olśnienia dotyczącego właściwych akordów na kilka minut przed końcem ustalonego
czasu.

3 z 4

30. Często najlepsze płyty powstają w pośpiechu. W ciągu jednego tygodnia. Remiksy
w ciągu jednej godziny. Nawet, jeśli nie masz wydawcy, który wyznaczył Ci termin
premiery, sam ustal sobie datę zakończenia projektu i wyobraź sobie, że do tego dnia
nagrasz płytę czy utwór. Żmudne dłubanie w strukturze dźwięków zabija kreatywność
i prowadzi do znudzenia. Działaj w pośpiechu, to może być ekscytujące... (coś o tym
wiemy, mamy tak co miesiąc – przyp. red.).

31. Zmień rytmy. Siedzisz w breakach czy hip-hopie i nic nie wychodzi? Albo
włączasz proste pętle typu umcy-umcy i zastanawiasz się, dlaczego nie możesz złożyć
do tego przyzwoitych dźwięków? Po co się męczyć. Znajdź ulubiony rodzaj rytmów, w
których czujesz się najlepiej i graj do rytmów, które czujesz, a nie do pętli, które
akurat kolega ściągnął z internetu. Właściwy rytm poprowadzi Cię w dobrym
kierunku. Określ jaki rodzaj rytmu lubisz i czujesz i tego się trzymaj.

32. Słuchaj, słuchaj i jeszcze raz słuchaj tego co robią inni. Ucz się od najlepszych.
Natchnienie nie zawsze przychodzi wtedy, gdy tego chcemy, ale wśród miliona płyt
nagranych przez innych na pewno znajdziesz taką, która cię zaintryguje i zainspiruje
do stworzenia czegoś nowego. A poza tym – Dr.Dre czy ATB także mają gorsze dni.
"Bez natchnienia kilka dni, możesz mieć i Ty". Ot co.

33. Włącz pozytywne myślenie. Załóż sobie, że teraz zrobisz coś niesamowitego.
Uruchom sprzęt i zrób coś niesamowitego!

4 z 4